Για να θυμούνται οι παλιοί και να μαθαίνουν οι νέοι: Βασίλης Βερβέρης

“Η Γερμανία δε θα νικήσει!

Ζήτω η Ελλάδα, ζήτω ο ΕΛΑΣ,

ζήτω ο Κόκκινος Στρατός…

    Σαν σήμερα, το 1943, εκτελέστηκε ο Βασίλης Βερβέρης, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, μαζί με άλλα 9 συντρόφους του, συγκρατούμενούς του στο Στρατόπεδο του Χαϊδαρίου -από όπου είναι παρμένη η κεντρική φωτογραφία. Με αυτήν την αφορμή, αντιγράφουμε το βιογραφικό του σημείωμα από το βιβλίο της ΚΕ του ΚΚΕ “Δεν αναγνωρίζω κανένα νόμο σας. Ούτε το κράτος σας”, όπου εξιστορείται η διαδρομή και η θυσία 28 μελών της που έδωσαν της ζωή τους στον αγώνα του κόμματος και του εργαζόμενου λαού. 

  Καπνεργάτης από τη Θράκη. Γεννήθηκε το 1891. Δραστήριο συνδικαλιστικό στέλεχος της Καπνεργατικής Ομοσπονδίας, αναδείχτηκε σε γραμματέα της. Εκλέχτηκε βουλευτής Ροδόπης στις εκλογές του 1932 και του 1936 με το συνδυασμό “Ενιαίο Μέτωπο Εργατών Αγροτών” και “Παλλαϊκό Μέτωπο” αντίστοιχα. Το Γενάρη του 1934 στην 6η Ολομέλεια έγινε μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, στην οποία εκλέχτηκε στο 5ο Συνέδριο το 1934 και στο 60 το 1935.

 Ο Βερβέρης φοίτησε στην κομματική σχολή ΚΟΥΤΒ (Κομμουνιστικό Πανεπιστήμιο των Εργαζόμενων της Ανατολής) στη Μόσχα.

Το 1933 ο Βασίλης Βερβέρης, ως εξόριστος στον Άι Στράτη ήταν Γραμματέας της Ομάδας Συμβίωσης. Η συνεξόριστή του Αύρα Βλάση (Παρτσαλίδου) τον θυμάται με τα πειράγματα και τα χοντρά ανέκδοτα που συνήθιζαν οι καπνεργάτες. Ταυτόχρονα ο Βασίλης ήταν “… πολύ αυστηρός στα ζητήματα τάξης και καθαριότητας, κι όταν δεν του άρεσε η δουλειά μας σήκωνε τα μανίκια και την έκανε μόνος του”. Η Αύρα θυμάται πως, όταν η ίδια με έναν άλλο νεολαίο ήταν βάρδια στο πλυσταριό για να πλύνουν το καζάνι και τα πιάτα που είχαν φάει 50 εξόριστοι, παρά τη φιλότιμη προσπάθειά τους δεν είχαν καταφέρει να βγάλουν το λίπος. Ο Βασίλης Βερβέρης πέρασε όταν τέλειωναν το πλύσιμο τη νύχτα για να δει αν όλα ήταν εντάξει… “Μας κοίταξε αμίλητος. Πήγε στα πιάτα, τα πέρασε με το δάχτυλό του. Λίγδα! Πάει στο καζάνι. Το ίδιο. ‘Βάλτε το καζάνι με το νερό στη φωτιά και πηγαίνετε να κοιμηθείτε”, μας λέει κοφτά κι ανασηκώνει τα μανίκια του. Αυτό ήταν το χειρότερο που μπορούσαμε να πάθουμε. Μουδιασμένοι πήραμε τον κατήφορο για ύπνο κι από μακριά μέσα στη νύχτα ακούγαμε το Βέρβερη να στοιβάζει τα πιάτα για πλύσιμο. Η αλήθεια είναι πως μας λυπήθηκε, γι’ αυτό μας έδιωξε, όμως εμείς πού να το καταλάβουμε.”
    Με την επιβολή της δικτατορίας του Μεταξά πιάστηκε τις πρώτες μέρες και φυλακίστηκε στην Ακροναυπλία. Παραδόθηκε μαζί με άλλους κρατούμενους στους Γερμανούς. Μεταφέρθηκε αρχικά σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στη Λάρισα και στη συνέχεια στο Στρατόπεδο Χαϊδαρίου.

Το «Μπλοκ 15» στο Στρατόπεδο Χαϊδαρίου

Εκτελέστηκε στις 12 Δεκέμβρη 1943 στο Στρατόπεδο Χαϊδαρίου μαζί με άλλους 9. Η εκτέλεσε έγινε ως αντίποινα για τον τραυματισμό ενός Γερμανού στρατιώτη τις προηγούμενες μέρες στην Ομόνοια.
    Σύμφωνα με τη μαρτυρία του γιατρού του στρατοπέδου, ο Βερβέρης ήταν στην πρώτη πεντάδα. Τους οδήγησαν σε κοντινό λατομείο, που στο βάθος του υπήρχε ήδη τάφρος. Πριν δοθεί η εντολή “πυρ!”: “Ο Βερβέρης πρόλαβε να φωνάξει: ‘Γερμανοί στρατιώτες, τα εγκλήματα που κάνετε με εντολή και για την εξυπηρέτηση του χιτλερισμού, θα ‘ρθει καιρός που θα τα πληρώσετε και θα ντρέπεστε γι’ αυτά. Η Γερμανία δε θα νικήσει. Ζήτω η Ελλάδα, ζήτω ο ΕΛΑΣ! Ζήτω ο Κόκκινος Στράτος!’ Ακολούθησε η ομοβροντία. Ο Βερβέρης και οι άλλοι 4, σπαρταρώντας, έπεσαν στην τάφρο. Οι άλλοι κρατούμενοι έμειναν άναυδοι, αλλά ακλόνητοι. Είχαν καταληφθεί από έξαρση.    Είχαν νικήσει το θάνατο” (Αντ. Φλούντζης, Χαϊδάρι. Κάστρο και βωμός της Λευτεριάς, σελ 156). Ο διοικητής του στρατοπέδου απείλησε το μεταφραστή (Τουλούπα) ότι θα τον εκτελούσε αν πει κάτι απ’ όσα είδε…
    Η είδηση της εκτέλεσης δημοσιεύτηκε στον παράνομο Ριζοσπάστη της Κατοχής, στις 20 Δεκέμβρη 1943. Σύμφωνα με το δημοσίευμα, “… στις 9 το πρωί τους φώναξαν ότι θα τους παν’ στο νοσοκομείο γιατί ήταν άρρωστοι. Τους πήγαν σ’ ένα κοντινό λόφο, τους τουφέκισαν και έφεραν τα αιματοκυλισμένα πτώματά τους στην αυλή του στρατοπέδου. Εκεί μάζεψαν όλους τους κρατούμενους και τους ανάγκασαν να τραγουδήσουν το Έχε γεια καημένε κόσμε και μόνο το απόγευμα σήκωσαν τα πτώματα από κει”.

Από την Κατιούσα