Οι Πλαστογράφοι

Οι Πλαστογράφοι της ιστορίας – Η αλήθεια για την εκτέλεση της Ελένης Παπαδάκη

Κάθε χρόνο τέτοια εποχή, επέτειο της εκτέλεσης της ηθοποιού Ελένης Παπαδάκη, αναβιώνει και η σχετική φιλολογία για τις “ωμότητες” του ΕΛΑΣ στα Δεκεμβριανά. Είναι γεγονός πως η συγκεκριμένη εκτέλεση αξιοποιήθηκε όσο λίγες στο οπλοστάσιο της πτωματολογίας της αντίδρασης, παραβλέποντας πως η συγκεκριμένη εγκληματική ενέργεια όχι μόνο καταγγέλθηκε από το ίδιο το ΚΚΕ, δια στόματος Νίκου Ζαχαριάδη μάλιστα, αλλά οι δράστες του βρέθηκαν και τιμωρήθηκαν από τον ίδιο τον ΕΛΑΣ.
Ένα χρονικό αυτής της “αυτοκάθαρσης”, που αποδίδει τα του Καίσαρος τω Καίσαρι, μας δίνει και η αφήγηση του δημοσιογράφου Γιάννη Κάτρη, ο οποίος ως γνωστόν δεν ανήκε στο χώρο του ΚΚΕ, αλλά αργότερα έλαβε υψηλόβαθμες θέσεις με την εκλογή του ΠΑΣΟΚ. Το κείμενο γράφτηκε το 1979 και αναδημοσιεύτηκε στο έργο του Βασίλη Μπαρτζιώτα “Η Εθνική Αντίσταση στην αδούλωτη Αθήνα” απ’όπου και μεταγράφουμε το μεγαλύτερο μέρος του.

Η πλαστογράφηση της ιστορίας έχει γίνει θεσμός για την κυρίαρχη ιδεολογία. Χρησιμοποιήθηκε δε στο έπακρο για να διατηρείται επί μισό σχεδόν αιώνα στην εξουσία η παράταξη, που είχε συνθηκολογήσει με τον ξένο κατακτητή, μεταμορφωμένη σε αρχάγγελο του “καλού” και τιμωρό των “κακών” αντιπάλων της, που είχαν διαλέξει το δρόμο της Εθνικής Αντίστασης, δηλαδή το δρόμο της τιμής.
Κεντρικός άξονας της παραχαραγμένης Ιστορίας κυριάρχησε ο μύθος των “ωμοτήτων” μονομερών οπωσδήποτε, που σήμαινε ότι οι μεν αντάρτες (του βουνού και των πόλεων) σκότωναν από σαδισμό και μίσος αθώες υπάρξεις, όπως οι ναζί, οι συνεργάτες και πληροφοριοδότες τους, τα δε Τάγματα Ασφαλείας, οι Σούρληδες και “λοιπαί εθνικαί οργανώσεις” (που είχαν στρατολογηθεί και μισθωθεί από τις χιτλερικές αρχές κατοχής) έδειχναν όλο τον προσήκοντα σεβασμό στους κανόνες του πολέμου και το διεθνή νόμο…
Κορυφαία περίπτωση “ακροτήτων” υπήρξε η εκτέλεση στα Δεκεμβριανά της πραγματικά μεγάλης Ελληνίδας ηθοποιού Ελένης Παπαδάκη. Ήταν ένα ειδεχθές έγκλημα, φαινομενικά χωρίς νόημα, που θα έμενε στίγμα ανεξίτηλο, όχι μόνο για τους δράστες, αλλά και για την παράταξη που τους στέγαζε.
Φυσικά, η εθνικόφρων Δεξιά δεν άφησε ανεκμετάλλευτη την ουρανόπεμπτη ευκαιρία. Η εντατική αξιοποίηση του φόνου της Ελένης Παπαδάκη, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό, απέδοσε, περισσότερο από κάθε τι άλλο, πλούσιους πολιτικούς καρπούς. Οι ταλαντευόμενοι και οι καιροσκόποι βρήκαν την εύλογη δικαιολογία για να μπουν στη στρούγκα της Δεξιάς. Τίμιες συνειδήσεις στην Αγγλία, Γαλλία, Αμερική, ακόμη βουλευτές και εφημερίδες, που σφυροκοπούσαν τον Τσώρτσιλ και υπεράσπιζαν με σθένος τα δικαιώματα του ελληνικού λαού, άρχισαν να κλονίζονται ή να μεταστρέφονται. Στις κρίσιμες εκείνες ώρες, ο θάνατος της Παπαδάκη ήταν ένα είδος χαριστικής βολής για την ελληνική αριστερά και μια ηθική δικαίωση των αναποδογυρισμένων αξιών.
[…]
Σήμερα, ήρθε η ώρα να παρουσιάσουμε τα γεγονότα όπως πραγματικά συνέβησαν και ν’αποκαταστήσουμε την ιστορική αλήθεια […]
Ο άνθρωπος που αποκαλύπτει το γνήσιο ιστορικό της δολοφονίας της Ελένης Παπαδάκη, ονομάζεται Νικόλαος Ανδρικίδης και ζει τώρα στις εργατικές κατοικίες της Κηφισιάς, αριθμός 40. Πρόκειται για ένα σεμνό αγωνιστή της Εθνικής Αντίστασης, που διαδραμάτισε πρωταγωνιστικό ρόλο στην τραγική “υπόθεση” της Ελένης Παπαδάκη. Πολέμησε με το βαθμό του λοχαγού τον ξένο κατακτητή στην κατοχή, τιμώρησε τους φονιάδες της αξέχαστης ηθοποιού, όλη του η ζωή ήταν αφιερωμένη στο λαϊκό καθήκον και στην εθνική τιμή. Γι’αυτή του τη δράση, που θα πρεπε να είναι δίδαγμα και υπόδειγμα για κάθε Έλληνα, έμεινε στη φυλακή 28 ολόκληρα χρόνια.
Και τώρα η αλήθεια για τη δολοφονία της Ελένης Παπαδάκη. Η μεγάλη ηθοποιός, που η ακτινοβολία της ξεπερνούσε τα όρια της Ελλάδας, στα Δεκεμβριανά έμενε στο σπίτι του ηθοποιού Δημήτρη Μυράτ, κάπου στα Πατήσια. Ένα βράδυ πήγε η πολιτοφυλακή της περιοχής και την πήρε. Την άλλη μέρα τη σκότωσαν.
Το ΕΑΜ και το Α’ Σώμα Στρατού κυριολεκτικά αναστατώθηκαν. Η δολοφονία της Παπαδάκη έδειχνε ότι κάτι το πολύ σάπιο υπήρχε στα Πατήσια. Και έδρασαν με κεραυνοβόλο ταχύτητα. Στον τότε λοχαγό Νίκο Ανδρικίδη ανατέθηκαν καθήκοντα διαμερισματάρχη της περιοχής, με τη ρητή εντολή να ερευνήσει την υπόθεση, ν ‘ανακαλύψει τους ενόχους και να ξεκαθαρίσει την ανώμαλη και επικίνδυνη κατάσταση. Από τις ανακρίσεις που έκανε ο Ανδρικίδης εντοπίστηκαν οι δολοφόνοι. Ήσαν ο διοικητής της πολιτοφυλακής Ορέστης, ο υποδιοικητής και ο βοηθός του. Πιάστηκαν και οι τρεις σε διαφορετικά σπίτια (μαζί με τις ερωμένες τους) και δικάστηκαν από ανταρτοδικείο. Μπροστά σε ακροατήριο παραδέχτηκαν ότι είχαν στρατολογηθεί από ξένη μυστική υπηρεσία (Ιντέλιτζενς Σέρβις) και με εντολή της σκότωσαν την Ελένη Παπαδάκη, για να δυσφημιστεί το λαϊκό κίνημα και να δικαιωθεί η βρετανική επέμβαση. Καταδικάστηκαν στην ποινή του θανάτου και εκτελέστηκαν παρουσία κόσμου στην πλατεία Κολιάτσου.
Το μεταδεκεμβριανό καθεστώς δεν παρασημοφόρησε, βέβαια, το Νϊκο Ανδρικίδη για την τόσο δίκαιη απονομή δικαιοσύνης. Συνέβη ακριβώς το αντίθετο. Τον παρέπεμψε στο κακουργιοδικείο (1945) με την κατηγορία του φόνου του Ορέστη και των δύο συνεργατών του… Και θα καταδικαζόταν σε θάνατο χωρίς την έντιμη μαρτυρική κατάθεση του Δημήτρη Μυράτ. Αξίζει, για την ιστορία, να παραθέσω την κατάθεση του μεγάλου καλλιτέχνη στη δίκη εκείνη.
Εισαγγελέας: Κύριε Μυράτ. τι γνωρίζετε για το φόνο της ηθοποιού Ελένης Παπαδάκη και για τον κατηγορούμενο Νικόλαο Ανδρικίδη;
Δ. Μυράτ: Φιλοξενούσα την Ελένη Παπαδάκη στο σπίτι μου. Ένα βράδυ του Δεκέμβρη 1944 ήρθε η πολιτοφυλακή Πατησίων και την πήρε. Μετά δυο μέρες ακούσαμε πως η διοίκηση της πολιτοφυλακής πιάστηκε από τον ΕΛΑΣ. Σε άλλες δυο μέρες, νέοι με χωνιά φώναζαν πως η διοίκηση της πολιτοφυλακής Πατησίων καταδικάστηκε σε θάνατο για το φόνο της Ελένης Παπαδάκη και άλλων αθώων και θα εκτελεστεί στην Πλατεία Κολιάτσου. Πράγματι, οι περίοικοι είδαν την εκτέλεση.
Εισαγγελέας: Για τον Νικόλαο Ανδρικίδη, τι γνωρίζετε;
Δ. Μυράτ: Μάθαμε ότι αυτός συνέλαβε τους ενόχους και τους οδήγησε στο ανταρτοδικείο. Επίσης ότι παραβρέθηκε στην εκτέλεσεη που την έκανε τμήμα του ΕΛΑΣ.
Εισαγγελέας: Θέλω τη γνώμη σας για τους φόνους των μελών της πολιτοφυλακής, για τους οποίους κατηγορείται.
Δ. Μυράτ: Μάλλον δε θα έπρεπε να οδηγηθεί στο ειδώλιο του κατηγορουμένου. Γιατί, με τον τρόπο που ενήργησε, γλύτωσαν ασφαλώς άλλοι αθώοι.
Η τίμια και ειλικρινής μαρτυρία του Δημήτρη Μυράτ – που στο αγριανθρωπικό κλίμα που επικρατούσε το 1945 ήταν ηρωισμός – έσωσε τη ζωή του Ανδρικίδη. Καταδικάστηκε μόνο σε ισόβια δεσμά.
Από τότε πέρασαν πολλά χρόνια. Χρόνια εθνικοφρονικής καπηλείας για το θάνατο της Ελένης Παπαδάκη και φυλακής για τον Ανδρικίδη. Ο οποίος, θέλοντας να εκπληρώσει στο ακέραιο το χρέος του απέναντι στην αλήθεια, όταν αποφυλακίστηκε, συνέταξε ένα εκτενές υπόμνημα με όλο το ιστορικό του φόνου της Ελένης Παπαδάκη και της παραδειγματικής τιμωρίας των δολοφόνων της. Το ιστορικό αυτό ντοκουμέντο με ημερομηνία 5 Ιουνίου 1975, το παρέδοσε στο θεατρικό Μουσείο, όπου και φυλάσσεται.
Και μια ουσιαστική λεπτομέρεια, που βάζει τη σφραγίδα της στα όσα βεβαιώνει ο Νίκος Ανδρικίδης για το ρόλο τνω ξένων “προστατών” στον άδικο χαμό της Ελένης Παπαδάκη. Στη δίκη του κακουργιοδικείου παρουσιάστηκε και η αδελφή του Ορέστη, η οποία όχι μόνο κατέθεσε υπέρ του Ανδρικίδη, αλλά και παρουσίασε στο δικαστήριο ακλόνητα στοιχεία, που έδειχναν την προδοτική εξάρτηση του αδελφού της από τις βρετανικές μυστικές υπηρεσίες.
Εκείνο που επίσης έχει βαρύνουσα σημασία είναι η ίδια η απόφαση του κακουργιοδικείου, που έμμεσα παραδέχεται την αλήθεια, ότι η Παπαδάκη σκοτώθηκε όχι από την αριστερά, αλλά από πράκτορες της Ιντέλιτζενς Σέρβις. Αν δε δεχόταν αυτό το πραγματικό γεγονός, το δικαστήριο – μέσα στις τότε συνθήκες – θα καταδίκαζε οπωσδήποτε σε θάνατο τον Ανδρικίδη, μια και η εκτέλεση των τριών φονιάδων ήταν ομολογημένη. (Θυμίζουμε ότι εκείνη την εποχή η θανατική ποινή επιβαλόταν κατά χιλιάδες για φανταστικούς φόνους. Ηταν δυνατόν να χαριστεί το δικαστήριο στο Νίκο Ανδρικίδη;)

Από την Κατιούσα