«Σφυρί – δρεπάνι και ψήφο στο φουστάνι»!

1944: Το ΕΑΜ δίνει για πρώτη φορά το δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες στις εκλογές για την κυβέρνηση του Βουνού

Ένα από τα σημαντικότερα αιτήματα του γυναικείου κινήματος, στα πλαίσια της κατάργησης των διακρίσεων ανάμεσα στα φύλα, ήταν η καθιέρωση των πολιτικών δικαιωμάτων των γυναικών και βέβαια η καθιέρωση της ελεύθερης άσκησης του εκλογικού δικαιώματος.

Το 1920, κιόλας, το ΣΕΚΕ κατεβαίνει στις εκλογές όπου ένα από τα προεκλογικά του συνθήματα, πρωτάκουστο για τους περισσότερους, ήταν: «Σφυρί – δρεπάνι και ψήφο στο φουστάνι»!
Οι πρώτες γυναικείες οργανώσεις που απαίτησαν ίσα δικαιώματα – και ανάμεσα τους τα πολιτικά – ήταν ο Σύνδεσμος για τα Δικαιώματα της Γυναίκας και το Εθνικό Συμβούλιο Ελληνίδων. Στα χρόνια που ακολούθησαν την ίδρυσή τους, η Βουλή συζήτησε επανειλημμένα το ζήτημα της ψήφου των γυναικών, ύστερα από προτάσεις προοδευτικών βουλευτών, όπως του Θ. Μπάστα – Τυπάλδου, που έφερε στη Βουλή νομοσχέδιο για την ισοπολιτεία. Εγιναν συζητήσεις το 1920, το 1922, το 1925, το 1929, αλλά χωρίς θετικό αποτέλεσμα.

Το 1944, όταν τα 3/4 της Ελλάδας είχαν ελευθερωθεί από την ΕΑΜική αντίσταση, ιδρύθηκε η Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης, που προκήρυξε εκλογές. Με απόφασή της για πρώτη φορά ψηφίζουν άντρες και γυναίκες που έχουν συμπληρώσει τα 18 τους χρόνια.

Στις 10 του Μάρτη 1944 ιδρύεται η Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης (ΠΕΕΑ). Στις εκλογές που διεξήχθησαν για την ανάδειξη του Εθνικού Συμβουλίου, στις ελευθερωμένες περιοχές αλλά και στην υπόλοιπη κατεχόμενη Ελλάδα μέσα σε συνθήκες παρανομίας άσκησαν τα εκλογικά τους δικαιώματα για πρώτη φορά, ψήφισαν και ψηφίστηκαν Ελληνίδες.

Ηταν στις 23 Απρίλη του 1944. Σ’ αυτές τις εκλογές για τη Βουλή της Κυβέρνησης του Βουνού (το Εθνικό Συμβούλιο) εκλέχτηκαν οι εκλέκτορες, άνδρες και γυναίκες, οι οποίοι στις 30 Απρίλη ανέδειξαν 202 Εθνοσύμβουλους, ανάμεσά τους οι πρώτες βουλευτίνες ήταν: Από την Αθήνα η Καίτη Νισυρίου – Ζεύγου και η Μαρία Σβώλου, από τον Πειραιά η Χρύσα Χατζηβασιλείου, από την Αιτωλοακαρνανία η Ευγενία Μαυροσκότη, από την Καλαμάτα η Μάχη Μαυροειδή και από τη Λάρισα η Φωτεινή Φιλιππίδη.

Στο Ψήφισμα του Εθνικού Συμβουλίου της 27 του Μάη με το οποίο κυρώθηκε η Ιδρυτική Πράξη της ΠΕΕΑ, στο Άρθρο 5 καταγράφει:

«Ολοι οι Ελληνες, άντρες και γυναίκες, έχουν ίσα πολιτικά και αστικά δικαιώματα».

Αυτά συνέβησαν για πρώτη φορά στην αντάρτισσα Ελλάδα. Στην Ελλάδα του Βουνού και της ένοπλης πάλης ενάντια στους κατακτητές και στα ντόπια όργανά τους. Οσο για το αστικό κράτος; Αυτό καθιέρωσε το πολιτικό δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι στις γυναίκες το 1952. Οκτώ χρόνια μετά…


Ημεροδρόμος