Ανάγκη και δικαίωμα για όλα τα παιδιά η Προσχολική Αγωγή

Η προχτεσινή ανακοίνωση των αποτελεσμάτων για τους δικαιούχους του voucher για τους παιδικούς σταθμούς φέρνει στην επιφάνεια για άλλη μια φορά, όπως κάθε χρόνο, τις τεράστιες ελλείψεις και τα προβλήματα που υπάρχουν σε όλο το φάσμα του χώρου της Προσχολικής Αγωγής. 17.250 παιδιά από αυτά για τα οποία έγινε αίτηση, μένουν και φέτος εκτός προγράμματος (αριθμός αυξημένος κατά 6,3% σε σχέση με πέρσι). Κι αυτό είναι μόνο η «κορυφή του παγόβουνου».

***

Γιατί είναι πολύ, πολύ περισσότερα τα παιδιά για τα οποία οι γονείς τους δεν μπαίνουν καν στη διαδικασία να κάνουν αίτηση στο πρόγραμμα, γνωρίζοντας ότι θα «κοπούν» λόγω εισοδηματικών ή άλλων κριτηρίων. Και μη φανταστεί κανείς ότι μιλάμε για οικογένειες με υψηλά εισοδήματα: Για παράδειγμα, μια οικογένεια με δυο παιδιά που οι γονείς τους εργάζονται και οι δυο στον ιδιωτικό τομέα και παίρνουν από 1.000 ευρώ το μήνα, δεν δικαιούται voucher! Ακόμα χειρότερα είναι για τα παιδιά των δημοσίων υπαλλήλων. Επίσης, σε πολλές περιοχές της χώρας, λόγω των έντονων προβλημάτων και ελλείψεων σε υποδομές, οικογένειες που καταλήγουν να παίρνουν το πολυπόθητο κουπόνι, αρχίζουν έναν νέο «Γολγοθά» προς αναζήτηση θέσης σε έναν παιδικό σταθμό και υπάρχουν περιπτώσεις που το κουπόνι μένει χωρίς αντίκρισμα λόγω έλλειψης θέσεων.
Οι δε ελλείψεις υποδομών στους δημοτικούς παιδικούς σταθμούς οδηγούν σε επιλογή των παιδιών που θα φιλοξενηθούν σε αυτούς βάσει κριτηρίων, γεγονός που αφήνει και πάλι παιδιά εκτός δομών, σπρώχνει τους γονείς να βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη και να στραφούν σε ιδιώτες. Και ακόμα, τεράστιο πρόβλημα είναι τα βρεφικά τμήματα, που είναι πιο απαιτητικά σε υποδομές και προσωπικό, δηλαδή, με βάση το κριτήριο ενός συστήματος που δεν βάζει στο επίκεντρο τις λαϊκές ανάγκες, είναι πιο κοστοβόρα και για αυτό υπάρχουν ελάχιστα: Σε 161 δήμους δεν υπάρχουν καν βρεφικοί σταθμοί και σε 131 δήμους υπάρχει τουλάχιστον διπλάσια ζήτηση από τις θέσεις που διαθέτουν οι παιδικοί σταθμοί στα βρεφικά τμήματα.

***

Ολα τα παραπάνω καταδεικνύουν ότι στον 21ο αιώνα η Προσχολική Αγωγή είναι τύποις δημόσια (στην πραγματικότητα με κραυγαλέο τρόπο θεωρείται ατομική υπόθεση των γονιών), δεν είναι σε καμιά περίπτωση δωρεάν (το ίδιο το voucher στην ουσία σημαίνει επιδότηση των τροφείων), δεν θεωρείται δηλαδή δικαίωμα για όλα τα παιδιά αυτής της ηλικίας, όπως θα έπρεπε να είναι και όπως συμβαίνει για τη βασική εκπαίδευση. Η Προσχολική Αγωγή δεν είναι μόνο βασική ανάγκη για τη λαϊκή οικογένεια, είναι πρώτα και κύρια απαραίτητη για τη σωστή ψυχοσωματική ανάπτυξη και την ομαλή κοινωνικοποίηση του παιδιού. Και ως τέτοια πρέπει να αντιμετωπίζεται, κάτι όμως που δεν συμβαίνει σήμερα στον καπιταλισμό, ούτε στη χώρα μας ούτε διεθνώς. Ως απαραίτητη λοιπόν, για την ανάπτυξη του παιδιού, απαιτεί σύγχρονη οργάνωση και σχεδιασμό, ενιαίο παιδαγωγικό πρόγραμμα ανάλογα με τις ανάγκες της κάθε ηλικίας και ανάλογες υποδομές. Δηλαδή, ένα ασφαλές και υγιεινό περιβάλλον, πλήρως εξοπλισμένο με τους απαραίτητους χώρους και τα απαραίτητα υλικά, πλήρως στελεχωμένο με όλο το αναγκαίο επιστημονικό και βοηθητικό προσωπικό, έτσι ώστε να βοηθηθεί το κάθε παιδί να αναπτυχθεί σωματικά, πνευματικά, κοινωνικά. Και φυσικά, για να εκπληρώνει αυτόν τον ρόλο της η Προσχολική Αγωγή ως δικαίωμα του παιδιού και της οικογένειας, πρέπει όλο αυτό το σύστημα να είναι αποκλειστικά δημόσιο και δωρεάν.

***

Σήμερα όμως η εικόνα της Προσχολικής Αγωγής είναι κατακερματισμένη ανάμεσα στους δήμους, τις ιδιωτικές δομές, αλλά και τα νηπιαγωγεία, που λειτουργούν όλα με διαφορετικούς όρους και με τεράστιες ελλείψεις, αφήνοντας παιδιά εκτός δομών και οικογένειες σε απόγνωση. Γιατί σοβαρά είναι τα προβλήματα και στα νηπιαγωγεία, για άλλη μια χρονιά, μετά τη θεσμοθέτηση της δίχρονης υποχρεωτικής Προσχολικής Αγωγής χωρίς καθόλου χρηματοδότηση και σχεδιασμό για την ανάπτυξη των υποδομών που χρειάζονται και το επιπλέον προσωπικό. Πολυπληθή τμήματα των 25 νηπίων, προκάτ αίθουσες σε αυλές σχολείων, «αξιοποίηση» ακατάλληλων χώρων (αίθουσες τελετών, γραφεία κ.ά.) και σπρώξιμο των γονιών να εγγράψουν τα παιδιά τους σε νηπιαγωγεία μακριά από το σπίτι τους, είναι οι «λύσεις» που προκρίνουν οι δήμοι, προκειμένου να μπορέσουν να ανταποκριθούν απορροφώντας όλα τα νήπια και προνήπια όπου εφαρμόζεται η Προσχολική Αγωγή υποχρεωτικά για δύο έτη.

***

Απέναντι σ' αυτήν την κατάσταση, γονείς και εργαζόμενοι σε όλους τους χώρους της Προσχολικής Αγωγής πρέπει να προτάξουν τις σύγχρονες ανάγκες τους, διεκδικώντας τα αυτονόητα δικαιώματά τους: Να έχουν όλα τα παιδιά - από τη γέννησή τους μέχρι την είσοδό τους στο σχολείο - θέση σε προσχολική δομή δημόσια και δωρεάν, χωρίς voucher και τροφεία. Να απορροφηθούν όλα τα παιδιά στους παιδικούς σταθμούς και να παρθούν άμεσα και ουσιαστικά μέτρα για την υλοποίηση της δίχρονης υποχρεωτικής Προσχολικής Αγωγής με κρατική χρηματοδότηση που θα καλύψει όλες τις ανάγκες σε κτίρια, αίθουσες και προσωπικό. Προσλήψεις μόνιμου προσωπικού, όλων των αναγκαίων ειδικοτήτων και μονιμοποίηση όλων των συμβασιούχων που εργάζονται στο χώρο. Κτίρια σύγχρονα, ασφαλή, με τους αναγκαίους χώρους για το παιχνίδι, τη σίτιση, την ξεκούραση των παιδιών, σίτιση για όλα τα παιδιά μέσα στις δομές, με το αναγκαίο προσωπικό. Και φυσικά ενιαίο, επιστημονικό, αναβαθμισμένο σύγχρονο παιδαγωγικό πρόγραμμα με ευθύνη του υπουργείο Παιδείας.

Γ. Σ.