Η καπιταλιστική ανάπτυξη και τα σύγχρονα λαϊκά δικαιώματα και ανάγκες, πράγματα ασυμβίβαστα

ΟΙ ΜΥΘΟΙ ΠΕΡΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ

 «Η ανάπτυξη θα εξασφαλίσει καλύτερους μισθούς, καλοπληρωμένες θέσεις εργασίας»

Πρόκειται για ψέμα ολκής. Αν είναι έτσι που τα λένε, ας απαντήσουν: Οι ξενοδοχοϋπάλληλοι, οι ναυτεργάτες, οι εργαζόμενοι στις φαρμακευτικές, στις τηλεπικοινωνίες και σε μια σειρά άλλους κλάδους, όπου οι επιχειρηματικοί όμιλοι συνέχισαν να κερδοφορούν ακόμα και μέσα στην καπιταλιστική κρίση, γιατί δεν είδαν τους μισθούς τους να αυξάνονται, αλλά αντίθετα τους είδαν να υποχωρούν παραπέρα;

Απαραίτητη προϋπόθεση για την ανάπτυξη με κίνητρο το καπιταλιστικό κέρδος είναι η διασφάλιση της κερδοφορίας των καπιταλιστών, το να έχουν οι επενδύσεις ικανοποιητικό κέρδος, αλλά και να μπορούν να αντιμετωπίζουν τους ανταγωνιστές τους. Αυτό επιτυγχάνεται με μια σειρά προϋποθέσεις όπως π.χ. η χαμηλή φορολογία, η φθηνή γη, οι φτηνές πρώτες ύλες, μηδενικό ενεργειακό κόστος, διευκολύνσεις από το αστικό κράτος. Πάνω απ' όλα όμως προϋποθέτει την πολύμορφη ένταση της εκμετάλλευσης των εργαζομένων. Πώς επιτυγχάνεται αυτό;

α) Με τη μείωση ή καθήλωση των μισθών σε χαμηλά επίπεδα. Μπορεί να σηκώθηκε μεγάλος ντόρος, από τον ΣΥΡΙΖΑ παλιότερα, αλλά και την ΝΔ σήμερα, αξιοποιώντας την ελάχιστη αύξηση του κατώτατου μισθού και την κατάργηση του υποκατώτατου. Ομως η αλήθεια είναι πολύ διαφορετική. Ας αφήσουμε κατά μέρος ότι για αυτές τις εξελίξεις οι καπιταλιστές έχουν πάρει γερά δωράκια όπως π.χ. η επιδότηση των εισφορών για νέους εργαζόμενους από το κράτος, δηλαδή σε τελική ανάλυση από τους ίδιους τους εργαζόμενους. Το κύριο ζήτημα είναι ότι από το 2009 μέχρι σήμερα έχει πραγματοποιηθεί μια σημαντική βύθιση του κατώτερου μισθού που παγιώθηκε και κατοχυρώθηκε όλα τα προηγούμενα χρόνια και αυτό το χαμηλό επίπεδο αποτελεί τη βάση για όλη τη μισθολογική κλίμακα. Ας σκεφτούμε ότι το 2009 μιλάγαμε για τη γενιά των 700 ευρώ και σήμερα για τη γενιά των 400 και 300. Κρύβουν επίσης πως προϋπόθεση της καπιταλιστικής ανάπτυξης είναι ο χαμηλός μέσος μισθός, αυτός που καθορίζει και τα περιθώρια κέρδους των καπιταλιστών. Γι' αυτό και ο μέσος μισθός μειώθηκε και συνεχίζει να μειώνεται δραματικά όλα αυτά τα χρόνια, με την πλειοψηφία των μισθωτών, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, να έχει «κατέβει» εισοδηματική κατηγορία. Το ζήτημα δηλαδή είναι η συνολική συμπίεση των μισθών - και πρώτα απ' όλα του μέσου μισθού - προς τα κάτω.

β) Η ένταση της εκμετάλλευσης που συνδέεται με την απόλυτη ή σχετική μείωση του εισοδήματος των εργαζομένων υπηρετείται με πολλούς δρόμους, αξιοποιώντας όλο το θεσμικό πλαίσιο και την πρακτική με τα οποία λειτουργούν οι καπιταλιστικές επιχειρήσεις. Η διάλυση των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, η κατάργηση των τριετιών, οι «ευέλικτες εργασιακές σχέσεις», η λεγόμενη μείωση του μη «μισθολογικού κόστους», που αφορά ουσιαστικά ιδιαίτερα τα ασφαλιστικά δικαιώματα των εργαζομένων, τα πολύμορφα κίνητρα αντικατάστασης παλιότερων εργαζομένων με νεότερους, με λιγότερα δικαιώματα, η εντατικοποίηση της εργασίας, η κατάργηση μέτρων υγιεινής και ασφάλειας, είναι πλευρές που συμβάλλουν αθροιστικά στην ένταση της εκμετάλλευσης, είτε οδηγούν άμεσα ή έμμεσα στη μείωση των μισθών των εργαζομένων. Είναι εξάλλου μέσα σε αυτά τα πλαίσια που η κυβέρνηση της ΝΔ προαναγγέλλει, μέσα και από το λεγόμενο λευκό μητρώο για τις επιχειρήσεις, νέα προνόμια για τους επιχειρηματικούς ομίλους που απλά θα αξοποιούν όλο το αντεργατικό οπλοστάσιο που έχουν στα χέρια τους ή που θα αντικαθιστούν επί της ουσίας μέρος του μισθού με άλλες «παροχές».

γ) Σε κλάδους αιχμής με μεγάλα ποσοστά κέρδους, όπου οι μισθοί παραμένουν σε υψηλότερα επίπεδα, γιατί αφορούν και υψηλότερης ειδίκευσης μισθωτή εργασία, δεν πρέπει να χάνεται μια «κρυφή» κλοπή που πραγματοποιείται και που βεβαίως δεν είναι τόσο εύληπτη. Την ίδια ώρα που οι μισθοί διατηρούνται στα ίδια επίπεδα ή αυξάνονται ελάχιστα, τα κέρδη των καπιταλιστών επενδυτών εκτινάσσονται, μεγαλώνοντας χρόνο το χρόνο. Η αύξηση δηλαδή της παραγωγικότητας της εργασίας (με νέες μεθόδους οργάνωσης της παραγωγής, με εκσυγχρονισμό της κ.λπ.) αξιοποιείται για να μεγαλώνει η ψαλίδα ανάμεσα στα κέρδη και τους μισθούς, ανάμεσα στον πλούτο που παράγουν οι εργαζόμενοι και στο μέρος του πλούτου στο οποίο έχουν πρόσβαση. Δηλαδή, και με σχετικά υψηλότερους μισθούς μειώνεται το κομμάτι του πλούτου που απολαμβάνουν οι εργαζόμενοι, την ίδια στιγμή που ο πλούτος συνολικά αυξάνεται. Και, βέβαια, η απειλή της ανεργίας, το συνολικό περιβάλλον του εργασιακού μεσαίωνα καθηλώνουν τους μισθούς και σε τέτοιους κλάδους...

«Θα εξασφαλίσουμε καλύτερες και σταθερές δουλειές»

Σε μια σειρά κλάδους η «διευθέτηση του εργάσιμου χρόνου» είναι μια βασική μέθοδος για την ένταση της εκμετάλλευσης των εργαζομένων. Ο εργαζόμενος βρίσκεται στη διάθεση του εργοδότη 24 ώρες τη μέρα και όλες τις μέρες του χρόνου. Πληρώνεται συνήθως με βάση το μηνιαίο εργάσιμο χρόνο που «απασχολείται», ή ακόμα και για μεγαλύτερες περιόδους, όμως άλλες φορές δουλεύει 4 ώρες τη μέρα και άλλες φορές 7, 12, 1 ή καμία. Ετσι ουσιαστικά πληρώνεται λιγότερο απ' ό,τι θα πληρωνόταν αν είχε σταθερό ημερήσιο χρόνο εργασίας, ημερήσιο ωράριο, με σταθερό μισθό, αν πληρωνόταν υπερωρίες, ενώ είναι σημαντική και η καταπόνηση στον οργανισμό του. Σε κάθε περίπτωση, μέσα από αυτές τις αυξομειώσεις στον ημερήσιο χρόνο εργασίας πετυχαίνεται μεγαλύτερη εκμετάλλευση των εργαζομένων. Στην ίδια κατεύθυνση αξιοποιούνται οι συμβάσεις ορισμένου χρόνου, οι εργολαβικές σχέσεις κλπ.

Αυτό το καθεστώς που έχτισαν όλες οι προηγούμενες κυβερνήσεις και που εξήγγειλε πως θα συνεχίσει η σημερινή της ΝΔ, υλοποιώντας άλλωστε κατευθύνσεις της ΕΕ, είναι προϋπόθεση για την καπιταλιστική ανάπτυξη και γι' αυτό το λόγο θα διατηρηθεί και θα επεκταθεί:

• Η γενικευμένη «ευελιξία» στην αγορά εργασίας αφορά πλέον 6 στις 10 νέες θέσεις απασχόλησης, με την αναλογία να συνεχίζει να αλλάζει και στις συνθήκες της αναιμικής ανάκαμψης, με τη συνεχή αντικατάσταση μόνιμων θέσεων με δικαιώματα, με συμβάσεις ορισμένου χρόνου και με κουτσουρεμένα δικαιώματα.
• Τα 14 διαφορετικά είδη συμβάσεων, μεταξύ των οποίων και συμβάσεις μιας μέρας π.χ. στον Τουρισμό, που κατά τα άλλα σπάει το ένα πίσω από το άλλο τα ρεκόρ κερδοφορίας, τα δουλεμπορικά που πολλαπλασιάζονται.
• Οι αποφάσεις που ενσωματώνουν και τις αντίστοιχες κατευθύνσεις της ΕΕ για τη «διευθέτηση» του χρόνου εργασίας, ακόμα και την 9ήμερη και 11ήμερη συνεχόμενη εργασία, π.χ. στους γιατρούς και τους σιδηροδρομικούς που επικύρωσε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Το παραπέρα χτύπημα της Κυριακής αργίας στο Εμπόριο κ.ά.
• Τα δεκάδες εργατικά «ατυχήματα» ως αποτέλεσμα της εντατικοποίησης, των ελλιπών μέτρων ασφάλειας, με τα θανατηφόρα εργατικά «ατυχήματα» να ανεβαίνουν συνεχώς από το 2014, φτάνοντας το 2017 (οπότε και τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία) η εργατική τάξη να θρηνεί 76 νεκρούς και συνολικά σχεδόν 7.500 σακατεμένους στα γκέτο της εργοδοσίας.
• Η διατήρηση όλου του μνημονιακού πλαισίου σε ό,τι αφορά τις προσλήψεις στο Δημόσιο, και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα, όπως π.χ. στους ΟΤΑ κ.α., οι 8μηνες συμβάσεις που είναι καθεστώς, η απαγόρευση επί της ουσίας της μόνιμης και σταθερής δουλειάς για χιλιάδες εργαζόμενους που καλύπτουν μάλιστα πάγιες και διαρκείς ανάγκες.

Ας δούμε τι συμβαίνει στην πραγματικότητα σε μια σειρά χώρους:

-- Το παράδειγμα του ΟΛΠ και της COSCO είναι από τα πλέον χαρακτηριστικά. Την ίδια ώρα που η διακίνηση των εμπορευματοκιβωτίων στις τρεις προβλήτες για το 2018 έσπαγε όλα τα ρεκόρ και ο ΟΛΠ πετύχαινε την υψηλότερη ιστορικά επίδοση σε κερδοφορία, εμφανίζοντας κέρδη 100% (!) προ φόρων:

Οι εργαζόμενοι στις προβλήτες ΙΙ και ΙΙΙ, από το 2009 είναι εργολαβικοί, χωρίς ΣΣΕ και εκτός ΒΑΕ, με εκ περιτροπής εργασία, ατομικές συμβάσεις εργασίας, άθλιες συνθήκες δουλειάς με σακαταμένους εργάτες από την εντατικοποίηση, εργατικά «ατυχήματα» που αποκρύβονται.

Για τους υποτίθεται «μόνιμους» υπαλλήλους του ΟΛΠ, με τη βοήθεια του εργοδοτικού - κυβερνητικού συνδικαλισμού, η COSCO εν μέσω κερδοφορίας έβαλε τσεκούρι στις αποδοχές πάνω από το 40%, επιμήκυνε τον εργάσιμο χρόνο, κατάργησε το σταθερό πενθήμερο (Δευτέρα - Παρασκευή) και καθιέρωσε τη δουλειά 7 μέρες τη βδομάδα χωρίς υπερωριακή αμοιβή, επέβαλε σχέσεις εργασίας ορισμένου χρόνου, εισήγαγε τον ενεργό και ανενεργό χρόνο εργασίας, σύστημα αξιολόγησης με κριτήριο την παραγωγικότητα, «απλοποίησε» την απόλυση κ.ά.

-- Στα μεγάλα οδικά έργα, τους οδικούς άξονες, για τη μετατροπή της χώρας σε «διαμετακομιστικό κόμβο», οι οικοδόμοι που γρήγορα πετάχτηκαν στην ανεργία, μετά την ολοκλήρωση των έργων, ανά περιπτώσεις κατήγγειλαν ακόμα και τη δουλειά με 3 ευρώ την ώρα, ενώ δεκάδες είναι τα εργατικά «ατυχήματα», ακόμα και θανατηφόρα.

-- Στα μεγάλα ενεργειακά έργα, η εικόνα είναι ίδια: Στον πολυδιαφημισμένο ΤΑΠ, οι εργαζόμενοι δούλεψαν με μηνιαίες συμβάσεις ή και δύο εβδομάδων, ενώ σε όσους συμπληρώθηκαν τρεις ανανεώσεις των συμβάσεων, τους ανακοίνωσαν ότι θα τους απολύσουν για τουλάχιστον 45 μέρες και θα τους ξαναπροσλάβουν μετά, για να μη γίνουν οι συμβάσεις τους αορίστου χρόνου. Ελάχιστες, προσωρινές και με άθλιους όρους ήταν οι θέσεις εργασίας που δημιούργησε και η εγκατάσταση των ΑΠΕ σε μια σειρά περιοχές.

-- Για τη λεγόμενη επανεκκίνηση της ναυπηγικής βιομηχανίας, χαρακτηριστική είναι η εικόνα από τα Ναυπηγεία της Σύρου, που μετά από χρόνια απαξίωσης ανέλαβε η αμερικανική «ONEX», «μετά βαΐων και κλάδων» και με προκλητικά προνόμια: Το πρώτο που απαίτησε ο όμιλος ήταν οι εργαζόμενοι να υπογράψουν τις απολύσεις τους και μάλιστα μεταχρονολογημένες, προκειμένου να γλιτώσει την καταβολή δεδουλευμένων και αποζημιώσεων! Αυτήν τη στιγμή στο ναυπηγείο από τους περίπου 120 εργαζόμενους δουλεύουν οι 60 και αυτοί σε εργολάβο, οι οποίοι αμείβονται με 10 ευρώ την ώρα (!), δηλαδή χωρίς υπερωρίες, άδειες, αργίες, επιδόματα, παίρνουν 16 ένσημα όσο και αν δουλέψουν, ενώ είναι άγνωστο αν τηρούνται και τα στοιχειώδη μέτρα προστασίας στους χώρους δουλειάς.

Να, λοιπόν, ποιες είναι οι «καλές και ποιοτικές θέσεις εργασίας» που δημιουργεί η ανάπτυξη για λογαριασμό του κεφαλαίου.

«Θα αντιμετωπιστεί η μαζική ανεργία»

Είναι προφανές ότι το πέρασμα στην καπιταλιστική ανάπτυξη φέρνει και μείωση της ανεργίας, που σε περίοδο κρίσης πλησίασε στο 30%, παίρνοντας πολύ μαζικά χαρακτηριστικά ιδιαίτερα σε νεότερους ηλικιακά εργαζόμενους. Ενα ζήτημα είναι σε τι καθεστώς και με τι όρους είναι οι νέες θέσεις εργασίας που δημιουργούνται, και αφορά και την κατάσταση που περιγράψαμε παραπάνω. 

Ομως η ουσία είναι ότι όσο και να μοιράζουν μια θέση εργασίας σε δύο, όσο και να κουκουλώνουν την ανεργία με 3μηνα, 5μηνα και 6μηνα, όσο και να προσπαθούν με στατιστικά κόλπα να κρύψουν το μέγεθός της, δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν μαζικά την ανεργία που θα παραμένει σε υψηλά επίπεδα.

Τα στοιχεία από την αύξηση του αριθμού των νέων συμβάσεων στην πραγματικότητα είναι ένας ακόμα δείκτης που δείχνει τη μεγάλη ανακύκλωση του εργατικού δυναμικού, το διαρκές πέρασμα από την εργασία στην ανεργία: Σύμφωνα με το σύστημα «Εργάνη», σε κάθε 100 προσλήψεις αντιστοιχούν περίπου 95 απολύσεις! Είναι χαρακτηριστικό ότι για το 2018 ο απόλυτος αριθμός τόσο των προσλήψεων όσο και των απολύσεων ξεπερνά τον απόλυτο αριθμό του εργατικού δυναμικού. 

Που σημαίνει ότι ένας εργαζόμενος προσλήφθηκε και απολύθηκε μέσα στον ίδιο χρόνο πάνω από μια φορά.

Η καπιταλιστική ανάπτυξη αξιοποιεί την τεχνολογική ανάπτυξη, την εισαγωγή σύγχρονων μέσων παραγωγής, νέες μεθόδους οργάνωσης της εργασίας όχι για να εξασφαλίσει λιγότερη δουλειά για όλους, αλλά για να εντείνει την εκμετάλλευση. Σε αυτό το «σχήμα» χωρούν λιγότεροι εργαζόμενοι απ' ό,τι πριν. Επίσης οι καπιταλιστικές επιχειρήσεις επενδύουν με κριτήριο όχι τις κοινωνικές ανάγκες, τη σχεδιασμένη αντιμετώπιση της ανεργίας, αλλά το κέρδος, άρα θα επενδύουν εξασφαλίζοντας όσο το δυνατόν φθηνότερη εργατική δύναμη με κάθε τρόπο. Γι' αυτό το κεφάλαιο δεν διστάζει να κλείνει τις επιχειρήσεις και να τις ανοίγει αλλού, με γνώμονα το βαθμό εκμετάλλευσης στην παραγωγή, τα φορολογικά και ασφαλιστικά προνόμια, τη δυνατότητα φθηνού δανεισμού, τα κέρδη στο χρηματιστήριο κάθε χώρας και πάει λέγοντας.

Αλλωστε το παραμύθι αυτό δεν έχουν παρά να δοκιμάσουν να το πούνε στους εργαζόμενους του εργοστασίου της «ΔΕΛΤΑ» στο Πλατύ Ημαθίας και της «Frigoglass» στην Αχαΐα, που σε αντίθεση με τα κυβερνητικά παραμύθια αποτελούσαν όχι μόνο κερδοφόρες επιχειρήσεις, αλλά και εκ των πρωταγωνιστών του κλάδου τους:

-- Οι 90 εργαζόμενοι της «ΔΕΛΤΑ» πετάχτηκαν στο δρόμο μετά από χρόνια δουλειάς, ακριβώς επειδή το μονοπώλιο που ελέγχει την επιχείρηση («VIVARTIA»), αφού επιδοτήθηκε με τεράστιες κρατικές επιχορηγήσεις με τα διάφορα «προγράμματα για την ανάπτυξη των επενδύσεων», αποφάσισε να μεταφέρει την παραγωγή στη Γαλλία, προκειμένου να διασφαλίσει τη μέγιστη δυνατή κερδοφορία. Κάπως έτσι, οι δεκάδες εργαζόμενοι του εργοστασίου βρέθηκαν να ...«γιορτάζουν» τη «μεταμνημονιακή» περίοδο.

-- Αντίστοιχο είναι το παράδειγμα του εργοστασίου της «Frigoglass». Οι κάθε είδους «διευκολύνσεις» στην επιχείρηση, μεταξύ άλλων με «κούρεμα» των χρεών από τις τράπεζες κατά 50%, οι επενδύσεις σε μια σειρά χώρες και ηπείρους, «έτρεχαν» τα προηγούμενα χρόνια παράλληλα με διαθεσιμότητες, εκ περιτροπής εργασία και προγράμματα «εθελούσιας εξόδου», ενώ, τέλος, η εργοδοσία ανακοίνωσε πως θα βάλει λουκέτο στο εργοστάσιο για την «ενίσχυση της μακροπρόθεσμης ανταγωνιστικότητάς της», πετώντας και εδώ στο δρόμο 91 εργαζόμενους.

Το κυνήγι της αύξησης του ποσοστού κερδοφορίας των επιχειρήσεων είναι μια διαδικασία που όχι μόνο δεν μπορεί να αντιμετωπίσει το ζήτημα της ανεργίας, αλλά αντίθετα την εμπεριέχει. Γι' αυτό εξάλλου το αστικό κράτος, ανεξάρτητα από διαχειριστές στο τιμόνι του, έχει ως μόνιμο στοιχείο τα προγράμματα ανακύκλωσης της ανεργίας, ανάλογα και με τις ανάγκες των επιχειρηματικών ομίλων, πλάι στη διευκόλυνση των υπόλοιπων καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων.

«Θα αξιοποιήσει τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας»

Πράγματι η χώρα μας έχει πολύ μεγάλες παραγωγικές δυνατότητες. Το βασικό πρόβλημα είναι ότι αυτές αξιοποιούνται με τους όρους που επιβάλλει το κεφάλαιο, με βάση δηλαδή το πού προσδοκά τα μεγαλύτερα κέρδη. Το καθοριστικό αυτό κριτήριο υπονομεύει αυτές τις πολύ μεγάλες δυνατότητες και βέβαια δεν τις βάζει στην υπηρεσία των λαϊκών αναγκών αλλά απέναντί τους.

Αλλωστε και ο ίδιος ο όρος περί «συγκριτικών πλεονεκτημάτων» αυτό υπονοεί, αφού ξεκάθαρο είναι ότι το κριτήριο δεν είναι πώς θα καλυφτούν οι λαϊκές ανάγκες, αλλά το τι δίνει «πλεονέκτημα» στον διεθνή καπιταλιστικό ανταγωνισμό, για τους επιχειρηματικούς ομίλους και τα κέρδη τους απέναντι στους ανταγωνιστές τους.

Ορισμένα παραδείγματα από τα όσα παρουσιάζουν ως τέτοια πλεονεκτήματα μπορούν να δείξουν του λόγου το αληθές:

-- Οι μεγάλες δυνατότητες για αγροδιατροφικά προϊόντα υψηλής ποιότητας, που θα μπορούν να καλύψουν πλήρως τις διατροφικές ανάγκες του λαού μας, στο πλαίσιο του καπιταλιστικού δρόμου ανάπτυξης και με βάση τις αστικές προτεραιότητες π.χ. για μεγιστοποίηση των εξαγωγών, αναδιάρθρωση των καλλιεργειών κ.ο.κ. μένουν αναξιοποίητες, ενώ οι ακολουθούμενες πρακτικές οδηγούν σε ακόμα πιο γρήγορο ξεκλήρισμα των μικρομεσαίων αγροτών, σε συγκέντρωση της παραγωγής σε μεγάλες αγροδιατροφικές βιομηχανίες όπου οι εργαζόμενοι όχι μόνο δεν «συμμετέχουν στην αναδιανομή των κερδών», αλλά αντίθετα βλέπουν τους μισθούς και τα δικαιώματά τους να χτυπιούνται παραπέρα, την εντατικοποίηση να σπάει κόκαλα, τη δουλειά τους να γίνεται λάστιχο. Η χώρα εξάγει μαζικά προϊόντα που για να καλύψει τις εσωτερικές ανάγκες υποχρεώνεται να τα εισάγει από αλλού, γιατί αυτό συμφέρει καλύτερα τους μεγαλεμπόρους και τους μεγαλοαγρότες, τους μεγαλοβιομήχανους του κλάδου, και την ίδια ώρα τα τρόφιμα που φτάνουν στο τραπέζι της λαϊκής οικογένειας είναι ακριβά, ενώ ταυτόχρονα οι τιμές που πουλάει ο αγρότης - παραγωγός είναι εξευτελιστικές.

-- Οι μεγάλες δυνατότητες, λόγω των κλιματικών και άλλων συνθηκών για την αξιοποίηση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, που θα μπορούσαν να αξιοποιούνται συνδυασμένα με τις υπόλοιπες διαθέσιμες εγχώριες πηγές, όπως το λιγνίτη, για να διασφαλίζουν ταυτόχρονα την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών της λαϊκής οικογένειας, την προστασία του περιβάλλοντος και της υγείας των κατοίκων, τη μείωση της ενεργειακής εξάρτησης της χώρας, σταθερές θέσεις ασφαλούς εργασίας για τους εργαζόμενους του κλάδου, στο πλαίσιο του καπιταλιστικού δρόμου ανάπτυξης μετατρέπονται σε «κατάρα»: Η άναρχη εγκατάστασή τους, με αποκλειστικό κριτήριο το υψηλό ποσοστό κέρδους για τους ομίλους, οδηγεί σε ακόμα μεγαλύτερη ενεργειακή εξάρτηση, σε πανάκριβο ρεύμα - «εμπόρευμα» για το λαό, σε περιβαλλοντικές καταστροφές σε ορεινούς όγκους και δάση κ.ο.κ.

-- Το κατά γενική ομολογία ικανό, έμπειρο και μορφωμένο εργατικό δυναμικό, επειδή ακριβώς η αξιοποίησή του δεν γίνεται στο πλαίσιο μιας κεντρικά επιστημονικά σχεδιασμένης οικονομίας, όπου τα μέσα παραγωγής θα τα έχει στα χέρια της η εργατική τάξη για να παράγει για τις δικές της σύγχρονες ανάγκες, αλλά με βάση τα εφήμερα «θέλω» των επιχειρηματικών ομίλων και το κυνήγι της κερδοφορίας, όταν δεν είναι στα «αζήτητα» της ανεργίας, όταν δεν μεταναστεύει για κάποιους σχετικά καλύτερους όρους δουλειάς, μπαίνει στην παραγωγή με ακόμα χειρότερους όρους, με όρους ακόμα μεγαλύτερης εκμετάλλευσης, με την ψαλίδα ανάμεσα στην παραγωγικότητα και στα όσα απολαμβάνει διαρκώς να μεγαλώνει, απαξιώνοντας έτσι και αυτή την ικανότητά του.

«Θα είναι ισόμετρη και βιώσιμη»

Βγαλμένη από τα ...παραμύθια είναι και η επίκληση μιας καπιταλιστικής ανάπτυξης «ισόμετρης και βιώσιμης», αφού ο καπιταλιστικός ανταγωνισμός οδηγεί στην αναρχία στην παραγωγή, στην καπιταλιστική ανισομετρία σε όλα τα επίπεδα, στοιχεία που βρίσκονται κυριολεκτικά στο DNA του.

Δεν έχει άλλωστε κανείς παρά να ρίξει μια ματιά στα «αναπτυξιακά σχέδια» που καταρτίζουν όλες οι διαδοχικές αστικές κυβερνήσεις, όπου αποτυπώνεται σε όλο της το «μεγαλείο» η καπιταλιστική ανισομετρία, ιεραρχούνται μόνο οι τομείς και οι κλάδοι όπου οι επιχειρηματικοί όμιλοι προσδοκούν το μέγιστο ποσοστό κέρδους και διεξόδους για τα συσσωρευμένα κεφάλαιά τους (π.χ. διαμετακόμιση, «ενεργειακός κόμβος» κλπ.), αλλά και μέσα σε αυτούς ιεραρχούνται μόνο όσα έργα στηρίζουν τους στόχους της αστικής τάξης και όχι βέβαια τις λαϊκές ανάγκες (π.χ. μόνο οι μεγάλοι οδικοί άξονες, που χρυσοπληρώνει ο λαός και όχι το δευτερεύον οδικό δίκτυο κ.ο.κ.).

Τα σχέδια π.χ. για την Αττική είναι άλλο ένα τρανταχτό παράδειγμα του τι σημαίνει «ισόρροπη» καπιταλιστική ανάπτυξη:

• Από τη μια, στα Νότια, τα σχέδια για την «αθηναϊκή Ριβιέρα» και το «Λας Βέγκας» της Μεσογείου, η «εμβληματική επένδυση» στο Ελληνικό, που μαζί με την ανάπλαση του Φαληρικού Δέλτα, την αναβάθμιση της Μαρίνας του Αλίμου, την παραχώρηση του «Αστέρα» Βουλιαγμένης, το σύνολο των επενδύσεων στο παράκτιο μέτωπο, προωθούν έναν από τους στρατηγικούς στόχους της άρχουσας τάξης για το μέλλον της Αττικής, δηλαδή την ενίσχυσή της ως τουριστικού προορισμού υψηλού επιπέδου, με μονάδες πολυτελείας, καζίνο, συνεδριακά κέντρα, σημείο αναφοράς για την κρουαζιέρα. Οι όμιλοι έχουν κάθε λόγο να πανηγυρίζουν, γιατί με τις συγκεκριμένες επενδύσεις θα αυξηθούν τα κέρδη τους. Ομως, αυτά τα κέρδη δεν θα πέσουν από τον ουρανό. Θα προέλθουν από το ξεζούμισμα των εργαζομένων, από την αύξηση του βαθμού εκμετάλλευσης. Θα αυξηθούν με τη στήριξη του αστικού κράτους, τις φοροελαφρύνσεις του κεφαλαίου, τις εκπτώσεις στην προστασία του περιβάλλοντος. Θα πηγαίνουν χέρι χέρι με το χτύπημα αυτοαπασχολούμενων και επαγγελματιών. Και βέβαια και με όλα τα υπόλοιπα «καλά» του παρασιτισμού του κεφαλαίου με τα οποία θα βρεθούν αντιμέτωπα τα λαϊκά στρώματα.
• Την ίδια ώρα που στα Νότια οι καπιταλιστές θα στήνουν τη «βιτρίνα» τους, στη Δυτική Αττική θα ενισχυθεί ακόμα περισσότερο μια επιβαρυμένη βιομηχανική περιοχή μεγάλης έκτασης, με τεράστιους οδικούς άξονες, με τα σχέδια για τα ηλεκτρικά δίκτυα, ενεργειακούς αγωγούς, τις χωματερές όπως της Φυλής, κέντρα logistics και διαμετακομιστικού εμπορίου, που επεκτείνονται παραπέρα, για να κάνουν τη «βιώσιμη» ανάπτυξη ακόμα περισσότερο αβίωτη για το λαό. Στο πλαίσιο αυτής της «βιώσιμής τους ανάπτυξης» δεν χωράνε μέτρα προστασίας της ζωής του λαού από τις φυσικές καταστροφές, τα μέτρα αντιπλημμυρικής, αντιπυρικής, αντισεισμικής προστασίας, αφού για το κεφάλαιο και το κράτος του είναι κατά βάση «κόστος». Και, βέβαια, η καπιταλιστική ανάπτυξη που τάζουν δεν έχει χώρο για τις υπόλοιπες ανάγκες του λαού όπως π.χ. η αποκλειστικά δημόσια και δωρεάν Παιδεία, Υγεία, Πρόνοια, οι δωρεάν χώροι άθλησης, πολιτισμού, αναψυχής, διακοπών.

«Θα μετατρέψει τη χώρα σε ενεργειακό κόμβο»

Ο βασικός αυτός στόχος της αστικής τάξης, τον οποίο υλοποιούν η μία πίσω από την άλλη οι αστικές κυβερνήσεις, μεταξύ των άλλων υλοποιώντας και τη στρατηγική της «απελευθέρωσης» της ΕΕ και στον κλάδο της Ενέργειας, έχει ήδη δώσει «δείγματα γραφής».

Για το λαό σημαίνει:

-- Φούντωμα της ενεργειακής φτώχειας. Τα στοιχεία μιλάνε από μόνα τους: Εν έτει 2019 με τις σημερινές τεράστιες δυνατότητες, την ώρα που οι επιχειρηματικοί όμιλοι στην Ενέργεια ελέω και «απελευθέρωσης» προμηθεύονται πάμφθηνο ρεύμα για να το πουλάνε πανάκριβα στο εσωτερικό και να το εξάγουν, ένα στα τρία λαϊκά νοικοκυριά, το 29% του συνολικού πληθυσμού, ζει την ενεργειακή φτώχεια, μέσα και από τις απανωτές ανατιμήσεις στα τιμολόγια ηλεκτρικού ρεύματος. 

Μόνο το 2018 εκτελέστηκαν 300.000 διακοπές ρεύματος σε λαϊκά σπίτια και άλλες 230.000 ανακλήθηκαν στο «παρά πέντε», αφού τα λαϊκά νοικοκυριά με το μαχαίρι στο λαιμό έφτασαν στο ταμείο για κάποια ρύθμιση. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ έθεσε μάλιστα πάνω από 120.000 νοικοκυριά εκτός «κοινωνικού τιμολογίου», καθώς με τα νέα κριτήρια αποκλείστηκαν οι οικογένειες των «Κροίσων» με εισοδήματα των 9.000 ευρώ.

Και την ίδια ώρα το πετρέλαιο θέρμανσης είναι απλησίαστο για τις εργατικές και λαϊκές οικογένειες, που ξεπαγιάζουν το χειμώνα και κοιτάνε να ζεσταθούν όπως όπως, ακόμα και με μέσα προηγούμενων αιώνων.

Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης: Στο «σταυροδρόμι» των μεγαλεπήβολων ενεργειακών σχεδιασμών, των μεγάλων αγωγών όπως ο ΤΑΠ, ο διασυνδετήριος IGB, οι πλατφόρμες φυσικού αερίου για το αμερικάνικο LNG κ.ο.κ., ο λαός της περιοχής είναι ανάμεσα στους «πρωταθλητές» της ενεργειακής φτώχειας πανελλαδικά.

-- Ακόμα μεγαλύτερο χτύπημα στα δικαιώματα των εργαζομένων στον κλάδο.

Πικρή γεύση έχουν πάρει ήδη οι εργαζόμενοι του κλάδου. Από τη δεκαετία του '90, οι εργαζόμενοι της ΔΕΗ ξεπερνούσαν τους 36.000, με σχέσεις πλήρους, σταθερής εργασίας, ενώ σήμερα είναι λιγότεροι από 16.000. Πρόσφατα προαναγγέλθηκε νέος γύρος απολύσεων - 4.000 - με πακέτα «εθελούσιας εξόδου», που θα κληθεί να πληρώσει τελικά ο λαός, ενώ η διάλυση της λιγνιτικής βιομηχανίας οδηγεί σε ακόμα μεγαλύτερη ανεργία στη Δ. Μακεδονία. Παράλληλα, αυξάνεται συνεχώς ο αριθμός των εργαζομένων που δουλεύουν με σχέσεις προσωρινής απασχόλησης, με μισθούς πείνας και απληρωσιά, όπως φανερώνει και το παράδειγμα των εργολαβικών στον ΑΗΣ Μελίτη όπου οι εργαζόμενοι παραμένουν 2 μήνες απλήρωτοι, ενώ επίσης δεν αμείβονται με βάση τις τριετίες. Την ίδια ώρα, με βάση και τις μεγάλες ελλείψεις σε τεχνικό προσωπικό, φουντώνουν η εντατικοποίηση, τα εργατικά «ατυχήματα». Π.χ. στο ΔΕΔΔΗΕ μόνο για το 2018 καταγράφονται 100 «ατυχήματα» και ένα θανατηφόρο.

-- Υποβάθμιση του περιβάλλοντος, ακόμα μεγαλύτερους κινδύνους για την υγεία και το βιος του λαού.

Οι έρευνες στην Ηπειρο, που αφήνουν πίσω «κρανίου τόπο», τα κουφάρια των ανεμογεννητριών στους αποψιλωμένους ορεινούς όγκους και τα υπόλοιπα «έργα και ημέρες» των αρπακτικών της «πράσινης Ενέργειας», οι τεράστιοι κίνδυνοι για το φυσικό περιβάλλον και την τοπική οικονομία της Κρήτης, σε περίπτωση ατυχήματος, από την κλοπή ενός πολύτιμου ενεργειακού πόρου στα ανοιχτά της από την κοινοπραξία «ExxonMobil» - «Total» - ΕΛΠΕ, η σπατάλη Ενέργειας από την ηλεκτροπαραγωγή από φυσικό αέριο, η παραγνώριση των μεγάλων υδροηλεκτρικών σταθμών, που συμβάλλουν ταυτόχρονα στην ύδρευση, στην άρδευση και στην αντιπλημμυρική προστασία και η σπατάλη πόρων, που θα μπορούσαν να διατεθούν στην αξιοποίηση του εγχώριου λιγνίτη με σύγχρονη τεχνολογία, πιο φιλική στο περιβάλλον, μιλάνε από μόνα τους. Εξάλλου, τα παραδείγματα είναι πάμπολλα και σε διεθνές επίπεδο για το τι σημαίνουν οι τάχα αυστηροί κανόνες της ΕΕ, που έχει για αρχή της το «ο ρυπαίνων πληρώνει» (και δεν δίνει λογαριασμό), όσο και οι «φιλοπεριβαλλοντικές» διαβεβαιώσεις των μονοπωλίων.

-- Τεράστιους κινδύνους, αφού ο λαός γίνεται κυριολεκτικά στόχος των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών για τη μοιρασιά του ενεργειακού πλούτου.

Διαδοχικά, μάλιστα, οι αστικές κυβερνήσεις προκαλούν, αφού εμφανίζουν την εμπλοκή στους επικίνδυνους σχεδιασμούς ΗΠΑ - ΝΑΤΟ και ΕΕ για τη μοιρασιά του ενεργειακού πλούτου και των δρόμων μεταφοράς τους ως τάχα «ασπίδα» απέναντι στους ανταγωνισμούς! Εμφανίζουν το πρόβλημα, δηλαδή, ως γιατρικό και λένε με θράσος ότι «όσο μεγαλύτερα είναι τα συμφέροντα» που μπλέκονται τόσο πιο ...διασφαλισμένος θα είναι ο λαός!

Κάνουν ότι δεν βλέπουν ότι η παρουσία στην κυπριακή ΑΟΖ των ενεργειακών κολοσσών, ΗΠΑ, Ευρωπαίων κ.ο.κ., όχι μόνο δεν εμπόδισε σε τίποτα την τουρκική επιθετικότητα, αλλά αντίθετα αποτέλεσε παράγοντα όξυνσης. Κάνουν ότι δεν βλέπουν ότι είναι οι ενεργειακοί και οι υπόλοιποι σχεδιασμοί ΗΠΑ - ΝΑΤΟ και ΕΕ στην περιοχή, που οδηγούν ολοταχώς προς διχοτομική λύση στο Κυπριακό, που «γκριζάρουν» το Αιγαίο, την κυπριακή, αλλά και την ελληνική ΑΟΖ, υπονομεύουν τα κυριαρχικά δικαιώματα Ελλάδας και Κύπρου που μπαίνουν ως ανταλλάγματα στο ιμπεριαλιστικό παζάρι. Κάνουν ότι δεν βλέπουν ότι σε όλη την περιοχή όλοι οι αντίστοιχοι «ενεργειακοί κόμβοι», από την Ουκρανία ως τη Λιβύη και τη Συρία, έγιναν «χαλίκι» από τις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις, ότι οι δρόμοι του πετρελαίου και του φυσικού αερίου είναι κυριολεκτικά χαραγμένοι με το αίμα των λαών.