Πρωτοβουλίες οργάνωσης και διεκδίκησης ενάντια στις «ευέλικτες» εργασιακές σχέσεις

ΟΓΕ - ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ

Στην ανάγκη για οργάνωση, πάλη και διεκδίκηση κόντρα στις «ευέλικτες» εργασιακές σχέσεις έχει αφιερώσει η Ομοσπονδία Γυναικών Ελλάδας την καμπάνια με την οποία απευθύνεται στις εργαζόμενες, αλλά και στις αυτοαπασχολούμενες, στις φοιτήτριες, στις συνταξιούχους που υφίστανται επίσης τις επιπτώσεις της «ευελιξίας».

Στη σημερινή πραγματικότητα, που αποτυπώνεται στο σύνθημα «λάστιχο ωράρια - λάστιχο ζωή», οι Σύλλογοι και οι Ομάδες της ΟΓΕ αντιπαραθέτουν τον συλλογικό αγώνα για τα σύγχρονα δικαιώματα στην εργασία, στον ελεύθερο χρόνο, στη μητρότητα, στην κοινωνική ζωή και δράση.

Η δραστηριότητα που ήδη ξεδιπλώνεται και θα συνεχιστεί τους επόμενους μήνες με ορίζοντα την 8η Μάρτη, Παγκόσμια Μέρα της Γυναίκας, είναι μια ευκαιρία για να αναπτυχθούν κοινές αγωνιστικές πρωτοβουλίες των γυναικείων Συλλόγων και Ομάδων της ΟΓΕ με εργατικά σωματεία, Εργατικά Κέντρα και Ομοσπονδίες.

Στην κατεύθυνση αυτή, στην Αττική έχουν ήδη πραγματοποιηθεί κοινές συσκέψεις με τα ΔΣ Σωματείων στους κλάδους του Επισιτισμού - Τουρισμού και του Εμπορίου, στις οποίες τέθηκαν οι άξονες ενός κοινού βηματισμού.

Κοινός αγωνιστικός βηματισμός για τα ζητήματα της «ευελιξίας»

Η προσπάθεια αυτή δεν ξεκινάει από το μηδέν, αλλά πιάνει το νήμα από αντίστοιχες πρωτοβουλίες για κοινή δράση στα μέτωπα της υπεράσπισης της κυριακάτικης αργίας, του αγώνα για τα δικαιώματα των αναπληρωτριών εκπαιδευτικών, για τα προβλήματα στις δημόσιες δομές Υγείας.

Με παρακαταθήκη την εμπειρία αυτή, οργανώνονται κοινές συνεδριάσεις και συσκέψεις των σωματείων με την ΟΓΕ, προσανατολίζεται η συζήτηση για το κοινό σχέδιο δράσης, τις αγωνιστικές διεκδικήσεις, δράσεις και κινητοποιήσεις, τις διεκδικήσεις με κριτήριο τις σύγχρονες κοινωνικές ανάγκες της γυναίκας.

Ξεχωριστή στη διαδικασία αυτή είναι η συμβολή που έχουν οι γυναίκες που είναι εκλεγμένες στα Διοικητικά Συμβούλια συνδικαλιστικών οργανώσεων αλλά και οι εργαζόμενες, ειδικά οι εργαζόμενες με ολιγόμηνες συμβάσεις, με εποχιακή απασχόληση, με προγράμματα «ανακύκλωσης» της ανεργίας, που συσπειρώνονται στη δράση των Συλλόγων και των Ομάδων της ΟΓΕ.

Στόχος του κοινού αγωνιστικού βηματισμού είναι να ενισχυθεί το μέτωπο απέναντι στη μερική απασχόληση, στην πλήρη «ευελιξία» στα ωράρια εργασίας, στον εβδομαδιαίο χρόνο εργασίας, ακόμα και στο χώρο εργασίας, να κατανοηθούν οι συνέπειες στην κοινωνική ζωή της γυναίκας σε συνδυασμό με τη διεκδίκηση σταθερής εργασίας με μικρότερο ημερήσιο χρόνο εργασίας, αλλά με καλύτερους μισθούς.

«Η "ευελιξία" στη δουλειά και στη ζωή δεν είναι επιλογή της σύγχρονης γυναίκας», ξεκαθαρίζει η ΟΓΕ στην τετρασέλιδη ανακοίνωση που έχει ετοιμάσει για την καμπάνια. Δεν οδηγεί στη «συμφιλίωση επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής», όπως επαναλαμβάνουν σε κάθε αφορμή και ευκαιρία ΕΕ και κυβερνήσεις, αλλά σε «μια ατέρμονη τρεχάλα που μας εξουθενώνει, που σκοτώνει τις ανάγκες και τα όνειρά μας».

«Η "ευέλικτη" δουλειά συμφέρει αποκλειστικά τις μεγάλες επιχειρήσεις γιατί είναι μέσο για την αύξηση της κερδοφορίας τους. Γιατί οι εργασιακές σχέσεις, τα ωράρια, οι μισθοί και η Ασφάλιση, οι άδειες και τα επιδόματα προσαρμόζονται "ευέλικτα" στις ανάγκες των επιχειρηματικών κολοσσών», υπογραμμίζει η ΟΓΕ και προσθέτει ότι με «εργαλείο» αυτή συμπιέζονται προς τα κάτω οι μισθοί και τα εργασιακά δικαιώματα όλων των εργαζομένων.

Παράλληλα, κράτος και επιχειρηματικοί όμιλοι διευκολύνονται ώστε να συνεχίζουν να φορτώνουν στους ώμους των γυναικών «σχεδόν αποκλειστικά την ευθύνη για τη φροντίδα των παιδιών, των ηλικιωμένων, των ΑμεΑ», να αντιμετωπίζουν τη στήριξη της οικογένειας ως ατομική υπόθεση, να υποβαθμίζουν, να εμπορευματοποιούν και να ιδιωτικοποιούν τις κοινωνικές υπηρεσίες Υγείας και Πρόνοιας.

Αυτή η κοινή δράση στηρίζεται στις αγωνιστικές διεκδικήσεις για μόνιμη και σταθερή εργασία, κατάργηση των ελαστικών σχέσεων εργασίας, κατοχύρωση της κυριακάτικης αργίας. Εχει στο επίκεντρο τη σχέση ανάμεσα στην εργασιακή σταθερότητα, στο εργασιακό εισόδημα, στις κοινωνικές υπηρεσίες προστασίας της μητρότητας και στήριξης της οικογένειας, ως τρίπτυχο από το οποίο εξαρτάται η ποιότητα ζωής, ο ελεύθερος χρόνος.

Αντιπαράθεση με αστικές και οπορτουνιστικές απόψεις

Η καμπάνια της ΟΓΕ και οι πρωτοβουλίες για κοινή δράση με τις συνδικαλιστικές οργανώσεις ξεδιπλώνονται σε μια περίοδο που βρίσκεται σε εξέλιξη και ο σχεδιασμός άλλων δυνάμεων, αστικών και οπορτουνιστικών, για την οργάνωση «φεμινιστικής απεργίας» στις 8 Μάρτη. Οι διοργανωτές της «φεμινιστικής απεργίας», παρά τις μεταξύ τους διαφορές, συγκλίνουν στις απόψεις τους για τη θέση της γυναίκας και τα αίτια της ανισοτιμίας και απευθύνονται με κοινά συνθήματα στις εργαζόμενες.

«Χωρίς εμάς παύει ο κόσμος» είναι το σύνθημα με το οποίο καλούν φέτος τις γυναίκες να διαδηλώσουν, δίνοντας συνέχεια στην περσινή τους δραστηριότητα, κάτω από το μότο «απεργία στο σπίτι, απεργία στη δουλειά». Παρά τις διακηρύξεις των διοργανωτών για μια κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση και καταπίεση, τα αιτήματα που υιοθετούν ρίχνουν νερό στο μύλο των αστικών σχεδιασμών.

Για παράδειγμα, το σύνθημα της «φεμινιστικής απεργίας» για «απεργία στο σπίτι» δεν σημαίνει αγωνιστική διεκδίκηση για δημόσιες και δωρεάν κοινωνικές υποδομές και υπηρεσίες για τη φροντίδα της οικογένειας ώστε να απαλλαγεί η γυναίκα αλλά και ο άνδρας από τη σχεδόν αποκλειστική ατομική - οικογενειακή ευθύνη. Αντίθετα, αναπαράγει σε έναν βαθμό την παρωχημένη αστική αντίληψη πως η φροντίδα της οικογένειας είναι υπόθεση ατομική, η οποία στην καλύτερη περίπτωση θα κατανέμεται πιο ισότιμα ανάμεσα στη γυναίκα και τον άνδρα.

Αλλωστε, το βάρος της «δουλειάς» των γυναικών στο «σπίτι» κατέχει σταθερά μια θέση στους προβληματισμούς των αστικών επιτελείων. Υπολογισμοί και στατιστικά στοιχεία αποτιμούν με όρους ποσοστών επί του ΑΕΠ τη «δουλειά» στο νοικοκυριό και τη φροντίδα της οικογένειας, ενώ οργανισμοί από την ΕΕ και το ΔΝΤ μέχρι την Παγκόσμια Τράπεζα και τον ΟΟΣΑ καταθέτουν διαρκώς προτάσεις για την «αναγνώριση», την «αναδιανομή», την «ισοκατανομή» των σχετικών δραστηριοτήτων.

Με περισσότερο ή λιγότερο ξεκάθαρο τρόπο, οι σχετικές αναλύσεις και προβληματισμοί αναφέρονται στην ανάγκη να αντικαθίσταται η δουλειά που γίνεται εκτός της αγοράς εργασίας με εργασία που γίνεται μέσα στο πλαίσιό της, ως μισθωτή εργασία.

Μάλιστα, ο αντίκτυπος μιας τέτοιας αντικατάστασης και μετατροπής παρουσιάζεται διπλός: Από τη μία, αποδεσμεύει γυναικείο εργατικό δυναμικό προκειμένου να διοχετευθεί στην «αγορά εργασίας» κατά κύριο λόγο με «ευέλικτες» εργασιακές σχέσεις. Από την άλλη, διευκολύνει την κυριαρχία των καπιταλιστικών σχέσεων σε τομείς της κοινωνικής ζωής, που πριν δεν είχαν οικονομική σημασία για το κεφάλαιο, ως ένα ακόμα πεδίο για την επιχειρηματική δραστηριότητα. Οι παραπάνω στόχοι επενδύονται ενίοτε και με φεμινιστικά επιχειρήματα και αναλύσεις.

Στη διακήρυξη για τη «φεμινιστική απεργία» παρουσιάζονται πλευρές της ανισότιμης θέσης της γυναίκας και υπαρκτά προβλήματα, όπως τα υψηλά ποσοστά της γυναικείας ανεργίας, οι χαμηλότερες αμοιβές, ως αποτέλεσμα της πολιτικής του «νεοφιλελευθερισμού».

Ετσι, θάβονται οι ενιαίες στρατηγικές κατευθύνσεις που υλοποιούνται από τις αστικές κυβερνήσεις - είτε σοσιαλδημοκρατικών, είτε νεοφιλελεύθερων, είτε από κυβερνήσεις συμμαχίας αστικών πολιτικών δυνάμεων - για την ένταση της εκμετάλλευσης και καταπίεσης των μισθωτών γυναικών, ως μέσο για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρηματικών κολοσσών.

Χαρακτηριστικά, στην Ελλάδα τόσο η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ όσο και η κυβέρνηση της ΝΔ διατήρησαν το αντεργατικό οπλοστάσιο που γενικεύει τις ελαστικές εργασιακές σχέσεις και στερεί από τις γυναίκες μια σειρά από άδειες, επιδόματα (π.χ. αναπληρώτριες εκπαιδευτικοί, μισθωτές επιστήμονες με «μπλοκάκι», εργολαβικές). Διατήρησαν το άρθρο του νόμου του 1951 που αποκλείει από την άδεια και το επίδομα μητρότητας όσες γυναίκες έχουν κάτω από 200 ένσημα την τελευταία διετία. Συνεχίστηκαν οι απολύσεις εγκύων από την καπιταλιστική εργοδοσία. Η περικοπή του επιδόματος τοκετού, που δινόταν μόνο σε όσες γυναίκες γεννούν στο σπίτι, όχι μόνο διατηρήθηκε επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, αλλά επενδύθηκε με το μανδύα του δήθεν «προοδευτισμού». Συνεχίστηκε η υποχρηματοδότηση στις κρατικές δομές Υγείας, Πρόνοιας, Παιδείας.

Για την προώθηση της συγκεκριμένης «φεμινιστικής πρωτοβουλίας» αξιοποιούνται και ορισμένα αντίστοιχα εγχειρήματα από ορισμένες χώρες της ΕΕ. Προβάλλονται εκφυλιστικά φαινόμενα, όπου επιχειρηματικοί κολοσσοί μαζί με συνδικαλιστικές οργανώσεις καλούσαν τις εργαζόμενες να απεργήσουν και τους άνδρες συναδέλφους τους να δουλέψουν παραπάνω. Με αυτές τις κάλπικες αξίες, επιδιώκεται να καλλιεργηθεί ο ανταγωνισμός ανάμεσα σε γυναίκες και άνδρες εργαζόμενους, σε βάρος του κοινού τους αγώνα με βάση τα κοινά ταξικά συμφέροντα.

Η ιστορία της 8ης Μάρτη και της καθιέρωσής της ως Παγκόσμιας Μέρας των εργαζόμενων γυναικών είναι συνυφασμένη με τους αγώνες του εργατικού κινήματος, με απεργιακές μάχες και κινητοποιήσεις.

Η ιστορία αυτή αποτελεί πηγή γνώσης, πείρας, συμπερασμάτων: Ο αγώνας για την ισότιμη θέση της γυναίκας στην εργασία, στην οικογένεια, σε κάθε πλευρά της κοινωνικής ζωής και δράσης χρειάζεται να στηρίζεται στην κοινή πάλη γυναικών και ανδρών. Να γίνεται καθημερινή υπόθεση, με στόχο την άνοδο της συμμετοχής των γυναικών στο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα, στο ριζοσπαστικό γυναικείο κίνημα, γενικά στον ταξικό αγώνα, ως σημαντικό παράγοντα για την ανασύνταξη του εργατικού κινήματος.

Ι. Γ.