«Ξυπνήστεεε»

Με ένα τραγούδι – κραυγή αφύπνισης αποχαιρετά η στήλη το 2019 που ετοιμάζεται να φύγει. Ένα τραγούδι του ασυμβίβαστου τροβαδούρου, ανυπόταχτου αντάρτη του ΕΛΑΣ και μαχητή του ΔΣΕ, που τραυματίστηκε βαριά αφήνοντας για πάντα στο βουνό το ένα του πόδι, του Πάνου Τζαβέλλα.

«Τι είναι τα τραγούδια μου; Ό,τι με συγκινεί, με συναρπάζει και με συγκλονίζει. Είμαι λαϊκός καλλιτέχνης και γράφω τα τραγούδια μου περισσότερο με την καρδιά και λιγότερο με το μυαλό.

Μπορεί να εντυπωσιάζουν οι μουσικοί όγκοι και τα πολυώροφα κατασκευάσματα – δίκην τσιμεντένιων πολυκατοικιών – της δυτικής μουσικής, όμως δε συγκινούν τον απλό άνθρωπο. Κάτι τους λείπει, τους ξεφεύγει… Ίσως το αίσθημα, η καρδιά. Προτιμώ τα άδολα αγριολούλουδα των βουνών και των κάμπων που μοσχοβολούν απ’ τα «τέλεια» παρτέρια των αρχοντόσπιτων» γράφει ο ίδιος στο «Ανταρτο-rock» του…

Πέρασαν 44 χρόνια από τότε που ηχογραφήθηκε «ζωντανά» στο «Αντάρτικο Λημέρι» του Πάνου, το «Ξυπνήστε», μα παραμένει επίκαιρο. Και τσιγκλάει τις σημερινές γενιές για το χρέος που μένει ανεκπλήρωτο. Το χρέος για το οποίο αγωνίστηκαν, πολέμησαν, θυσιάστηκαν, φυλακίστηκαν, βασανίστηκαν, διώχτηκαν, εξορίστηκαν, χτες και αγωνίζονται σήμερα χιλιάδες αγωνιστές: Μια κοινωνία χωρίς καταπίεση και εκμετάλλευση, με τους εργαζόμενους να απολαμβάνουν τον πλούτο που παράγουν, το λαό αφέντη στον τόπο του.

Ξυπνήστεεε

Φυσά στις στέγες του ντουνιά
με σηκωμένο το γιακά
πικρός διαβάτης στη νυχτιά
κλαίει, γελά, παραμιλά
πώς μας τη φτιάξαν τη ζωή
μίση, πολέμοι και καπνοί
βρωμίζει ο φασισμός τη γη
σαν κότες σφάζονται οι λαοί
κι εμείς στον ύπνο το βαθύ

Φτιασιδωμένη η ψευτιά
γυρνά στους δρόμους και γελά
μπουτίκ, βολάν και ξιπασιά
προ-πο, λαχεία, διαφθορά
κι άλλοι με ιδρώτα το ψωμί
κι άλλοι πουλάν μισοτιμή
πατρίδα, λευτεριά, τιμή,
αρκεί να πιάσουν την καλή
να γίνουν υπουργοί

Ήμασταν ζωντανοί νεκροί
μας δίνανε μ’ ανταλλαγή
τη μπόμπα την ατομική
Το Ισραήλ για να σωθεί
[Μπάτσοι παπάδες-φυλακές
ΝΑΤΟ και πολυεθνικές
κι όλα γυρίζουνε στο χτες
κι η δεξιά και ο χαφιές]

ακόμα ο στόλος ναυλοχεί
γεμάτη πόρνες η ακτή
κι αν φύγανε οι Γερμανοί
ήρθαν οι Αμερικανοί

καινούρια πάλι κατοχή
[και μας βρωμίζουνε τη γη]

Η CIA βαρά νταγερέ
χόρευε νάιλον υπουργέ
σαν καραγκιόζης στο μπερντέ
κι εσύ να κλαις πικρέ λαέ

κι ο Βάρναλης μας το ‘χε πει
χωρίς καμιά περιστροφή
στης Χούντας το αλισβερίσι
λεύτερο ήταν το χασίσι
ποτέ ο λαός να μην ξυπνήσει
[κι άλλα σου λένε φανερά
κι άλλα στα ξένα αφεντικά
φίδι και τίγρης ο αστός
κι εσύ στο πλήθος μοναχός
άγχος κι ο θάνατος λευκός]

Γλυκοχαράζει στα βουνά
μοσχοβολούν τα γιασεμιά
τραγούδι αρχίζουν τα πουλιά
γελά η θάλασσα πλατιά
κι εμείς;
εμείς οικόπεδα και ΙΧ
ψυγεία έπιπλα TV
κουτόχορτο με πληρωμή
και δίπλα φεύγει η ζωή
Ξυπνήστεεε
Ξυπνήστε νέες, ξυπνήστε νιοι
βγέστε απ’ του τάφου τη σιωπή
δέστε του κόσμου τη ντροπή
γίνετε χίλιοι κεραυνοί
και κάψτε μας ή σώστε μας
γλιτώστε μας, ή θάψτε μας…

(Οι στίχοι από το βιβλίο του Πάνου Τζαβέλλα – με πλάγια και μέσα σε αγκύλες οι στίχοι που αντικαταστάθηκαν στην ηχογράφηση με τους αμέσως προηγούμενούς τους).

Τα χρόνια περνούν, τα τραγούδια όχι… Τι κι αν γράφτηκαν πριν από πολλά χρόνια, κάποια τραγούδια συνεχίζουν να συγκινούν τους ανθρώπους ανεξαρτήτως ηλικίας, να τους συντροφεύουν στις μικρές και μεγάλες στιγμές της ζωής, να εκφράζουν τις αγωνίες, τον πόνο και τα όνειρά τους, να εμπνέουν τους αγώνες τους.

Η στήλη, χωρίς να διεκδικεί το αλάθητο ή τον τίτλο του «ειδικού», φιλοδοξεί να «παίξει» τραγούδια που γράφτηκαν για τον έρωτα, την αγάπη, το μεροκάματο, τη μετανάστευση, τον αγώνα για λευτεριά και για καλύτερη ζωή. Τραγούδια που γράφτηκαν από ποιητές, αλλά κι από δημιουργούς, που δεν διάβασαν ποτέ στη ζωή τους ποίηση… Ανασκαλεύοντας το παρελθόν και ψηλαφώντας την ιστορία τους, πότε γράφτηκαν, σε ποιες συνθήκες, από ποιους πρωτοτραγουδήθηκαν, ποιοι τα τραγουδούν στις μέρες μας.

Χωρίς διαχωρισμούς, χωρίς αποκλεισμούς, τραγούδια ελληνικά και «ξένα», με γνώμονα ότι, εκτός από το να θυμίζουν εικόνες από το παρελθόν, συναρπάζουν τις αισθήσεις, γεννούν συναισθήματα, μας εμπνέουν και μας συγκινούν σήμερα.

  Κατιούσα