Ένα ντοκιμαντέρ για τον Σπύρο Μελετζή

«ΣΠΥΡΟΣ ΜΕΛΕΤΖΗΣ - ο Φωτογράφος της Αντίστασης 

και ο Εικαστικός Φωτογράφος» / Σαράντος Σακελλάκος (2019)

Το ντοκιμαντέρ του Σαράντου Σακελλάκου αποτελείται από μια σπάνια συνέντευξη που έδωσε ο σπουδαίος φωτογράφος της Εθνικής Αντίστασης, Σπύρος Μελετζής, το 1990, μαζί με μεγάλο αριθμό φωτογραφιών του.
Αισθητικά δεν είναι κάτι το ιδιαίτερο, κυρίως γιατί έχει χωρίσει τα κομμάτια της συνέντευξης από τα κομμάτια του φωτογραφικού υλικού κι έτσι δεν δένονται αρμονικά με την αφήγηση.

Η συνέντευξη όμως αποτελεί πραγματικό ιστορικό ντοκουμέντο, αφού ο Μελετζής μας περιγράφει όλη την πορεία της ζωής του και της καριέρας του, επικεντρώνοντας στην περίοδο της Εθνικής Αντίστασης. Αναφέρεται εκτεταμένα στο πώς βρέθηκε στο βουνό, μετά από αποστολή που του ανέθεσε το ΚΚΕ στις αρχές του 1942. Αρχικά βρέθηκε στον Όλυμπο, στο χωριό Καρυές, όπου φωτογράφισε αντάρτικες ομάδες και λοχαγούς του ΕΛΑΣ. Τον Αύγουστο και το Σεπτέμβρη του 1942 ταξίδεψε στην Πελοπόννησο, με αποστολή που του είχε αναθέσει η Οργάνωση Αθήνας του ΕΑΜ, και τον Φλεβάρη του 1944 το ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ του ανέθεσε να πάει στο βουνό, εκεί που χτιζόταν η Ελεύθερη Ελλάδα. Έτσι, ο Μελετζής πήρε 332 φιλμ και ανέβηκε στη Βίνιανη, όπου και έστησε το εργαστήριό του. Εκεί απαθανάτισε το έπος της Εθνικής Αντίστασης, με συνοδοιπόρο τον σπουδαίο εικαστικό Βάλια Σεμερτζίδη. Εκεί τράβηξε και το σπουδαίο πορτρέτο του Άρη Βελουχιώτη.

Ο Μελετζής μας περιγράφει το πώς άλλαξε η συνείδησή του στην Αντίσταση, παρότι δεν ήταν κομμουνιστής, και πώς αντιλήφθηκε το μεγάλο χρέος του, να απαθανατίσει τον αγώνα του ελληνικού λαού. «Συνάντησα μια Ρουμελιώτισσα γερόντισσα που κουβαλούσε εφόδια για τους αντάρτες. Όταν τη ρώτησα πώς μπορεί να είναι ζαλωμένη με ένα τόσο βαρύ φορτίο, πήρα την απάντηση: "Αγώνας είναι αυτός, συναγωνιστή, άμα κερδίσουμε τα κερδίζουμε όλα. Άμα τα χάσουμε, τα χάνουμε όλα". Τότε είδα αυτήν τη γερόντισσα σαν γίγαντα μπροστά μου και άρχισα να σκέφτομαι ότι οι φωτογραφίες που έπρεπε να τραβήξω έπρεπε να έχουν την αγωνία, την πίστη, την ελπίδα και τη λεβεντιά αυτού του λαού», αναφέρει χαρακτηριστικά.

Ιδιαίτερη στιγμή της συνέντευξης αποτελεί η ανάμνησή του από τη σπουδαία έκθεση που διοργανώθηκε το Δεκέμβρη του 1944 στα γραφεία του ΕΑΜ, με 150 φωτογραφίες, η οποία κράτησε μόνο 9 μέρες, διότι διακόπηκε από τη Μάχη του Δεκέμβρη. Η έκθεση στην οδό Κοραή (στο μέγαρο της Ηλεκτρικής, που ήταν επιταγμένο από τους Γερμανούς μέχρι τον Οκτώβρη του 1944) σημείωσε μεγάλη επιτυχία. Πλήθος κόσμου περίμεναν στην ουρά για να μπορέσουν να δουν τις φωτογραφίες της Αντίστασης: Τους αντάρτες του ΕΛΑΣ, την Κυβέρνηση του Βουνού, ΕΠΟΝίτες. Ο Μελετζής φωτογράφισε αρχικά και στις μάχες του Δεκέμβρη, αλλά κατά τη διάρκειά τους τον συνέλαβαν Ριμινίτες, οδηγήθηκε στου Γουδή και μετά στην Ελ Ντάμπα της Αιγύπτου. Τον Ιούλη του 1945 έθαψε στο σπίτι του για να φυλάξει 2.200 περίπου φιλμ από την Αντίσταση και τον Δεκέμβρη. Τριάντα χρόνια αργότερα, με μεγάλη αγωνία για το τι είχε απομείνει, ξανάβγαλε στο φως όλον αυτόν το θησαυρό.

Ο Σπύρος Μελετζής άφησε μεγάλη παρακαταθήκη με το έργο του και τιμήθηκε ως φωτογράφος στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς.

Το ντοκιμαντέρ προβάλλεται στον κινηματογράφο «Studio New Star Art Cinema» (Σπάρτης και Σταυροπούλου 33, πλατεία Αμερικής) καθημερινά στις 19.00.