Οι πολιτικές των ελληνικών κυβερνήσεων

Πότε και μέσα σε ποιες συνθήκες αυξήθηκαν οι πρόσφυγες και οι μετανάστες που έφτασαν στη χώρα μας; Ποια είναι η βασική αιτία και πώς αντιμετωπίστηκε αυτό από τις κυβερνήσεις; Είναι ορισμένα ερωτήματα που πολύ συχνά τίθενται και γι' αυτό είναι χρήσιμο να δούμε κάπως πιο αναλυτικά ορισμένα στοιχεία.

Ο αριθμός των εγκλωβισμένων στη χώρα μας που αιτούνται άσυλο αναλύεται ως εξής, σύμφωνα με στοιχεία του Φλεβάρη του 2020:

Στα νησιά του Αιγαίου βρίσκονται συνολικά 41.635 (στοιχεία της βδομάδας 8-13 Μάρτη). Στα προαναχωρησιακά κέντρα 3.309. Σε διαμερίσματα 21.432. Σε camps 24.855. Σε ξενοδοχεία 6.920. 

Στο ΚΥΤ Εβρου 300. Στις παραπάνω δομές (εκτός από τα προαναχωρησιακά κέντρα) ζουν και άνθρωποι αναγνωρισμένοι με άσυλο. Επιπλέον, υπάρχουν και 5.463 ασυνόδευτοι ανήλικοι, οι περισσότεροι από τους οποίους ζουν στις παραπάνω δομές.

Η κατακόρυφη αύξηση των αφίξεων προσφύγων και μεταναστών σημειώθηκε αρχικά από το 2015. Το 2015 ήρθαν στην Ελλάδα μέσω των νησιών του Αιγαίου 856.723 άτομα (κυρίως πρόσφυγες), σύμφωνα με τον ΟΗΕ, οι οποίοι, σχεδόν στο σύνολό τους, πέρασαν σε άλλα κράτη - μέλη της ΕΕ και ιδίως στη Γερμανία.

Οι υψηλοί αυτοί ρυθμοί αφίξεων συνεχίστηκαν και το 2016, μέχρι να κλείσουν τα βόρεια σύνορα, με τις αφίξεις τούς δύο πρώτους μήνες του 2016 να φτάνουν τις 122.637. Η ποσοστιαία αύξηση των αφίξεων προσφύγων - μεταναστών το 2015 ξεπερνάει το 1.000% συγκριτικά με το 2014, που καταγράφηκαν 77.163 αφίξεις.

Από τα μέσα του 2019 μέχρι και σήμερα, έχει σημειωθεί επίσης πολύ σημαντική αύξηση των ροών προς τη χώρα μας, με αποτέλεσμα ο αριθμός των εγκλωβισμένων να ανέρχεται στις 100.000, σε σχέση με τις περίπου 75.000 στις αρχές του 2019.

Οι εθνικότητες που κυριαρχούν είναι οι Σύροι, Αφγανοί και Ιρακινοί. Πρόκειται δηλαδή για πληθυσμούς με «προσφυγικό προφίλ», όπως λέγεται, που δεν ήθελαν, ούτε θέλουν να παραμείνουν στην Ελλάδα. Αυτοί οι πρόσφυγες βλέπουν την Ελλάδα ως χώρα διέλευσης προς άλλα κράτη - μέλη της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης.

Ενα ακόμη νέο χαρακτηριστικό στον συγκεκριμένο προσφυγικό πληθυσμό είναι το μεγάλο ποσοστό οικογενειών και γυναικόπαιδων. Οσον αφορά τα σημεία μέσω των οποίων εισέρχονται στην Ελλάδα, αυτά είναι τα νησιά του Αιγαίου, με τη Λέσβο να υποδέχεται πάνω από τους μισούς, ενώ ακολουθούν η Χίος και η Σάμος.

Εχει ιδιαίτερη σημασία να δούμε πώς συνδέονται, και μάλιστα με άμεσο τρόπο, ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος και οι επεμβάσεις με την προσφυγιά - μετανάστευση. Κάτι που φαίνεται από τη σύγκριση των αφίξεων πριν και μετά από τους πολέμους.

Ετσι, πριν από την επέμβαση στο Αφγανιστάν τον Οκτώβρη του 2001, είχαν συλληφθεί για παράνομη είσοδο - διαμονή στην Ελλάδα 2.358 Αφγανοί, ενώ το 2008 οι συλλήψεις δεκαπλασιάστηκαν και έφτασαν τις 25.557. Πριν από την επέμβαση στο Ιράκ, το 2003, οι συλλήψεις Ιρακινών για παράνομη είσοδο - διαμονή ήταν 1.402, ενώ το 2008 σχεδόν εικοσαπλασιάστηκαν, φτάνοντας τις 25.577. Το ίδιο συνέβη και με τους Σομαλούς (το 2003: 934 συλλήψεις, το 2008: 6.713) και άλλες εθνικότητες.

 

ΑΜΥΓΔΑΛΕΖΑ 2014

Η στάση των κυβερνήσεων

Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, πριν ακόμη εκδηλωθεί το μεγάλο προσφυγικό κύμα το 2015, με παρεμβάσεις όπως η εκκένωση της Αμυγδαλέζας και άλλων «κέντρων διοικητικής κράτησης μεταναστών», με την ψήφιση νόμου για την ιθαγένεια και επιμέρους ρυθμίσεων για άδειες παραμονής μεταναστών, καλλιεργούσε την εικόνα μιας «ανθρωπιστικής προσέγγισης» της μετανάστευσης, που βρίσκεται σε αντιστοιχία, όπως έλεγε, με την επίσης «ανθρωπιστική μεταναστευτική πολιτική» της ΕΕ.

Με την εκδήλωση της μεγάλης προσφυγικής έκρηξης μετά τον Ιούλη, εκτός από τα υπαρκτά προβλήματα στη διαχείριση του ζητήματος, επιχείρησε να αξιοποιήσει τη μαζική άφιξη προσφύγων και μεταναστών για να διαφημίσει το ρόλο της χώρας ως «νησίδας σταθερότητας σε μια αποσταθεροποιημένη περιοχή», αναλαμβάνοντας ενεργό ρόλο στον έλεγχο των προσφυγικών ροών, αλλά και ρόλο «συνδετικού κρίκου ΕΕ - Τουρκίας» στη διαχείριση του ζητήματος, υιοθετώντας την πολιτική του ανοιγο-κλεισίματος της κάνουλας των προσφυγικών ροών και την ανάληψη ευθύνης σ' αυτή τη διαδικασία.

Οταν πλέον έκλεισε ο βαλκανικός διάδρομος προς την Ευρώπη, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ ψήφισε και στήριξε όλες τις αντιδραστικές αποφάσεις της ΕΕ, που οδήγησαν σε εγκλωβισμό ενός μεγάλου μέρους προσφύγων και μεταναστών στην Ελλάδα παρά τη θέλησή τους, στο βούλιαγμα των ονείρων τους για μια ασφαλέστερη και καλύτερη ζωή στις λάσπες της Ειδομένης, στην ασφυξία του Ελληνικού, του Πειραιά, οδηγώντας στο να γεμίσει η Ελλάδα με χώρους αναγκαστικής φιλοξενίας, με ευθύνη μάλιστα του Στρατού.

Ψήφισε τον νόμο 4375/2016, στον οποίο ενσωματώθηκαν όλες οι κατευθύνσεις της ΕΕ: Από τη δημιουργία των hot spots (των Κέντρων Υποδοχής και Ταυτοποίησης - ΚΥΤ, όπως ονομάζονται), που μετατράπηκαν σε φυλακές για όσους πρόσφυγες και μετανάστες ήρθαν μετά από την 20ή Μάρτη, μέχρι την επαναφορά του Κανονισμού του Δουβλίνου, τις fast track διαδικασίες εξέτασης των αιτήσεων ασύλου και την ενσωμάτωση διατάξεων της Οδηγίας 2013/32 της ΕΕ, που άνοιξε το δρόμο για να θεωρηθεί η Τουρκία ασφαλής τρίτη χώρα και να μπορέσει να εφαρμοστεί η απαράδεκτη Συμφωνία ΕΕ - Τουρκίας, που προβλέπει μαζικές επαναπροωθήσεις προσφύγων.

Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ εφάρμοσε επίσης πολιτική καταστολής και μαζικών επαναπροωθήσεων, πασπαλισμένη με μπόλικη «ανθρωπιστική» χρυσόσκονη. Εφερε το ΝΑΤΟ στα ελληνικά θαλάσσια σύνορα για τη διαχείριση του Μεταναστευτικού - Προσφυγικού, αλλά στην πραγματικότητα για τον έλεγχο των ρωσικών πολεμικών πλοίων σε όλο τον άξονα από τα Δαρδανέλια μέχρι την Ανατ. Μεσόγειο.

Η πιο σοβαρή και επικίνδυνη πλευρά της πολιτικής της, όμως, αφορά τη συμμετοχή της στα ιμπεριαλιστικά σχέδια, με τη συστηματική και δραστήρια ανάμειξή της στην προετοιμασία, στη στήριξη και τη δικαιολόγηση των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων. Κατ' επέκταση, συνέβαλε και στη διατήρηση και αύξηση των προσφυγικών ρευμάτων.

 

ΜΟΡΙΑ 2020

Από τις Αμυγδαλέζες στις Μόριες και τούμπαλιν...

Μπορεί η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ να έκλεισε την Αμυγδαλέζα, όμως στη Μόρια υπάρχει η ...«κανονικότητα» του εγκλωβισμού, με πληθυσμό έως και 9 φορές πάνω από τη χωρητικότητά της.

Αυτό το αίσχος στη Μόρια βρήκε και επαίνεσε για την «πληρότητα στη διαχείριση του Προσφυγικού» ο υπουργός της κυβέρνησης της ΝΔ, Μ. Χρυσοχοΐδης, μετά τις εκλογές του 2019. Τα νέα αντιδραστικά μέτρα που ανακοίνωσε η κυβέρνηση της ΝΔ για το Προσφυγικό - Μεταναστευτικό κινούνται στην ίδια λογική του εγκλωβισμού, προσαρμοσμένη βέβαια στις τρέχουσες κατευθύνσεις της ΕΕ, που στη δεδομένη φάση θέλουν κλειστή τη στρόφιγγα κι ακριβώς γι' αυτό το λόγο προτάσσονται μέτρα καταστολής και αποτροπής.

Πρόκειται για μέτρα που έρχονται σε συνέχεια της πολιτικής της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Στα μέτρα αυτά περιλαμβάνονται τόσο η γενίκευση των απελάσεων που η ΕΕ αποκαλεί εύηχα ...επιστροφές, όσο και η μετατροπή των φυλακίσεων σε κανόνα για τη μεταχείριση αιτούντων άσυλο, προσφύγων και μεταναστών.

Τον Νοέμβρη του 2019 η κυβέρνηση της ΝΔ, μπροστά στη νέα όξυνση του Προσφυγικού - Μεταναστευτικού, ανακοινώνει ένα σχέδιο που ενισχύει ακόμα περισσότερο τον εγκλωβισμό και την καταστολή.

Το σχέδιο έρχεται να συμπληρώσει τον αντιδραστικό νόμο που έχει ψηφιστεί λίγο καιρό πριν για την αυστηροποίηση των διαδικασιών εξέτασης του ασύλου και να γεμίσει τα νησιά με τεράστια στρατόπεδα συγκέντρωσης, 5.000 ανθρώπων το καθένα, στα οποία θα ζουν ακόμα και τα ασυνόδευτα παιδιά. Διαιωνίζει έτσι τις απαράδεκτες συνθήκες διαβίωσης και τον αποκλεισμό στην πρόσβαση σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, θέτοντας σε κίνδυνο τη ζωή χιλιάδων ξεριζωμένων.

Πιο συγκεκριμένα, το σχέδιο της κυβέρνησης προβλέπει:

• Τη συγκρότηση ενός Ενιαίου Φορέα Επιτήρησης Συνόρων, ενός υβριδικού σώματος από στρατιωτικό και πολιτικό προσωπικό, με τη συμμετοχή Στρατού και Σωμάτων Ασφαλείας, που θα δρα στα σύνορα και στο εσωτερικό της χώρας. Τα ερωτήματα για την αποστολή του είναι εύλογα, αφού όπως ειπώθηκε κατά την παρουσίασή του, αναλαμβάνει την επιτήρηση της «εσωτερικής ασφάλειας» από απειλές που σχετίζονται με το Μεταναστευτικό. Το εργατικό - λαϊκό κίνημα μόνο κινδύνους πρέπει να βλέπει σε τέτοια - στρατιωτικά επί της ουσίας - σώματα.
• Επιτάχυνση των διαδικασιών χορήγησης ασύλου, που βεβαίως θα συνδεθεί με τις «άμεσες επιστροφές». Κάτι που προβλέπεται από τον πρόσφατα ψηφισθέντα νόμο της κυβέρνησης και στην πραγματικότητα σημαίνει δραστικό περιορισμό στο δικαίωμα παροχής ασύλου, με ταυτόχρονη ένταση των επαναπροωθήσεων και απελάσεων με συνοπτικές διαδικασίες.

Αλλωστε, αν επρόκειτο για πραγματική επιτάχυνση αυτών των διαδικασιών, δεν θα χρειαζόταν η «λειτουργία κλειστών κέντρων σε νησιά» για χιλιάδες ανθρώπους, που ολοκληρώνει το τρίπτυχο του σχεδίου δράσης. Και όταν μιλάμε για «κλειστά κέντρα», εννοούμε κυριολεκτικά φυλακές, στα πρότυπα της Αμυγδαλέζας, αλλά και άλλων παρόμοιων κέντρων που λειτουργούν και σε άλλες χώρες της ΕΕ.

Σε ό,τι αφορά την κατασκευή και επέκταση κλειστών δομών σε νησιά, προβλέπεται:

Λέσβος: Θα κλείσει σταδιακά η υπάρχουσα δομή στη Μόρια, ενώ θα δημιουργηθεί νέα κλειστή δομή, η οποία θα χρησιμοποιηθεί ως προαναχωρησιακό κέντρο και Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης (ΚΥΤ). Χωρητικότητα: 5.000+.

Χίος: Ομοίως, κλείνει η υπάρχουσα δομή και δημιουργείται νέα κλειστή δομή, η οποία θα χρησιμοποιηθεί ως προαναχωρησιακό κέντρο και ΚΥΤ. Χωρητικότητα: 5.000+

Σάμος: Επίσης κλείνει η υπάρχουσα δομή, ενώ η υπό κατασκευή δομή θα επεκταθεί και θα χρησιμοποιηθεί ως προαναχωρησιακό κέντρο και ΚΥΤ. Χωρητικότητα: 5.000+

Κως: Η υπάρχουσα δομή γίνεται κλειστή και θα λειτουργήσει ως προαναχωρησιακό κέντρο και ΚΥΤ. Χωρητικότητα: 2.000+

Λέρος: Η υπάρχουσα δομή επίσης μετατρέπεται σε κλειστή και θα λειτουργήσει ως προαναχωρησιακό κέντρο και ΚΥΤ. Χωρητικότητα: 1.000.

Με τα ΜΑΤ στα νησιά

Στις 24 Φλεβάρη, η κυβέρνηση έστειλε τα ΜΑΤ στα νησιά, στο πλαίσιο της επιτάχυνσης του σχεδιασμού για το χτίσιμο νέων κλειστών δομών προσφύγων και μεταναστών στις εκτάσεις που έχουν επιταχθεί σε Χίο, Λέσβο και Σάμο. Για μέρες εκτυλίσσεται ένα απίστευτο όργιο καταστολής με κυνηγητό και ξύλο ενάντια σε συγκεντρωμένους, ακόμα και τη στιγμή που οι αστυνομικές δυνάμεις αποχωρούσαν από τα νησιά.

Κι αν κάτι έχει σημασία να δούμε, είναι το γεγονός ότι όλες αυτές οι εξελίξεις δεν αποκάλυψαν μόνο τις προθέσεις της κυβέρνησης της ΝΔ, αλλά και τη στάση του ΣΥΡΙΖΑ. Ο ΣΥΡΙΖΑ, που τώρα καταγγέλλει τα «κλειστά κέντρα» - φυλακές, τα είχε προαναγγείλει από το 2016, ως αποτέλεσμα της Συμφωνίας ΕΕ - Τουρκίας. Ελεγε μάλιστα ότι τέτοια κέντρα θα γίνουν σε όλα τα νησιά.

Τον Δεκέμβρη του 2016, ο τότε υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής, Γιάννης Μουζάλας, διαφήμιζε τέτοιους χώρους ως απαραίτητους «για να διευκολυνθούν οι διαδικασίες ασύλου». Τα ίδια ακριβώς δηλαδή που λέει σήμερα και η ΝΔ, προωθώντας το σχέδιο μετατροπής των νησιών σε φυλακές της ΕΕ.

Μετά απ' όλα αυτά, ο ΣΥΡΙΖΑ έφτασε στο σημείο να καταγγέλλει συλλήβδην ως «ακροδεξιούς» όσους στα νησιά αγωνίζονται ενάντια στον διπλό εγκλωβισμό, όπως έκανε στον προηγούμενο γύρο των μαζικών κινητοποιήσεων, στοχοποιώντας σωματεία και φορείς που έχουν καθοριστική συμβολή στην ανάπτυξη της αλληλεγγύης σε πρόσφυγες και μετανάστες, στην οργάνωση της πάλης του λαού ενάντια στη Συμφωνία ΕΕ - Τουρκίας και στις άλλες ευρωενωσιακές συνθήκες, που καταδικάζουν τους ξεριζωμένους και τους κατοίκους των νησιών.

Οταν όμως τα ΜΑΤ στάλθηκαν σε Χίο και Λέσβο για να επιβάλουν τα κέντρα - φυλακές, ο ΣΥΡΙΖΑ θυμήθηκε τον αυταρχισμό της κυβέρνησης και έτρεξε να δηλώσει στήριξη στον αγώνα των νησιωτών, δείχνοντας ότι είναι αδίσταχτος στην υποκρισία και τον αποπροσανατολισμό, αρκεί να κρύβονται ο βασικός ένοχος και η πραγματική διέξοδος από την κατάσταση που βιώνουν σήμερα ξεριζωμένοι και νησιώτες...

 

ΕΙΔΟΜΕΝΗ 2016

Χρήσιμα συμπεράσματα

Ολα τα παραπάνω υπογραμμίζουν τη μεγάλη αξία της πολιτικής του ΚΚΕ, που έγκαιρα είχε επισημάνει ότι το Προσφυγικό δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με την ίδια πολιτική που το προκαλεί, που χώνει τους λαούς μέχρι το λαιμό στους ανταγωνισμούς των μονοπωλίων και μετατρέπει τους κατατρεγμένους σε «πιόνια» στο παιχνίδι των ανταγωνισμών και των γεωπολιτικών σχεδιασμών.

Γι' αυτό η παρέμβαση του λαού για το Προσφυγικό δεν είναι κάτι ξεχωριστό από την πάλη για να γίνει πράξη το «ούτε γη ούτε νερό στους φονιάδες των λαών». Για να προσανατολιστεί η πάλη, διεκδικώντας την κατάργηση της Συμφωνίας ΕΕ - Τουρκίας, σε σύγκρουση με την ευρωενωσιακή Πολιτική Ασύλου, τον Κανονισμό του Δουβλίνου, ενάντια στον διπλό εγκλωβισμό και τα hot spots. 

Για την επιτάχυνση των διαδικασιών μετάβασής τους στις χώρες πραγματικού προορισμού τους, την υπεράσπιση των δικαιωμάτων για το άσυλο, διαδικασίας που θα μπορούσαν να γίνονται και στο έδαφος της Τουρκίας.

Πάνω απ' όλα, αυτές οι διεκδικήσεις πρέπει να συναντιούνται στον κεντρικό στόχο ενάντια στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο και το ίδιο το καπιταλιστικό σύστημα που γεννά και αναπαράγει τη φτώχεια, την προσφυγιά και τη μετανάστευση, με αποδέσμευση από την ΕΕ και το ΝΑΤΟ.