Στη μάχη τα σωματεία για να μην πληρώσουν οι εργαζόμενοι την πανδημία

Μιλάμε με τον Θανάση Γκώγκο, μέλος της Εκτελεστικής Γραμματείας του ΠΑΜΕ και της Εκτελεστικής Επιτροπής της Ομοσπονδίας Ιδιωτικών Υπαλλήλων (ΟΙΥΕ)

-- Δεκάδες σωματεία του κλάδου καταγγέλλουν την κατάσταση που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι στα σούπερ μάρκετ. Ποιες είναι οι συνθήκες δουλειάς; Τι συνεπάγονται για την υγεία και την προστασία από την εξάπλωση του κορονοϊού αλλά και για τα εργασιακά δικαιώματα;

-- Οι εργασιακές σχέσεις αυτήν τη στιγμή στους χώρους των σούπερ μάρκετ έχουν περάσει σε ένα νέο επίπεδο άγριας εκμετάλλευσης, που αγγίζει τα όρια της φυσικής εξάντλησης. Ολες οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ αυτήν τη στιγμή κυριολεκτικά θησαυρίζουν. Τα τμήματα ανθρωπίνου δυναμικού των μεγάλων επιχειρήσεων έχουν πάρει φωτιά, προσλαμβάνοντας εργαζόμενους για 45 ή λιγότερες μέρες, προκειμένου να ενισχύσουν τα φυσικά καταστήματα αλλά και τα e-shop, καθώς η καραντίνα οδηγεί σε εκτίναξη των πωλήσεων.

Η έμμεση προσπάθεια που γίνεται ώστε τα σούπερ μάρκετ να ταυτιστούν με επιχειρήσεις που επιτελούν κοινωφελές έργο λόγω της πώλησης αγαθών πρώτης ανάγκης, μπορεί να αποτελέσει αφετηρία συζήτησης γύρω από τη διανομή των προϊόντων σε συνθήκες οποιασδήποτε κρίσης. Δεν πρέπει να διαφεύγει σε κανέναν πως τα σούπερ μάρκετ είναι επιχειρήσεις που μονοπωλούν τον κλάδο της εμπορίας τροφίμων και εκατοντάδων προϊόντων, διαμορφώνουν τις τιμές, μπορούν να αυξάνουν τη ζήτηση δημιουργώντας τεχνητές ελλείψεις, να καθορίζουν συνολικά τις τάσεις στους μισθούς, τις εργασιακές σχέσεις. Σε συνθήκες πανδημίας καταγράφουν τεράστια αύξηση των κερδών τους, αισχροκερδούν.

Η εργοδοσία, όπως και σε άλλους κλάδους, την ίδια στιγμή που επιχειρεί να εμφανίσει ανθρώπινο, «κοινωνικό» πρόσωπο με παροχές και δωρεές, εξασφαλίζοντας απλήρωτη διαφήμιση, στέκεται ανάλγητη προς τους ίδιους τους εργαζομένους της. Οι καταγγελίες όλες αυτές τις μέρες είναι δεκάδες, τόσο για την επιθετική γραμμή που χαράζει η εργοδοσία στις εργασιακές σχέσεις, όσο και για τα ανεπαρκή μέτρα προστασίας.

Ανεπαρκή μέτρα προστασίας, με το σταγονόμετρο οι άδειες ακόμα και σε ευπαθείς ομάδες

Κάθε άνθρωπος που βρέθηκε ως πελάτης την προηγούμενη βδομάδα στα σούπερ μάρκετ, είδε με τα μάτια του τα ανεπαρκή μέτρα προστασίας για τους εργαζόμενους αλλά και για τους ίδιους, μια υγειονομική βόμβα με βάση την ισχυρή μεταδοτικότητα του ιού.

Αυτές τις μέρες, σε αρκετούς χώρους έκρυψαν κρούσματα του κορονοϊού, βάζοντας σε κίνδυνο τους υπόλοιπους εργαζόμενους αλλά και πελάτες. Σε άλλους χώρους στέκονται με άρνηση απέναντι σε αιτήματα για άδειες εργαζομένων οι οποίοι παρουσιάζουν συμπτώματα.

Πιο προκλητική είναι η στάση τους απέναντι σε εργαζόμενους που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες ή έχουν συγγενείς που βρίσκονται σε αυτές. Αλλού ζητούν ιατρικές βεβαιώσεις, αλλού φιλτράρουν τις περιπτώσεις οι ίδιοι, κάνοντας... «διαγνώσεις» για το αν κάποιος εντάσσεται ή όχι στις ευπαθείς ομάδες! Εργαζόμενοι διαβητικοί, με άσθμα, εργαζόμενοι που έχουν περάσει στο παρελθόν χημειοθεραπείες, ευτελίζονται κυριολεκτικά από την εργοδοσία. Κάνουν τους εργαζόμενους ζητιάνους, τους τσαλαπατούν την αξιοπρέπεια σε συνθήκες που κινδυνεύουν.

Ηδη η εντατικοποίηση αφήνει τα πρώτα σημάδια της. Λιποθυμίες, εργατικά ατυχήματα καταγράφονται από τα σωματεία καθημερινά. Δεν καταγράφονται φυσικά από τις Επιθεωρήσεις Εργασίας, που μπροστά σε αυτές τις συνθήκες αντί να είναι παρούσες και με εντατικούς ελέγχους, έχουν βάλει λουκέτο. Δεν μπορεί σε αυτές τις συνθήκες οι εργαζόμενοι να λιώνουν πάνω στα ράφια, στις αποθήκες και στις ταμειακές μηχανές. Οι άδειες και τα ρεπό δίνονται με το σταγονόμετρο και όσο προχωράμε προς το κέντρο του κυκλώνα της πανδημίας και οι εργαζόμενοι θα νοσούν, θα μπαίνουν σε καραντίνα ή θα καταρρέουν, η κατάσταση θα επιδεινώνεται.

-- Πώς απαντούν τα ταξικά σωματεία σε αυτήν την επίθεση;

-- Τα Σωματεία Εμποροϋπαλλήλων σε όλη τη χώρα έχουν βγάλει αρκετές ανακοινώσεις, χωρίς να μένουν στην περιγραφή. Σίγουρα η σημερινή κατάσταση αποτελεί για τη δράση μας νέο σχολείο, δοκιμάζονται νέες μορφές επικοινωνίας και παρέμβασης. Τίποτα όμως δεν μπορεί να υποκαταστήσει την άμεση επαφή, τη φυσική παρουσία. Χωρίς να ωραιοποιούμε την κατάσταση, καθώς υπάρχουν πάντα υποκειμενικές αδυναμίες που απαιτούν βελτιώσεις, τα σωματεία έχουν βρεθεί μέσα στους χώρους δουλειάς, στα καταστήματα όλων των επιχειρήσεων που ηγούνται στα σούπερ μάρκετ, σε μεγάλες τοπικές αλυσίδες. Βρίσκονται στην έναρξη της βάρδιας, στο σχόλασμα, έχουν πραγματοποιήσει παρεμβάσεις απέναντι στην εργοδοσία προασπίζοντας εργαζομένους και τα δικαιώματά τους. Αρκετοί εργαζόμενοι έρχονται για πρώτη φορά σε επαφή με τα σωματεία τους, καταγγέλλουν, συμβάλλουν στην προσπάθεια να απαντηθεί οργανωμένα, συλλογικά η επίθεση της εργοδοσίας, από το πιο μικρό έως το πιο μεγάλο πρόβλημα.

«Ολοι μαζί» σημαίνει να πληρώσουν οι εργαζόμενοι τις απώλειες τζίρων και πωλήσεων

-- Στον υπόλοιπο κλάδο, σε εμπορικά κέντρα, αλυσίδες και καταστήματα λιανεμπορίου, με ποια προβλήματα βρέθηκαν και βρίσκονται αντιμέτωποι οι εργαζόμενοι;

-- Η κυβέρνηση έχει βαρύτατες ευθύνες για το αλαλούμ που δημιουργήθηκε σε εκατοντάδες χώρους δουλειάς σε βάρος των εργαζομένων. Ενώ ανακοίνωσε κατά ριπάς μέτρα καραντίνας, τα συνοδευτικά μέτρα που θα έπρεπε να βρίσκονται πρώτα σε ιεράρχηση, καθυστερούσαν.

Ο όμιλος «Inditex» αμέσως μετά την ανακοίνωση της κυβέρνησης για το κλείσιμο των πολυκαταστημάτων και των εμπορικών κέντρων, στο ερώτημα των εργαζομένων «τι θα γίνει με το μισθό», σαν έτοιμος από καιρό, τους απαντούσε πως με την ισχύουσα νομοθεσία δεν υποχρεούται σε καταβολή του, αφήνοντας τους εργαζόμενους σε αναμμένα κάρβουνα. Την ίδια στιγμή και σε αυτό το χάος, επιχειρήσεις μέσα στο εκπτωτικό χωριό πρόλαβαν να απολύσουν εργαζόμενους, ενώ σε άλλες μετέβαλαν άμεσα τις εργασιακές σχέσεις. Τα καταστήματα «H&M» και τα «ATTICA» άφηναν τους εργαζόμενους στον αέρα, περιμένοντας τις οδηγίες από την κυβέρνηση, ενώ στα «Leroy Merlin», στα «Praktiker» και στον «Καυκά», η εργοδοσία καλούσε τους εργαζόμενους να κάνουν χρήση της κανονικής άδειας.

Τα καταστήματα «Hondos» ακόμα και μετά την ανακοίνωση για το κλείσιμο πολυκαταστημάτων άνοιξαν σε αρκετές πόλεις. Με την αιτιολογία ότι είναι λιανικό εμπόριο, απαιτούσαν να αντιμετωπίζονται όπως το συνοικιακό περίπτερο! «Παράθυρα» ώστε να μείνουν τα καταστήματά της ανοιχτά, παρά τα κυβερνητικά μέτρα, αξιοποίησε και η «Jumbo», με την πρόφαση ότι διαθέτουν στους «καταναλωτές» είδη πρώτης ανάγκης. Μέσα στα καταστήματα σούπερ μάρκετ μέχρι και στα τέλη της βδομάδας δεν είχαν σταματήσει οι προωθήσεις και οι προβολές εταιρειών αισθητικής, καθώς φαίνεται πως τα μακιγιάζ και η μάσκαρα είναι υπηρεσίες και αγαθά πρώτης ανάγκης.

Σήμερα οι εργαζόμενοι στα εμπορικά καταστήματα έρχονται αντιμέτωποι με όλο το φάσμα του αντεργατικού οπλοστασίου. Δεν γνωρίζουν με τι εργασιακούς όρους θα επιστρέψουν στην εργασία τους. Ηδη αρκετές επιχειρήσεις αξιοποιούν τη φράση «όλοι μαζί» θα ξεπεράσουμε την πανδημία.

Το «όλοι μαζί» για αυτούς σημαίνει συνυπευθυνότητα στις απώλειες τζίρων, στις εξαγωγές και στις πωλήσεις, που έμμεσα συνοδεύεται με μετακύλιση μειώσεων στον μισθό, με επίθεση στις εργασιακές σχέσεις.

Ο «κοινωνικός εταιρισμός» σε αυτές τις συνθήκες βρίσκει πρόσφορο έδαφος για να πατήσει. Εκτιμάμε πως θα είναι και ο πιο σημαντικός σκόπελος που θα βρούμε μπροστά μας, μετά το ξεπέρασμα της πανδημίας, καθώς επιδρά στη συνείδηση του εργαζόμενου, τον πάει πίσω, δημιουργεί αυταπάτες για το «κοινό σπίτι» και αναστολές στη διεκδίκηση.

Μάχη για να αποτραπεί η παγίωση μέτρων που η εργοδοσία αξιοποιεί με αφορμή την πανδημία

-- Ποιο είναι το κάλεσμα που απευθύνουν στους εργαζόμενους του κλάδου τα σωματεία;

-- Ανέκαθεν τα σωματεία είχαν ψηλά στη δράση τους την προστασία της υγείας. Σε συνθήκες πανδημίας πρέπει να βάλουν μπροστά ένα αίτημα: Να θωρακιστεί το σύστημα Υγείας με προσλήψεις, να ενισχυθούν τα νοσοκομεία με τον αναγκαίο εξοπλισμό, να επιταχθούν ιδιωτικές κλινικές και γιατροί, ώστε να προστατευτεί η υγεία του λαού.

Στον κλάδο του Εμπορίου αυτήν τη στιγμή, με βάση τα μέτρα για την πανδημία, δεν μπορούμε να έχουμε ενιαία αιτήματα πέρα από τα γενικά που αφορούν το σύνολο των εργαζομένων. Τα σούπερ μάρκετ που αποτελούν τη ναυαρχίδα του κλάδου θα ενισχύσουν τη θέση τους. Τα εμπορικά κέντρα και τα πολυκαταστήματα έχουν δεχτεί πλήγμα στη λειτουργία τους, με το μικρό λιανικό εμπόριο να βρίσκεται στη δυσχερέστερη θέση. Ομως, όλα αυτά χρειάζονται προσεκτική μελέτη, παρακολούθηση για το πώς θα επηρεαστεί ο κάθε υποκλάδος του Εμπορίου από αυτήν την κρίση και πώς θα συνεχιστεί η επίθεση της εργοδοσίας.

Τα κυβερνητικά μέτρα μιλούν για «ρήτρα διατήρησης θέσεων εργασίας» όσων επιχειρήσεων συνεχίζουν να λειτουργούν και θέλουν να μπουν στα μέτρα ενίσχυσης της εργοδοσίας. Υπάρχουν όμως επιχειρήσεις που «το συμφέρον» τους είναι να απολύσουν, να κατεβάσουν ρολά και να ανοίξουν «καθαρές» όταν το κλίμα το επιτρέψει.

Τα αιτήματα που θα προτάξουν τα σωματεία απαιτούν καλή γνώση του κλάδου, των εξελίξεων, ζωντανή επαφή με τους χώρους δουλειάς και τους εργαζόμενους, άμεση παρέμβαση για οποιαδήποτε εργοδοτική αυθαιρεσία. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να υπάρξει περιστολή δικαιωμάτων ή κόμπιασμα για διεκδικήσεις μπροστά στην πανδημία.

Η εργοδοσία σε αυτές τις περιστάσεις δεν επιδεικνύει καμία ευαισθησία, δεν έχει αναστολές, δεν έχει ηθική. Κάθε κρίση την αντιμετωπίζει με όρους κερδοφορίας και όχι στη βάση της ανθρώπινης ζωής. 

Γι' αυτό και συνολικά η αντίδραση της εργοδοσίας ήταν ακαριαία, προχωρώντας σε όλους τους κλάδους σε δεκάδες χιλιάδες απολύσεις, οι οποίες ξεπέρασαν τις προσλήψεις κατά 41 χιλιάδες μέσα σε δυο μόλις βδομάδες!

Σήμερα, στις συνθήκες της πανδημίας και ενώ ξεδιπλώνεται ένα συνεχές μπαράζ απαλλαγών και ενισχύσεων προς την εργοδοσία, πρέπει να διασφαλιστούν όλες οι θέσεις εργασίας που χάθηκαν, χωρίς όρους και προϋποθέσεις. Να παρθούν πίσω όλες οι μονομερείς αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις, που έκαναν οι εργοδότες με την κάλυψη της κυβέρνησης.

Τα μέτρα που έχουν παρθεί με βάση τις οδηγίες του ΕΟΔΥ και εξειδικεύονται από κυβερνητικές εγκυκλίους και αφορούν το ωράριο, την Κυριακή αργία, τους μισθούς και τις εργασιακές σχέσεις, δεν θα τα αφήσουμε να μείνουν. Θα δώσουμε σκληρή μάχη μέσα στους χώρους δουλειάς για να αποτραπεί η παγίωση μέτρων που η εργοδοσία αξιοποιεί με αφορμή την πανδημία. Κάποια μέτρα που υλοποιούνται σήμερα, είναι πάγιοι πόθοι της και η έστω και ειδική εφαρμογή τους της ανοίγει την όρεξη...