Η ταξική πάλη στην Ισπανία δεν σταματά

Έχουν περάσει πέντε βδομάδες από τότε που η κυβέρνηση της Ισπανίας κήρυξε «κατάσταση ετοιμότητας»⁽¹⁾λόγω της διασποράς των κρουσμάτων του Covid-19 σε όλη τη χώρα. Μέχρι σήμερα, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, ο αριθμός των κρουσμάτων ξεπερνάει τις 200.000, ενώ έχουν πεθάνει πάνω από 22.000 άνθρωποι.
Η κρίση του Covid-19 είχε βίαιο αντίκτυπο στο ισπανικό σύστημα δημόσιας Υγείας, του οποίου τα όρια σε πολλές περιοχές ξεπεράστηκαν, σχεδόν μέχρι σημείου κατάρρευσης. Ο αριθμός των εργαζομένων που έχουν μολυνθεί στον κλάδο της Υγείας έχει ξεπεράσει τις 30.000, σύμφωνα με εκτιμήσεις την Κυριακή 19 Απρίλη.

Οι συνεχείς περικοπές στο δημόσιο σύστημα Υγείας, η επιδείνωση των συνθηκών εργασίας του προσωπικού και οι συστηματικές πολιτικές μεθοδεύσεις υπέρ των ιδιωτικών κλινικών έχουν αποδυναμώσει την ικανότητα ανταπόκρισης του δημόσιου συστήματος Υγείας και εξηγούν εν μέρει την άσχημη υγειονομική κατάσταση που βιώνει η χώρα.

Αλλά αυτή η κρίση δεν είναι μόνο μια υγειονομική κρίση. Η πανδημία του Covid-19 λειτούργησε ως καταλύτης για μια οικονομική κρίση «που δεν έχουμε ξαναδεί», όπως εκτίμησε το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Πρόκειται για μια νέα κρίση υπερπαραγωγής και υπερσυσσώρευσης κεφαλαίου, η οποία αποκαλύπτει τα όρια του καπιταλιστικού συστήματος.

Πέρα από τον τομέα της Υγείας, η κρίση έχει πολύ ισχυρό αντίκτυπο στην παραγωγή και χρησιμεύει ως δικαιολογία για τη γενικευμένη επιδείνωση των συνθηκών διαβίωσης και εργασίας της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων, την οποία διευθύνει η κυβέρνηση του σοσιαλδημοκρατικού συνασπισμού που σχηματίστηκε από το PSOE (Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ισπανίας) και τους «Unidas Podemos» (συμμαχία του κόμματος Podemos με την «Ενωμένη Αριστερά», στην οποία συμμετέχει το ΚΚ Ισπανίας).
ε τα πρώτα μέτρα που πάρθηκαν στα μέσα Μάρτη, έγινε σαφές πως η σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση στέκεται στο πλευρό της εργοδοσίας, αποκαλύπτοντας έτσι τον ταξικό της χαρακτήρα και τα συμφέροντα που ουσιαστικά εξυπηρετεί η σοσιαλδημοκρατία. Παρά τις διακηρύξεις των βασικών στελεχών της, στις οποίες σημειώνουν «κανένας να μη μείνει πίσω στην κρίση», το μεγαλύτερο μέρος των κυβερνητικών μέτρων στοχεύουν στην προστασία των συμφερόντων των μονοπωλίων.

Από τη μία πλευρά, έχει γίνει μια προσπάθεια να διασφαλιστεί η ρευστότητα των εταιρειών μέσω κρατικών εγγυήσεων για τραπεζικά δάνεια, με σκοπό να εξασφαλιστεί η μη διακοπή της κυκλοφορίας των κεφαλαίων. Από την άλλη πλευρά, το κράτος πήρε πάνω του ένα πολύ σημαντικό μέρος του κόστους παραγωγής των εταιρειών, αναλαμβάνοντας ουσιαστικά να πληρώσει ολόκληρους τους μισθούς και το κόστος των ασφαλιστικών εισφορών χιλιάδων εταιρειών μέσω του Κανονισμού Προσωρινής Παύσης Απασχόλησης (ERTE), που υπήρχε ήδη στην ισπανική νομοθεσία αλλά ανανεώθηκε ειδικά γι' αυτήν την κρίση.

Ο ERTE είναι μία νομική μορφή που επιτρέπει την αναστολή ή τη μείωση των ωρών εργασίας του συνόλου ή μέρους του προσωπικού μιας εταιρείας. Πριν από αυτήν την κρίση, το κράτος αναλάμβανε μέρος του κόστους των μισθών, αλλά το κόστος της Κοινωνικής Ασφάλισης παρέμενε ευθύνη της εταιρείας. Από τα μέσα Μάρτη, το κράτος αναλαμβάνει επίσης το κόστος των ασφαλιστικών εισφορών.

Η Τράπεζα της Ισπανίας υπολογίζει ότι, αυτήν τη στιγμή, υπάρχουν 4,6 εκατομμύρια εργαζόμενοι που επηρεάζονται από τον ERTE. Αυτό σημαίνει ότι σχεδόν 1 στους 3 μισθωτούς βρίσκεται σήμερα σε κατάσταση αναστολής της εργασίας του ή σημαντικής μείωσης των ωρών εργασίας. Το σοβαρότερο πρόβλημα είναι ότι η πλειοψηφία αυτών των εργαζομένων δεν έχει ακόμη καταφέρει να λάβει την αντίστοιχη κρατική επιχορήγηση, οπότε στην πράξη, και πέρα από την προπαγάνδα της κυβέρνησης, υπάρχουν εκατομμύρια οικογένειες εργαζομένων που δεν είχαν κανένα εισόδημα αυτές τις πέντε βδομάδες και, σίγουρα, δεν θα έχουν μέχρι τις αρχές Μάη.

Στις αρχές Απρίλη δημοσιεύθηκαν τα επίσημα στοιχεία για την ανεργία και την οικονομική δραστηριότητα στην Ισπανία. Τα επίσημα στοιχεία έδειξαν ότι κατά το μήνα Μάρτη η εγγεγραμμένη ανεργία αυξήθηκε σχεδόν κατά 10% και το σύνολο των εργαζομένων που ήταν εγγεγραμμένοι στο σύστημα Κοινωνικής Ασφάλισης μειώθηκε κατά 1 εκατομμύριο. Ποτέ πριν, από τότε που υπάρχουν επίσημα αρχεία, δεν είχαμε δει τέτοια στοιχεία στην Ισπανία.
Ταυτόχρονα, σχεδόν 1 εκατομμύριο αυτοαπασχολούμενοι έχουν περάσει στην κατάσταση που είναι γνωστή ως «παύση δραστηριότητας». Στις περισσότερες περιπτώσεις πρόκειται για ιδιοκτήτες μικρών επιχειρήσεων, χωρίς μισθωτούς εργαζόμενους, οι οποίοι αναγκάστηκαν να κλείσουν προσωρινά. Η πραγματικότητα είναι ότι πολλές από αυτές τις επιχειρήσεις δεν θα ανοίξουν ούτε όταν τελειώσει η καραντίνα. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι βιώνουμε μια επιταχυνόμενη διαδικασία καπιταλιστικής συγκέντρωσης, που συνοδεύεται από μια ταχεία προλεταριοποίηση εκατοντάδων χιλιάδων μικρών ιδιοκτητών.

Ηκαπιταλιστική κρίση «έσκασε» στα χέρια της σοσιαλδημοκρατικής κυβέρνησης. Για πολλές βδομάδες, η κυβέρνηση θεωρούσε ότι η κρίση Covid-19 θα είχε βαθιά, αλλά βραχυπρόθεσμη, επίδραση στην παραγωγή. Πάρθηκαν μέτρα για την προστασία των συμφερόντων των καπιταλιστών με κόστος την υγεία εκατομμυρίων εργατών. Εγκρίθηκαν μηχανισμοί που στοχεύουν κυρίως στη μετατροπή του ιδιωτικού χρέους σε δημόσιο, ιδιαίτερα του χρέους των εταιρειών.

Ολες οι οικονομικές προβλέψεις που δημοσιεύονται δείχνουν ότι η πτώση του ΑΕΠ θα είναι κατακόρυφη. Οι καπιταλιστές εκφράζουν έντονη ανησυχία και αυτό αντικατοπτρίζεται στις αποφάσεις της σοσιαλδημοκρατικής κυβέρνησης. Η αντίφαση μεταξύ της προστασίας της υγείας του λαού και της καπιταλιστικής παραγωγής είναι πιο ορατή από ποτέ.

Η κυβέρνηση αποφάσισε το κλείσιμο των «μη ουσιωδών» παραγωγικών δραστηριοτήτων μεταξύ 2 και 12 Απρίλη. Με βάση αυτό αποφάσισε ότι οι ώρες εργασίας που δεν εκτελέστηκαν θα πρέπει να συμπληρωθούν αργότερα. Αλλά όταν ήρθε η 13η Απρίλη, και ενάντια στα υγειονομικά κριτήρια, αποφάσισε ότι εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι και εργαζόμενες επιστρέφουν στην παραγωγή χωρίς να είναι εγγυημένη η διάθεση του βασικού προστατευτικού εξοπλισμού, αναγκάζοντάς τους να συνωστίζονται ξανά στις δημόσιες συγκοινωνίες και χωρίς οι εταιρείες να υιοθετήσουν τα κατάλληλα μέτρα ασφαλείας.

Η σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση, μπροστά στο δίλημμα υγεία του πληθυσμού ή συνέχιση της παραγωγής, επέλεξε το δεύτερο, τοποθετώντας οριστικά τον εαυτό της στο πλευρό των καπιταλιστών και δίνοντας προτεραιότητα στα επιχειρηματικά κέρδη έναντι της υγείας και της ζωής εκατομμυρίων εργαζομένων.

Για να καλύψει αυτήν τη νέα χρεοκοπία, ζυμώνει το επιχείρημα περί «ενότητας μεταξύ των τάξεων». Το σύνθημα της κυβέρνησης και των εργοδοτών είναι «θα βγούμε από αυτήν την κρίση μαζί». Αυτή η συζήτηση είναι εξαιρετικά επικίνδυνη για την εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα, καθώς συνεπάγεται ξανά την υποταγή των συμφερόντων τους στα συμφέροντα της αστικής τάξης. Αυτό σημαίνει καταδίκη των εργαζομένων σε νέα σοβαρά πλήγματα.

Απέναντι σε αυτό το σύνθημα των καπιταλιστών, οι κομμουνιστές προτάξαμε το σύνθημα «Δεν θα πληρώσουμε αυτήν την κρίση ούτε με την υγεία μας ούτε με τα δικαιώματά μας». Δουλεύουμε με επιμονή για να αποκαλύψουμε τον ταξικό χαρακτήρα των κύριων μέτρων που υιοθέτησε η κυβέρνηση, ενώ εξηγούμε με όλα τα διαθέσιμα μέσα ότι τα μέτρα που υποτίθεται πως έχουν παρθεί υπέρ των εργαζομένων και των λαϊκών στρωμάτων είναι εξαιρετικά λίγα και απατηλά, πως είναι ένας «αντικατοπτρισμός» με σκοπό να μετριάσει την αυξανόμενη δυσαρέσκεια των μαζών, που κατανοούν ότι τα δικαιώματα και οι συνθήκες διαβίωσής τους θα θυσιαστούν στην καπιταλιστική κρίση, όπως ακριβώς έγινε και το 2008.

Η εργατική - λαϊκή πάλη δεν έχει σταματήσει, αλλά οι περιορισμοί είναι προφανείς. Η «κατάσταση ετοιμότητας» σήμαινε περιορισμό των δημοκρατικών δικαιωμάτων και ελευθεριών. Σήμερα στην Ισπανία είναι δυνατόν να μετακινηθεί κάποιος προς τη δουλειά ή για να αγοράσει τα απαραίτητα, αλλά τίποτα περισσότερο. Το δικαίωμα συγκέντρωσης και διαδήλωσης έχει ντε φάκτο ανασταλεί και αυτό εμποδίζει το έργο των κομμουνιστών, των εργατικών - λαϊκών οργανώσεων. Ενώ αναπτύσσουμε και προσαρμόζουμε τη δουλειά μας μέσα στις μάζες, αντιλαμβανόμαστε ότι πολλά από τα έκτακτα μέτρα που λαμβάνονται με το πρόσχημα της κρίσης θα παραμείνουν και μετά την πανδημία. Οι καπιταλιστές και οι κυβερνήσεις τους θα θέλουν να τα χρησιμοποιήσουν ενάντια στο εργατικό κίνημα όταν εναντιωθεί στις εξαιρετικά σκληρές επιθέσεις που ήδη εξελίσσονται και σε αυτές που θα έρθουν στο άμεσο μέλλον.

Οι συνθήκες μπορεί να αλλάξουν, αλλά η ταξική πάλη δεν έχει σταματήσει στην Ισπανία. Μόνο διατηρώντας την πλήρη ιδεολογική, πολιτική και οργανωτική αυτοτέλεια του Κομμουνιστικού Κόμματος μπορούμε να πολεμήσουμε ενάντια στα ψεύτικα διλήμματα που βάζει η σοσιαλδημοκρατία στην τάξη μας και στο λαό μας. Ο ταξικός αγώνας δεν έχει σταματήσει στην Ισπανία ούτε ο αγώνας των κομμουνιστών για την ανατροπή της καπιταλιστικής εξουσίας.

Παραπομπή
1. Το πρώτο από τα 3 επίπεδα κατάστασης έκτακτης ανάγκης που εξουσιοδοτείται η κυβέρνηση να κηρύξει βάσει του ισπανικού Συντάγματος.

Άρθρο για τον «Ριζοσπάστη» από τον Αστορ Γκαρσία, Γενικό Γραμματέα της ΚΕ του Κομμουνιστικού Κόμματος Εργαζομένων της Ισπανίας