Λούης Τίκας

Λούης Τίκας (Ηλίας Σπαντιδάκης το πραγματικό του όνομα).

Γεννήθηκε στην Λούτρα Ρεθύμνου της Κρήτης στις  13  Μάρτη 1886 και δολοφονήθηκε 20  Απρίλη 1914, στο Κολοράντο των ΗΠΑ κατά τη διάρκεια μιας μεγαλειώδους εργατικής απεργίας στα ορυχεία, στην πόλη Λάντλοου.

Το 1906 σε ηλικία 20 ετών μετανάστευσε στις ΗΠΑ.

Πριν φύγει έβγαλε μια φωτογραφία φορώντας την παραδοσιακή κρητική στολή και την άφησε ως ενθύμιο στους συγγενείς του.

Οι εργάτες του Κολοράντο βρίσκονταν στο έλεος των εταιριών και των αφεντικών.

Την εποχή που ο Λούης Τίκας έφτασε στο Ντένβερ, το μεγάλο αφεντικό ήταν ο Λεωνίδας Σκλήρης, από τη Σπάρτη, ένα είδος εργατοπατέρα που έλεγχε τους Έλληνες εργάτες όχι μόνο στο Κολοράντο αλλά στη Γιούτα και τη Νεβάδα.

Τους εύρισκε δουλειά στα ορυχεία με συνθήκες μεσαιωνικές και αμοιβές χειρότερες από των άλλων εθνοτήτων. Οι «Έλληνες του Σκλήρη» εργάζονταν για $1,75 την ημέρα ενώ οι Γερμανοί και οι Ουαλοί έπαιρναν $2,50. Η κατάσταση στα ορυχεία ήταν όντως μεσαιωνική.

Οι συνθήκες δουλειάς, ασφάλειας και ζωής ήταν άθλιες. Οι εργάτες, τις περισσότερες φορές, δεν πληρώνονταν με κανονικά χρήματα, αλλά με κουπόνια, τα λεγόμενα «script», που υποχρεωτικά εξαργύρωναν στα μαγαζιά της εταιρείας, με υψηλές τιμές. Οι εργάτες ουσιαστικά ανήκαν στην εταιρεία. 

Πληρώνονταν ανάλογα με την καθημερινή παραγωγή και τις περισσότερες φορές τους έκλεβαν οι ελεγκτές - άνθρωποι των εταιρειών.

Αυτές οι συνθήκες οδηγούσαν σε ξεσπάσματα και εξεγέρσεις των εργατών, χωρίς όμως την αναγκαία οργάνωση και προετοιμασία.

Την ανάγκη για οργάνωση των εργατών ήρθε να εκπληρώσει η Ένωση Ανθρακωρύχων Αμερικής. Το συνδικάτο έπρεπε να ξεπεράσει πολλά εμπόδια και δυσκολίες, όπως την απαγόρευση της συνδικαλιστικής δράσης, την εργοδοτική τρομοκρατία, τους χαφιέδες και τους μπράβους των εταιρειών, αλλά και τις προκαταλήψεις των εργατών, ακόμη και την αδυναμία συνεννόησης λόγω της πολυγλωσσίας των εργατών.

Οι συνδικαλιστές εργάτες έπιαναν δουλειά στα ορυχεία και δρούσαν παράνομα, προσπαθώντας να ξεσηκώσουν και να οργανώσουν τους εργάτες. 

Αν κάποιος πιανόταν για συνδικαλισμό, τον έδιωχναν και δεν μπορούσε να πιάσει δουλειά σε κανένα ορυχείο.

Το Σεπτέμβρη του 1913, ξέσπασε η μεγάλη απεργία του Λάντλοου, μετά το θάνατο ενός συνδικαλιστή εργάτη στα ορυχεία της εταιρείας CFI, ιδιοκτησίας Ροκφέλερ και ήταν το αποκορύφωμα της καταπίεσης και των άθλιων συνθηκών για τους 12.000 εργάτες ανθρακωρύχους της περιοχής.

Η αντοχή των απεργών ανάγκασε την εταιρεία να φέρει στην περιοχή βαρύ οπλισμό, όπως πολυβόλα και ένα τεθωρακισμένο όχημα, που το αποκαλούσαν «Τραίνο του Θανάτου» (Death Special). Στόχος ήταν η επίθεση και εκκένωση των απεργιακών καταυλισμών. Επικεφαλής του στρατού των αφεντικών ήταν ο υπολοχαγός Καρλ Λίντερφερντ.
 

Η επίθεση έγινε στις 20 Απρίλη, μία ημέρα μετά το ελληνικό Πάσχα που γιόρτασαν όλοι μαζί οι εργάτες, Έλληνες, Μεξικάνοι, Ιταλοί κ.ά., με χορούς, ψητά αρνιά, αγώνες μπέιζμπολ.
 

Οι εθνοφρουροί ζήτησαν από τον Λούη Τίκα να παραδώσει έναν απεργό. Εκείνος αρνήθηκε, γιατί δεν υπήρχε ένταλμα. Τότε η εθνοφρουρά άνοιξε πυρ εναντίον των σκηνών, σκορπώντας το θάνατο στους απεργούς και τις οικογένειές τους.

Σε ηγετική μορφή της απεργίας αναδείχτηκε ο Λούης Τίκας.

Ο Λούης Τίκας πιάστηκε από την εθνοφρουρά. Ο Λίντερφελτ του έσπασε το κρανίο με τον υποκόπανο του όπλου του. Μετά, τον πυροβόλησαν πισώπλατα.

Άφησαν τη σορό του επί τρεις μέρες μες στον ήλιο, σε σημείο που να φαίνεται από τα περαστικά τρένα. Δίπλα οι σοροί δύο ακόμη μελών του Συνδικάτου.

Το 1918, στήθηκε ένα μνημείο για να τιμήσει όσους έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια της απεργίας. Αυτά τα άτομα έχασαν τη ζωή τους στη Σφαγή του Λάντλοου και αναγράφονται στο μνημείο ως εξής:

Louis Tikas, ηλικία: 30 χρόνων
James Fyler, ηλικία: 43 χρόνων
John Bartolotti, ηλικία: 45 χρόνων
Charlie Costa, ηλικία: 31 χρόνων
Fedelina Costas, ηλικία: 27 χρόνων
Onafrio Costa, ηλικία: 4 χρόνων
Frank Rubino, ηλικία: 23 χρόνων
PatriaValdez, ηλικία: 37 χρόνων
EulalaValdez, ηλικία: 8 χρόνων
MaryValdez, ηλικία: 7 χρόνων
ElviraValdez, ηλικία: 3 μηνών
JoePetrucci, ηλικία: 4½ χρόνων
Lucy Petrucci, ηλικία: 2½ χρόνων
Frank Petrucci, ηλικία: 4 μηνών
William Snyder Jr, ηλικία: 11 χρόνων
Rodgerlo Pedregone, ηλικία: 6 χρόνων
Cloriva Pedregone, ηλικία: 4 χρόνων

Η σφαγή του Λάντλοου