Ludwig von Mises και 150 χρόνια από τη γέννηση του Λένιν

Βρισκόμαστε στον Απρίλη, ένα μήνα μέσα στον οποίο τιμάμε τα 150 χρόνια από τη γέννηση του Λένιν, αυτού του μεγάλου διανοητή και επαναστάτη, που σφράγισε τις εξελίξεις όχι μόνο στη χώρα του, τη Ρωσία, αλλά διεθνώς, με το τεράστιο συγγραφικό έργο του - συνεισφορά στην ανάπτυξη του μαρξισμού την εποχή του τελευταίου σταδίου του καπιταλισμού, του ιμπεριαλισμού, αλλά και με την πράξη, αφού ηγήθηκε και καθοδήγησε την ίδια την επανάσταση, κατακτώντας νικηφόρα για πρώτη

φορά την εξουσία η εργατική τάξη, έτσι ώστε ο σοσιαλισμός να γίνει από πρόβλεψη πραγματικότητα, άσχετα από την τελική κατάληξή του, τα λάθη και τις αδυναμίες του, ως ένα βαθμό αναπόφευκτες για ένα νέο κοινωνικοοικονομικό σύστημα και τα εκατομμύρια των ανθρώπων που πήραν την απόφαση να το επιχειρήσουν.

Αυτό «το φάντασμα του κομμουνισμού» εξακολουθεί και στοιχειώνει τα όνειρα των αστών. Γιατί αυτοί ξέρουν καλύτερα από τον καθένα ότι αυτός που γεύτηκε μια φορά την επανάσταση, τη μεγαλύτερη μέθη της ανθρωπότητας, δεν ξεχνά ποτέ τη γεύση της.

Φαίνεται ότι κάπως έτσι εξηγούνται και κάποιες μόνιμες ανησυχίες των εν Ελλάδι αστών και μηχανεύονται συνεχώς τρόπους γνωστούς και χιλιοεπαναλαμβανόμενους κατά βάση, δίχως πολλή πρωτοτυπία, πρέπει να ομολογήσουμε...

*****

Το Σαββατοκύριακο 11 και 12 Απρίλη 2020, μια εφημερίδα βγήκε με ένθετο ένα βιβλιαράκι που περιείχε διαλέξεις που έδωσε το καλοκαίρι του 1951 ο Ludwig von Mises στα κεντρικά γραφεία του Foundation for Economic Education, στο προάστιο Ιρβινγκτον-ον- Χάντσον της Νέας Υόρκης, με τον βαρύγδουπο τίτλο «Η ελεύθερη αγορά και οι εχθροί της - Ψευδοεπιστήμη - Σοσιαλισμός - Πληθωρισμός».

Ο Mises, γεννημένος το 1881, στην πόλη Λεμβέργη της παλιάς Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας, αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο της Βιέννης το 1906. Οι τίτλοι του ήταν διδακτορικό στα νομικά, με ειδίκευση στα οικονομικά. Απέκτησε τη φήμη, λόγω κυρίως των υπηρεσιών του στην αστική τάξη της εποχής, ως «ένα από τα πιο οξυδερκή και διεισδυτικά μυαλά» στην Αυστρία και γενικότερα.

Μετά τη νίκη της Μεγάλης Οκτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης και το τέλος του Α΄ Παγκόσμιου ιμπεριαλιστικού Πολέμου υπογράφτηκε το 1918, από τον Λένιν και τους μπολσεβίκους, ξεχωριστή συνθήκη ειρήνης με τη Γερμανική Αυτοκρατορία και την Αυστροουγγαρία, με την οποία η Ρωσία αποσύρθηκε από τον πόλεμο. Ο Μises διορίστηκε στη θέση του αξιωματικού επικεφαλής του Νομισματικού Ελέγχου στο κομμάτι της Ουκρανίας που ελεγχόταν από τον αυστριακό στρατό, με έδρα την Οδησσό στη Μαύρη Θάλασσα.

Στη συνέχεια δίδαξε στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης, έκανε σεμινάρια, άρχισε να γράφει βιβλία. Το 1934 ανέλαβε τη θέση του καθηγητή Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων στη Γενεύη της Ελβετίας, μέχρι την αναχώρησή του και εγκατάστασή του στις ΗΠΑ το 1940, όπου έζησε με επιχορηγήσεις του Ιδρύματος Ροκφέλερ. Μέχρι τη συνταξιοδότησή του, σε ηλικία 87 ετών, το 1969, ήταν επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης.

Θα μου πείτε, αξίζει τον κόπο να ασχοληθεί κάποιος με κάτι που επανειλημμένα έχει απαντηθεί τεκμηριωμένα, στο διάβα των δεκαετιών, από επιφανείς εκπροσώπους του εργατικού επαναστατικού κινήματος; Φυσικά στις διαλέξεις του αξιότιμου καθηγητή μπορεί να βρει κανείς πολλά και διάφορα να προκαλέσουν. Αλλά προκαλώντας κάποια ειρωνικά σχόλια, κάποια γέλωτες, χωρίς διάθεση απαξίωσης, κάποια βέβαια σοβαρότερα απλά θυμό και ανάγκη επανάληψης πολλών επιβεβαιωμένων από την ίδια τη ζωή και τις εξελίξεις επιχειρημάτων και επιστημονικών κυρίως αληθειών.

Αυτό όμως που προκαλεί το δικό μου σημερινό σχολιασμό, μια Κυριακή καραντίνας στο σπίτι λόγω του κορονοϊού, είναι πώς γνωστοί, «σοβαροί» αστοί επιστήμονες, προκειμένου να κάνουν λαϊκίστικη προπαγάνδα προς τις εργατικές - λαϊκές δυνάμεις, καταφεύγουν σε τρωτά, αμφίβολης επιστημοσύνης, αντικομμουνιστικά τερτίπια που περιέχουν ισχυρές δόσεις διαστρέβλωσης, συκοφαντίας ποτισμένης με την εμπάθεια της ανηθικότητας της αστικής, της εκμεταλλεύτριας τάξης.

Και οπωσδήποτε το επιπλέον ενδιαφέρον είναι ότι τα «ιδεολογήματα» αυτά των απολογητών του καπιταλισμού, τύπου Ludwig von Mises, τα αναμασούν μέχρι τις μέρες μας τα κάθε είδους παπαγαλάκια του συστήματος.

Ένα βασικό και διαχρονικό συμπέρασμα που βγαίνει είναι ότι είναι τόσο αδύναμοι με επιστημονικά κριτήρια και επιχειρήματα να αντιμετωπίσουν την επεξεργασμένη και τεκμηριωμένη θεωρία των Μαρξ - Ενγκελς - Λένιν, την κοσμοθεωρία του μαρξισμού - λενινισμού, που αναγκάζονται να καταφεύγουν για να αντιμετωπίσουν τα σύγχρονα προβλήματα του 21ου αιώνα, την οικονομική καπιταλιστική κρίση και την οριστική διέξοδο από αυτήν, σε ανάλογες προπαγανδιστικού τύπου έωλες διαλέξεις, σε επιχειρήματα αστών από το 1951, μόνο και μόνο για να διαστρεβλώσουν τον επιστημονικό κομμουνισμό, μια διδασκαλία δηλαδή επίκαιρη και ζωντανή, πολύ περισσότερο σήμερα, από ό,τι τον προηγούμενο αιώνα.

*****

Οι περισσότερες σκέψεις του Μises δεν αξίζουν ιδιαίτερης σοβαρής κριτικής ή ενασχόλησης. Αν και οι απαντήσεις σε κάποια θεωρήματά του από μαρξιστική - λενινιστική σκοπιά, όντως θα ήταν χρήσιμο να δοθούν από φοιτητές και σπουδαστές, ως εργασίες ακόμα στις κομματικές σχολές πάνω στην πολιτική οικονομία. Και μόνο. Αυτό θα ήταν αρκετό.

Στο σημερινό σχόλιο, το σημείο που ιντριγκάρει περισσότερο και προκαλεί σε αναφορά έχει να κάνει με την 4η διάλεξη του συγκεκριμένου πονήματος που έχει τίτλο «Μαρξισμός, Σοσιαλισμός και Ψευδο-επιστήμη».

Σε αυτήν τη διάλεξη, ανάμεσα σε διάφορες φιλοσοφικές ακροβασίες προσπάθειας αποδόμησης της μαρξιστικής διαλεκτικής υλιστικής ανάλυσης περί βάσης - εποικοδομήματος και άλλες φιλοσοφικές κατηγορίες, καταλήγει στην εξής περισπούδαστη ανάλυση.

Γράφει λοιπόν ότι:

«Η θεωρία του (σ.σ. Μαρξ) ισχυρίζεται ότι ο κόσμος πρέπει να ακολουθήσει μια ορισμένη αλληλουχία συμβάντων: α) Φεουδαρχία, β) καπιταλισμός, γ) σοσιαλισμός. Επειδή ήταν ασύμβατη με τη θεωρία του, απέρριπτε τη θεωρία ότι κάποιο από αυτά τα στάδια μπορούσε να παραλειφθεί. Ωστόσο, όταν πέθανε ο Μαρξ, ο Ενγκελς βρήκε στα πράγματά του μια σημείωση σε ένα κομμάτι χαρτί που υποδείκνυε ότι κάτι τέτοιο ίσως ήταν δυνατό. Προφανώς ο Μαρξ έγραψε πρόχειρα αυτή τη σημείωση μια νύχτα, αλλά το πρωί το σκέφτηκε καλύτερα και συνειδητοποίησε ότι αν το αποδεχόταν θα κατέστρεφε τη βασική θεωρία του. Ο Ενγκελς αντέγραψε τη σημείωση με το δικό του χέρι και την έστειλε σε μια γυναίκα στη Ρωσία που είχε αποκτήσει κάποια φήμη γιατί είχε σκοτώσει τον επίτροπο της αστυνομίας και είχε αθωωθεί - τέτοια πράγματα γίνονταν τότε στη Ρωσία. Η γυναίκα δημοσίευσε τη σημείωση τη δεκαετία του 1880. Οι μπολσεβίκοι βρήκαν την ιδέα θαυμάσια - ήξεραν ότι η Ρωσία είναι καθυστερημένη χώρα και άδραξαν την ιδέα ως βάση για την πεποίθησή τους ότι δεν θα χρειαζόταν να περάσουν από τον καπιταλισμό προτού φτάσουν στο σοσιαλισμό, ότι θα μπορούσαν να παραλείψουν αυτό το στάδιο» (σελ. 74, 4η διάλεξη, της εν λόγω έκδοσης).

Τ' ακούς; Τ' ακούω να λες.

Έτσι, κάπως από αυτό το χαρτάκι που δημοσίευσε μια γυναίκα στη Ρωσία της δεκαετίας του 1880, όταν ο Λένιν ήταν ...κιόλας 10 ετών (!) και οι μπολσεβίκοι δεν υπήρχαν καν στη σκέψη των πρώτων εκείνων Ρώσων επαναστατών, γεννήθηκε η ιδέα της σοσιαλιστικής επανάστασης στη Ρωσία που πραγματοποιήθηκε περίπου 4 δεκαετίες μετά. Προφανώς, για να μην τον αδικήσουμε, γιατί τότε θα πρέπει να πάμε σε άλλα επίπεδα πολιτικής σχιζοφρένειας, ο καθηγητής στη διάλεξή του υπονοεί ότι ο Λένιν, όταν μεγάλωσε και είδε το χαρτάκι, επεξεργάστηκε όλα αυτά που τον οδήγησαν στην ίδρυση του Σοσιαλδημοκρατικού (Κομμουνιστικού) Κόμματος, το οποίο μετά τη σύγκρουση με τους οπορτουνιστές που έμειναν μειοψηφία (εξ ου και μενσεβίκοι), εξελίχθηκε στο Κόμμα των πλειοψηφισάντων κομμουνιστών (εξ ου και μπολσεβίκοι), καταφέρνοντας να οδηγήσει το προλεταριάτο και τη φτωχή αγροτιά της Ρωσίας στην εγκαθίδρυση της εργατικής εξουσίας και να αρχίσει την οικοδόμηση του σοσιαλισμού.

Και κάπως έτσι κύλησε η Ιστορία της ταξικής πάλης, της μεγαλύτερης επανάστασης που γνώρισε η ανθρωπότητα.

Προφανώς, επίσης, ο καθηγητής δεν αγνοεί το τεράστιο έργο και τη συνεισφορά του Λένιν, στην εξέλιξη της θεωρίας του Μαρξ, στην ανάλυσή του για τον καπιταλισμό στη Ρωσία, ο οποίος βρισκόταν ήδη στο μονοπωλιακό του στάδιο, δηλαδή είχε περάσει στο ιμπεριαλιστικό, τελευταίο του στάδιο. Δεν αγνοεί ούτε το έργο του Λένιν, που έχει καταγραφεί στους 54 τόμους των Απάντων του, ήδη γνωστά από τη μέρα που έδινε τη διάλεξή του ο Μises, το μακρινό 1951.

*****

Φυσικά, αγαπητοί σύντροφοι και φίλοι του «Ριζοσπάστη», αντιληφθήκατε ότι δεν υπάρχει πρόθεση να αναλύσουμε πολύ πιο σοβαρά σήμερα τα ζητήματα αυτά, σε αυτό το μικρό σχόλιο, που αφορά όμως κοσμοϊστορικά ζητήματα. Και για το λόγο επιπλέον ότι θέλουμε να επιβεβαιώσουμε την άποψη του καθηγητή - που μας το προσάπτει σαν μομφή - ότι αυτά που λέμε, αυτό που θα γίνει είναι δεδομένο, αναγκαίο, ρεαλιστικό και εξόχως αντικειμενικά νομοτελειακό.

Δυστυχώς, αυτά συμβαίνουν όταν η επιστήμη γίνεται θλιβερή ασχετοσύνη, μόνο και μόνο για να υπηρετήσει μια αμφίβολης ποιότητας προπαγάνδα, όχι μόνο των αρχών της δεκαετίας του 1950, δηλαδή αμέσως μετά τη λήξη του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου, όταν οι κομμουνιστικές ιδέες ήταν πολύ ψηλά στη συνείδηση των λαών του κόσμου, αλλά επιστρατεύονται και σήμερα, εν έτει 2020, εν μέσω πανδημίας και βύθισης της καπιταλιστικής οικονομίας σε νέα βαθιά κρίση, με αφορμή την οποία οι αστοί όπου Γης φοβούνται ότι οι λαοί ξανά θα αρχίσουν να αφυπνίζονται.

Ακριβώς γιατί μπορεί ο κορονοϊός να γιατρευτεί και θα γιατρευτεί και η επιδημία θα περάσει, όπως 

πέρασαν και άλλες στο παρελθόν, όμως ο καπιταλισμός είναι αγιάτρευτος, είναι πανούκλα διαρκείας και γι' αυτό δεν μπορεί να τον γιατρέψει κανένα φάρμακο μεταλλαγής του, αλλά μόνο ανατρέπεται και αντικαθίσταται από ένα ανώτερό του κοινωνικό σύστημα, το σοσιαλισμό - κομμουνισμό.

Άλλωστε, ο ίδιος ο καπιταλισμός έχει δημιουργήσει τους νεκροθάφτες του παλιού και ταυτόχρονα τους γιατρούς, τους νοσηλευτές, που θα οικοδομήσουν το νέο. Κι αυτοί δεν είναι άλλοι από την εργατική τάξη και όλους τους σημερινούς αδικημένους και καταπιεσμένους.

Η καραντίνα και η περιπέτεια των ημερών ας μας φέρει πιο φωτεινές σκέψεις, γνώσεις και κυρίως δράσεις για το σήμερα και το αύριο. Καλή ανάσταση λαών!

Του
Δημήτρη ΚΟΥΤΣΟΥΜΠΑ
ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ