ΜΑΘΕ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΣΟΥ

Κυριακή 21 Ιουνίου 2020

Απόστολος Μουσούρης

Πεθαίνει , στις *21;Ιούνη του 1996, ο Απόστολος Μουσούρης.
Ο Απόστολος Μουσούρης  έχοντας πάρει μέρος ως κινηματογραφιστής στις μάχες του Γράμμου (1948, 1949) και Βίτσι (1949), αποτύπωσε εικόνες ανεκτίμητης αξίας. Εικόνες που αποτελούν ντοκουμέντα ιστορικά, αδιαμφισβήτητα και αδιάβλητα συνάμα. Με την αμεσότητα της κινηματογραφικής του μηχανής, τεκμηριώνει την ιστορική αλήθεια, εμπνέοντας τις νέες γενιές των κομμουνιστών.

Μια πρώτη «ανάγνωση» του υλικού, που αποτελείται από χιλιάδες εικόνες, εκπλήσσει για τον πλούτο που περιέχει. Μέσα από μια εξαιρετικά ανθρωποκεντρική ματιά, ο Απόστολος μάς παραδίδει εικόνες από την καθημερινότητα των ανθρώπων στις περιοχές της Ελεύθερης Ελλάδας, λεπτομέρειες από τη ζωή των μαχητών του ΔΣΕ, καταγραφές μαχών, στιγμιότυπα από την εκπαίδευση, έως και τοπογραφικής αξίας φωτοαποτυπώσεις, έτσι που ο σημερινός νέος αγωνιστής να μπορεί να προσεγγίσει όσο το δυνατόν πιο ρεαλιστικά στιγμές που έχουν περάσει στις χρυσές σελίδες του επαναστατικού κινήματος και του Κομμουνιστικού Κόμματος της χώρας μας.


Ο Απόστολος Μουσούρης γεννήθηκε στη Σύρο το 1917. Ο πατέρας του, Θανάσης, ήταν εκπαιδευτικός και η μητέρα του, Μαρία, αρκετά μορφωμένη. Οικογένεια σχετικά ευκατάστατη, αποτελούμενη από 3 παιδιά, τον Απόστολο και δύο κόρες ακόμα.

Ο πατέρας του ήταν φίλος με το μεγάλο δάσκαλο, κομμουνιστή Δημήτρη Γληνό. Η φιλία αυτή έμελλε να είναι καθοριστική και στη ζωή του Απόστολου. Στο πατρικό σπίτι της οικογένειας, στην Αθήνα, ο Γληνός, μετά την εξορία του στη Σαντορίνη, κρύβεται μέχρι και το θάνατό του. Ο νεαρός τότε Απόστολος - σχεδόν παιδί - θαυμάζει την πλούσια φυσιογνωμία του, εμπνέεται από τα λόγια του. Γνωρίζει το Κόμμα μέσα από τον Γληνό, αρχικά το συμπαθεί, έπειτα οργανώνεται στις γραμμές του. Η γνωριμία με αυτόν τον σπουδαίο διανοητή, που πάλευε για την αλλαγή του κόσμου, αφήνει βαθιά ίχνη στην ψυχή του Μουσούρη.

Ο Απόστολος, παρόλο που, από μικρός είχε καλλιτεχνικές ανησυχίες, μπήκε στη Νομική Σχολή Αθηνών και μάλιστα αποφοίτησε. Βέβαια, του ήταν εντελώς αδιάφορο το πτυχίο μιας και η μεγάλη του αγάπη ήταν ο κινηματογράφος. Συγκεκριμένα, η φωτογραφία. Ωστόσο, για χάρη του πατέρα του, έστω στα χαρτιά, υπήρξε δικηγόρος. Παράλληλα με τις σπουδές του, πήγαινε και εργαζόταν εθελοντικά στο κινηματογραφικό στούντιο της «Φίνος Φιλμ». Έμαθε την τέχνη του οπερατέρ και αυτό ήταν τελικά που ακολούθησε στην υπόλοιπη ζωή του. Ο Μουσούρης συμμετείχε ενεργά στην παραγωγή της «Φίνος» «Οι Γερμανοί Ξανάρχονται».

Ο Μουσούρης, μετά το πανεπιστήμιο, εργάστηκε στο τότε υπουργείο Εφοδιασμού. Οργανώθηκε στην εκεί ΚΟΒ του ΚΚΕ και στις 2 μεγάλες υπαλληλικές απεργίες που ξέσπασαν (1943 - 1944) ήταν μέλος της απεργιακής επιτροπής.

Το 1944, μετά την απελευθέρωση, άνοιξε το πρώτο του φωτογραφικό κατάστημα - εργαστήριο, δίχως να αφήσει την ενασχόληση με τον κινηματογράφο.

Υπήρξε μέλος στον εφεδρικό ΕΛΑΣ και στη μάχη του Δεκέμβρη του 1944 συμμετείχε με τη χρέωση του πολεμικού ανταποκριτή - κινηματογραφιστή.

Το 1948 κατατάχτηκε στον ηρωικό Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας. Υπηρέτησε στη διαφώτιση του Γενικού Αρχηγείου. Είχε το βαθμό του λοχαγού και πήρε τα μετάλλια «Γράμμος» και «Ελλάς». Ο Απόστολος ήταν ο υπεύθυνος του εκεί κινηματογραφικού - φωτογραφικού συνεργείου. Το συνεργείο αυτό κινηματογραφούσε επίκαιρα από τη ζωή και τη δράση του ΔΣΕ και γενικότερα αποτύπωνε πάνω σε φιλμ την καθημερινότητα των μαχητών και μαχητριών.

Εκείνη την περίοδο, οι βομβαρδισμοί των ιμπεριαλιστών δε λογάριαζαν ούτε τα σχολειά ούτε τα παιδιά που ήταν μέσα, ούτε τα χωριά με τους αμάχους στις περιοχές της Ελεύθερης Ελλάδας. Οι διεθνείς οργανισμοί προστασίας του παιδιού αδιαφορούσαν, όμως το ζήτημα της σωτηρίας αυτών των παιδικών ψυχών έμπαινε αντικειμενικά. Τότε, διάφορες οργανώσεις από τις Λαϊκές Δημοκρατίες αναλαμβάνουν να φιλοξενήσουν τα παιδιά και στέλνουν επιστολές στην Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση, ώστε να τους κάνουν γνωστή αυτή τους την απόφαση. Πράγματι, το Μάρτη του 1948, η Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση αποφασίζει να μεταφερθούν τα παιδιά στις Λαϊκές Δημοκρατίες, με δεδομένο ότι οι ίδιοι οι γονείς των περιοχών που βομβαρδίζονται έχουν κάνει εκκλήσεις για τη σωτηρία τους.

Παράλληλα, ξεκινάει η απροκάλυπτη μοναρχοφασιστική προπαγάνδα περί «παιδομαζώματος», η οποία εκτός των άλλων στόχευε στο να κρύψει το πραγματικό παιδομάζωμα στα στρατόπεδα της Φρειδερίκης. Το ανθρωπιστικό αυτό έργο, της μεταφοράς των παιδιών στις Λαϊκές Δημοκρατίες έφερε σε πέρας ο ΔΣΕ και αποτυπώθηκε στο ντοκιμαντέρ «Η αλήθεια για τα παιδιά της Ελλάδας». Ο Απόστολος Μουσούρης ήταν ο διευθυντής φωτογραφίας σε αυτήν την παραγωγή. Το γύρισμα αυτού του ντοκιμαντέρ - ταινίας αποφασίστηκε από το Γενικό Αρχηγείο του ΔΣΕ και αποσκοπούσε στην αντικειμενική ενημέρωση του ελληνικού λαού για το σχέδιο που θα εφάρμοζε για τα παιδιά αυτά, ώστε να αποκρούσει την αντιδραστική προπαγάνδα των αστικών επιτελείων και των συμμάχων τους. Στο συνεργείο συμμετείχαν, επίσης, ο Γιώργης Σεβαστίκογλου και ο Μάνος Ζαχαριάς.

Ο Μουσούρης έζησε μετά το τέλος των μαχών στο Ουζμπεκιστάν (Τασκένδη). Εργάστηκε ως εργάτης σε εργοστάσια και βέβαια δεν θα μπορούσε να εγκαταλείψει τη μεγάλη του αγάπη, την τέχνη του οπερατέρ. Έτσι, εργάστηκε στα κινηματογραφικά στούντιο «Ουζμπέκ Φιλμς», συμμετέχοντας σε πολλές κινηματογραφικές παραγωγές. Έπειτα, μετακόμισε στη Μόσχα, όπου και εργάστηκε στο Ραδιοφωνικό Σταθμό Μόσχας ως εκφωνητής. Παράλληλα, εργάστηκε και ως μεταφραστής. Μερικά από τα έργα στα οποία συνέβαλε ως μεταφραστής είναι: Η «Μεγάλη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια» καθώς και αρκετά έργα του στρατάρχη Ζούκοφ. Υπήρξε πάντα παθιασμένος με τον κινηματογράφο και παρέμεινε το μεγάλο του πάθος.

Το κινηματογραφικό συνεργείο,
(από αριστερά) Γιάννης, Γιώργος Σεβαστίκογλου,
Απόστολος Μουσούρης και Μάνος Ζαχαρίας

Ο φωτογραφικός θησαυρός του Απ. Μουσούρη

Μετά από πολλά χρόνια, την άνοιξη του 2014, το φωτογραφικό αρχείο του Απόστολου Μουσούρη (1917 - 1997), ένας πραγματικός φωτογραφικός θησαυρός, δωρήθηκε από την Τάνια Μουσούρη και τον Αλέξη Χατζή, που το είχαν διαφυλάξει, στο Αρχείο της ΚΕ του ΚΚΕ.
Ο Απόστολος Μουσούρης, έχοντας πάρει μέρος ως κινηματογραφιστής στις μάχες σε Γράμμο (1948, 1949) και Βίτσι (1949), αποτύπωσε εικόνες ανεκτίμητης αξίας.
Εικόνες που αποτελούν ντοκουμέντα ιστορικά, αδιαμφισβήτητα και αδιάβλητα (περισσότερα για το βιογραφικό του Απ. Μουσούρη μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα: http://arxeio.kke.gr).

Η μορφή του αρχείου είναι σε πρωτότυπα κινηματογραφικά φιλμ. Το υλικό ψηφιοποιήθηκε και στη συνέχεια έγινε επιλογή και ταξινόμηση, καρπός της οποίας είναι το φωτογραφικό λεύκωμα με τίτλο  

«Φωτογραφίζοντας τον Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας».


Όπως είναι φυσικό, το συγκεκριμένο φωτογραφικό αρχείο περιλαμβάνει εικόνες από τα σημεία όπου κορυφώθηκε η τρίχρονη εποποιία του ΔΣΕ (Γράμμο και Βίτσι). Το σημειώνουμε αυτό, αφού η δράση του ΔΣΕ απλώθηκε σχεδόν σε όλη την ηπειρωτική Ελλάδα και αρκετά νησιά. Έτσι, το λεύκωμα δεν είναι μια φωτογραφική ιστορία του ΔΣΕ, αλλά μια αντιπροσωπευτική παρουσίαση των εικόνων που περιλαμβάνονται στο αρχείο Μουσούρη

 «Ξεφυλλίζοντας» τη δράση όσων πολέμησαν για το λαό

Το Λεύκωμα περιλαμβάνει σύντομο ιστορικό του φωτογραφικού υλικού, βιογραφικά στοιχεία του Απόστολου Μουσούρη, μικρή αφηγηματική παρουσίαση της δράσης του κινηματογραφικού συνεργείου από το μέλος του, σκηνοθέτη, Μάνο Ζαχαρία.

Η έκδοση χωρίζεται σε τρεις ενότητες: α) Ο ΔΣΕ οργανωμένος λαϊκός στρατός, β) Η ζωή στις ελεύθερες περιοχές, γ) Στην πολιτική προσφυγιά. Προηγείται σύντομη φωτογραφική παρουσίαση του τόπου, με τρόπο ώστε «μπροστά μας στέκονται όχι μόνο τα ιστορικά γεγονότα, αλλά και οι ίδιοι οι χώροι στους οποίους αυτά διαδραματίστηκαν».
Ακόμα και το πρώτο ξεφύλλισμα μας βάζει σε έναν «άλλο κόσμο», στις τάξεις του ένοπλου λαού που μάχεται για ένα σκοπό. Η έκδοση μπορεί να συμβάλει και σε αυτή την ιστορική γνώση των συνθηκών στις οποίες πολέμησε ο ΔΣΕ, τα μεγάλα επιτεύγματα του, παρά το γεγονός ότι ηττήθηκε.

Ο ΔΣΕ, που υπήρξε δημιούργημα του ΚΚΕ, ατσαλώθηκε με την πολιτική και την ιδεολογία του, κατάφερε να αποτελέσει έναν αξιόμαχο λαϊκό στρατό που αντιπάλεψε υπέρτερες στρατιωτικά δυνάμεις που διέθεταν ποταμούς εφοδίων.

Το φωτογραφικό λεύκωμα δίνει μια πολύ καλή εικόνα των μαχών, της εκπαίδευσης, των χώρων διαβίωσης και της καθημερινότητας των μαχητών και μαχητριών του ΔΣΕ. Ακόμα και φωτογραφίες που τραβήχτηκαν απλώς ως αναμνηστικές, σήμερα φέρνουν ξανά μπροστά μας τα πρόσωπα όσων πέρασαν στην κυριολεξία από φωτιά και σίδερο.
 
Από το λεύκωμα Απόστολος Μουσούρης - Φωτογραφίζοντας τον Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας




Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Tα σχόλια στο μπλοκ πρέπει να συνοδεύονται από ένα ψευδώνυμο, ενσωματωμένο στην αρχή ή το τέλος του κειμένου