Σαλβαδόρ Αλιέντε

Ο Σαλβαδόρ Αλιέντε, γεννημένος στις 26 Ιούνη του 1908, γιατρός στο επάγγελμα, στρατεύτηκε από πολύ νέος στην πολιτική με το Σοσιαλιστικό Κόμμα της Χιλής, ωστόσο υπήρξε ένθερμος υποστηρικτής της συνεργασίας με τους κομμουνιστές.

Και έτσι η ευρύτερη συνεργασία κομμουνιστών, σοσιαλιστών και άλλων προοδευτικών δυνάμεων οδήγησε στη συγκρότηση της «Λαϊκής Ενότητας», της οποίας ηγήθηκε και κέρδισε τις εκλογές στις 4 Σεπτέμβρη του 1970, συγκεντρώνοντας το 36,2% των ψήφων. 

Στις 24 Οκτώβρη του ίδιου χρόνου το Κοινοβούλιο (με βάση τη νομοθεσία) τον εξέλεξε Πρόεδρο.

Στο προεκλογικό του πρόγραμμα, ο Αλιέντε υποσχέθηκε μια «αντιιμπεριαλιστική, αντιολιγαρχική κυβέρνηση», η οποία θα αντικαθιστούσε τη Βουλή και τη Γερουσία με μια «Λαϊκή Εθνοσυνέλευση».

Δεσμεύτηκε να προχωρήσει, και σε ένα βαθμό το κατάφερε, σε μεγάλης κλίμακας αγροτικές μεταρρυθμίσεις, ενώ παράλληλα εξήγγειλε την εθνικοποίηση όλων των ξένων επιχειρήσεων και τραπεζών και προχώρησε στην εθνικοποίηση των ορυχείων χαλκού.

Η σημαντικότερη ωστόσο αδυναμία της «Λαϊκής Ενότητας» αποδείχτηκε η υπερβολική εμπιστοσύνη της στην αστική νομιμότητα τη στιγμή μάλιστα που διέθετε τη λαϊκή δύναμη και νομιμοποίηση. 

Η κυβέρνηση δε διέκοψε τους δεσμούς του στρατού με τις ΗΠΑ, ούτε προέβη σε δημοκρατικές αλλαγές στο στελεχικό δυναμικό και στη δομή του. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι o Πινοσέτ ήταν o αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων της Χιλής. Παράλληλα, η αντιδραστική ηγεσία του στρατού, αρκετούς μήνες πριν το πραξικόπημα, είχε εξαπολύσει διώξεις ενάντια σε δημοκράτες και προοδευτικούς αξιωματικούς και στρατευμένους, χωρίς η κυβέρνηση να αντιδράσει.

Από την άλλη, η δημιουργία της Εργατικής Πολιτοφυλακής είχε ξεκινήσει με απόφαση της Συνομοσπονδίας Εργατών και με την καθοδήγηση του Κομμουνιστικού και του Σοσιαλιστικού Κόμματος, αλλά προχωρούσε με απελπιστικά αργούς ρυθμούς.
 Με τov τρόπο αυτό, η επικράτηση του αιματηρού πραξικοπήματος έγινε αναπόφευκτη. 

Η υπερτίμηση του κοινοβουλευτικού δρόμου και η μη οργάνωση και ο εξοπλισμός του λαού, πρώτα και κύρια της εργατικής τάξης, απέβησαν μοιραία για τη φιλολαϊκή διαδικασία που είχε ξεκινήσει στη Χιλή.

Το κίνημα στη συνέχεια δέχτηκε βαρύ πλήγμα, με διώξεις και κατατρεγμούς, βασανιστήρια και εξαφανίσεις, ενώ το στίγμα της δικτατορίας του Πινοτσέτ εξακολουθεί να επηρεάζει και σήμερα.