Η σφαγή στο Ασβεστοχώρι

Στις 26 Ιούλη 1944, οι Γερμανοί μαζί με τους Έλληνες δοσίλογους συνεργάτες του, εκτελούν στο Ασβεστοχώρι  Έλληνες πατριώτες.

Τις πρώτες πρωινές ώρες της 26ης Ιουλίου ξεκίνησε μεγάλη επιχείρηση των κατακτητών, με τη συμμετοχή τμημάτων του 1003ου και του 1004ου Τάγματος Πεζικού των Γερμανών, μιας

ομάδας μάχης της 7ης Βουλγαρικής Μεραρχίας και δυνάμεων από τον Λόχο Φρουράς Στρατού Ε και των μονάδων επιφυλακής.

Στην επιχείρηση, σύμφωνα με την εφημερίδα Λαϊκή Φωνή (24 Ιουλίου 1945, αρ. φύλλου 277) συμμετείχαν και εξήντα οι άντρες του διαβόητου Γερμανού εγκληματία Φριτς Σούμπερτ, με επικεφαλής τους δύο υπαρχηγούς του, τον Γεώργιο Γερμανάκη και τον Γεώργιο Καπετανάκη.

Στις 3 μετά τα μεσάνυκτα το Ασβεστοχώρι περικυκλώθηκε από αυτή τη μεγάλη δύναμη της Βέρμαχτ. Οι κατακτητές χτύπησαν τις καμπάνες της εκκλησίας και συγκέντρωσαν με τη βία τους κατοίκους στο πάρκο του χωριού, ενώ σήκωσαν ακόμη και αρώστους από τα κρεβάτια τους. (Έπεσαν για τη ζωή, έκδοση της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ, τόμος 4α, Αθήνα 2001, σ. 356).

 

Η αναφορά της 1ης Αυγούστου 1944 της χωροφυλακής

που επιβεβαιώνει την εκτέλεση των πατριωτών

Οι άντρες του Σούμπερτ, διενήργησαν έρευνες σε σπίτια, πετώντας έξω τα ρούχα και άλλα πράγματα των κατοίκων, ενώ συγκέντρωσαν όλους τους μόνιμους κατοίκους, τους παραθεριστές, τους ασθενείς και το προσωπικό του Σανατορίου στο πάρκο και τους ανέκριναν, ζητώντας πληροφορίες για τους αντάρτες.

Κατά τη διάρκεια των ανακρίσεων αυτών, ένα άτομο, ο Σωτήριος Δημάκας, ο οποίος είχε συλληφθεί μέσα στο σπίτι του όπου ανάρρωνε από ελονοσία, κακοποιήθηκε σε τέτοιο βαθμό, με αποτέλεσμα την επομένη να υποκύψει στα τραύματά του.

Στον ομαδικό τάφο που είχαν σκάψει οι συγγενείς των θυμάτων, που με βία τους υποχρέωσαν οι αποκαλούμενοι Σουμπερίτες.

 

Ο αδίστακτος Γερµανάκης, έπαιρνε έναν έναν τους µελλοθάνατους, τους τοποθετούσε στην άκρη του οµαδικού τάφου, τους έσπρωχνε μέσα και τους πυροβολούσε....

Πριν από κάθε εκτέλεση ανάγκαζαν τον κάθε μελλοθάνατο να βάζει στη σειρά τη σορό του προηγούμενου εκτελεσθέντα, ώστε να είναι θαμμένοι ανά τετράδες. 

Παναγιώτης Τσαγκάρης

 Αμέσως μετά έδιναν εντολή στον επόμενο να πέσει μπρούμυτα στο λάκκο και τον πυροβολούσαν μία φορά στον αυχένα. Όσοι εκτελέστηκαν, ακόμη και την τελευταία στιγμή κοίταζαν με θάρρος το θάνατο, ενώ ένας από αυτούς, ο Παναγιώτης Τσαγκάρης φώναξε: «Ζήτω το ΕΑΜ»....

Στόχος η κατατρομοκράτηση

Η ομαδική εκτέλεση στο Ασβεστοχώρι από τους χιτλερικούς δημίους και τους “Έλληνες” συνεργάτες τους, δεν προκλήθηκε από κάποιο µεµονωµένο περιστατικό ή ενέργεια των κατοίκων ή των υπαλλήλων του Σανατορίου.

Το γεγονός ότι οι κατακτητές κάλεσαν ονοµαστικά στελέχη του σανατορίου της Πέτρας, το οποίο ήταν γνωστό για τη διασύνδεση του µε οµάδες αντιστασιακών της περιοχής Λιτοχώρου, σε συνδυασµό µε την επιλογή στελεχών του Κ.Κ.Ε. της περιοχής Ασβεστοχωρίου, οδηγεί στο συµπέρασµα ότι εντάσσεται στη γενικότερη τακτική των κατοχικών δυνάµεων να εξουδετερώσουν κάθε µορφή αντίστασης εναντίον τους και να κατατροµοκρατούν τον πληθυσµό.

Η εκτέλεση των δέκα υπαλλήλων του Σανατορίου ουσιαστικά αποτελούν το µερίδιο που κατέβαλε το Σανατόριο Ασβεστοχωρίου στον αγώνα την εθνικής αντίστασης και δείχνουν τη σηµασία του ιδρύµατος ως πυρήνα της εθνικής αντίστασης.

 (Ιωάννης Καλλιαρέκος, Σανατόριο Ασβεστοχωρίου (1920-1945): Σχέσεις ασθενών και κοινωνίας, μεταπτυχιακή διπλωµατική εργασία, Ιατρική Σχολή ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη 2014)

Τα ονόματα των εκτελεσμένων

1. Αλεξίου Ιωάννης, νοσοκόμος

2. Γιώτης Διονύσιος, εργάτης

3. Γκράτσιος Νικόλαος, νοσοκόμος

4. Δημάκας Σωτήριος

5. Καρνάβας Τρύφων, κουρέας

6. Λιχρίδας Ιωάννης,

7. Μάλαμας Ιωάννης

8. Μάλαμας Χρήστος

9. Μάνος Δημήτριος

10. Μουντζέλης Ιωάννης

11. Μπλάτσος Νικόλαος, νοσοκόμος

12. Παπαδημητρίου Αντώνιος ή Αναστάσιος, ετών 39, νοσοκόμος

13. Παπαδόπουλος Μιχαήλ

14. Περιστέρας Δημήτριος

15. Σακελλαρόπουλος Αριστείδης, νοσοκόμος

16. Σαλαμανιώτης Γεώργιος, ετών 25, εργάτης

17. Σαρακώτσης Πολυχρόνης του Στέφανου, ηλεκτροτεχνίτης

18. Τσαγκάρης Παναγιώτης, επόπτης Σανατορίου Ασβεστοχωρίου

19. Τσολάκης Γρηγόριος, φαρμακοποιός του Σανατορίου

20. Φαϊνης Σταύρος

21. Χαρισμάογλου Λάζαρος

22. Χατζηαντωνίου Γεώργιος, εργάτης

23. Ψωμιάδης Λάζαρος