Ανταρτοομάδα «Οδυσσέας Ανδρούτσος»

Δημιουργία στην περιοχή της Νιγρίτας ανταρτοομάδας με την ονομασία 

«Οδυσσέας Ανδρούτσος».

Η ομάδα αυτή, στην οποία είχαν καταταγεί εβδομήντα πέντε (75) άντρες, είχε ως αρχηγό της αρχικά τον παλιό κομμουνιστή Στέργιο Μουδιώτη, από την Ευκαρπία Νιγρίτας και από τον Σεπτέμβριο του 1941, τον έφεδρο

ανθυπολοχαγό Θανάση Γκένιο (Λασσάνη), ενώ υπαρχηγός της ήταν ο επίσης έφεδρος ανθυπολοχαγός, Περικλής Σταματόπουλος. Την όλη κίνηση στην περιοχή της Νιγρίτας, συντόνιζε από την πλευρά του Μακεδονικού Γραφείου ο Τέγος Αλεξανδρίδης. «Μαγιά» για την ανάπτυξη του «Οδυσσέα Ανδρούτσου, είχε αποτελέσει η ανταρτοομάδα την οποία είχε συγκροτήσει στη θέση «Κρυονέρι» των Κερδυλίων, ακόμη από τις αρχές του καλοκαιριού του 1941, ο έφεδρος λοχίας στο στρατό και εξόριστος κομμουνιστής στη Φολέγανδρο, Στέργιος Μουδιώτης.

Στις 7 Σεπτεμβρίου 1941, η ανταρτοομάδα των Κερδυλίων (Οδυσσέας Ανδρούτσος) οργάνωσε μία συνδυασμένη επιχείρηση. Πιάνοντας κυριολεκτικά στον ύπνο τους χωροφύλακες της Νέας Ευκαρπίας, κατάφερε να πάρει από τον αστυνομικό σταθμό αρκετό οπλισμό, ενώ στη διάρκεια της σύντομης μάχης που έγινε, σκοτώθηκε ένας χωροφύλακας και τραυματίστηκε άλλος ένας. Οι αντάρτες πριν αποχωρήσουν, όπως διηγήθηκε ο γιατρός Φίλιππος Φυλακτού, σκόρπισαν προκηρύξεις που άρχιζαν με το γνωστό τραγούδι των κλεφτών του ΄21:«Μάνα σου λέω δεν μπορώ τους Τούρκους να δουλεύω, θα πάρω δίπλα τα βουνά, δίπλα τα κορφοβούνια».Αργότερα, τμήματα του «Οδυσσέα Ανδρούτσου», πήγαν στη Μαυροθάλασσα και αφού άνοιξαν τις εκεί αποθήκες τροφίμων, μοίρασαν τα τρόφιμα στους φτωχούς κατοίκους. Μία άλλη ομάδα των ανταρτών, με επικεφαλής τον Τέγο Αλεξανδρίδη, πήγε στο Αηδονοχώρι, στις εγκαταστάσεις της ΕΤΥΕΜ, φόρτωσε σε ζώα και πήρε μαζί της διάφορα υλικά και εργαλεία τα οποία μετέφερε στο βουνό για να γίνουν φούρνοι, κρύπτες και μυστικές αποθήκες τροφίμων και πυρομαχικών.

Στα μέσα Σεπτεμβρίου, κάπου πενήντα ανάρτες του «Οδυσσέα Ανδρούτσου», με επικεφαλής τον αρχηγό τους Λασσάνη, μπήκαν στο χωριό Δάφνη και αφού αφόπλισαν τους πέντε (5) χωροφύλακες του εκεί αστυνομικού σταθμού, στη συνέχεια χτύπησαν τις καμπάνες και συγκέντρωσαν τους κατοίκους στην πλατεία. Εκεί τους μίλησε ο Λασσάνης για τους σκοπούς και τις επιδιώξεις του αντάρτικου. Οι ενέργειες αυτές ανησύχησαν σοβαρά τους Γερμανούς κατακτητές.

Στα τμήματα του «Οδυσσέα Ανδρούτσου» οι αντάρτες που είχαν καταταγεί κατάγονταν κυρίως από τα χωριά της περιοχής Νιγρίτας, καθώς επίσης και δύο Νεοζηλανδοί, ο λοχαγός Σαμ με τον ιπποκόμο του, που είχαν αποκοπεί από τη μονάδα τους και κρύβονταν στην Ασπροβάλτα, περιμένοντας την ευκαιρία να φύγουν με κανένα καίκι για την Τουρκία.

Ηταν τέτοια η απήχηση που είχε η δράση του «Οδυσσέα Ανδρούτσου», ώστε γρήγορα εμφανίστηκαν και άλλες ανταρτοομάδες στα βουνά της περιοχής, ενώ καθοριστική ήταν η συμμετοχή στην εξέγερση της Δράμας, το Σεπτέμβριο του 1941.

Δυστυχώς εκείνη η πρώτη προσπάθεια ηρωϊκής πατριωτικής αντίστασης ανακόπηκε το 1941-1942, όταν οι κατακτητές οργάνωσαν εκτεταμένες εκκαθαριστικές επιχειρήσεις. Όμως ο σπόρος για την εθνική ανεξαρτησία που είχε σπείρει η ανταρτοομάδα «Οδυσσέας Ανδρούτσος» έπιασε τόπο λίγο αργότερα όταν δημιουργήθηκε η κορυφαία εθνικοαπελευθερωτική οργάνωση του ΕΑΜ, με τον στρατιωτικό της βραχίονα τον ΕΛΑΣ.
 

*Τα στοιχεία είναι από το βιβλίο του Σπύρου Κουζινόπουλου Δράμα 1941: Μια παρεξηγημένη εξέγερση που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη.