«Λουστράρουν» τα προγράμματα ανακύκλωσης της ανεργίας και διασφάλισης πάμφθηνου εργατικού δυναμικού...

...στο φόντο της νέας οικονομικής κρίσης

 και της εκτίναξης του αριθμού των ανέργων

Την εκτίναξη του αριθμού των ανέργων επιβεβαιώνουν τα στατιστικά στοιχεία του ΟΑΕΔ όλους τους τελευταίους μήνες, με τα αντεργατικά μέτρα της κυβέρνησης, στο φόντο της πανδημίας του κορονοϊού, να ενισχύουν ακόμα περισσότερο τη φαρέτρα της εργοδοσίας και την προσπάθειά της να φορτώσει στους εργαζόμενους τη νέα οικονομική κρίση, με λυμένα χέρια για πυροδότηση των απολύσεων,

με «πάγωμα» στις προσλήψεις εποχικών, πέταμα των «ελαστικά» απασχολούμενων στα αζήτητα, παραπέρα απογείωση των «οικειοθελών αποχωρήσεων» και των «εθελούσιων» απολύσεων, σχέδια για γενίκευση ομαδικών απολύσεων.

Ο αριθμός των εγγεγραμμένων ανέργων στα μητρώα του ΟΑΕΔ, με βάση τα στοιχεία των τελευταίων μηνών (Απρίλης, Μάης, Ιούνης), έχει ήδη «σκαρφαλώσει» σε επίπεδα κατά 20% αυξημένα σε σύγκριση με τους αντίστοιχους μήνες του προηγούμενου έτους. Συγκεκριμένα, τον Ιούνη οι εγγεγραμμένοι άνεργοι ανήλθαν σε 1.126.173 άτομα, αριθμός αυξημένος κατά 187.361 άτομα σε σχέση με τον Ιούνη του 2019.

Η εκτίναξη της ανεργίας μάλιστα δεν έχει πιάσει «ταβάνι», καθώς την απειλή της απόλυσης, την αβεβαιότητα και την ανασφάλεια για το εργασιακό τους μέλλον αντιμετωπίζουν όλο και περισσότεροι εργαζόμενοι. Είναι χαρακτηριστικό ότι επιχειρήσεις βάζουν μπροστά σχέδια μείωσης του προσωπικού τους, μετά το μέτρο της αναστολής των συμβάσεων που εφάρμοσαν το προηγούμενο διάστημα. Επίσης, στις ουρές των ανέργων θα πάρουν θέση από το φθινόπωρο και όσοι εποχικοί εργαζόμενοι έπιασαν φέτος δουλειά, για να αθροιστούν με τους χιλιάδες συναδέλφους τους που έβγαλαν τη σεζόν στην ανεργία.

Το παλιό παραμύθι περί «προστασίας της εργασίας»

Η πραγματικότητα αυτή ξεγυμνώνει τις απατηλές κυβερνητικές εξαγγελίες για τις περιβόητες «ρήτρες απασχόλησης» και τη δήθεν «προστασία των θέσεων εργασίας». Δίπλα σε αυτό το παραμύθι, η κυβέρνηση διαφημίζει πλέον και τα προγράμματα «Ενεργητικών Πολιτικών Απασχόλησης» ως κάτι τάχα «πρωτοπόρο» και ως «ένα ανάχωμα στην επέλαση της ανεργίας».

Τα εν λόγω προγράμματα, βέβαια, για τα οποία υπάρχει συσσωρευμένη πείρα και από την προηγούμενη κρίση, αποδεικνύονται ως ένα ακόμα δοκιμασμένο εργαλείο για την ενίσχυση των επιχειρήσεων, σε πλήρη αντίθεση με τις ανάγκες των εργαζομένων και των ανέργων.

«Η ελληνική πολιτεία επενδύει στην προστασία της εργασίας, ιδιαίτερα μετά το πρώτο κύμα του κορονοϊού», ισχυρίζονται κυβερνητικά στελέχη, προαναγγέλλοντας 129.000 θέσεις εργασίας μέσω των προγραμμάτων του ΟΑΕΔ έως το τέλος του έτους. Μάλιστα, ενώ η μεγάλη πλειοψηφία των ανέργων ήταν και παραμένει ουσιαστικά απροστάτευτη, χωρίς να δικαιούται ούτε το πενιχρό επίδομα ανεργίας, ο προϋπολογισμός της δέσμης αυτών των προγραμμάτων ανέρχεται στο διόλου ευκαταφρόνητο ποσό των 1,13 δισ. ευρώ. Την ίδια στιγμή, μόλις το 15% των ανέργων λαμβάνουν ακόμα και αυτό το μηνιαίο επίδομα των 400 ευρώ. Οι δε διακηρύξεις της κυβέρνησης για «διεύρυνση της στήριξης των ανέργων» συνοδεύονται από τέτοιους αποκλεισμούς και εξαιρέσεις που αφήνουν εκτός οποιασδήποτε στήριξης εκατοντάδες χιλιάδες ανέργους.

Μια ματιά στα προγράμματα που ήδη «τρέχουν» αρκεί για να καταλάβει κανείς ότι πρόκειται για τις γνωστές συνταγές που «ανακυκλώνουν» την ανεργία με κακοπληρωμένες θέσεις εργασίας, που έχουν ημερομηνία λήξης και προσφέρουν στις επιχειρήσεις πάμφθηνη εργατική δύναμη, που καταρτίζεται και επανακαταρτίζεται για να «ταιριάξει» καλύτερα στις διαρκώς μεταβαλλόμενες ανάγκες τους.

Επιδοτήσεις και «κίνητρα» για τους εργοδότες, πρόσθετες δεσμεύσεις για τους ανέργους

Κυβέρνηση και διοίκηση του ΟΑΕΔ ανεμίζουν τη σημαία του «ανασχεδιασμού», της «αξιολόγησης» και της «βελτίωσης» των γνωστών και δοκιμασμένων προγραμμάτων κατάρτισης και ολιγόμηνης επιδοτούμενης εργασίας. Η σημαία αυτή δίνει σινιάλο στις επιχειρήσεις για την πληρέστερη προσαρμογή των προγραμμάτων στις αξιώσεις τους, για την παροχή πρόσθετων επιδοτήσεων και «κινήτρων». Παράλληλα σηματοδοτεί παραπέρα βήματα στην κατεύθυνση της επίθεσης στα δικαιώματα των ανέργων.

Κοινή συνισταμένη σε νέα και παλιά «επανασχεδιασμένα» προγράμματα είναι η αύξηση της επιδότησης του μισθολογικού και μη μισθολογικού «κόστους» που λαμβάνουν οι επιχειρήσεις από τον ΟΑΕΔ, δηλαδή κατά βάση από τις εισφορές των ίδιων των εργαζομένων.

Είτε αφορούν μακροχρόνια ανέργους είτε άνεργους πτυχιούχους, νέους ή μεγαλύτερους σε ηλικία εργαζόμενους, τα προγράμματα περιορίζουν το μέρος του μισθού που αναλαμβάνουν οι εργοδότες και αυξάνουν την επιδότηση που παρέχει ο ΟΑΕΔ. Δεν λείπουν και οι περιπτώσεις προγραμμάτων στα οποία η επιδότηση του μισθού και των ασφαλιστικών εισφορών φτάνει το 100%. Ενα τέτοιο παράδειγμα είναι το πρόγραμμα «απόκτησης επαγγελματικής εμπειρίας» που απευθύνεται σε επιχειρήσεις στην Περιφέρεια Ηπείρου και αφορά 500 ανέργους 18 - 30 ετών. Οι άνεργοι καλούνται να δουλέψουν για επτά μήνες, με ωράριο πλήρους απασχόλησης και μηνιαία αποζημίωση 550 ευρώ, δηλαδή ποσό χαμηλότερο και από τα ψίχουλα του κατώτατου μισθού, προκειμένου «να αναβαθμίσουν τα προσόντα τους και να προετοιμαστούν για την ένταξή τους στην αγορά εργασίας».

Ενα ακόμα σημείο «βελτίωσης» των προγραμμάτων είναι η εξάλειψη τυχόν δεσμεύσεων που υπήρχαν σε ορισμένα από αυτά για τη διατήρηση των θέσεων εργασίας μετά το τέλος της επιδότησης. Οπως αναφέρεται, με τον τρόπο αυτό παραμερίζονται τα... «αντικίνητρα» για τη συμμετοχή επιχειρήσεων.

Οι άνεργοι δεν υποβάλλουν αίτηση για τη συμμετοχή στα περισσότερα από τα προγράμματα. Οι προσκλήσεις του Οργανισμού απευθύνονται στις επιχειρήσεις και αφού οι τελευταίες εκδηλώσουν ενδιαφέρον, οι άνεργοι που θα τοποθετηθούν στις θέσεις που προκύπτουν «υποδεικνύονται» από την αρμόδια υπηρεσία του ΟΑΕΔ, με βάση τα «Ατομικά Σχέδια Δράσης». Τα συγκεκριμένα «Σχέδια» καταρτίζονται για κάθε άνεργο από τους εργασιακούς συμβούλους του ΟΑΕΔ και μπορεί να περιλαμβάνουν τη συμμετοχή σε δράσεις συμβουλευτικής, κατάρτισης, «απόκτησης εργασιακής εμπειρίας». Προβλέπεται μάλιστα πως πρέπει να «επικαιροποιούνται» στην περίπτωση που παρέλθουν 18 μήνες χωρίς ο άνεργος να βρει δουλειά.

Από την (πετσοκομμένη) επιδότηση των ανέργων στην «επιχορήγηση της εργασίας» (της εργοδοσίας)

Τη σκυτάλη από τα παραπάνω παίρνουν τα νέα σχέδια για επίθεση στα δικαιώματα των ανέργων που αποτυπώνεται στο υπό διαμόρφωση «Σχέδιο Ανάπτυξης» της «Επιτροπής Πισσαρίδη» που συγκρότησε η κυβέρνηση. Με βάση όσα έχουν δει το φως της δημοσιότητας, το πόρισμα της Επιτροπής προβλέπει ότι ο ΟΑΕΔ θα «βοηθάει ενεργά τους ανέργους για έξι μήνες στην αναζήτηση εργασίας». Στη συνέχεια, όσοι δεν έχουν καταφέρει να βρουν δουλειά, θα διοχετεύονται «σε στοχευμένα προγράμματα κατάρτισης» και «πρακτική άσκηση στην αγορά», την οποία θα βρίσκει για τον εκπαιδευόμενο το κέντρο κατάρτισης.

Με λίγα λόγια, ακόμα και η στήριξη που λαμβάνει σήμερα μόλις το 15% των ανέργων που παίρνει επίδομα ανεργίας, το πολύ στους 6 μήνες θα μετατρέπεται και αυτή σε... επιχορήγηση της εργοδοσίας με τζάμπα εργατικό δυναμικό, υπό το μανδύα της «πρακτικής άσκησης».

Στο πλαίσιο αυτού του «ανασχεδιασμού», μάλιστα, η κυβέρνηση και η διοίκηση του ΟΑΕΔ «ξέθαψαν» και το πρόγραμμα της λεγόμενης «επιταγής επανένταξης στην αγορά εργασίας».

Το πρόγραμμα είχε ξεκινήσει το 2017, επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, και απευθυνόταν σε ανέργους που δικαιούνταν το επίδομα, τους οποίους καλούσε να το μετατρέψουν σε «επιταγή επανένταξης στην αγορά εργασίας», δηλαδή στην πραγματικότητα να χρηματοδοτήσουν με το επίδομα ανεργίας την επιχείρηση που θα εκδήλωνε ενδιαφέρον να τους προσλάβει! Η σημερινή διοίκηση ανακάλυψε ότι από τις 10.000 θέσεις που προβλέπονταν μέχρι σήμερα έχουν καλυφθεί μόνο οι 880 κι έτσι έβαλε σκοπό να το «τρέξει» πιο αποφασιστικά.

«Στόχος των προγραμμάτων απασχόλησης του ΟΑΕΔ είναι η επιδότηση της εργασίας», σημειώνει ο διοικητής του ΟΑΕΔ, Σπ. Πρωτοψάλτης, και τονίζει ότι η «αναβάθμιση» του προγράμματος αποσκοπεί «στη μετατροπή της επιδότησης της ανεργίας σε επιχορήγηση της εργασίας», δηλαδή της εργοδοσίας.

«Μπαλώνουν» κενά με «προσωρινούς» και κακοπληρωμένους εργαζόμενους

Εκτός από τις επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα, οι άνεργοι αξιοποιούνται και ως προσωπικό που «μπαλώνει» κενά και ελλείψεις σε φορείς και υπηρεσίες του δημόσιου τομέα.

Στο πλαίσιο αυτό, το επόμενο διάστημα 36.500 άνεργοι θα δουλέψουν για 8 μήνες σε δήμους, Περιφέρειες, άλλους δημόσιους φορείς, μέσα από έναν ακόμα κύκλο υλοποίησης του προγράμματος της «κοινωφελούς εργασίας».

Αυτήν τη φορά, η «δεξαμενή» των ανέργων από την οποία αντλούνται οι «ωφελούμενοι» είναι σημαντικά περιορισμένη και περιλαμβάνει κυρίως μέλη οικογενειών στις οποίες δεν εργάζεται κανείς, μακροχρόνια ανέργους, ΑμεΑ, δικαιούχους του «Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης» (ΚΕΑ). Την ίδια στιγμή, από το πρόγραμμα αποκλείστηκαν χιλιάδες άνεργοι που είχαν πάρει μέρος σε ανάλογα «κοινωφελή» προγράμματα τα τελευταία τρία χρόνια.

Σύμφωνα με τον Οργανισμό, οι παραπάνω περιορισμοί τέθηκαν για να δοθεί «έμφαση» σε «ευπαθείς ομάδες» που αντιμετωπίζουν «υψηλό κίνδυνο αποκλεισμού» και απαιτείται να εργαστούν σε «προστατευμένο περιβάλλον». Μόνο που οι όροι δουλειάς και αμοιβής που διαμορφώνει το πρόγραμμα αντί για «προστατευμένο περιβάλλον» εξασφαλίζουν προσωρινές, κακοπληρωμένες και με ψαλιδισμένα δικαιώματα θέσεις εργασίας. Ανεξάρτητα από την ειδικότητα, τη θέση και το αντικείμενο εργασίας, η αμοιβή των ανέργων δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 586 ευρώ, δηλαδή το ύψος του καθαρού κατώτατου μηνιαίου μισθού. Επιπλέον, ο Οργανισμός και ο φορέας στον οποίο θα τοποθετηθούν «δεν υποχρεούνται να καταβάλουν οποιαδήποτε άλλη ενίσχυση στους ωφελούμενους (όπως επίδομα αδείας κ.ά.)», ενώ «γενικώς δεν έχουν εφαρμογή οι διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας». Τέλος, με τη λήξη του προγράμματος «η σύμβαση εκάστου ωφελουμένου λύεται αυτοδικαίως, χωρίς καμία αποζημίωση».

Στα παραπάνω, που είναι ήδη γνωστά από τους προηγούμενους κύκλους υλοποίησης αντίστοιχων προγραμμάτων, έχει προστεθεί η υποχρέωση των ανέργων να παρακολουθήσουν πρόγραμμα θεωρητικής κατάρτισης 150 ωρών, με τα Κέντρα Διά Βίου Μάθησης να τρίβουν τα χέρια τους για τη μαζική πελατεία, καθώς και από δύο δράσεις συμβουλευτικής, προκειμένου ο ΟΑΕΔ να δημιουργήσει και να επικαιροποιήσει το «Ατομικό Σχέδιο Δράσης» τους.

Απέναντι σε αυτούς τους σχεδιασμούς και την εντεινόμενη επίθεση κυβέρνησης - εργοδοσίας, είναι υπόθεση κάθε συνδικαλιστικής οργάνωσης να δυναμώσει ο αγώνας για ουσιαστική προστασία των ανέργων, για επίδομα ανεργίας για όλους τους ανέργους χωρίς όρους και προϋποθέσεις, για να μη μείνει κανείς εργαζόμενος χωρίς αξιοπρεπές εισόδημα, για να πληρώσουν κράτος και εργοδοσία.

Ε