Ενεργειακή φτώχεια και «απελευθέρωση»

Τα στοιχεία του Παρατηρητηρίου Ενεργειακής Φτώχειας της ΕΕ για το 2019 αναφέρουν ότι στην Ελλάδα το 17,9% του πληθυσμού αδυνατεί να διατηρήσει το σπίτι του «επαρκώς ζεστό», ενώ το 32,5% καθυστερεί τις πληρωμές των λογαριασμών Ενέργειας. Δηλαδή, περίπου ένα στα πέντε νοικοκυριά παγώνει το χειμώνα και ένα στα τρία δεν έχει τη δυνατότητα να πληρώνει εμπρόθεσμα τους λογαριασμούς ρεύματος, συσσωρεύοντας χρέη. Η στατιστική βέβαια δεν λέει όλη την αλήθεια, που είναι πολύ χειρότερη για το λαό. Για παράδειγμα, το ίδιο Παρατηρητήριο της ΕΕ εκτιμούσε σε 29,2% και 42% αντίστοιχα τα νοικοκυριά που δεν μπορούσαν να ζεσταθούν και δεν πλήρωναν έγκαιρα τους λογαριασμούς τους το 2015. Σύμφωνα όμως με έρευνα του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Κτιριακής Απόδοσης (Buildings Performance Institute Europe) για την ίδια χρονιά, τα ποσοστά αυτά έφταναν σε 70% και 50,7% αντίστοιχα! Η ενεργειακή φτώχεια επομένως είναι εδώ και «αγκαλιάζει» χιλιάδες λαϊκά νοικοκυριά. Με δεδομένο μάλιστα ότι η πλειοψηφία των λαϊκών στρωμάτων θεωρεί πλέον «θέρμανση του σπιτιού» το άναμμα του καλοριφέρ δύο ώρες τη μέρα (!) κι αυτό στην καλύτερη περίπτωση, αντιλαμβάνεται κανείς ότι το φαινόμενο αφορά πολύ περισσότερους από όσους καταγράφονται στις στατιστικές της ΕΕ και των διαφόρων οργανισμών της.

* * *

Ενα στοιχείο που αξιοποιείται στη στατιστική εκτίμηση της ενεργειακής φτώχειας είναι ο δείκτης των θανάτων, των αναπνευστικών και καρδιαγγειακών παθήσεων κατά τους χειμερινούς μήνες, που συνδέονται με τις συνθήκες του ψύχους. Ενδεικτικά, σύμφωνα με μελέτη του 2016, το 1% - 2,7% των καταγεγραμμένων θανάτων στην Ελλάδα, το 2,7% - 7,4% των καρδιαγγειακών παθήσεων και το 3,1% - 8,5% των αναπνευστικών λοιμώξεων που υποβλήθηκαν σε θεραπεία σε ελληνικά νοσοκομεία αποδόθηκαν στην ενεργειακή φτώχεια. Σε άλλη μελέτη, του 2018, το 90% των συμμετεχόντων δήλωσαν ότι θεωρούν το ενεργειακό κόστος στην Ελλάδα «υψηλό» ή «πολύ υψηλό», ενώ το 55,6% αποκάλυψαν ότι το 11% - 30% του εισοδήματός τους δαπανάται για ενεργειακές ανάγκες. Τα στοιχεία αυτά μεταφράζονται σε διακοπές ρεύματος, κυνηγητό και εκβιασμούς για εκατοντάδες χιλιάδες εργατικές - λαϊκές οικογένειες, μικρούς επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους, που βίωσαν το 2019 πάνω από 700 διακοπές ρεύματος κάθε μέρα, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της ΡΑΕ.

* * *

Συνδυάζοντας την παραπάνω εικόνα με τις «αγκυλώσεις» που εντόπιζε το πόρισμα της «Επιτροπής Πισσαρίδη» στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, ότι δηλαδή «ο ρυθμός είσπραξης των ληξιπρόθεσμων λογαριασμών παραμένει χαμηλός και πρέπει να ενισχυθεί», οι πρόσφατες εξαγγελίες της ΔΕΗ στη φιέστα όπου συμμετείχε και ο πρωθυπουργός, Κυρ. Μητσοτάκης, φαντάζουν περισσότερο ως το «τυράκι» για να πάνε οι οφειλέτες στο ταμείο παρά ως «μέτρα στήριξης» του λαού. Οι «διευκολύνσεις» και εκπτώσεις που ανήγγειλε ο όμιλος, δηλαδή, δεν αποτελούν «πολιτική στήριξης» των πιο αδύναμων καταναλωτών, αλλά προσαρμογή των τιμολογίων λιανικής στον ανταγωνισμό με τα άλλα μονοπώλια στη διανομή της Ενέργειας και ταυτόχρονα μέτρα για την αύξηση των εσόδων, από τη δεξαμενή των εκατοντάδων χιλιάδων που δεν μπορούν να ανταποκριθούν στους τσουχτερούς λογαριασμούς του ρεύματος, οι οποίοι έχουν αυξηθεί πάνω από 150% την τελευταία δεκαετία. Αλλωστε εκπτώσεις, διευκολύνσεις και προσφορές κάνουν και τα άλλα ανταγωνιστικά μονοπώλια, για να μεγαλώσουν το μερίδιό τους στην αγορά. Αυτό όμως σε τίποτα δεν αλλάζει, ούτε βέβαια αντιστρέφει την καθήλωση χιλιάδων λαϊκών νοικοκυριών σε συνθήκες ενεργειακής φτώχειας. Ούτε περιορίζονται τα χρωστούμενα από απλήρωτους λογαριασμούς.

* * *

Οσο προχωρά η «απελευθέρωση» της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, όσο η Ενέργεια αποτελεί ακριβοπληρωμένο εμπόρευμα για τα κέρδη μιας χούφτας μονοπωλίων, τόσο ο λαός θα «μαδιέται» κάθε μήνα για να πληρώσει τους πανάκριβους λογαριασμούς, τόσο θα συσσωρεύει χρέη, θα βρίσκεται αντιμέτωπος με διακοπές και εκβιασμούς. Είναι πραγματικά εξοργιστικό σήμερα, εν έτει 2020, με την επιστήμη και την τεχνική να καταγράφουν ασύλληπτη πρόοδο, με τα επιτεύγματά τους να διαμορφώνουν προϋποθέσεις ολόπλευρης ικανοποίησης των διευρυμένων λαϊκών αναγκών, να υπάρχουν νοικοκυριά που κρυώνουν το χειμώνα, άνθρωποι που πεθαίνουν από το κρύο, οικογένειες που επιλέγουν ανάμεσα στο να ανάψουν την ηλεκτρική κουζίνα, το καλοριφέρ ή το θερμοσίφωνο, επειδή το εισόδημα δεν φτάνει ούτε για τις βασικές αυτές ανάγκες επιβίωσης. Ο λαός δεν μπορεί να περιμένει να ζεσταθεί ελπίζοντας απλά σε κάποιες εκπτώσεις, ή τοποθετώντας τις ελπίδες του στην ίδια πολιτική που «ταΐζει» την ενεργειακή φτώχεια. Τώρα πρέπει να δυναμώσει ο αγώνας ενάντια στην ενεργειακή πολιτική κυβέρνησης - ΕΕ - κεφαλαίου, με απαίτηση για ρεύμα φθηνό για το λαό και δουλειά με δικαιώματα για τους εργαζόμενους του κλάδου, βάζοντας στο στόχαστρο τον πραγματικό αντίπαλο, τους μονοπωλιακούς ομίλους και την εξουσία τους, για να γίνει η Ενέργεια πραγματικά κοινωνικό αγαθό για όλους!

Δ. Μ