Ο Δ. Μητρόπουλος στην ΕΣΣΔ

Συνεχίζουμε να παρουσιάζουμε την ενότητα των Videoart του ζωγράφου Τάκη Βαρελά, εμπνευσμένων από τις «Κόκκινες Πινελιές» του «Ριζοσπάστη» και τις εικονογραφήσεις του ζωγράφου για το ομώνυμο ημερολόγιο της ΚΕ του ΚΚΕ 2021.

Το Videoart «O Δ. Μητρόπουλος στην ΕΣΣΔ» είναι εμπνευσμένο από την επίσκεψη του μεγάλου μουσουργού στην ΕΣΣΔ και τη συνέντευξή του στον «Ριζοσπάστη» στις 21/6/1934.

Τη συνέντευξη του Δ. Μητρόπουλου θα την διαβάσετε στις «Κόκκινες Πινελιές» του Ημερολογίου της ΚΕ του ΚΚΕ 2021, ενώ επίσης θα δείτε και την αρχική εικονογράφηση του videoart. Η μουσική στο έργο είναι από τη συναυλία που διευθύνει ο μεγάλος μας μουσουργός Δ. Μητρόπουλος με τη Φιλαρμονική της Νέας Υόρκης. Η ψηφιακή επεξεργασία εικόνας και ήχου είναι του Μιχαλη Αγγελίδη.

Δείτε το videoart ΕΔΩ.

Ο Δ. Μητρόπουλος σημειώνει στις ταξιδιωτικές του εντυπώσεις στη συνέντευξή του στον «Ριζοσπάστη»:

«…Οι νέοι καλλιτέχνες είναι αρκετά ανώτεροι από πολλούς μεγάλους καλλιτέχνες της Ευρώπης (...) Το ενδιαφέρον των εργατών για την τέχνη, το θέατρο, τον κινηματογράφο είναι ανεπτυγμένο περισσότερο από όλες τις χώρες.

Το θέατρο και οι κινηματογράφοι είναι γεμάτοι κάθε βράδυ.

Το κράτος ενδιαφέρεται, μπορεί να ειπώ, εξ ίσου για την κατασκευή ενός εργοστασίου με την ανύψωση του καλλιτεχνικού επιπέδου του κόσμου.

Οι ορχήστρες και οι θίασοι κατεβαίνουν στα εργοστάσια και παίζουν από τις 2-4, οι δε εργάτες παρακολουθούν με μεγάλο ενδιαφέρον, ιδίως θέατρο…».

Ο Δημήτρης Μητρόπουλος ανήκει στους μεγαλύτερους μαέστρους της ιστορίας

Από πολύ νέος, αρχικά ως συνθέτης και στη συνέχεια κυρίως ως διευθυντής της Ορχήστρας του Ωδείου Αθηνών, υπήρξε πρωτεργάτης της ελληνικής μουσικής. Από το 1930 ξεκίνησε τη μεγάλη διεθνή του σταδιοδρομία που τον οδήγησε τελικά στις ΗΠΑ ως μουσικό διευθυντή της Συμφωνικής της Μινεάπολης και στη συνέχεια διευθυντή της Φιλαρμονικής της Νέας Υόρκης. Παράλληλα διηύθυνε πολλές από τις μεγαλύτερες ορχήστρες του κόσμου.

Ήταν φημισμένος για τη μοναδική του μνήμη - διηύθυνε πάντοτε, ακόμη και στις δοκιμές, χωρίς παρτιτούρα το ευρύτατο ρεπερτόριό του.

Διηύθυνε πάνω από δύο χιλιάδες συναυλίες. Παρουσίασε περισσότερα από ογδόντα έργα σε πρώτη εκτέλεση (των Χίντεμιτ, Μπάρμπερ, Γκουλντ, Κόπλαντ, Κρένεκ, Καλομοίρη, Σκαλκώτα, Πετρίδη, Σισιλιάνου κ.ά.).

Πολύπλευρο ταλέντο, με εξαιρετικές ικανότητες, ο Μητρόπουλος υπήρξε, εκτός από μαέστρος, παράλληλα συνθέτης και πιανίστας. Νεότατος παρουσίασε έργα του και στη συνέχεια υπήρξε ο πρώτος Έλληνας συνθέτης που προχώρησε στην ατονικότητα και τη δωδεκάφθογγη μέθοδο. Έγραψε έργα μουσικής δωματίου, τραγούδια, συμφωνικά έργα, μία όπερα, σκηνική μουσική. Συνέθετε κατά διαστήματα, πλάι στην πρωταρχική γι' αυτόν διεύθυνση, ως λίγο πριν αφήσει την Ελλάδα για να εγκατασταθεί στην Αμερική.

Φαίνεται ότι ο Μητρόπουλος υπήρξε ο μόνος μουσικός στην ιστορία που μπόρεσε να παίξει και ταυτόχρονα να διευθύνει τόσο δύσκολα και περίπλοκα κοντσέρτα, όπως το 2ο του Μπραμς, σύγχρονα κοντσέρτα των Ρεσπίγκι, Μαλιπιέρο, Ρουσέλ, Κρένεκ κ.ά. και ιδιαίτερα το 3ο Κοντσέρτο για πιάνο του Προκόφιεφ (με το έργο αυτό εμφανίστηκε συχνά σε όλο τον κόσμο ως σολίστ και μαέστρος και στήριξε επίσης τη δημιουργία της διεθνούς του σταδιοδρομίας).

Η δισκογραφία του Μητρόπουλου, αν και υπήρξε σημαντική και μεγάλη, δεν θεωρείται ότι αποτύπωσε με απόλυτη πληρότητα όλα τα επιτεύγματά του.

Ορισμένα βιογραφικά στοιχεία

Ο Δημήτρης Μητρόπουλος γεννήθηκε στις 18 Φλεβάρη 1896 στην Αθήνα. Αρχίζει μαθήματα πιάνου το 1906 και από το 1910 συνεχίζει τις μουσικές του σπουδές στο Ωδείο Αθηνών, στο πιάνο με τον Λούντβιχ Βασσενχόφεν και στα θεωρητικά με τον συνθέτη μαέστρο Αρμάν Μαρσίκ.

Το 1913 παρουσιάζει, για πρώτη φορά δημόσια, σύνθεσή του και το 1915 διευθύνει για πρώτη φορά την ορχήστρα του Ωδείου Αθηνών στο έργο του «Ταφή».

Το 1920 εκτελείται η όπερά του «Sœur Béatrice». Την ίδια χρονιά φεύγει, υπότροφος του Ωδείου Αθηνών, για τις Βρυξέλλες, όπου πήρε μαθήματα σύνθεσης από τον Πολ Ζιλσόν και εκκλησιαστικού οργάνου από τον Αλφόνς Ντεσμέ.

Το 1921 εγκαθίσταται στο Βερολίνο όπου προσλαμβάνεται ως μουσικός εκγυμναστής στην Όπερα Unter den Linden. Επιστρέφει το 1924 στην Αθήνα και αναλαμβάνει, μαζί με τον Μ. Καλομοίρη, συνδιευθυντής της Ορχήστρας του Ελληνικού Ωδείου.

Το 1925 γίνεται αρχιμουσικός της Συμφωνικής Ορχήστρας του Συλλόγου Συναυλιών. Το 1927 αναλαμβάνει τη διεύθυνση της Συμφωνικής Ορχήστρας του Ωδείου Αθηνών και από την κριτική της εποχής.

Το 1930 εμφανίζεται για πρώτη φορά στο εξωτερικό επικεφαλής της Φιλαρμονικής του Βερολίνου, υπό την τριπλή ιδιότητα του μαέστρου, σολίστ (στο 3ο Κοντσέρτο του Προκόφιεφ) και συνθέτη.

Από το 1932 πληθαίνουν οι εμφανίσεις του με μεγάλες ορχήστρες σε πολλές χώρες της Ευρώπης (Παρίσι, Μόντε Κάρλο, Μασσαλία, Ρώμη, Μιλάνο, Λίβερπουλ, Βαρσοβία, Μόσχα, Πετρούπολη, Βερολίνο κ.ά.)

Το 1936 στην Αμερική για να διευθύνει τη Συμφωνική της Βοστόνης, προσκεκλημένος του Σέργιου Κουσεβίτσκι.

Το 1938 αναλαμβάνει τη θέση του μουσικού διευθυντή της Συμφωνικής Ορχήστρας της Μινεάπολης .

Το 1949 γίνεται συνδιευθυντής, μαζί με τον Λεοπόλδο Στοκόφσκι, της Φιλαρμονικής της Νέας Υόρκης.

Το 1951 εκλέγεται μόνος μουσικός διευθυντής της ορχήστρας.

Το 1954 γίνεται μόνιμος μαέστρος της Μετροπόλιταν Όπερα.

Από το 1950, ως και το τέλος της ζωής του, ταξιδεύει κάθε χρόνο στην Ευρώπη, ως προσκεκλημένος μαέστρος ή επικεφαλής της ορχήστρας του, και εμφανίζεται σε πολλές πόλεις, μεγάλα φεστιβάλ (Σάλτσμπουργκ, Βενετία, Μουσικός Μάιος Φλωρεντίας, Λουκέρνη, Βιέννη κ.ά.), όπερες (Σκάλα του Μιλάνου, Βιέννη κ.ά.) και μεγάλες ορχήστρες (Φιλαρμονική Βιέννης, Φιλαρμονική Βερολίνου, Κοντσερτγκεμπάου, Ορχήστρα Σκάλας κ.ά.).

Το 1955 επιστρέφει, ύστερα από δεκαέξι χρόνια στην Ελλάδα, στο πλαίσιο της πρώτης μεταπολεμικής περιοδείας της Φιλαρμονικής της Ν. Υόρκης.

Το 1957 η ορχήστρα επανέρχεται στο σύστημα των συνδιευθυντών με τον Μητρόπουλο και τον Μπερνστάιν.

Το 1960 πεθαίνει, από καρδιακή προσβολή, ενώ βρισκόταν στο πόντιουμ, διευθύνοντας δοκιμή της 3ης Συμφωνίας του Μάλερ.

Σύμφωνα με τη διαθήκη του η λήκυθος της τέφρας του μεταφέρθηκε στην Ελλάδα και εναποτέθηκε στο Α' Νεκροταφείο Αθηνών.