Η «φωνή κάτω από τις μάσκες» να ακουστεί πιο δυνατά, πιο απαιτητικά

Η εξέλιξη της πανδημίας του κορονοϊού δείχνει ραγδαία επιδείνωση, με χαρακτηριστικά που προσομοιάζουν όλο και περισσότερο με ανεξέλεγκτη κατάσταση. Η υπεράσπιση της υγείας και της ζωής του λαού και ιδιαίτερα όλων αυτών των ανθρώπων που η νόσος έχει σοβαρές έως επικίνδυνες επιπτώσεις ακόμα και για την απώλεια της ζωής τους αποτελεί προτεραιότητα. Αυτή η προτεραιότητα σημαίνει τη λήψη όλων των μέτρων ατομικής προστασίας και ταυτόχρονα της οργάνωσης της πάλης από το εργατικό - λαϊκό κίνημα για να αποσπαστούν λύσεις στα προβλήματα της πρόληψης, της επάρκειας σε απλές και κλίνες ΜΕΘ, της ουσιαστικής στελέχωσης των δημόσιων μονάδων Υγείας.

Το πρόσφατο διάγγελμα του πρωθυπουργού για τα νέα περιοριστικά μέτρα, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η πανδημία, πρέπει να προβληματίσει τα λαϊκά στρώματα. Να σημάνει συναγερμό. Διότι ουσιαστικά κάλεσε το λαό να στηρίξει τα μέτρα που εξήγγειλε, στην κατεύθυνση της «ατομικής ευθύνης». Να δεχτεί ως δεδομένο το όριο αντοχής του δημόσιου συστήματος Υγείας, των υποδομών του και της στελέχωσής του. Να επιδράσει στη συνείδηση του λαού με τη δηλητηριώδη αντίληψη ότι το κράτος και η κυβέρνηση κάνουν «ό,τι μπορούν» και αυτό που μένει είναι η «συμπεριφορά» του λαού.

Επικαλούνται τα «πεπερασμένα όρια» του συστήματος που οι ίδιοι δημιούργησαν

Τα «όρια του δημόσιου συστήματος Υγείας» ή ότι τα όριά του είναι «πεπερασμένα» δεν τα καθόρισε το σύστημα Υγείας από μόνο του. Δεν πέσανε από τον ουρανό. Ο πρωθυπουργός είπε ότι με τους ρυθμούς εισαγωγής των ασθενών με κορονοϊό σε λίγες μέρες θα υπάρχει πρόβλημα «αντοχής» των δημόσιων νοσοκομείων. Ομως, τα τελευταία χρόνια πρωτοστάτησαν η Νέα Δημοκρατία, το ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ και ο ΣΥΡΙΖΑ να καταργηθούν 10.000 κλίνες στα δημόσια νοσοκομεία με το κριτήριο της «αγοράς», ότι υπήρχε «χαμηλή πληρότητα». Οτι είναι αντιπαραγωγικά και κοστοβόρα, συνεπώς και σπατάλη για τον κρατικό προϋπολογισμό. Με την ίδια αντίληψη προχώρησαν στο κλείσιμο δημόσιων νοσοκομείων ή στο δραστικό περιορισμό τους με κατάργηση τμημάτων και κλινικών, γιατί ήταν «σε κοντινούς νομούς» και οι ασθενείς μπορούν να «εξυπηρετηθούν» από λιγότερα νοσοκομεία και κλινικές και έτσι θα εξοικονομηθούν «κονδύλια που θα διατεθούν για τη βελτίωση του συστήματος Υγείας». Τα ίδια έκαναν και με τις καταργήσεις ή συγχωνεύσεις των δημόσιων μονάδων ΠΦΥ γιατί «στην ίδια περιοχή η μια επικάλυπτε την άλλη».

Αφού λοιπόν αυτές οι πολιτικές δυνάμεις φρόντισαν - με καταμερισμό ανάλογα εάν είχαν κυβερνητικό ή «αντιπολιτευτικό» ρόλο - να καταργήσουν χιλιάδες νοσοκομειακά κρεβάτια, τώρα επικαλούνται τα «όρια του συστήματος» που οι ίδιοι δημιούργησαν! Αυτή η επίκληση, με το θράσος που εμπεριέχει, ουσιαστικά επιδιώκει να διαμορφώνει ο λαός κριτήρια «με το κεφάλι κάτω και τα πόδια επάνω». Δηλαδή, να ανέχεται ή να αθωώνει την πολιτική που προσαρμόζει τις λαϊκές ανάγκες στα όρια αυτού του άθλιου δημόσιου συστήματος Υγείας και όχι στη λήψη όλων των αναγκαίων μέτρων όπου το δημόσιο σύστημα να αντιστοιχεί στις λαϊκές ανάγκες. Να φαίνεται σαν παρωχημένη η ανάγκη ύπαρξης ειδικού νοσοκομείου για λοιμώδεις νόσους, να αλλοιώνεται ο χαρακτήρας του Νοσοκομείου «Λοιμωδών» στην Αττική και να οδηγείται στην κατάργησή του και τώρα να είναι ορατή η έλλειψη ενός τέτοιου ειδικού νοσοκομείου όχι μόνο στην Αττική αλλά τουλάχιστον και στη Βόρεια Ελλάδα.

Μπορεί οι πανδημίες να μην εμφανίζονται συχνά, όμως τα λοιμώδη νοσήματα υπάρχουν και απαιτούν ειδικές συνθήκες νοσηλείας. Τώρα με την πανδημία η ανυπαρξία τέτοιων ειδικών νοσοκομείων συνέβαλε - μαζί με την υποστελέχωση και την έλλειψη εξοπλισμού των δημόσιων νοσοκομείων - να εφαρμοστεί ένα ιδιότυπο λοκντάουν στους ασθενείς που δεν σχετίζονται με τον κορονοϊό προκειμένου να περιοριστεί ο κίνδυνος διασποράς του. Αναδεικνύεται η ανάγκη ενός συστήματος Υγείας που να είναι πάντα και επαρκώς έτοιμο να αντιμετωπίσει τρέχουσες και έκτακτες ανάγκες που σε κάθε περίπτωση είναι προβλέψιμες και αναμενόμενες και όχι στη λογική των «ποσοστών», των «μέσων όρων» και του «κόστους - οφέλους», τη στιγμή της ανάγκης ο «βασιλιάς να είναι ημίγυμνος».

Η κατάσταση με τις ΜΕΘ δείχνει ότι δεν χωράνε δύο ασθένειες στο σύστημα Υγείας

Αντίστοιχο σκηνικό ισχύει και για τις ΜΕΘ. «Διπλασιάσαμε» σχεδόν τις κλίνες ΜΕΘ, είπε ο πρωθυπουργός, πλησιάζουμε το στόχο για τις 1.200 που είναι ο μέσος όρος στην ΕΕ. Από κοντά και ο ΣΥΡΙΖΑ που και αυτός τον ίδιο στόχο διακηρύσσει και κάνει κριτική στην κυβέρνηση ότι «φουσκώνει» τα νούμερα αφού υπολογίζει και τις κλίνες του ιδιωτικού τομέα. Κουβέντα από κανέναν τους γιατί τόσα χρόνια ο αριθμός των κλινών ΜΕΘ - ακόμα και ως άθροισμα - δημόσιου και ιδιωτικού τομέα δεν αρκεί όχι για τις συνθήκες της πανδημίας αλλά ούτε για τις «τρέχουσες» συνθήκες. Η ουσία βρίσκεται στο γεγονός ότι πανελλαδικά υπάρχουν 883 δημόσιες κλίνες ΜΕΘ που είναι καλυμμένες κατά 73% και σε ορισμένες περιοχές κατά 100%. Οι κλίνες ΜΕΘ που αυξήθηκαν αυτό το διάστημα για τις ανάγκες του κορονοϊού στη μεγάλη τους πλειοψηφία είναι «δανεικές» από τις ανάγκες για άλλες νόσους ή μετατροπή ενός αριθμού Μονάδων Αυξημένης Φροντίδας και μάλιστα στελεχωμένες με μεταφορά προσωπικού από άλλα τμήματα. Και εδώ τα όρια διαμορφώθηκαν από την πολιτική της υποχρηματοδότησης, του «μισοκλείνω μια τρύπα και ανοίγω πολλές άλλες». Γι' αυτό άλλωστε πάρθηκε το μέτρο της αναστολής των προγραμματισμένων χειρουργείων κατά 80%. Αυτή είναι η «θωράκιση» του συστήματος Υγείας και η «ευθύνη» των ανθρώπων να προσέξουν να μην ασθενήσουν από δύο ασθένειες γιατί αυτές δεν «χωράνε» στο δημόσιο σύστημα Υγείας και με το ενδεχόμενο να κατηγορηθούν ότι το υπονομεύουν και από πάνω.

Ταυτόχρονα - και παρά τις διαβεβαιώσεις του πρωθυπουργού - προκύπτουν και νέα ζητήματα. Το σοβαρό ενδεχόμενο να βρεθούν οι επιστήμονες στο δίλημμα σε ποιον ασθενή θα παραχωρήσουν το δικαίωμα να παλέψει για τη ζωή του σε ένα κρεβάτι ΜΕΘ γιατί δεν φτάνουν για όλους. Ηδη έχει ανοίξει δημόσια η συζήτηση για τη διαμόρφωση κριτηρίων (πρωτόκολλα) εισαγωγής στις ΜΕΘ στις συνθήκες του δεύτερου κύματος της πανδημίας και με το δεδομένο της έλλειψης κλινών ΜΕΘ. Δηλαδή, να ισχυροποιείται το κριτήριο των διαθέσιμων κλινών και πάνω σ' αυτό να «προσαρμόζονται» τα επιστημονικά κριτήρια. Είναι βέβαιο ότι και πριν από την πανδημία στην πράξη οι γιατροί αντιμετώπιζαν τέτοια διλήμματα. Πολύ περισσότερο τώρα στην πανδημία. Αυτό που εξαναγκάζονται οι γιατροί στις ΜΕΘ να κάνουν, δηλαδή να επιλέξουν τον ασθενή που θα εισαγάγουν λόγω των ελλείψεων κλινών, δεν πρέπει να υιοθετηθεί και να εδραιωθεί ως αντίληψη στην επιστημονική σκέψη και πρακτική. Είναι διαφορετικό ζήτημα αυτό που ανέφερε ο πρωθυπουργός, ότι υπάρχουν περιπτώσεις ασθενών που η κατάστασή τους είναι τέτοια που οι γιατροί σε συμφωνία με την οικογένεια δεν τους εισάγουν στις ΜΕΘ και τελείως διαφορετικό να μην εισάγονται σε κλίνες ΜΕΘ επειδή δεν υπάρχουν.

Τα παραπάνω παραδείγματα των απλών κλινών και των κλινών ΜΕΘ φέρνουν στην επιφάνεια την αντιπαράθεση των κριτηρίων ανάπτυξης του δημόσιου συστήματος Υγείας. Σύστημα Υγείας που θα υπηρετεί τις λαϊκές ανάγκες και θα έχει εξασφαλισμένες τις εφεδρείες σε υποδομές και προσωπικό προκειμένου να είναι πάντα έτοιμο να ανταποκριθεί σε όλες τις περιπτώσεις ή δημόσιο σύστημα «κομμένο και ραμμένο» στις «αντοχές» της καπιταλιστικής οικονομίας, τα αποτελέσματα του οποίου τα βλέπουμε και χωρίς να υπάρχει πανδημία.

Μπρος στα κάλλη της καπιταλιστικής κερδοφορίας τι είναι ο πόνος της διασποράς...

Στην εξαγγελία του ο πρωθυπουργός ανέφερε ότι υπάρχει εκθετική αύξηση των κρουσμάτων «που γνωρίζουμε από πού προήλθαν», αποφεύγοντας - όχι τυχαία - να τα φορτώσει στους «ανεύθυνους», στη νεολαία, όπως συστηματικά έκανε όλο το προηγούμενο διάστημα. Αλλωστε, πώς να στηρίξει σήμερα αυτό το επιχείρημα... Το «πάρτι» που κάνει ο κορονοϊός στα γηροκομεία δεν οφείλεται στους ζωηρούς και ανυπάκουους ηλικιωμένους, αλλά στην έλλειψη μέτρων και ελέγχου εφαρμογής τους. Τα μαζικά κρούσματα στα συσκευαστήρια, στις κονσερβοποιίες στη Βόρεια Ελλάδα δεν έγιναν από τους «αρνητές της μάσκας», αλλά από την έλλειψη κάθε στοιχειώδους μέτρου με ευθύνη κυβέρνησης και επιχειρηματιών. Τα «ύποπτα» κρούσματα που πάνε για τεστ - τις περισσότερες φορές με λεφτά από την τσέπη τους - και μέχρι να βγει το αποτέλεσμα υποχρεώνονται να συνεχίσουν τη δουλειά τους, διασπείροντας τον ιό, η κυβέρνηση το γνωρίζει αλλά δεν κάνει τίποτα.

Και εμείς γνωρίζουμε από πού προήλθε το μέγεθος της διασποράς. Δεν είναι και μακριά η περίοδος που ο πρωθυπουργός διαλαλούσε από τη Σαντορίνη ότι «ανοίξαμε και σας περιμένουμε» βάζοντας πλάτη στο τουριστικό κεφάλαιο χωρίς ουσιαστικά ελέγχους στις εισόδους της χώρας. Η κυβέρνηση πήγε την πληρότητα στα πλοία στο 80% «διακινώντας» μαζί με τους τουρίστες και τον κορονοϊό. Αλλά μπρος στα «κάλλη» της τουριστικής βιομηχανίας και των κερδών της τι είναι «ο πόνος της διασποράς»... Τώρα ανακοίνωσε το «αυστηρό» μέτρο της πληρότητας κατά 60%. Εσταξε η ουρά του γαϊδάρου αφού τέτοια πληρότητα το χειμώνα δεν υπάρχει...

Ο πρωθυπουργός ως «σφραγίδα» των ορθών μέτρων ανέφερε πως εμείς υλοποιούμε ό,τι γίνεται στην ΕΕ, ό,τι υλοποιούν κράτη με πιο προηγμένα συστήματα Υγείας και μάλιστα πετύχαμε και καλύτερους δείκτες. Τώρα, «τα πιάσαμε τα λεφτά μας»... Επικαλείται την ΕΕ και τα άλλα «προηγμένα» καπιταλιστικά κράτη στα συστήματα Υγείας, τα οποία από την πρώτη φάση της πανδημίας έγιναν «φύλλο και φτερό». Με τις εκατόμβες νεκρών, το ξεκλήρισμα των ηλικιωμένων στους οίκους ευγηρίας, με την ανυπαρξία ικανού αριθμού κλινών ΜΕΘ και αναπνευστήρων που οδηγούσε τους γιατρούς να επιλέγουν ποιος θα ζήσει και ποιος θα πεθάνει. «Προηγμένα» συστήματα Υγείας που έχουν ενσωματώσει τις τεράστιες δυνατότητες της επιστήμης, της τεχνολογίας και τις ιατρικές εργασίες με κριτήριο την κερδοφορία.

Είναι αλήθεια ότι στην Ελλάδα - προς το παρόν - οι δείκτες της πανδημίας είναι καλύτεροι. Αυτό όμως δεν αναιρεί την πραγματικότητα του άθλιου δημόσιου συστήματος Υγείας, των ράντζων, των μακροχρόνιων λιστών αναμονής για χειρουργεία, θεραπείες, ιατρικές εξετάσεις, τις τεράστιες ελλείψεις ακόμα και σε βασικές ειδικότητες γιατρών, τις επιπλέον πληρωμές που εξαναγκάζονται οι ασθενείς να καταθέτουν στα τρωκτικά των επιχειρηματικών ομίλων στην Υγεία... και δεν έχει τέλος ο κατάλογος. Μπορεί σήμερα με τις τεράστιες δυνατότητες το κριτήριο της «επιτυχίας» ή της «αποτυχίας» να είναι πόσοι λιγότεροι ή περισσότεροι πέθαναν ενώ και στη μια και στην άλλη περίπτωση υπάρχουν αυτά τα άθλια και εμπορευματοποιημένα δημόσια συστήματα Υγείας; Μπορεί από το «κάδρο» να βγαίνουν οι χιλιάδες αποκλεισμένοι ασθενείς με χρόνιες νόσους, οι αποκλεισμένοι από «προγραμματισμένες» χειρουργικές επεμβάσεις και με τις αναμενόμενες επιπλοκές στην υγεία τους το επόμενο διάστημα;

Αντί να επιταχθεί παραμένει «ξένο σώμα» ο ιδιωτικός τομέας της Υγείας

Ο πρωθυπουργός ανέφερε ότι «έχουμε πόλεμο» με την πανδημία. Στον πόλεμο, όμως, στις ειδικές συνθήκες της πανδημίας, αξιοποιούνται όλες οι διαθέσιμες δυνάμεις, οι στρατιώτες δεν πάνε «σκορποχώρι» αλλά με αυστηρά επιτελικό σχέδιο από το κράτος.

Σε αυτήν τη φάση της πανδημίας και με ομολογία των πάντων ότι οι υποδομές και το προσωπικό των δημόσιων μονάδων Υγείας δεν φτάνουν, η κυβέρνηση αρνείται πεισματικά να επιτάξει τις μονάδες Υγείας του ιδιωτικού επιχειρηματικού τομέα. Να προστεθούν δηλαδή στο σχεδιασμό απλές κλίνες και κλίνες ΜΕΘ, διαγνωστικά εργαστήρια, χειρουργεία κ.λπ., έμπειρο υγειονομικό προσωπικό για να αντιμετωπιστούν - τουλάχιστον σε έναν καλύτερο βαθμό - οι αυξημένες ανάγκες της περιόδου. Η κυβέρνηση όχι μόνο δεν υλοποιεί αυτό το στοιχειώδες μέτρο, αλλά αξιοποιεί τις άθλιες συνθήκες του δημόσιου τομέα - που και η ίδια φρόντισε να διαμορφωθούν - προκειμένου να αυξηθεί η πελατεία των επιχειρηματιών στην Υγεία. Δεν είναι μόνο τα αυξημένα ποσά που θα εισπράξουν τα τρωκτικά των ομίλων στην Υγεία, αλλά επιπλέον ότι αυτές οι επιχειρηματικές μονάδες μένουν έξω από τον ενιαίο σχεδιασμό που πρέπει να υπάρχει. Αποτελούν «ξένο σώμα» για τις λαϊκές ανάγκες, ιδιαίτερα την περίοδο αυτή. Ενα δημόσιο νοσοκομείο να αναστέλλει κατά 80% τα προγραμματισμένα χειρουργεία και λίγες εκατοντάδες μέτρα πιο πέρα ένας επιχειρηματικός όμιλος να συνεχίζει να λειτουργεί «σαν να μη συμβαίνει τίποτα».

Να κατανοηθεί ότι ο κορονοϊός «βρίσκει και τα κάνει» αξιοποιώντας τις τεράστιες «τρύπες» που αφήνει ανοιχτές η ίδια η οργάνωση της οικονομίας και της κοινωνίας, για την οποία η αξιοποίηση των πολλών και διαθέσιμων μέσων προστασίας της υγείας και της ζωής του λαού αποτελεί ανεπίτρεπτη «σπατάλη».

Εχουμε πείρα - μπαίνουμε μπροστά στη μάχη σε όλες τις συνθήκες

Η πλειοψηφία του λαού, τηρώντας τα ατομικά μέτρα προστασίας - όπως με συνέπεια πρέπει να εφαρμόζει - θα συνεχίσει να εκτίθεται στη διασπορά και τις επιπτώσεις του κορονοϊού από τα πολυπληθή σχολικά τμήματα, τα μέσα μαζικής μεταφοράς που λειτουργούν ως μέσα μαζικής διασποράς του ιού, τα υποτυπώδη έως ανύπαρκτα μέτρα προστασίας στους χώρους δουλειάς. Ολα αυτά δηλαδή που αναπαράγουν το πρόβλημα, πολλαπλασιάζουν τα κρούσματα, τους νοσηλευόμενους σε απλές κλίνες και κλίνες ΜΕΘ σε ένα δημόσιο σύστημα Υγείας υποβαθμισμένο, εμπορευματοποιημένο, που σε πολύ μικρό χρόνο από «θωρακισμένο» που ήταν, σύμφωνα με την κυβέρνηση, μετατράπηκε σε σύστημα «της μιας νόσου» και με μαθηματική ακρίβεια ούτε στις ανάγκες αυτής της νόσου - του κορονοϊού - μπορεί να ανταποκριθεί όπως πάνε τα πράγματα.

Ο φόβος που είναι λογικό να υπάρχει δεν πρέπει να οδηγήσει στο «κλείσιμο στο σπίτι», στη λογική «ο σώζων εαυτόν σωθήτω». Αυτό οδηγεί σε ενσωμάτωση στη βολική για την κυβέρνηση αντίληψη περί «ατομικής ευθύνης». Αφήνει στο απυρόβλητο την κυβερνητική - κρατική ευθύνη, που αποδεικνύεται «ελλιποβαρής» και επικίνδυνη αφού σχετίζεται με την προστασία της υγείας και της ζωής του λαού.

Η πείρα από την πολύμορφη και με ευρηματικότητα δράση του λαϊκού κινήματος και των υγειονομικών στην πρώτη φάση της πανδημίας είναι πολύτιμη. Τώρα, στη φάση του δεύτερου κύματος της πανδημίας, απαιτείται η «φωνή κάτω από τις μάσκες» των υγειονομικών και συνολικά του λαού να ακουστεί πιο δυνατά, πιο απαιτητικά. Αποκλειστικό κριτήριο στη διαμόρφωση των στόχων πάλης πρέπει να είναι οι ανάγκες του λαού και των ασθενών και όχι τα όρια που θέτουν οι «αντοχές της οικονομίας», δηλαδή μέτρα που δεν θα υπονομεύουν την κερδοφορία των επιχειρηματικών ομίλων. Να έρθουν στο προσκήνιο οι διεκδικήσεις που απαιτούνται, για ουσιαστική ενίσχυση στις δημόσιες μονάδες Υγείας σε υποδομές και εξοπλισμό, για τη στελέχωσή τους με υγειονομικούς, για επίταξη των μονάδων Υγείας του ιδιωτικού τομέα, χωρίς αποζημίωση των επιχειρηματιών, για ένταξη των αυτοαπασχολούμενων υγειονομικών σε ενιαίο κρατικό σχεδιασμό, για μέτρα πρόληψης και ελέγχου της διασποράς του κορονοϊού.

Στη μάχη αυτή οι κομμουνιστές υγειονομικοί μπαίνουν μπροστά σε κάθε περίπτωση και σε όλες τις συνθήκες. Μαζί με τους χιλιάδες εργαζόμενους στους χώρους Υγείας δίνουν τη μάχη για την υπεράσπιση της υγείας και της ζωής του λαού. Για την απόσπαση λύσεων στα προβλήματα, ταυτόχρονα με την προβολή της ώριμης και ρεαλιστικής ανάγκης για ένα αποκλειστικά δημόσιο σύστημα Υγείας που θα έχει ως κριτήριο αποκλειστικά την ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών, αξιοποιώντας πλήρως και καθολικά τις τεράστιες δυνατότητες της επιστήμης, της τεχνολογίας και του πολυάριθμου υγειονομικού προσωπικού.

Του
Γιώργου ΝΑΝΟΥ*
*Ο Γιώργος Νάνος είναι υπεύθυνος του Τμήματος Υγείας - Πρόνοιας της ΚΕ του ΚΚΕ και μέλος της ΚΕΟΕ