Η συζήτηση για την επιβολή κυρώσεων της ΕΕ κατά της Τουρκίας

Τους τελευταίους μήνες, με τη διένεξη της Τουρκίας με την Ελλάδα και την Κύπρο και πρόσφατα με την ένταση στις σχέσεις Τουρκίας - Γαλλίας, τίθεται το ζήτημα της επιβολής κυρώσεων της ΕΕ κατά της Τουρκίας. Αυτό προκαλεί την έντονη διπλωματική παρέμβαση της Γερμανίας στην κατεύθυνση της αποκλιμάκωσης της κρίσης μεταξύ των ΝΑΤΟικών συμμάχων. Η Γερμανία, που λειτουργεί και ως προεδρεύουσα χώρα της ΕΕ, στηρίζει τα συμφέροντα της ευρωατλαντικής συμμαχίας και των μονοπωλίων της.

Για το ΝΑΤΟ, αυτό που προέχει είναι η συνοχή της λυκοσυμμαχίας στην αντιπαράθεση με τη Ρωσία και την Κίνα και η όσο το δυνατόν αποδυνάμωση της προσέγγισης της Τουρκίας με αυτές. Κατά συνέπεια, αντιτίθεται στην επιβολή κυρώσεων από την ΕΕ σε βάρος της Τουρκίας και ιδιαίτερα στη διακοπή των εξοπλιστικών της προγραμμάτων.

Η γερμανική αστική τάξη διατηρεί, διαχρονικά, ισχυρούς πολιτικούς και οικονομικούς δεσμούς με την πλουτοκρατία της Τουρκίας. Αποτελεί τον σημαντικότερο εταίρο της Τουρκίας και έχει τεράστιες επενδύσεις σε βασικούς τομείς της τουρκικής οικονομίας, όπως η βιομηχανία και ο τουρισμός. Σημαντικά εξοπλιστικά προγράμματα της Τουρκίας φέρουν τη σφραγίδα του γερμανικού κεφαλαίου. Γερμανικά άρματα μάχης έχουν χρησιμοποιηθεί στις εισβολές των τουρκικών στρατευμάτων στα γειτονικά κράτη, όπως και στην κατεχόμενη Κύπρο. Στην Τουρκία εξελίσσεται το πρόγραμμα κατασκευής έξι υποβρυχίων TYPE 214 της «Thyssen Krupp», που ενισχύουν τις επιχειρησιακές δυνατότητες του τουρκικού Πολεμικού Ναυτικού στο Αιγαίο και την Ανατ. Μεσόγειο. Το 2019, το 1/3 του συνόλου των εξαγωγών της γερμανικής αμυντικής βιομηχανίας απορροφήθηκε από την Τουρκία, που είναι ο πρώτος αγοραστής της. Η Τουρκία δεν περιορίζεται μόνο στην αγορά οπλικών συστημάτων αλλά έχει συμβάσεις με γερμανικές εταιρείες για συμπαραγωγές και αγορά τεχνογνωσίας με την οποία αναπτύσσει δικά της όπλα. Τα συμφέροντα των γερμανικών μονοπωλίων καθορίζουν και τις αποφάσεις της κυβέρνησης έναντι της Τουρκίας. Γι' αυτό και με τις παρεμβάσεις της, με την υποστήριξη και άλλων μεγάλων ευρωπαϊκών κρατών, επιδιώκει να αποφευχθεί η επιβολή κυρώσεων της ΕΕ κατά της Τουρκίας.

Ευρωπαϊκά κράτη που διατηρούν ιδιαίτερες σχέσεις με την Τουρκία είναι η Ισπανία και η Ιταλία. Η Ισπανία διατηρεί τις πιο δυναμικές χρηματοοικονομικές σχέσεις με την Τουρκία. Η ισπανική BBVA είναι η δεύτερη μεγαλύτερη τράπεζα στην Τουρκία, με περισσότερα από 900 υποκαταστήματα και πάνω από 17 εκατομμύρια πελάτες. Η ισπανική MAPFREΕ είναι από τις μεγαλύτερες ασφαλιστικές εταιρείες στην Τουρκία. Σημαντικές είναι οι σχέσεις Ισπανίας - Τουρκίας και στην αμυντική βιομηχανία. Η κρατική εταιρεία NAVANTIA έχει προμηθεύσει την Τουρκία με φρεγάτες και συνεργάζεται με την τουρκική αμυντική βιομηχανία στη ναυπήγηση του ελικοπτεροφόρου πλοίου LHD «TCGAnadolou», που εκτιμάται ότι θα τεθεί σε επιχειρησιακή χρήση το επόμενο έτος. Το 2019, η Τουρκία προμηθεύτηκε από την Ισπανία δύο μεταγωγικά αεροσκάφη τύπου Α400Μ. Οι Ισπανοί στρατιωτικοί έχουν αναλάβει και τη διαχείριση των πυραύλων «Patriot» στη βάση του Ιντσιρλίκ. Η Ιταλία αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς οπλικών συστημάτων στην Τουρκία. Τα δύο κράτη έχουν αναπτύξει στενή συνεργασία στην αμυντική βιομηχανία τόσο στον τομέα του σχεδιασμού όσο και της παραγωγής. Η συνεργασία περιλαμβάνει επιθετικά ελικόπτερα (Τ129 ΑΤΑΚ), κορβέτες ηλεκτρονικής παρακολούθησης, κατασκοπευτικούς δορυφόρους, ηλεκτρονικά συστήματα ελέγχου της θάλασσας VTMS και ραντάρ. Στην Τουρκία δραστηριοποιούνται 1.300 ιταλικές επιχειρήσεις.

Η Γερμανία, με τα κράτη - μέλη της ΕΕ που επηρεάζει, καθώς και την Ισπανία και Ιταλία, έχουν αποτρέψει μέχρι τώρα την επιβολή κυρώσεων κατά της Τουρκίας. Θέση της γερμανικής διπλωματίας είναι πως οι κυρώσεις ενάντια στην Τουρκία θα λειτουργήσουν αρνητικά για τη διευθέτηση των διενέξεων στην Ανατ. Μεσόγειο αλλά και με τη Γαλλία. Με τη δυναμική της, έχει καταφέρει να στρέψει τα κράτη - μέλη της ΕΕ στην κατεύθυνση της επιβολής κυρώσεων ενάντια στη Ρωσία με αφορμή την υπόθεση Ναβάλνι και στη Λευκορωσία, για τις πρόσφατες προεδρικές εκλογές. Σε ό,τι αφορά την Τουρκία έχει κρατήσει τις απαιτήσεις για επιβολή κυρώσεων στο επίπεδο των συστάσεων και της έκφρασης αλληλεγγύης προς τα θιγόμενα κράτη - μέλη της ΕΕ.

Οι προσπάθειες της Ελλάδας και της Κύπρου για την επιβολή κυρώσεων της ΕΕ στην Τουρκία απέτυχαν παταγωδώς μέχρι τώρα. Οπως αποδείχτηκε στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ στις 1 - 2/10/2020, όπου έγινε «στρατηγική συζήτηση για τις σχέσεις ΕΕ - Τουρκίας», η πολιτική της ΕΕ έναντι της Τουρκίας καθορίζεται με γνώμονα τα γενικότερα συμφέροντα στην περιοχή.

Αποκαλυπτική των θέσεων της ΕΕ για την επιβολή κυρώσεων σε βάρος της Τουρκίας υπήρξε η Νάταλι Τότσι, σύμβουλος του Ζοζέπ Μπορέλ, η οποία χαρακτήρισε «επικίνδυνη ψευδαίσθηση» την ιδέα που έχει δημιουργηθεί στην Ελλάδα και την Κύπρο ότι «υπάρχει ένας μεγάλος αδελφός εκεί έξω - είτε είναι οι ΗΠΑ είτε η Γαλλία είτε η ΕΕ - που θα παρέμβει και θα υπερασπιστεί τα ελληνικά και τα κυπριακά συμφέροντα. Αυτή η ψευδαίσθηση είναι που αποτρέπει τις χώρες αυτές από τη συνειδητοποίηση ότι η μόνη λύση που μπορεί να προκύψει είναι μεταξύ των μερών που εμπλέκονται στη διένεξη». Ουσιαστικά, παρέπεμψε σε συνομιλίες για να προχωρήσει η συνεκμετάλλευση στις ΑΟΖ σε βάρος των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας και της Κύπρου.

Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, έχει τονίσει πως «τον Οκτώβρη είχαμε έναν διάλογο στρατηγικής σημασίας για την Ανατ. Μεσόγειο και για τη σχέση μας με την Τουρκία. Εκφράσαμε την αποφασιστικότητά μας αυτή να γίνει σεβαστή. Συμφωνήσαμε να εργαστούμε πάνω σε δύο σενάρια. Ενα θετικό και ένα λιγότερο θετικό. Προσφέραμε έναν καθαρό τρόπο συνεργασίας προς μια θετική ατζέντα μαζί με την Τουρκία». Ξεκαθάρισε, λοιπόν, ότι παραμένει προτεραιότητα της ΕΕ η συνεργασία με την Τουρκία. Για την κλιμάκωση της τουρκικής επιθετικότητας σε βάρος Ελλάδας και Κύπρου, αρκέστηκε να καταδικάσει τη «μονομερή δράση» της Τουρκίας και να δηλώσει ότι το θέμα θα επανεξεταστεί στη Σύνοδο Κορυφής του Δεκέμβρη.

Από αυτές τις διεργασίες γίνεται φανερό ότι η αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών - μελών της ΕΕ, σ' ό,τι αφορά την τουρκική επιθετικότητα κατά της Ελλάδας και της Κύπρου, είναι ένα όμορφο παραμύθι που έχουν αρχίσει πλέον να μην το πιστεύουν και τμήματα της ελληνικής αστικής τάξης. Για τη λυκοσυμμαχία της ΕΕ καθώς και για το δολοφονικό ΝΑΤΟ η Τουρκία αποτελεί κομβική χώρα για τα συμφέροντά τους.

Η Γερμανία με το ειδικό βάρος της στην ΕΕ και τις παρεμβάσεις και πιέσεις της επιδιώκει, μαζί με τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ, η Ελλάδα να συμμετάσχει σε ένα διάλογο με την Τουρκία, που θα οδηγήσει σε συνεκμετάλλευση στην ΑΟΖ και σε απεμπόληση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων. Η μυστική διπλωματία μεταξύ Ελλάδας - Τουρκίας, με τη μεσολάβηση της Γερμανίας, όπως παραδέχτηκε και ο Κυρ. Μητσοτάκης, επιβεβαιώνει τη δυναμική της πολιτικής της. Η Γερμανία δεν παύει να τονίζει τη σημασία των άμεσων συνομιλιών μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας για τη συνολική επίλυση της διένεξης.

Οι λαοί της Ελλάδας και της Κύπρου δεν πρέπει να προσδοκούν τίποτε θετικό σε σχέση με τις παρεμβάσεις της λυκοσυμμαχίας της ΕΕ. Καμιά εμπιστοσύνη στις ιμπεριαλιστικές συμμαχίες, τις ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ, την ΕΕ. Χρειάζονται επαγρύπνηση και αγώνας ενάντια σε όλες αυτές τις δυνάμεις που στοχεύουν στην ικανοποίηση των συμφερόντων τους στην περιοχή.

Γιώργος ΠΑΛΙΟΥΡΑΣ

Υποστράτηγος αστυνομίας ε.α.πτυχιούχος ΝΟΠΕ/ΕΚΠΑ και Σχολής Εθνικής Ασφάλειας