Το 2020 φεύγει με τα αδιέξοδα και τις αντιφάσεις του καπιταλισμού να γίνονται πιο φανερά

Αποσπάσματα από το Αρθρο της Σύνταξης του τεύχους 6/2020 της ΚΟΜΕΠ που κυκλοφορεί

Το 2020, που οδεύει στο τέλος του, ήταν αποκαλυπτικό και διδακτικό για όσους διατηρούν ακόμα προσδοκίες για έναν πιο ανθρώπινο και κοινωνικά δίκαιο καπιταλισμό. Η στροφή προς τη μεγάλη κρατική παρέμβαση σε συνθήκες βαθιάς διεθνούς καπιταλιστικής κρίσης στήριξε αποφασιστικά τους μονοπωλιακούς ομίλους και άμβλυνε προσωρινά και ελάχιστα τη διόγκωση των μεγάλων προβλημάτων για τα λαϊκά στρώματα. Η διαχείριση της κρίσης και της πανδημίας έχει διεθνώς το αντιλαϊκό πρόσημο του καπιταλισμού που σαπίζει.

Τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην ΕΕ το δημόσιο σύστημα Υγείας βρίσκεται υπό τεράστια πίεση, ενώ η νέα κρίση επιχειρείται να φορτωθεί και πάλι στις πλάτες του εργαζόμενου λαού. Την ίδια στιγμή, τόσο στη περιοχή μας όσο και σε άλλα σημεία του πλανήτη εξελίσσονται πολυεπίπεδοι ιμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί που - πέραν των επιδιώξεων των επιμέρους αστικών τάξεων - αποτυπώνουν τη σκληρή επιθετική πολιτική των ΗΠΑ στην προσπάθειά τους να διατηρήσουν την πρωτοκαθεδρία στο παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό σύστημα έναντι της ανερχόμενης Κίνας.

Η αντιλαϊκή διαχείριση της κρίσης και της πανδημίας συνοδεύεται απ' την όξυνση της καταστολής στις ΗΠΑ και στην ΕΕ. Τα ιμπεριαλιστικά κέντρα γνωρίζουν ότι τα δύσκολα είναι μπροστά τους και ότι η λαϊκή δυσαρέσκεια θα φουντώσει. Ενδεικτικές ήταν οι πρόσφατες μεγάλες κινητοποιήσεις στη Γαλλία για την κατάθεση του νομοσχεδίου για την «καθολική ασφάλεια», σύμφωνα με το οποίο αυξάνονται οι δυνατότητες της αστυνομίας στην παρακολούθηση των διαδηλωτών, ενώ τίθενται ασφυκτικοί περιορισμοί στον Τύπο. Χαρακτηριστικό ήταν το όργιο καταστολής στις κινητοποιήσεις για το Πολυτεχνείο και στις συμβολικές εκδηλώσεις για τη μνήμη του Α. Γρηγορόπουλου αλλά και η τρομοκρατία - τόσο από την κυβέρνηση όσο και από την εργοδοσία - κατά την απεργία της 26ης Νοέμβρη. Ειδικά όσον αφορά το Πολυτεχνείο, αφότου προχώρησε στο πρωτοφανές μέτρο της τετραήμερης απαγόρευσης όλων των δημόσιων συναθροίσεων στις οποίες συμμετέχουν 4 ή περισσότερα άτομα, η κυβέρνηση χτύπησε βίαια τη συγκέντρωση του ΚΚΕ και των συνδικάτων, αξιοποιώντας «αύρες», συλλήψεις και κυνηγητό των συμμετεχόντων μέχρι το Μεταξουργείο.

Γι' αυτήν τη στάση της η κυβέρνηση επιχείρησε να κρύψει τις πραγματικές προθέσεις επικαλούμενη την προστασία της δημόσιας υγείας. Η κυβέρνηση ήρθε σε δύσκολη θέση όταν προσπάθησε να αιτιολογήσει τη βίαιη επίθεση σε μία συγκέντρωση στην οποία τηρούνταν όλα τα μέτρα προστασίας, τη στιγμή που κάνει «πλάτες» στο κεφάλαιο που στοιβάζει ανθρώπους στους χώρους εργασίας καταπατώντας ακόμα και στοιχειώδη μέτρα προστασίας της υγείας, τη στιγμή που δεν παίρνει κανένα μέτρο για την αντιμετώπιση του καθημερινού στοιβάγματος χιλιάδων ανθρώπων στα Μέσα Μεταφοράς με συνέπεια να είναι αδύνατη η τήρηση του μέτρου της αποστασιοποίησης, τη στιγμή που ακόμα και οι χιλιάδες αστυνομικοί στοιβάζονταν στις 17 Νοέμβρη ο ένας πάνω στον άλλο δημιουργώντας τη βασική εστία μετάδοσης του ιού εκείνη τη μέρα. Φυσικά, κάτω από τη σκόνη της προπαγάνδας διαφαίνονται οι πραγματικές τους στοχεύσεις, το χτύπημα του εργατικού - λαϊκού κινήματος σε μία περίοδο που η πανδημία αξιοποιείται για το πέρασμα μιας σειράς αντιλαϊκών μέτρων προς όφελος της υποβοήθησης της καπιταλιστικής κερδοφορίας, αλλά και η διαχρονική προσπάθεια χτυπήματος της ίδιας της πορείας προς την αμερικάνικη πρεσβεία. Ετσι, πρώην βουλευτής του ΠΑΣΟΚ σημείωνε σε άρθρο της: «Ποιον λόγο έχει σήμερα η Ελλάδα να παραδώσει αντιιμπεριαλιστικά μηνύματα στην αμερικανική πρεσβεία; (...) Το αντιαμερικανικό και το αντιιμπεριαλιστικό κίνημα έχασαν τον λόγο ύπαρξής τους»!

Επίθεση για φθηνότερη εργατική δύναμη

Ενδεικτικό για τις επιδιώξεις των καπιταλιστών και του κράτους τους αυτήν την περίοδο είναι το περιεχόμενο του νέου νομοσχεδίου που παρουσίασε ο υπουργός Εργασίας. Σύμφωνα με αυτό, προβλέπονται, μεταξύ άλλων, η δυνατότητα απασχόλησης των εργαζομένων μέχρι 10 ώρες ημερησίως χωρίς πρόσθετη αμοιβή, με δυνατότητα «διευθέτησης» αυτού του παραπανίσιου χρόνου εργασίας εντός εξαμήνου με ρεπό και άδειες, η υποχρέωση της δυνατότητας διαδικτυακής συμμετοχής στις ΓΣ των συνδικαλιστικών οργανώσεων και ηλεκτρονικής ψήφου εξ αποστάσεως για τις εκλογές αλλά και για τη λήψη απόφασης απεργίας, η υποχρέωση των συνδικαλιστικών οργανώσεων να αναφέρουν κατά την «προειδοποίηση της απεργίας» τα αιτήματα και τους λόγους της απεργίας, η υποχρέωση προσωπικού ασφαλείας τουλάχιστον κατά 40% στις απεργίες στο Δημόσιο, η απαγόρευση της κατάληψης χώρων και εισόδων.

Το νέο αντεργατικό νομοσχέδιο δίνει αντικειμενικά τη δυνατότητα για μια πλατιά συζήτηση μέσα στην εργατική τάξη για την επείγουσα απαίτηση να μειωθεί ο εργάσιμος χρόνος και να αυξηθούν οι μισθοί, γενικότερα και βαθύτερα για τον κλεμμένο εργάσιμο χρόνο και την καπιταλιστική εκμετάλλευση.

Η έκθεση Πισσαρίδη και η κάλπικη αντιπολίτευση

Παράλληλα, στα τέλη Νοέμβρη παρουσιάστηκε και η λεγόμενη έκθεση Πισσαρίδη. Στο επίκεντρο της έκθεσης βρίσκονται οι περαιτέρω ανατροπές στο Ασφαλιστικό μέσω της ενίσχυσης του κεφαλαιοκρατικού του χαρακτήρα, δηλαδή της μεγαλύτερης σύνδεσής του με τις κεφαλαιαγορές, με στόχο, από τη μια, να επιτευχθεί «η σταδιακή αποκλιμάκωση της συνταξιοδοτικής δαπάνης ως ποσοστού του ΑΕΠ και η μείωση της επιχορήγησης από τον κρατικό προϋπολογισμό ως ποσοστό των συνολικών δαπανών του» και, από την άλλη, να συγκεντρωθούν και να κατευθυνθούν κεφάλαια στην αγορά έτσι ώστε «το ασφαλιστικό σύστημα (...) να είναι μοχλός ανάπτυξης και όχι τροχοπέδη». Στην έκθεση εκτιμάται μάλιστα ότι αυτή η ασφαλιστική «μεταρρύθμιση» «θα δημιουργήσει νέα αποθεματικά προς επένδυση ύψους έως και 99 δισ. σε 40 χρόνια». Επιδιώκεται, λοιπόν, η μείωση του μεριδίου της κύριας και της επικουρικής σύνταξης (που αποτελούν το λεγόμενο «διανεμητικό πυλώνα») και η μεγάλη ενίσχυση τω Επαγγελματικών Ταμείων και της ιδιωτικής Ασφάλισης (του λεγόμενου «ανταποδοτικού πυλώνα»). Με απλά λόγια, το αν και πόση σύνταξη θα παίρνει κανείς θα εξαρτάται όλο και λιγότερο από τις «αγορές». Η σταθερότητα και η επάρκεια της σύνταξης θυσιάζονται στο βωμό της στήριξης της καπιταλιστικής ανάπτυξης.

Παράλληλα, η έκθεση προβλέπει - σε αντιστοιχία με το νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας - την περαιτέρω μείωση της πληρωμής των υπερωριών, τη διευκόλυνση των απολύσεων και την προσαρμογή του ύψους του επιδόματος ανεργίας στο 55% του μέσου μηνιαίου μισθού του ανέργου στα προηγούμενα 3 έτη σε συνδυασμό με τον περιορισμό του από τους 12 στους 6 μήνες (κι αυτό υπό την προϋπόθεση ότι ο άνεργος συμμετέχει σε προγράμματα κατάρτισης και «ενεργής αναζήτησης εργασίας»). Για τον κατώτατο μισθό, η έκθεση προβλέπει ότι θα αποφασίζεται μονομερώς από την κυβέρνηση με βάση την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας και τις δεσμευτικές γι' αυτήν προτάσεις του σχετικού «Συμβουλίου Εμπειρογνωμόνων».

Από τα παραπάνω αναδεικνύεται το ξεκάθαρο ταξικό πρόσημο της έκθεσης και συνεπώς και το πραγματικό κίνητρο πίσω από το σχόλιο του Κυρ. Μητσοτάκη ότι «αυτή η έκθεση (...) δεν είναι πολιτικό κείμενο και γι' αυτό και πιστεύω ότι πρέπει να μείνει έξω από την πολιτική - μάλλον θα έλεγα την κομματική - αντιπαράθεση». Αυτό το πρόσημο δεν μπορεί να κρυφτεί από τα φληναφήματα και τις ψεύτικες διαχωριστικές γραμμές που προσπαθεί να χαράξει για άλλη μια φορά η σοσιαλδημοκρατία, τόσο ο ΣΥΡΙΖΑ όσο και το ΠΑΣΟΚ, χαρακτηρίζοντας αμφότεροι την έκθεση Πισσαρίδη «νεοφιλελεύθερη και συντηρητική» πρωτοβουλία της κυβέρνησης της ΝΔ. Υπενθυμίζεται ότι το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ο ΣΥΡΙΖΑ, είναι το κόμμα των βαριών αντιασφαλιστικών χτυπημάτων και των μειώσεων των συντάξεων του 3ου μνημονίου (2015) σύμφωνα με τις κατευθύνσεις της ΕΕ, το κόμμα των περαιτέρω οριζόντιων μειώσεων στις συντάξεις με το «νόμο Κατρούγκαλου» (2016), το κόμμα της περικοπής της «προσωπικής διαφοράς» (2017), το κόμμα της πλήρους κατάργησης του ΕΚΑΣ των χαμηλοσυνταξιούχων, το κόμμα της μονιμοποίησης της ανόδου των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης στα 67 κ.λπ. Φυσικά, αντίστοιχα παραδείγματα θα μπορούσαν να δοθούν και για το ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ, το οποίο άλλωστε στάθηκε αρωγός και στην αντιασφαλιστική επίθεση της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ.