ΜΑΘΕ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΣΟΥ

Κυριακή 20 Δεκεμβρίου 2020

Πραγματοποιείται η δίκη του «παράνομου Ριζοσπάστη»

Στις 20-21.12.1954 πραγματοποιείται στο Κακουργιοδικείο Πειραιά η δίκη του «παράνομου Ριζοσπάστη». Δικάστηκαν με βάση τον Α.Ν. 509/1947 οι Γιώργος και Μαρία Γεωργίου, Αναστάσης Γεωργίου (ερήμην), Νίκος Σαλιαγιάννης, Νίκος Κορολής, Γιάννης Πίσπας, Αντώνης Φωτίου, Μανόλης Κοτσιφάκης, Χρήστος Ρήγας και Δημήτρης Υδραίος.


Σύμφωνα με το κατηγορητήριο, «ο Γ. Γεωργίου διατηρούσε μυστικό τυπογραφείο στο οποίο εξεδίδετο μέχρι τον Δεκέμβριο 1953 ο παράνομος Ριζοσπάστης, ως εκ τούτου δε ο κατηγορούμενος, βοηθούμενος και από τους άλλους συγκατηγορούμενούς του στην διανομή των φύλλων, παρέβαινε τον Νόμο 509 και επεδίωκε να "αποσπάσει μέρος εκ του όλου της ελληνικής επικράτειας"»

Το δικαστήριο καταδίκασε τον Γ. Γεωργίου σε δεκαετή φυλάκιση και δεκαετή στέρηση των πολιτικών δικαιωμάτων.

Το περιεχόμενο και η σημασία του ΑΝ 509

«Ο αναγκαστικός νόμος 509 - γράφει ο Ν. Αλιβιζάτος- είχε δύο βασικούς στόχους: Από τη μια, έθετε εκτός νόμου το Κομμουνιστικό Κόμμα και τους προσκείμενους σε αυτό πολιτικούς ή άλλους σχηματισμούς και, από την άλλη, τιμωρούσε τις ''κομμουνιστικές'' ενέργειες, εξαιτίας της ίδιας τους της φύσης». Για του λόγου το αληθές, αναφέρουμε ότι το άρθρο 1 του νόμου δεν έθετε μόνον εκτός νόμου το ΚΚΕ, το ΕΑΜ, την Εθνική Αλληλεγγύη, αλλά και προέβλεπε τη διάλυση κάθε άλλου κόμματος, οργάνωσης ή σωματείου, που θα θεωρούνταν ότι είχε σχέση με τα προαναφερόμενα ή τις ιδεολογικοπολιτικές τους αρχές.

Τότε που εκδόθηκε ο νόμος πολύ λίγοι - πλην, βεβαίως, της ντόπιας ολιγαρχίας και, φυσικά, των Αμερικάνων - αντιλαμβάνονταν τη βαθύτερη σημασία του ΑΝ 509. Ο Τύπος, για παράδειγμα, εκείνης της εποχής - όπως, άλλωστε, φαίνεται και από τον πρωτοσέλιδο τίτλο του «Βήματος» που παραθέσαμε ήδη - έκανε λόγο για τη θέσπιση ενός καινούριου «Ιδιωνύμου». Την ίδια ακριβώς άποψη υποστηρίζει, χρόνια αργότερα, ο Σ. Γρηγοριάδης, ο οποίος γράφει σχετικά: «Επρόκειτο για ένα νέο ''Ιδιώνυμον'', ωσάν το νομοθέτημα που είχε επιβάλει το 1930 ο Ελευθέριος Βενιζέλος, αλλά με πολύ αυστηρότερες διατάξεις».

Δε χωράει αμφιβολία πως ο ΑΝ 509 είχε πολλά κοινά σημεία με το Ιδιώνυμο του Βενιζέλου. Ιδίως το δεύτερο άρθρο του ήταν σχεδόν αυτολεξεί παρμένο από το Ιδιώνυμο. Ομως, επρόκειτο για δύο εντελώς διαφορετικά νομοθετήματα. Το Ιδιώνυμο ήταν ένας στυγνός αντικομμουνιστικός νόμος, που απαγόρευε τις κομμουνιστικές συγκεντρώσεις και την κομμουνιστική προπαγάνδα, προβλέποντας την ποινή της φυλάκισης και της εκτόπισης για τους παραβάτες. Ο ΑΝ 509, όμως, ήταν κάτι πάρα πολύ χειρότερο. Ηταν ένας νόμος, με τον οποίο «το αντικομμουνιστικό κράτος ολοκληρώνεται και βρίσκει την τελική του θεσμική έκφραση», γράφει ο Γ. Κατηφόρης. Ωστόσο, δεν ήταν ένας νόμος που στρεφόταν αποκλειστικά κατά του ΚΚΕ και των συμμαχικών του οργανώσεων. Δεν ήταν καν μια προσπάθεια ελέγχου και περιορισμού της κομμουνιστικής δραστηριότητας. Ολα αυτά είχαν συμβεί προ πολλού στην πράξη. Τι ήταν επομένως; «Μια προσεχτική εξέταση του νόμου, όπως και των συνεπειών του - γράφει πολύ εύστοχα ο ιστορικός Ν. Ψυρούκης -, μας αποκαλύπτει πως ο ΑΝ 509 ήταν ο πρώτος ολοκληρωμένος και τελειοποιημένος θεσμός, που εξέφραζε τις ζωτικές ανάγκες για παραπέρα στρατιωτικοποίηση και φασιστικοποίηση, τόσο της βάσης, όσο και του εποικοδομήματος της ελληνικής κοινωνίας της αμερικανοκρατίας και του κρατικομονοπωλιακού καπιταλισμού». Για να αντιληφθεί ο αναγνώστης πόσο ορθή είναι αυτή η παρατήρηση, αξίζει να αναφερθεί το γεγονός ότι ο ΑΝ 509, ενώ τέθηκε σε ισχύ ως έκτακτος νόμος για το διάστημα που θα διαρκούσε ο εμφύλιος πόλεμος, τελικά «θα καταστεί το αποτελεσματικό όργανο δίωξης των αριστερών και όλων των αντιφρονούντων κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου και της μετεμφυλιακής περιόδου στην Ελλάδα». Συγκεκριμένα, με το ψήφισμα ΜΗ` του 1948, μετατράπηκε σε μόνιμο καθεστώς και διατηρήθηκε σε ισχύ έως το 1974. Το τραγελαφικό, δε, της υπόθεσης είναι πως η χούντα των συνταγματαρχών της 21ης Απριλίου 1967 δίκασε και καταδίκασε με βάση αυτό το νόμο αστούς πολιτικούς, αξιωματικούς και άλλους, όλους εκείνους που στο διάστημα προ της δικτατορίας στήριξαν και ενίσχυσαν το καθεστώς αυτού του νόμου!!!

Με τον ΑΝ 509, ο πληθυσμός της χώρας χωρίστηκε σε δύο βασικές κατηγορίες: Στους εθνικόφρονες - νομιμόφρονες και στους μη εθνικόφρονες, στους οποίους συγκαταλέγονταν οι κομμουνιστές και οι λεγόμενοι συνοδοιπόροι τους, όσοι, δηλαδή, δε χαρακτηρίζονταν από απόλυτα δουλόφρονη στάση απέναντι στο καθεστώς. Πρέπει ακόμη να σημειωθεί ότι οι εθνικόφρονες για το καθεστώς ήταν ταυτόχρονα και οι πραγματικοί πατριώτες, ενώ οι μη εθνικόφρονες θεωρούνταν απάτριδες και χαρακτηρίζονταν ως μιάσματα του έθνους. Ο χωρισμός αυτός, πέραν των επιπτώσεων που είχε στη ζωή των απλών ανθρώπων, διασπούσε την ταξική συνοχή του προλεταριάτου, εμπόδιζε την εργατική τάξη να συσπειρωθεί και να πραγματοποιήσει συμμαχίες με τα άλλα λαϊκά κοινωνικά στρώματα, κατάφερνε έναν ισχυρό ιδεολογικοπολιτικό διαχωρισμό μέσα στις λαϊκές δυνάμεις, που αντικειμενικά ήταν σε θέση σύγκρουσης με την πολιτική και τα συμφέροντα της ντόπιας και ξένης οικονομικής ολιγαρχίας που λυμαίνονταν τον τόπο. Ετσι, ενίσχυε στο έπακρο την εξουσία - και τους μηχανισμούς επιβολής της - της άρχουσας τάξης και των Αμερικάνων ιμπεριαλιστών.

Ο ΑΝ 509 ολοκληρώνεται και τελειοποιείται

Τα μέτρα που προέβλεπε ο ΑΝ 509 εφαρμόστηκαν αμέσως, «ενώ - όπως γράφει ο Σ. Γρηγοριάδης - συνελαμβάνοντο αθρόως και εστέλνοντο στην Ικαρία χιλιάδες επισημασμένοι αριστεροί».

Η εφαρμογή του ΑΝ 509 ανατέθηκε στα έκτακτα στρατοδικεία, που ήδη είχαν αρχίσει να ιδρύονται σε ολόκληρη την επικράτεια κατ' εφαρμογήν του περιβόητου Γ' Ψηφίσματος. Εν τω μεταξύ, μια σειρά νομοθετήματα που ακολούθησαν χρονικά τον ΑΝ 509 ολοκλήρωσαν το οικοδόμημα, του οποίου αυτός αποτελούσε τη βάση. Συγκεκριμένα:

Με τον ΑΝ 516/1948 θεσπίστηκε το καθεστώς «ελέγχου νομιμοφροσύνης των δημοσίων υπαλλήλων και υπηρεσιών». Βάσει των διατάξεών του, οι κρινόμενοι ως «μη νομιμόφρονες» έχαναν το δικαίωμα εργασίας στο Δημόσιο. Και «μη νομιμόφρων», κατά το άρθρο 3 του νόμου, θεωρούνταν ο κάθε Ελληνας, «που εμφορείται από αντεθνικάς αντιλήψεις», αυτός δηλαδή που παρέκκλινε έστω και ελάχιστα από την απαιτούμενη στάση δουλοφροσύνης απέναντι στο καθεστώς. Στην ίδια λογική κινούνταν και ο ΑΝ 512/1948 «περί ασφαλείας των εταιριών κοινής ωφελείας», που απαγόρευε το δικαίωμα εργασίας σ' αυτές τις εταιρίες όσων κρίνονταν ότι είχαν «αντεθνικάς» αντιλήψεις.

Με το Νομοδιάταγμα 616/1948, καθιερώθηκε ο χαφιεδισμός μέσα στο σώμα των Ελλήνων δικαστών, καθώς και η δουλοπρέπεια και ο ραγιαδισμός του κατωτέρου προς τον ανώτερο.

Με το ψήφισμα ΜΑ/1948 έχαναν το βαθμό, τις διακρίσεις και τη σύνταξή τους όσοι στρατιωτικοί θεωρούνταν ότι δρούσαν «αντεθνικώς».

Με τα ψηφίσματα Ν/48 και Μ/48, δημεύονταν οι κλήροι των αγροτών που συμμετείχαν στο ΔΣΕ ή θεωρούνταν ως συμπαθούντες των ανταρτών.

Με τα ψηφίσματα ΙΣΤ`, ΙΖ`, ΙΗ` κ.ά., τελειοποιήθηκαν ακόμη περισσότερο τα μέσα και οι μέθοδες αστυνόμευσης και κατατρεγμού των εργαζομένων στο Δημόσιο.

Από το καθεστώς της αστυνόμευσης και της τρομοκράτησης δε γλίτωσαν ούτε οι Ελληνες του εξωτερικού. Ετσι με το ΛΖ` ψήφισμα, έχανε την ελληνική ιθαγένεια κάθε Ελληνας πολίτης του εξωτερικού, που θεωρούνταν από τις αστυνομικές αρχές ότι έδρασε ή δρούσε «αντεθνικώς».

Τέλος, πρέπει να σημειωθεί ότι καθιερώθηκε επίσημα ο χαφιεδισμός ως υποχρέωση του πολίτη προς τα όργανα του κράτους. Η αστυνομική διάταξη 1081/1948 - που βγήκε επί κυβερνήσεως Σοφούλη - όριζε ότι οι αρχηγοί των ελληνικών οικογενειών «υποχρεούνται να παρέχουν εις το Αστυνομικό Τμήμα πάσαν παρ' αυτών ζητηθησομένην πληροφορίαν». Αυτό σήμαινε πως όποιος, για λόγους ήθους, τιμής ή από φιλότιμο, αρνούνταν να χαφιεδίσει το φίλο, το συγγενή, το γνωστό, το γείτονα, το συνάδελφό του στη δουλιά, αυτομάτως χαρακτηριζόταν ως «μη εθνικόφρων - νομιμόφρων», γραφόταν στα μαύρα κατάστιχα, έχανε ψωμί, δουλιά, μεροκάματο, πετιόταν στους πέντε δρόμους αυτός και η οικογένειά του.

Πόσο στοίχισε, άραγε, στον ελληνικό λαό η εφαρμογή όλου αυτού του νομικού τερατουργήματος; Δύσκολο να το προσδιορίσει κανείς. «Τεράστια είναι η δυσκολία - γράφει ο Ρ. Κούνδουρος- να βρεθούν στοιχεία για τις καταδίκες και τις κρατήσεις κατά τον εμφύλιο πόλεμο, γιατί δεν υπάρχουν επίσημες εγκληματολογικές στατιστικές που να καλύπτουν την περίοδο αυτή».

Ωστόσο, ανεπισήμως, υπολογίζεται ότι από τον Ιούλιο του 1946 έως τον Οκτώβριο του 1951 επιβλήθηκαν 7.500 θανατικές καταδίκες με βάση το Γ` Ψήφισμα και τον ΑΝ 509, από τις οποίες οι 4.000 με 5.000 εκτελέστηκαν. Αυτή είναι η μία πλευρά του θέματος, που, όσο κι αν είναι συγκλονιστική, δεν ολοκληρώνει την εικόνα της τραγωδίας.

2 σχόλια:

  1. «Ο αναγκαστικός νόμος 509 - γράφει ο Ν. Αλιβιζάτος- είχε δύο βασικούς στόχους: Από τη μια, έθετε εκτός νόμου το Κομμουνιστικό Κόμμα και τους προσκείμενους σε αυτό πολιτικούς ή άλλους σχηματισμούς και, από την άλλη, τιμωρούσε τις ''κομμουνιστικές'' ενέργειες, εξαιτίας της ίδιας τους της φύσης». Για του λόγου το αληθές, αναφέρουμε ότι το άρθρο 1 του νόμου δεν έθετε μόνον εκτός νόμου το ΚΚΕ, το ΕΑΜ, την Εθνική Αλληλεγγύη, αλλά και προέβλεπε τη διάλυση κάθε άλλου κόμματος, οργάνωσης ή σωματείου, που θα θεωρούνταν ότι είχε σχέση με τα προαναφερόμενα ή τις ιδεολογικοπολιτικές τους αρχές.

    Τότε που εκδόθηκε ο νόμος πολύ λίγοι - πλην, βεβαίως, της ντόπιας ολιγαρχίας και, φυσικά, των Αμερικάνων - αντιλαμβάνονταν τη βαθύτερη σημασία του ΑΝ 509. Ο Τύπος, για παράδειγμα, εκείνης της εποχής - όπως, άλλωστε, φαίνεται και από τον πρωτοσέλιδο τίτλο του «Βήματος» που παραθέσαμε ήδη - έκανε λόγο για τη θέσπιση ενός καινούριου «Ιδιωνύμου». Την ίδια ακριβώς άποψη υποστηρίζει, χρόνια αργότερα, ο Σ. Γρηγοριάδης, ο οποίος γράφει σχετικά: «Επρόκειτο για ένα νέο ''Ιδιώνυμον'', ωσάν το νομοθέτημα που είχε επιβάλει το 1930 ο Ελευθέριος Βενιζέλος, αλλά με πολύ αυστηρότερες διατάξεις»........ Η ...ΕΔΑ.... που ήταν η συνέχεια του ΕΑΜ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ σύμφωνα με τον ...ΤΡΙΚΚΑ.... ήταν νόμιμη απο την ίδρυση της το ΚΚΕ ήταν παράνομο απο το 1925 μέχρι το 1974. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Δε χωράει αμφιβολία πως ο ΑΝ 509 είχε πολλά κοινά σημεία με το Ιδιώνυμο του Βενιζέλου. Ιδίως το δεύτερο άρθρο του ήταν σχεδόν αυτολεξεί παρμένο από το Ιδιώνυμο. Ομως, επρόκειτο για δύο εντελώς διαφορετικά νομοθετήματα. Το Ιδιώνυμο ήταν ένας στυγνός αντικομμουνιστικός νόμος, που απαγόρευε τις κομμουνιστικές συγκεντρώσεις και την κομμουνιστική προπαγάνδα, προβλέποντας την ποινή της φυλάκισης και της εκτόπισης για τους παραβάτες. Ο ΑΝ 509, όμως, ήταν κάτι πάρα πολύ χειρότερο. Ηταν ένας νόμος, με τον οποίο «το αντικομμουνιστικό κράτος ολοκληρώνεται και βρίσκει την τελική του θεσμική έκφραση», γράφει ο Γ. Κατηφόρης. Ωστόσο, δεν ήταν ένας νόμος που στρεφόταν αποκλειστικά κατά του ΚΚΕ και των συμμαχικών του οργανώσεων. Δεν ήταν καν μια προσπάθεια ελέγχου και περιορισμού της κομμουνιστικής δραστηριότητας. Ολα αυτά είχαν συμβεί προ πολλού στην πράξη. Τι ήταν επομένως; «Μια προσεχτική εξέταση του νόμου, όπως και των συνεπειών του - γράφει πολύ εύστοχα ο ιστορικός Ν. Ψυρούκης -, μας αποκαλύπτει πως ο ΑΝ 509 ήταν ο πρώτος ολοκληρωμένος και τελειοποιημένος θεσμός, που εξέφραζε τις ζωτικές ανάγκες για παραπέρα στρατιωτικοποίηση και φασιστικοποίηση, τόσο της βάσης, όσο και του εποικοδομήματος της ελληνικής κοινωνίας της αμερικανοκρατίας και του κρατικομονοπωλιακού καπιταλισμού». Για να αντιληφθεί ο αναγνώστης πόσο ορθή είναι αυτή η παρατήρηση, αξίζει να αναφερθεί το γεγονός ότι ο ΑΝ 509, ενώ τέθηκε σε ισχύ ως έκτακτος νόμος για το διάστημα που θα διαρκούσε ο εμφύλιος πόλεμος, τελικά «θα καταστεί το αποτελεσματικό όργανο δίωξης των αριστερών και όλων των αντιφρονούντων κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου και της μετεμφυλιακής περιόδου στην Ελλάδα». Συγκεκριμένα, με το ψήφισμα ΜΗ` του 1948, μετατράπηκε σε μόνιμο καθεστώς και διατηρήθηκε σε ισχύ έως το 1974. Το τραγελαφικό, δε, της υπόθεσης είναι πως η χούντα των συνταγματαρχών της 21ης Απριλίου 1967 δίκασε και καταδίκασε με βάση αυτό το νόμο αστούς πολιτικούς, αξιωματικούς και άλλους, όλους εκείνους που στο διάστημα προ της δικτατορίας στήριξαν και ενίσχυσαν το καθεστώς αυτού του νόμου!!!........Απόλυτα φυσιολογικό να συμβούν όλα αυτά όταν δεν παίρνεις την εξουσία τον ΟΚΤΩΒΡΗ ΤΟΥ 1944.... ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Tα σχόλια στο μπλοκ πρέπει να συνοδεύονται από ένα ψευδώνυμο, ενσωματωμένο στην αρχή ή το τέλος του κειμένου