Από το σκοτάδι, άσπρη μέρα …

Τις προηγούμενες μέρες χιλιάδες νοικοκυριά βρέθηκαν στο σκοτάδι, μετά από το πέρασμα της «Μήδειας». Παρά τις αρχικές διαβεβαιώσεις των καθ’ ύλην αρμόδιων ότι όλος ο κρατικός μηχανισμός είναι σε πλήρη ετοιμότητα, παρακολουθήσαμε για ακόμα μια φορά ακριβώς το αντίθετο. Την πλήρη αδράνεια και ανετοιμότητα από όλο τον κρατικό μηχανισμό με αδιάψευστο μάρτυρα τα ίδια τα γεγονότα. Το μπαλάκι των ευθυνών πεταγόταν μεταξύ κυβέρνησης, Τοπικής Διοίκησης και ΔΕΔΔΗΕ (διαχειριστής του δικτύου διανομής). Και το ερώτημα παραμένει. Ποιος φταίει τελικά;

Απαντήσεις στο παραπάνω ερώτημα ακούσαμε πολλές από διάφορους «αρμόδιους» φορείς. Από το ότι φταίει η κακιά στιγμή, ότι τέτοια ακραία καιρικά φαινόμενα είχανε να παρουσιαστούν χρόνια, ότι είναι κακοσυντηρημένο το δίκτυο, υποστελεχωμένες οι διάφορες υπηρεσίες, ακόμα και ότι έφταιγαν τα δέντρα. Όλα τα προηγούμενα όμως δεν μας δίνουν συνολική απάντηση στο αρχικό ερώτημα.

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Επιστήμονες προειδοποιούσαν αρκετές μέρες πριν για την κακοκαιρία, τονίζοντας τη σφοδρότητα και την ένταση που θα είχε σε πολλές περιοχές. Τι έγινε και φτάσαμε όμως στην κατάσταση όπου πολλές περιοχές στην Αττική και χιλιάδες νοικοκυριά δεν είχαν ρεύμα για αρκετές ημέρες παρά την προειδοποίηση;

Για να υπάρχει αντιμετώπιση ενός φυσικού φαινομένου, έστω και έντονου, πρέπει να υπάρχει ουσιαστική πρόληψη. Δηλαδή αρκετό καιρό πριν να έχει υπάρξει μέριμνα και να έχουν γίνει οι απαιτούμενες ενέργειες ώστε να μην παρουσιαστεί κάποιο σημαντικό πρόβλημα. Πρόληψη σημαίνει ότι έχουν συντηρηθεί σωστά και έγκαιρα τα δίκτυα, ότι υπάρχει το κατάλληλο προσωπικό για να μπορεί να επέμβει άμεσα, κατάλληλος εξοπλισμός κλπ. Για να γίνουν όμως όλα αυτά πρέπει να υπάρχει αντίστοιχη κατεύθυνση και πολιτική τόσο σε επίπεδο κυβέρνησης και κράτους, όσο και στους εμπλεκόμενους φορείς.

Η σημερινή κυβέρνηση, όπως και οι προηγούμενες, για το μόνο που νοιάζονται είναι για τη γρήγορη απελευθέρωση του κλάδου της Ενέργειας και την προώθηση της ιδιωτικοποίησης του ΔΕΔΔΗΕ, αποκομμένα από τις κοινωνικές ανάγκες. Βάζουν σε προτεραιότητα δηλαδή τα κέρδη των επιχειρήσεων και όχι την κάλυψη των λαϊκών αναγκών. Οι εργασίες συντήρησης και ανάπτυξης του δικτύου γίνονται με τη λογική του «κόστους - οφέλους», δηλαδή υλοποιείται μόνο ό,τι συμφέρει κάθε φορά τον ΔΕΔΔΗΕ, τον εκάστοτε εργολάβο και τους επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στο τμήμα του δικτύου.

Από κοντά και η ηγεσία της ΓΕΝΟΠ που έχει μετατραπεί σε φερέφωνο της εκάστοτε διοίκησης, αθωώνοντας κάθε φορά τις πολιτικές που εφαρμόζονται. Αυτό γιατί οι παρατάξεις του κυβερνητικού και εργοδοτικού συνδικαλισμού έχουν ψηφίσει και στηρίξει έμπρακτα όλα αυτά που μας έφεραν στη σημερινή κατάσταση, συμφωνώντας ουσιαστικά στην «απελευθέρωση» του κλάδου. Η ποιότητα, η αξιοπιστία, η ευστάθεια, η εύρυθμη λειτουργία του δικτύου έρχονται σε δεύτερη μοίρα αφού δεν αποφέρουν κέρδος. Τα έσοδα του ΔΕΔΔΗΕ δεν βασίζονται με το πόσα σπίτια έχουν ηλεκτρικό, αλλά με το πόσα σπίτια πληρώνουν το ηλεκτρικό.

Είναι ενδεικτικό ότι όλα τα τελευταία χρόνια αυξάνεται η ενεργειακή φτώχεια, οι αποκοπές (διακοπή ρεύματος) δεν σταμάτησαν ούτε σε περίοδο πανδημίας ούτε σε περίοδο κρίσης, οι καταμετρήσεις (μέτρηση της κατανάλωσης για την πληρωμή των λογαριασμών) πραγματοποιούνται και σε ακραία καιρικά φαινόμενα. Αποδεικνύεται ότι το κυνήγι του κέρδους δεν σταμάτησε ούτε λεπτό και ότι αυτή η πολιτική έχει θύματα τα φτωχά λαϊκά στρώματα, που τα ρίχνει στην ανέχεια και στο σκοτάδι. Η μόνη λύση που προτείνουν είτε με το κορονοϊό είτε με τα ακραία φαινόμενα είναι να μείνουμε σπίτι. Όσο για τους υπαίτιους, η κυβέρνηση καταδεικνύει και πάλι τους συνήθεις ύποπτους. Είτε οι πολίτες μέσω της «προσωπικής ευθύνης», είτε τα δέντρα που έχουν μεγαλώσει και δεν έχουν κοπεί! Όλες οι ευθύνες δηλαδή να πεταχτούν από επάνω τους και να πέσουν στον λαό και στα «ακραία» καιρικά φαινόμενα.

Κυβερνήσεις και η διοίκηση του ΔΕΔΔΗΕ όλα τα προηγούμενα χρόνια έχουν εργολαβοποιήσει το μεγαλύτερο κομμάτι του τμήματος συντήρησης του δικτύου. Μόνο τα πέντε τελευταία χρόνια οι έμπειροι εργαζόμενοι του ΔΕΔΔΗΕ έχουν μειωθεί πάνω από δύο χιλιάδες ή 15%. Η τελευταία προκήρυξη για πρόσληψη προσωπικού έγινε το 2016. Για να κρύψουν τις ελλείψεις τους, κάθε φορά που παρουσιάζονται προβλήματα στο δίκτυο μεταφέρεται προσωπικό από άλλες περιοχές. Αυτό γίνεται γιατί οι εργαζόμενοι θεωρούνται κόστος για την εταιρεία και για αυτό το λόγο εξωθούνται σε απόλυση μέσω «εθελούσιων αποχωρήσεων». Οι εργαζόμενοι αυτοί έχουν αντικατασταθεί είτε με νέους οι οποίοι είναι με «ελαστικές» μορφές απασχόλησης είτε με εργαζόμενους στους εργολάβους. Είναι ενδεικτικό ότι για να αποκτηθεί η εξειδίκευση που χρειάζεται για μια εργασία, όπως αυτή των εναεριτών, πρέπει να γίνει εκπαίδευση από τις σχολές τουλάχιστον έξι μήνες, ενώ σήμερα έχει μειωθεί σε τρεις για τους μόνιμους εργαζόμενους του ΔΕΔΔΗΕ, σε ένα μήνα για τους συμβασιούχους και σε κανέναν για τους εργαζόμενους σε εργολάβους! Δεν είναι τυχαία άλλωστε τα εργατικά «ατυχήματα» τα τελευταία χρόνια, ειδικά σε αυτό το κομμάτι των εργαζομένων. Η ανθρώπινη ζωή έρχεται και αυτή σε δεύτερη μοίρα παρά τα όποια κολακευτικά σχόλια από κυβέρνηση και ΜΜΕ που ακούσαμε όλες αυτές τις μέρες.

Βέβαια, κυβέρνηση, διοίκηση και εργοδοτικός συνδικαλισμός δεν παραλείπουν να αναφέρουν και να συγχαρούν τους εργαζόμενους που καταβάλλουν υπεράνθρωπες προσπάθειες για να επανασυνδέσουν όλα τα σπίτια με ηλεκτρικό ρεύμα, για να δείξουν ότι προσπαθούν και αυτοί, για να αποβάλουν όλες τις ευθύνες από πάνω τους, για να αθωώσουν την κυρίαρχη πολιτική. Δεν λένε όμως ότι αυτοί ήταν όλα τα προηγούμενα χρόνια που έβαλαν πλάτη στη μείωση του προσωπικού, στην προώθηση της «απελευθέρωσης» και της εργολαβοποίησης, στην καταβαράθρωση των μισθών και των σχέσεων εργασίας των εργαζομένων. Για παράδειγμα, οι εργαζόμενοι στους εργολάβους δουλεύουν με εξαντλητικά ωράρια, σε αντίξοες καιρικές συνθήκες, πολλές φορές απλήρωτοι για μήνες, με ελλιπή μέτρα προστασίας, βάζοντας σε κίνδυνο ακόμα και τη ζωή τους. Στους εργαζόμενους στον ΔΕΔΔΗΕ έχει αυξηθεί κατακόρυφα η εντατικότητα της εργασίας, τα συνεργεία είναι υποστελεχωμένα, ενώ οι νέοι και συμβασιούχοι εργαζόμενοι ηλεκτρολόγοι και εναερίτες που είναι στην πρώτη γραμμή μπορεί να παίρνουν και κάτω από 700 ευρώ το μήνα. Από την άλλη, το δίκτυο της Μέσης και της Χαμηλής Τάσης αυξάνεται κάθε χρόνο. Σήμερα υπάρχουν 240.000 χιλιόμετρα συνολικού δικτύου με 7.577.996 παροχές. Όσον αφορά την περιβόητη ευθύνη για την κοπή δέντρων, ο ΔΕΔΔΗΕ, όπως και η Τοπική Διοίκηση, προκηρύσσει διαγωνισμούς και αναθέτει εργολαβίες ώστε να προλαμβάνει βλάβες και δυσλειτουργίες. Έτσι, το κλάδεμα από εργολάβους μένει μόνο στα «πάνω πάνω», χωρίς έλεγχο και χωρίς, όπως αποδείχτηκε, ουσιαστική πρόληψη έναντι τέτοιων καταστάσεων.

Στα δίκτυα μεταφοράς (ΑΔΜΗΕ) η κατάσταση δεν είναι πολύ διαφορετική. Παρά την ανάπτυξη του δικτύου σε πολλές περιοχές, το προσωπικό έχει μειωθεί σε τραγικό βαθμό (πάνω από 15%) και για αυτόν το λόγο πολλές προγραμματισμένες εργασίες και συντηρήσεις μένουν πίσω. Κάθε συνεργείο μπορεί να αποτελείται και από δύο άτομα, ενώ παλιότερα μπορεί να στελεχωνόταν το κάθε συνεργείο με επτά.

Στα Κέντρα Υπερυψηλής Τάσης (ΚΥΤ) η βάρδια τα τελευταία χρόνια αποτελείται από μόνο ένα άτομο, το οποίο σε περίπτωση κάποιου σφάλματος ή βλάβης του συστήματος δεν μπορεί να κάνει ουσιαστικά τίποτα γιατί αν πάθει κάτι ο ίδιος δεν υπάρχει άλλος συνάδελφος να τον σώσει!

Δεν πέρασαν πολλές μέρες από τη φωτιά σε μετασχηματιστή στο ΚΥΤ Κουμουνδούρου που βύθισε στο σκοτάδι μεγάλα τμήματα της Αττικής και της Πελοποννήσου, ή από το blackout στην Χαλκιδική από ένα «ακραίο» και εκεί καιρικό φαινόμενο που έπληξε την περιοχή πριν περίπου ενάμιση χρόνο, ή από τη βλάβη στο ΚΥΤ Αγίου Στεφάνου που έριξε στο σκοτάδι πολλές περιοχές. Είναι και στην περίπτωση του ΑΔΜΗΕ ολοφάνερη η προτεραιότητα κυβέρνησης και διοίκησης, η εξυπηρέτηση των επενδυτών και για αυτό τα έργα που έχουν να κάνουν με αιολικά και μεγάλα φωτοβολταϊκά πάρκα προχωρούν απρόσκοπτα. Το τεράστιο πρόγραμμα επενδύσεων γίνεται με σκοπό τη μεγαλύτερη κερδοφορία και την εξυπηρέτηση των επενδυτών των ΑΠΕ. Αντίθετα οι όποιες βελτιώσεις του δικτύου μεταφοράς δεν γίνονται για να εξυπηρετήσουν τις λαϊκές ανάγκες, αλλά πραγματοποιούνται μόνο όταν βελτιώνουν την κερδοφορία της εταιρείας. Να υπενθυμίσουμε ότι η ιδιωτικοποίηση του ΑΔΜΗΕ έγινε επί κυβερνήσεως ΣΥΡΙΖΑ, με διθυραμβικά σχόλια από τον τότε υπουργό Ενέργειας, ακόμα και από τον ίδιο τον πρωθυπουργό κ. Τσίπρα. Μην μας κοροϊδεύουν τώρα καταγγέλλοντας το μοντέλο αφού εφάρμοσαν την ίδια πολιτική.

Όλα τα παραπάνω είναι αποτέλεσμα της «απελευθέρωσης» της Ενέργειας, στόχος εδώ και χρόνια της Ευρωπαϊκής Ένωσης έτσι ώστε να μειωθεί το κόστος της Ενέργειας στις μεγάλες και ενεργοβόρες βιομηχανίες και να επενδυθούν στον κλάδο κεφάλαια τα οποία θα επωφεληθούν των προνομιακών καταστάσεων που έχουν διαμορφωθεί στον κλάδο. Το επόμενο διάστημα οι επενδύσεις που προγραμματίζονται στον κλάδο της Ενέργειας θα είναι τεράστιες. Οι επενδύσεις αυτές όμως καμία σχέση δεν έχουν με την κάλυψη των λαϊκών αναγκών, αλλά αντίθετα γίνονται για να εξασφαλίσουν κερδοφόρα διέξοδο στους μεγάλους μονοπωλιακούς ομίλους. Δεν είναι τυχαίο ότι όλα τα προηγούμενα χρόνια αυτές οι επιχειρήσεις έσκασαν από κέρδη και από τις εξαγγελίες για μεγαλεπήβολα πλάνα ανάπτυξης το επόμενο διάστημα. Η υλοποίηση αυτών των επενδύσεων όχι μόνο συνεχίζεται να γίνεται απρόσκοπτα παρά την πανδημία, την κρίση και τα ακραία φαινόμενα, αλλά μπαίνουν και ως στόχος στο πλαίσιο της «γεωστρατηγικής αναβάθμισης» της χώρας και της ενεργειακής μετάβασης στην «πράσινη οικονομία». Στην πραγματικότητα, όμως, συμβάλλουν στην αύξηση του βαθμού ενεργειακής εξάρτησης της χώρας, υποβαθμίζουν τους όρους εργασίας στον κλάδο, με εντατικοποίηση, ελαστικές σχέσεις εργασίας και μειωμένα μεροκάματα. Τα λαϊκά νοικοκυριά θα πληρώνουν πανάκριβη την Ενέργεια η οποία θα είναι εξαρτημένη σε μεγαλύτερο βαθμό από τα διάφορα «ακραία» καιρικά φαινόμενα.

Όλα αυτά δεν είναι τυχαία, δεν φταίει η κακιά στιγμή, ούτε η ανικανότητα υπουργών και διοικήσεων. Αντίθετα, φταίει η αντεργατική πολιτική που με συνέπεια υλοποιούν, που θυσιάζει τις λαϊκές ανάγκες στο βωμό του κέρδους. Δεν είναι τυχαίο ότι ακόμα και στις πιο «ανεπτυγμένες» χώρες του κόσμου, όπως οι ΗΠΑ, τα blackout είναι συχνό φαινόμενο, ακόμα και σε τεράστια έκταση.

Η απάντηση είναι στον δρόμο που δεν μας ρίχνει στο σκοτάδι. Η ανάπτυξη της επιστήμης και της τεχνικής στον 21ο αιώνα έχει φτάσει σε τέτοια επίπεδα που μπορεί να καλύπτει όχι μόνο τις βασικές ανάγκες, αλλά και να αναβαθμίζει τη ζωή μας σε ολοένα και ανώτερα επίπεδα. Όπως η σοσιαλιστική οικοδόμηση 100 χρόνια πριν κατάφερε μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα να εξηλεκτρίσει όλη την τεράστια έκταση της Ρωσίας, έτσι και σήμερα, χρησιμοποιώντας όλα τα επιστημονικά επιτεύγματα και την τεχνική, μπορούμε να εξασφαλίσουμε ένα ασφαλές σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας το οποίο θα είναι προσιτό αγαθό για όλο το λαό. Η πρόληψη θα είναι βασικό κομμάτι του κεντρικού σχεδιασμού, θα παρέχεται αδιάλειπτη και ποιοτική λειτουργία έτσι ώστε να μην «κόβεται» το ρεύμα με το πρώτο μπουρίνι. Οι εργαζόμενοι θα δουλεύουν σε ασφαλές περιβάλλον, η κάλυψη των μέτρων προστασίας θα είναι βασική προτεραιότητα και θα χρησιμοποιούνται όλα τα μέσα για να υποβάλλονται σε ολοένα και μικρότερο κίνδυνο. Αυτό μπορεί μόνο να γίνει με την κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής, που οι ήρωες εργάτες θα τα βάζουν σε κίνηση προς όφελος ολόκληρης της κοινωνίας και όχι για μια χούφτα παράσιτα.