Τα στοιχεία που παρατίθενται στη Θέση 14 αποτυπώνουν μια γενικευμένη και κλιμακούμενη πολεμική προετοιμασία. Αυτό δεν έρχεται σε αντίθεση με την εκτίμηση ότι προχωρούν οι διαδικασίες εμβάθυνσης σε διακρατικές ενώσεις, όπως η ΕΕ ή με την προσπάθεια των ΗΠΑ για διεύρυνση του σχήματος G7 με περισσότερες χώρες ή τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ κ.λπ.;

Στη Θέση 14 αποτυπώνονται παραδείγματα της αύξησης των στρατιωτικών δαπανών, των πυρηνικών εξοπλισμών, ιδιαίτερα των ισχυρών καπιταλιστικών κρατών, της συγκρότησης νέων στρατιωτικών βάσεων και πέραν του εδάφους τους, ενώ σημειώνεται ως στοιχείο έντασης των ανταγωνισμών και στρατιωτικής προετοιμασίας η αλλαγή των στρατιωτικών δογμάτων τους.

Τα παραπάνω στοιχεία αναδεικνύουν ότι στο σύγχρονο ιμπεριαλιστικό σύστημα έχει διαμορφωθεί ένα καθεστώς ανισότιμης αλληλεξάρτησης μεταξύ των καπιταλιστικών κρατών, που θα μπορούσε να παρομοιαστεί με μια πυραμίδα, όπου καθένα από αυτά τα κράτη καταλαμβάνει τη δική του θέση ανάλογα με την οικονομική, πολιτική και στρατιωτική δύναμη την οποία κι επιδιώκει διαρκώς να ενισχύει. Στις μεταβολές αυτές και τις ανακατατάξεις αυτής της πυραμίδας επιδρά ο νόμος της ανισόμετρης ανάπτυξης.

Ενας από τους παράγοντες που ισχυροποιεί τη θέση της αστικής τάξης κάθε χώρας είναι η συμμετοχή της σε διεθνείς καπιταλιστικές συμμαχίες. Μέσα από αυτές πετυχαίνει πολλαπλές στοχεύσεις. Εχοντας διεθνή στήριξη επιδιώκει να κατοχυρώσει την εξουσία της, ενισχύοντας τους μηχανισμούς και τα μέσα για την αποδοτικότερη εκμετάλλευση και καταπίεση της εργατικής τάξης, των άλλων φτωχών λαϊκών στρωμάτων. Ταυτόχρονα διεκδικεί μεγαλύτερο κομμάτι στην πίτα της λείας από την εκμετάλλευση των λαών, αξιώνοντας αναβαθμισμένο μερίδιο στις διεθνείς αγορές, για να βρουν διέξοδο τα δικά της κεφάλαια κι εμπορεύματα, να επωφεληθεί, όσο της επιτρέπει η ισχύς της, στη διανομή των πηγών Ενέργειας, των δρόμων μεταφοράς τους.

Με κριτήριο αυτά τα ανταγωνιζόμενα συμφέροντα συγκροτούνται συμμαχίες, οι διακρατικές καπιταλιστικές ενώσεις όπως η ΕΕ, το ΝΑΤΟ, oι BRICS, το G7 κ.ά. Συμμαχίες όπου τα καπιταλιστικά κράτη που συμμετέχουν σε αυτές αναπτύσσουν ταυτόχρονα τόσο σχέσεις ανταγωνισμού όσο και συνεργασίας. Στο πλαίσιο αυτών των σχέσεων διαμορφώνονται επίσης διάφορες εσωτερικές προσωρινές ή μονιμότερες ομαδοποιήσεις κρατών με βάση ιδιαίτερα συμφέροντα που προωθούν. Ετσι, π.χ., στην ΕΕ πρόσφατα είχαμε τη «συμμαχία των φειδωλών», εκείνων δηλαδή των χωρών που επιδίωκαν να μεταβληθεί η σύνθεση του μείγματος των κεφαλαίων που θα διατεθούν στα πλαίσια του «Ταμείου Ανάκαμψης», υπέρ των δανειακών χαρακτηριστικών και σε βάρος των επιδοματικών.

Την ίδια ώρα, οι όποιες διαδικασίες εμβάθυνσης, ή διεύρυνσης τέτοιων συμμαχιών, όπως η ΕΕ, το ΝΑΤΟ, δεν είναι ευθύγραμμες. Συνοδεύονται και από φυγόκεντρες τάσεις, με εμβληματικό παράδειγμα το Brexit και την αποχώρηση της Βρετανίας από την ΕΕ, προκειμένου να εξυπηρετηθούν οι νέες προτεραιότητες που έθεσε η αστική της τάξη και βέβαια δεν έχουν σχέση με τα συμφέροντα του βρετανικού λαού. Ομως, και στην περίπτωση της διεύρυνσης των συμμαχιών αυτών κάθε άλλο παρά σημαίνει ότι σταματούν οι ανταγωνισμοί. Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση της διεύρυνσης της ΕΕ και του ΝΑΤΟ με χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, ανάμεσά τους κι αυτή της Βόρειας Μακεδονίας. Η ένταξη της τελευταίας στο ΝΑΤΟ με τη Συμφωνία των Πρεσπών τροφοδότησε ανταγωνισμούς στο εσωτερικό της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, ανάμεσα π.χ. στη Γερμανία και τη Γαλλία, για τους όρους που θα ενταχθεί αυτή κι αν τελικά θα επωφεληθούν οι γερμανικοί ή οι γαλλικοί όμιλοι. Παράλληλα, σηματοδότησε σφοδρή αντιπαράθεση και με ισχυρές καπιταλιστικές δυνάμεις εκτός της ΕΕ, του ΝΑΤΟ, όπως η Ρωσία, που για τα δικά της συμφέροντα εναντιώθηκε σε μια τέτοια εξέλιξη.

Να λοιπόν γιατί η διεύρυνση ή η εμβάθυνση τέτοιων διακρατικών καπιταλιστικών συμμαχιών δεν σημαίνει απαραίτητα και αποκλιμάκωση των ανταγωνισμών. Μπορεί να συνοδευτεί και με την όξυνσή τους, με νέο γύρο παζαριών κι ανταλλαγμάτων που, αν δεν γίνει κατορθωτό να επιλυθούν με διπλωματικά, οικονομικά, πολιτικά μέσα, θα επιδιωχθεί να επιλυθούν με πολεμικά, μιας και ο πόλεμος είναι συνέχιση της πολιτικής με βίαια μέσα.

Ο Λένιν πολύ εύστοχα ανέδειξε τα βασικά χαρακτηριστικά των διακρατικών ενώσεων, μελετώντας το οικονομικό περιεχόμενο του συνθήματος «Ενωμένες Πολιτείες της Ευρώπης». Υπογράμμισε ότι στις συνθήκες του καπιταλισμού οι Ενωμένες Πολιτείες θα ήταν είτε αντιδραστικές είτε απραγματοποίητες.

Η γενική τάση διεθνοποίησης της παραγωγής, των επενδύσεων, της κίνησης του κεφαλαίου στο πλαίσιο της παγκόσμιας καπιταλιστικής αγοράς δεν μπορεί να αναιρέσει την επίδραση του νόμου της ανισόμετρης ανάπτυξης ούτε μπορεί να ανατρέψει το γεγονός ότι το βασικό μέρος της αναπαραγωγής του κοινωνικού κεφαλαίου διενεργείται στο πλαίσιο της εθνοκρατικής συγκρότησης της καπιταλιστικής οικονομίας. Πάνω σ' αυτήν την αντιφατική αντικειμενική κίνηση της καπιταλιστικής οικονομίας οξύνονται οι ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις.

Η αντίληψη, που καλλιεργείται από αστικά επιτελεία και οπορτουνιστικές δυνάμεις, πως μέσα από τη διεύρυνση διαφόρων διακρατικών καπιταλιστικών ενώσεων θα μπορούσαμε να διαμορφώσουμε μια νέα «αρχιτεκτονική» των διεθνών σχέσεων, που θα απέτρεπε τις πολεμικές συγκρούσεις, να καλλιεργήσει κλίμα «ειρήνης και συνεργασίας», χωρίς να πειραχτούν τα θεμέλια του καπιταλιστικού συστήματος, δεν πατά στην πραγματικότητα. Δύο παγκόσμιοι πόλεμοι, δεκάδες περιφερειακοί ιμπεριαλιστικοί πόλεμοι και επεμβάσεις τα τελευταία 100 χρόνια δείχνουν πως τα μονοπώλια και η εξουσία τους είναι αυτά που γεννούν τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο.

Είναι αναγκαία συνθήκη για την ειρήνη και την ευημερία των λαών ο απεγκλωβισμός από την ΕΕ, το ΝΑΤΟ και κάθε ιμπεριαλιστική ένωση. Αυτό προς όφελος του λαού μπορεί να το εγγυηθεί μόνο μια εργατική εξουσία, που θα κοινωνικοποιήσει τα μέσα παραγωγής και θα οργανώσει την οικονομία, την κοινωνία με κριτήριο τις διαρκώς διευρυνόμενες λαϊκές ανάγκες, θα οικοδομήσει διεθνείς σχέσεις στη βάση του αμοιβαίου οφέλους.