Ο δίκαιος αγώνας των μεταλλωρύχων δείχνει ποιος κερδίζει και ποιος χάνει από την ανάπτυξη για τα κέρδη

 

Με τη νέα σύμβαση του ελληνικού κράτους με την «Ελληνικός Χρυσός» θα έχουμε «δημιουργία 1.400 νέων θέσεων εργασίας, σταθερά έσοδα τα επόμενα 25 χρόνια, 2 δισ. ευρώ για τα κρατικά ταμεία, διατήρηση της απασχόλησης για πάνω από 25 χρόνια, πλήρη αποκατάσταση της περιοχής, τόσο κατά τη διάρκεια της μεταλλευτικής περιόδου, όσο και μετά την ολοκλήρωση αυτής». Αυτά και άλλα πολλά έλεγε το ΥΠΕΝ σε ενημέρωσή του με αφορμή τη νέα σύμβαση.

Λίγες μέρες μετά την υπογραφή της σύμβασης, τι προκύπτει:

• Οτι ένα πολύ σημαντικό μέταλλο όπως είναι ο χρυσός, που σύμφωνα με τις εκτιμήσεις ειδικών ανέρχεται στους 160 τόνους στη Χαλκιδική (τα αποθέματα στην ΤτΕ είναι περίπου 140 τόνοι), παραδίνεται σε έναν μονοπωλιακό όμιλο με σκοπό την κερδοφορία των μετόχων του. Συνεχίζεται, δηλαδή, το έγκλημα της παράδοσης ενός κρίσιμου και μη ανανεώσιμου ορυκτού πόρου στους επιχειρηματικούς ομίλους. Τα όποια αποθέματα εφόσον εξορυχτούν δεν αναπληρώνονται και έτσι χάνεται οριστικά η δυνατότητα της μελλοντικής αξιοποίησης προς όφελος του λαού.
• Ενώ μιλάνε για «πράσινη ανάπτυξη», η συγκεκριμένη σύμβαση επιβαρύνει ακόμα περισσότερο την περιοχή, το περιβάλλον, τη ζωή του λαού της Χαλκιδικής. Ολόκληρη ουσιαστικά η περιοχή της Βορειοανατολικής Χαλκιδικής δεσμεύεται για τις μεταλλευτικές δραστηριότητες της εταιρείας για τα επόμενα πενήντα χρόνια και η «Ελληνικός Χρυσός» κατοχυρώνει την απόλυτη προτεραιότητά της έναντι οποιασδήποτε άλλης οικονομικής δραστηριότητας. Ο αιγιαλός, η παραλία, το λιμάνι στο Στρατώνι παραχωρούνται για αποκλειστική χρήση στην εταιρεία, εξασφαλίζοντας παράλληλα την απόλυτη προτεραιότητα στη χρήση του νερού και αποκτώντας τον έλεγχο όλου του υδροφόρου ορίζοντα της περιοχής. Πάνω σε ένα ενεργό σεισμικό ρήγμα, το οποίο έχει δώσει σεισμό 7,2 Ρίχτερ το 1932 στην Ιερισσό, λειτουργεί από την εταιρεία χώρος υγειονομικής ταφής επικίνδυνων και τοξικών αποβλήτων και ταυτόχρονα δεν γίνονται αντιπλημμυρικά έργα στη Χαλκιδική, όταν είναι πρόσφατη η πλημμύρα στην Ολυμπιάδα με το ρέμα Μπασδέκη. Μέσα σε όλα αυτά, οι κάτοικοι της Στρατονίκης ζουν με την αγωνία των ρηγματώσεων, βλέπουν τα σπίτια τους να ραγίζουν επικίνδυνα από τα έργα της εταιρείας.
• Τα λεγόμενα μεγάλα οφέλη για την κοινωνία είναι το «τεράστιο» ποσό των 2 εκατομμυρίων ευρώ για όλο τον χρόνο! Ακόμα και τα λεγόμενα μεταλλευτικά τέλη στην καλύτερη περίπτωση θα φτάσουν τα 200 χιλιάδες ευρώ τον χρόνο, μετά από έλεγχο που θα κάνει η ίδια η εταιρεία στον ...εαυτό της για την αξία των εξαγόμενων μεταλλευμάτων.
• Χωρίς να στεγνώσει καλά καλά το μελάνι της συμφωνίας, ήρθαν και τα πρώτα αποτελέσματα για τους εργαζόμενους: Απολύσεις εργατών από τη μεγαλύτερη εργολαβική εταιρεία στο έργο, απειλές και απαγόρευση εισόδου στον πρόεδρο και τον γραμματέα του Σωματείου Ορυχείων Λατομείων Β. Ελλάδας, σχεδιασμός για αλλαγή ωραρίων κ.τ.λ. Ολα τα παραπάνω έρχονται να προστεθούν στην ήδη άσχημη κατάσταση των εργαζομένων με τα ελλιπή μέτρα υγείας και ασφάλειας, τα εργατικά ατυχήματα, την εντατικοποίηση, τη γενίκευση των ελαστικών εργασιακών σχέσεων, μέσα και από τις εργολαβικές εταιρείες.

Στις «χρυσές δουλειές» ο ΣΥΡΙΖΑ απαντά με το ίδιο νόμισμα... Η στάση του είναι επικίνδυνη, γιατί κρύβει τη στρατηγική του σύμπλευση και συμφωνία πίσω από το παραβάν περί διασφάλισης του ευρωπαϊκού πλαισίου ανταγωνισμού... δηλαδή να μην ευνοείται μια εταιρεία αλλά και άλλες! Δεν ενοχλείται από το σύνολο της συμφωνίας, αρκεί να είναι συμφέρουσα η τιμή.

Τη στιγμή που μιλάει για αποικιοκρατία, αρνήθηκε την πρόταση του ΚΚΕ στη συζήτηση για την Αναθεώρηση του Συντάγματος να καταργηθεί το άρθρο 107 που εξασφαλίζει την προνομιακή φορολογική μεταχείριση στα κεφάλαια του εξωτερικού. Εγκαλεί την κυβέρνηση της ΝΔ για το αν γίνονται έλεγχοι για τους όρους δουλειάς σε εργολαβίες στην «Ελληνικός Χρυσός», όταν και ο ίδιος ως κυβέρνηση αποψίλωσε το ΣΕΠΕ, ενίσχυσε τις ελαστικές εργασιακές σχέσεις.

Οι εργαζόμενοι τους χαλάνε τη «σούπα»

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, ο αγώνας των εργαζομένων στα μεταλλεία της Χαλκιδικής είναι δίκαιος και αποδεικνύει για πολλοστή φορά τους ευνοημένους και χαμένους από την καπιταλιστική ανάπτυξη και τις επενδύσεις.

Οπως αναφέρουν και οι Θέσεις της ΚΕ για το 21ο Συνέδριο: «Οι δύο δρόμοι ανάπτυξης, ή για το κεφάλαιο ή για τον λαό, θα είναι η βασική γραμμή αντιπαράθεσης και το επόμενο διάστημα στο εργατικό - συνδικαλιστικό κίνημα, βρίσκοντας την έκφρασή της σε κάθε κλάδο». (3ο κείμενο, Θέση 28).

Με αυτόν τον άξονα δουλεύει ο αντίπαλος και αυτό αποτυπώνεται και στην πρόσφατη ανακοίνωση της «Ελληνικός Χρυσός» με αφορμή την απεργία στις 30 Μάρτη, όπου αναφέρει μεταξύ άλλων: «...η πρόσφατη αλλαγή κατά μία ώρα του ωραρίου στις βάρδιες των εργαζομένων στα υπόγεια μεταλλεία, απαντά στοχευμένα σε αυτήν ακριβώς την ανάγκη, αφού μειώνεται ο μη παραγωγικός χρόνος και έτσι αυξάνεται η παραγωγή... πρέπει να θεωρείται αυτονόητο ότι για μία εταιρεία που καταγράφει συσσωρευμένες ζημίες εκατομμυρίων επί σειρά ετών και καταφέρνει να διατηρεί εκατοντάδες θέσεις εργασίας με αμοιβές που ξεπερνούν τον εθνικό μέσο όρο και μάλιστα σε μία ευρύτερη περιοχή με υψηλό ποσοστό ανεργίας, η αύξηση τόσο του επιπέδου της παραγωγής, όσο και της παραγωγικότητας ανά εργαζόμενο αποτελεί βασικό στρατηγικό στόχο και διέπεται από το αυτονόητο δικαίωμα κάθε εργοδότη να εφαρμόζει αποφάσεις που βελτιώνουν τη λειτουργική απόδοση και την οικονομική ευρωστία του οργανισμού...».

Μέσα σε λίγες λέξεις όλη η «γραμμή» του αντιπάλου για την ανάγκη αύξησης της παραγωγικότητας με σκοπό την κερδοφορία, ότι η εργοδοσία δίνει δουλειές, ότι αν πάει καλά η εταιρεία τότε και ο εργαζόμενος θα είναι καλά.

Για αυτόν τον λόγο και οι αγώνες των εργαζόμενων στα μεταλλεία, τους χαλάνε τη «σούπα»: «Κάθε μέρα δουλεύουμε σε ανθυγιεινές συνθήκες εργασίας με ελάχιστο αερισμό. Φτάνει πια! Κάθε μέρα ροκανίζεται η ζωή μας εκεί μέσα σε αυτές τις συνθήκες και ακούμε κιόλας υπεύθυνους της εταιρείας να παπαγαλίζουν ''το υπογείτικο το ένσημο το παίρνουν, όμως'', λες και επειδή δουλεύουμε στο υπόγειο και παίρνουμε το αυτονόητο, πρέπει να θυσιάζουμε έτσι τη ζωή μας!» λένε με αγανάκτηση.

Ο αγώνας τους μπορεί να αποτελέσει αφορμή, ώστε πιο καθαρά να αναδεικνύεται το προφανές, ότι οι εργάτες δίνουν κέρδη στα αφεντικά. Τα κέρδη που βγάζει όχι μόνο η συγκεκριμένη εταιρεία, αλλά κάθε καπιταλιστική εταιρεία, βγαίνουν κατευθείαν από την εκμετάλλευση των εργατών και των υπαλλήλων, από την απλήρωτη εργασία τους.

Οι μισοί περίπου από αυτούς τους εργαζόμενους της εταιρείας είναι εργολαβικοί, με την ευθύνη για αυτήν την κατάσταση να βαραίνει μαζί τη ΝΔ, τον ΣΥΡΙΖΑ, το ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ. Αυτοί οι εργαζόμενοι αποτελούν και το πιο σκληρά εκμεταλλευόμενο κομμάτι, με εντατικοποίηση, με απασχόληση ανάλογα με τις ανάγκες του έργου, με χαμηλούς μισθούς στα όρια του κατώτερου, χωρίς Συλλογική Σύμβαση.

Λόγω της στρατηγικής σημασίας της επένδυσης, δοκιμάζουν εδώ σαν πειραματικό εργαστήριο τον νέο συνδικαλιστικό νόμο, που καταστέλλει τη δράση των συνδικάτων, χτυπάει το δικαίωμα στην απεργία και επιχειρεί να διώξει τους αγωνιστές συνδικαλιστές μέσα από τις επιχειρήσεις.

Αγώνας για σύγχρονους όρους δουλειάς

Ο αγώνας που διεξάγεται αυτό το διάστημα, στη βάση οξυμένων προβλημάτων, είναι σημαντικός και πρέπει να συνεχιστεί για να ικανοποιηθούν τα δίκαια αιτήματα που έχουν οι εργαζόμενοι. Αποδεικνύει τη σημασία της πρωτοπόρας δράσης, σαν βασική προϋπόθεση για να βγαίνουν στην επιφάνεια διαθέσεις που υποβόσκουν στους εργαζόμενους για καιρό. Επιβεβαιώνεται η σημασία της καλής εικόνας των προβλημάτων σε έναν χώρο, ώστε να υπάρχει άμεση και εύστοχη παρέμβαση. Σε αυτήν την περίπτωση, ήταν τα ζητήματα της υγείας και ασφάλειας, αλλά και αυτά των απολύσεων.

Οι συλλογικές διαδικασίες, οι συνελεύσεις βαρδιών, η οργάνωση των εργαζομένων, όπως αυτή εκφράστηκε και από τη δημιουργία του Σωματείου Λατομείων - Μεταλλείων, δείχνουν ένα μικρό κομμάτι από την τεράστια δύναμη της εργατικής τάξης, που σε αυτήν τη φάση υποχρεώνει τους μετόχους, αντί να γεύονται τη χαρά της νέας επένδυσης, να σκέφτονται τρόπους για να σβήσουν τη φωτιά της πάλης και των διεκδικήσεων.

Η αλληλεγγύη, έτσι όπως ήδη εκφράζεται μέσα από τη στήριξη δεκάδων σωματείων από όλη τη χώρα, αλλά και από τους κατοίκους της περιοχής, δίνει κουράγιο και χρειάζεται ακόμα περισσότερο να ενισχυθεί. Οι εργαζόμενοι και ο ντόπιος πληθυσμός είναι θύματα της πολιτικής που χαρίζει τον χρυσό στα μονοπώλια, καταστρέφει τις ζωές τους, ρημάζει το περιβάλλον, τσακίζει εργασιακά δικαιώματα. Γι' αυτό από κοινού πρέπει να οργανωθεί η πάλη τους ενάντια σε αυτήν την πολιτική.

Για να έχει ακόμα μεγαλύτερη επιτυχία ο αγώνας, χρειάζεται ακόμα πιο αποφασιστικά όλοι οι εργάτες και τα σωματεία στα μεταλλεία να συντονίσουν τη δράση τους, να διαμορφώσουν τα αιτήματά τους, μέσα από μαζικές διαδικασίες να οργανώσουν τη συνέχεια της πάλης τους.

Για να έχει αντοχή και αποτελεσματικότητα, να συνδεθούν τα δίκαια αιτήματά τους με τον χαρακτήρα της επένδυσης, να αναδεικνύεται σε κάθε βήμα ότι οι συνδικαλιστικές διώξεις δεν γίνονται σε κενό αέρος, αλλά πατάνε πάνω στην ανάγκη του κεφαλαίου να υπάρχει σιγή ιχθύος στους χώρους δουλειάς. Οι κομμουνιστές παλεύουμε, ώστε ενωμένοι οι εργάτες να απορρίψουν την τρομοκρατία και τους εκβιασμούς, να οργανώσουν την πάλη τους στοχεύοντας τον πραγματικό αντίπαλο, που είναι το κεφάλαιο, η γραμμή των αστικών κομμάτων, της εργοδοσίας.

Σήμερα, είναι σύγχρονο ο μεταλλωρύχος να αμείβεται πολύ καλύτερα με λιγότερες ώρες δουλειάς και όχι το σημερινό αίσχος των ευέλικτων εργασιακών σχέσεων και των μισθών. Σύγχρονο για τον εργάτη στα μεταλλεία είναι να δουλεύει σε ασφαλείς συνθήκες εργασίας και όχι όπως τώρα που πάει στις στοές και δεν ξέρει αν θα βγει. Δεν είμαστε στην εποχή των ανθρακωρυχείων στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, έχουν προχωρήσει η τεχνολογία και η επιστήμη.

Το πραγματικό δίλημμα

Προκύπτει ότι το πραγματικό δίλημμα δεν είναι «δουλειά ή περιβάλλον» αλλά: Ποια είναι εκείνη η ανάπτυξη που θα ωφελήσει τον λαό και θα ικανοποιεί τις ανάγκες του; Ανάπτυξη, δηλαδή, για ποιον; Για τα κέρδη τα καπιταλιστικά ή για τις λαϊκές ανάγκες; Την καπιταλιστική ανάπτυξη τη ζουν οι εργαζόμενοι και τα λαϊκά στρώματα στη Χαλκιδική όπως και σε όλη τη χώρα στο πετσί τους.

Υπάρχει ο άλλος δρόμος, της ανάπτυξης για τις ανάγκες του λαού, στην οποία, όταν θα αναπτύσσεται μια εξορυκτική δραστηριότητα, θα αξιολογείται ολοκληρωμένα η χωροθέτηση κάθε μονάδας, εξασφαλίζοντας την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων, το τι και το πότε και το πώς θα εξορυχθεί, πώς θα κατανέμεται το εργατικό και το επιστημονικό δυναμικό. Θα εξασφαλίζεται η ισόρροπη ανάπτυξη, η αρμονική ανάπτυξη και των περιοχών και των κλάδων της οικονομίας.

Μόνο η εργατική εξουσία μπορεί να εξασφαλίσει την υπόθεση αυτή από την άποψη των λαϊκών συμφερόντων, κοινωνικοποιώντας τα μέσα παραγωγής και τον ορυκτό πλούτο και, με τον κεντρικό επιστημονικό σχεδιασμό της οικονομίας, θα απαλλάξει οριστικά την κοινωνία από τα εκβιαστικά διλήμματα που συνεχώς τίθενται, τη δουλειά σου ή τη ζωή σου, την ποιότητα της ζωής σου και το μέλλον σου. Μόνο σε αυτήν την κοινωνία, τη σοσιαλιστική, μπορούν αυτά να εναρμονιστούν.

Του
Θανάση ΧΡΗΣΤΙΔΗ*
* Ο Θ. Χρηστίδης είναι μέλος του Γραφείου Περιοχής Κεντρικής Μακεδονίας του ΚΚΕ