Οι εξελίξεις και η όξυνση των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών απαιτούν ισχυρό ΚΚΕ και ένταση της λαϊκής πάλης

Οι ιμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί οξύνονται και τροφοδοτούνται από την καπιταλιστική κρίση. Η σφοδρή επίθεση του κεφαλαίου κατά της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων συναντιέται με την αντιπαράθεση των μονοπωλίων και των καπιταλιστικών κρατών για την αναβάθμιση της θέσης τους. Κακοφορμίζουν οι παλιές και δημιουργούνται νέες θερμές εστίες που σημαδεύουν το καπιταλιστικό σύστημα και βασανίζουν τους λαούς.

Για την κατάσταση σε Ασία και Ινδο-Ειρηνικό

Στις Θέσεις της ΚΕ για το 21ο Συνέδριο σημειώνεται ιδιαίτερα ο ανταγωνισμός ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Κίνα για την πρωτοκαθεδρία στο ιμπεριαλιστικό σύστημα.

Από το τέλος της θητείας του Ντ. Τράμπ φούντωσε η συζήτηση για την πολιτική που θα ασκήσει ο Τζο Μπάιντεν σε περίπτωση που εκλεγεί Πρόεδρος των ΗΠΑ, περίσσεψαν οι εκτιμήσεις αστών και οπορτουνιστών αναλυτών, έγινε λόγος περί «ασφάλειας» και «ειρήνης» στον κόσμο. Το ΚΚΕ σταθερά ανέδειξε ότι ο Μπάιντεν, όπως κάθε Αμερικανός Πρόεδρος (όπως κάθε επικεφαλής καπιταλιστικού κράτους), θα εκπροσωπήσει τα συμφέροντα των μονοπωλίων κατά των λαών, και αυτό επιβεβαιώνεται σήμερα.

Τον καθοριστικό ρόλο στις σχέσεις των ΗΠΑ με την καπιταλιστική Κίνα εκπληρώνει το οικονομικό υπόβαθρο, ο έλεγχος των αγορών και των ενεργειακών πηγών στην Ασία, σε όλη την υδρόγειο.

Η Κίνα προωθεί σχεδιασμένα τον νέο «δρόμο του μεταξιού» σε όλες τις ηπείρους και μέσα στο 2020 πρωτοστάτησε στη δημιουργία της «Περιφερειακής Ολοκληρωμένης Οικονομικής Εταιρικής Σχέσης» με 15 άλλα κράτη, συμπεριλαμβανομένων της Ρωσίας αλλά και της Ιαπωνίας, της Νότιας Κορέας και της Αυστραλίας, που είναι στενοί σύμμαχοι των ΗΠΑ.

Η κινητικότητα είναι έντονη. Στις αρχές του Μάρτη πραγματοποιήθηκε στο υψηλότερο επίπεδο η 1η τηλεδιάσκεψη ανάμεσα στις ΗΠΑ, Ιαπωνία, Ινδία και Αυστραλία, δημιουργώντας τον σχηματισμό «Quad».

Ο Φίλιπ Ντέιβιντσον, επικεφαλής της διοίκησης Ινδο-Ειρηνικού του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ, σε ομιλία του στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων της Γερουσίας κάλεσε «να αποκτήσουν τα αμερικανικά στρατεύματα σε Ασία - Ειρηνικό χερσαίες βάσεις (...) με συστήματα ακρίβειας και μεγάλης εμβέλειας», ενώ μέσα στον Μάρτη ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών υποστήριξε ότι «η διαχείριση της σχέσης με την Κίνα αντιμετωπίζεται ως η μεγαλύτερη γεωπολιτική δοκιμασία του 21ου αιώνα».

Χαρακτηριστικά στοιχεία της αμερικανικής παρέμβασης στην περιοχή είναι η εμπλοκή στις εξελίξεις στο Χονγκ Κονγκ, στη Νότια Κινεζική Θάλασσα, όπου σημειώνονται έντονες αντιθέσεις μεταξύ Κίνας, Φιλιππίνων και Βιετνάμ, αλλά και στην Ταϊβάν, η οποία εξοπλίζεται συστηματικά από τους Αμερικανούς, είναι στη μέση περιπολιών των στόλων των ΗΠΑ και της Κίνας και ενδέχεται να αποτελέσει πολύ θερμή εστία την επόμενη περίοδο.

«Προετοιμασία πολέμου», ανεξάρτητα από το πώς θα βαδίσουν οι εξελίξεις, και σε αυτήν την κατεύθυνση κινείται και η στρατηγική «ΝΑΤΟ 2030» για επιχειρήσεις σε όλο τον κόσμο.

Το κινεζικό κράτος απαντά με σημαντική αύξηση των δαπανών για τους εξοπλισμούς, για να καλύψει το έλλειμμα στο σχετικό ισοζύγιο με τις ΗΠΑ. Εντείνονται οι διπλωματικές πρωτοβουλίες και των δύο πλευρών, με συγκεκριμένες στοχεύσεις.

Τη δική της σημασία έχει η επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών της Ρωσίας στην Κίνα, τον Μάρτη, και η αναφορά του περί μετάβασης «σε πληρωμές στα εθνικά μας νομίσματα και στα παγκόσμια νομίσματα που χρησιμεύουν ως εναλλακτική λύση έναντι του δολαρίου». Ενώ στην επίσκεψή του αρχές Απρίλη στην Ινδία, επιχείρησε να μεσολαβήσει στη διένεξή της με την Κίνα και να στηρίξει την ενίσχυση των ρωσο-ινδικών σχέσεων, με στόχο τη διατήρηση ισορροπιών αλλά και άνοιγμα δρόμων για την αντιμετώπιση των ΗΠΑ. Οπως δήλωσε ο Σ. Λαβρόφ απαντώντας σε σχετική ερώτηση, «οι σχέσεις με την Κίνα βρίσκονται σε υψηλό επίπεδο αμοιβαίας εμπιστοσύνης, αλλά οι δύο χώρες δεν επιδιώκουν τη δημιουργία μιας στρατιωτικής συμμαχίας». Το θέμα αυτό είναι σύνθετο. Οι εκτιμήσεις για την πορεία των ρωσο-κινεζικών σχέσεων πρέπει να παίρνουν υπόψη τον καπιταλιστικό χαρακτήρα των δύο κρατών, τον ανταγωνισμό των μονοπωλίων τους στα διάφορα πεδία και τις πολιτικές επιδιώξεις.

Η ΕΕ αντιμετωπίζει την υδρόγειο ως «στρατηγικό περιβάλλον της», με βάση την «Παγκόσμια Στρατηγική», και επιδιώκει την πιο αποτελεσματική διείσδυση των ευρωπαϊκών μονοπωλίων σε τρίτες χώρες. Σε αυτήν την κατεύθυνση, εν μέσω αντιθέσεων συνεργάζεται με τις ΗΠΑ και ετοιμάζει σχέδιο για τη λεγόμενη «διατλαντική συνεργασία», παρεμβαίνει από κοινού με το ΝΑΤΟ, χρησιμοποιώντας επίσης την αποκαλούμενη «Στρατηγική Αυτονομία». Στις σχέσεις με την Κίνα ακολουθείται το «Στρατηγικό Θεματολόγιο Συνεργασίας ΕΕ - Κίνας για το 2020». Η ΕΕ είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Κίνας, ενώ η Κίνα είναι ο δεύτερος εμπορικός εταίρος της ΕΕ μετά τις ΗΠΑ και στο πλαίσιο αυτό διαμορφώνεται σχέση «στρατηγικής συνεργασίας και ανταγωνισμού», ενώ η Κομισιόν εκφράζει την ανησυχία της για τη διείσδυση της Κίνας σε κράτη - μέλη και τα καλεί σε «πλήρη ενότητα».

Η περιοχή της Μαύρης Θάλασσας και η σύγκρουση Ρωσίας - Ουκρανίας

Η περιοχή της Μαύρης Θάλασσας αποτελεί χώρο ιδιαίτερης στρατηγικής σημασίας και συγκεντρώνει την προσοχή των ΗΠΑ, του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, που αξιοποίησαν τις αντεπαναστατικές ανατροπές και τις εξελίξεις που ακολούθησαν. Μεταξύ αυτών, τις εξελίξεις στην Ουκρανία, την ενδοαστική σύγκρουση του 2013 - 2014, την πραξικοπηματική άνοδο κυβερνήσεων με ευρωατλαντικό προσανατολισμό, με τη συμμετοχή φιλοφασιστικών δυνάμεων, σε βάρος αστικών κομμάτων με προσανατολισμό προς τη Ρωσία και την «Ευρασιατική Ενωση». Αυτήν την περίοδο παρουσιάζεται ανάφλεξη της σύγκρουσης στο Ντονμπάς, που έχει ισχυρό ρωσόφωνο στοιχείο και επί της ουσίας αποσχίστηκε από την Ουκρανία, ενώ το 2014 ενσωματώθηκε στη Ρωσία η Κριμαία, μετά από σχετικό δημοψήφισμα των κατοίκων της και την παρέμβαση τμημάτων του ρωσικού στρατού.

Στην περιοχή συναντιούνται ισχυρές δυνάμεις. Η Ρωσία, που έχει σύνορα και ισχυρή παρουσία, οι ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ και η ΕΕ, που έχουν βάλει γερές βάσεις σε Βουλγαρία και Ρουμανία, διατηρούν στρατηγικές σχέσεις με την Ουκρανία και τη Γεωργία, που κινούνται στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ και έχουν προσχωρήσει στην «Ανατολική Εταιρική Σχέση» της ΕΕ. Η Κίνα, η οποία προωθεί τα οικονομικά συμφέροντά της στην περιοχή. Η Τουρκία, μέλος του ΝΑΤΟ, διεισδύει στην περιοχή και επιχειρεί να αναβαθμίσει τη θέση της, αξιοποιώντας και την παρέμβασή της στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, στο πλευρό του Αζερμπαϊτζάν.

Η Μαύρη Θάλασσα έχει πλούσια ενεργειακά κοιτάσματα, είναι πέρασμα του αγωγού «TurkStream», ο οποίος τροφοδοτεί με ρωσικό φυσικό αέριο την Τουρκία, τη Βουλγαρία και τη Σερβία, ενώ σχεδιάζεται η επέκτασή του σε Ουγγαρία και Σλοβακία.

Οπως αναφέρει η «δεξαμενή σκέψης» «Atlantic Council», οι εκτιμήσεις προβλέπουν ότι τα ουκρανικά εδάφη μπορεί να περιέχουν περισσότερα από δύο τρισεκατομμύρια κυβικά μέτρα αερίου και η ουκρανική κρατική επιχείρηση Ενέργειας «Naftogaz» ετοιμάζεται να εξερευνήσει 32 εναπομείναντα «οικόπεδα» στη Μαύρη Θάλασσα, στην ουκρανική ΑΟΖ. Επίσης πρέπει να σημειωθεί πως μετά την ενσωμάτωση της Κριμαίας στη Ρωσική Ομοσπονδία και την «ανεξαρτητοποίηση» των «Λαϊκών Δημοκρατιών» του Ντονμπάς (με πρόσβαση στην Αζοφική) και της Αμπχαζίας, παραμένουν εκκρεμή τα ζητήματα καθορισμού της ΑΟΖ της Ρωσίας με την Ουκρανία και τη Γεωργία. Εξέλιξη που θέτει εμπόδια στην προσέλκυση ξένων κεφαλαίων για την εκμετάλλευση τυχόν κοιτασμάτων. Παράλληλα η τουρκική κυβέρνηση ανακοίνωσε μέσα στο 2020 ότι εξερευνά μεγάλα αποθέματα φυσικού αερίου στην περιοχή.

Οι παράγοντες αυτοί αξιοποιούνται στην ευρωατλαντική επέμβαση στη Μαύρη Θάλασσα, πολύ περισσότερο που οι εξελίξεις αυτές συνδέονται με τις αντιθέσεις ανάμεσα σε ΗΠΑ - Ρωσία, ανάμεσα σε ΗΠΑ - Γερμανία, και στο εσωτερικό της ΕΕ, για τον αγωγό «Nord Stream 2», ο οποίος φαίνεται να ολοκληρώνεται για να μεταφέρει ρωσικό φυσικό αέριο στη Γερμανία μέσα από τη Βαλτική Θάλασσα, παρακάμπτοντας την Ουκρανία και ενισχύοντας την ενεργειακή εξάρτηση της ΕΕ από τη Ρωσία.

Οι αντιπαραθέσεις κλιμακώνονται. Οι ΗΠΑ απειλούν και προσπαθούν να ματαιώσουν τον «Nord Stream 2», επιδιώκουν να προωθήσουν στην Ευρώπη δικό τους φυσικό αέριο, σε μια εντεινόμενη κούρσα ανταγωνισμού με τη Ρωσία στην αγορά του υγροποιημένου αερίου (LNG).

Στην έκθεση «NATO 2030: Ενωμένοι για μια Νέα Εποχή» αναφέρεται ότι «το ΝΑΤΟ πρέπει να επιδιώξει να επεκτείνει και να ενισχύσει τις εταιρικές σχέσεις με την Ουκρανία και τη Γεωργία, ως ευάλωτες δημοκρατίες που επιδιώκουν την ένταξη και βρίσκονται υπό συνεχή εξωτερική και εσωτερική πίεση από τη Ρωσία».

Το θέμα της ένταξης της Ουκρανίας και της Γεωργίας στο ΝΑΤΟ έχει «παγώσει» από το 2008, μετά τη ΝΑΤΟική Σύνοδο Κορυφής στο Βουκουρέστι, την πολεμική σύγκρουση Ρωσίας - Γεωργίας και την «ανεξαρτητοποίηση» της Νότιας Οσετίας.

Επί της ουσίας, τόσο η Ουκρανία όσο και η Γεωργία έχουν ήδη αναλάβει και υλοποιούν υποχρεώσεις στο ΝΑΤΟ, συμμετέχουν στην αμερικανοΝΑΤOική επιχείρηση στο Αφγανιστάν, και σε έναν ευρύτερο σχεδιασμό που συνδέει τις ΝΑΤΟικές χώρες της Μαύρης Θάλασσας, των Δυτικών Βαλκανίων και της Ανατολικής Μεσογείου, για τον συντονισμό δυνάμεων και την υλοποίηση των ευρωατλαντικών επιδιώξεων στον ανταγωνισμό με τη Ρωσία και την Κίνα.

Εχει καταγραφεί ότι μεταξύ των στόχων που θέτει το ΝΑΤΟ στην περιοχή είναι η συγκρότηση στόλου για τη Μαύρη Θάλασσα, που είχε προτείνει το 2016 η Ρουμανία αλλά μπλοκαρίστηκε τότε από τη βουλγαρική κυβέρνηση.

Επίσης, μιλούν για δημιουργία Ταξιαρχίας ΝΑΤΟ - Γεωργίας και ίδρυση Κέντρου Αριστείας Υβριδικού Πολέμου. Σήμερα, παρόμοια σχέδια πιθανόν να επιταχυνθούν και να εμπλουτιστούν.

Οι «Συμφωνίες του Μινσκ» αποτέλεσαν εύθραυστους συμβιβασμούς, όπως είχε σημειώσει το ΚΚΕ, και αξιοποιούνται κατά το δοκούν. Η πρωτοβουλία «Σχήμα της Νορμανδίας», με τη συμμετοχή Ρωσίας, Ουκρανίας, Γαλλίας και Γερμανίας, δεν έφερε αποτέλεσμα, όπως ήταν αναμενόμενο. Η πολεμική αναμέτρηση πέρασε περίοδο ύφεσης το 2ο εξάμηνο του 2020 και αναζωπυρώθηκε από τις αρχές του '21. Οι εχθροπραξίες στην Ανατολική Ουκρανία (Ντονμπάς) κλιμακώνονται, προστίθενται νεκροί στρατιώτες και μεγαλώνει το χάσμα. Οι αυτόνομες περιοχές, οι «Λαϊκές Δημοκρατίες» του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ δένονται περισσότερο με τη Ρωσία, χιλιάδες κάτοικοι αποκτούν τη ρωσική υπηκοότητα.

Η κυβέρνηση του Κιέβου ρίχνει στρατιωτικές δυνάμεις και προσδοκά παρέμβαση των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ. Η θέση του Ουκρανού Προέδρου Ζελένκσι ότι «η ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ είναι μοναδικός τρόπος για να τελειώσει ο πόλεμος στο Ντονμπάς» περιπλέκει την κατάσταση. Σε αυτό το πλαίσιο αποκτά μεγαλύτερη σημασία η ΝΑΤΟική άσκηση «Defender Europe», η μετακίνηση χιλιάδων στρατιωτικών δυνάμεων και μέσων στην περιοχή Βαλτική - Μαύρη Θάλασσα, με βάση το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, που εμπλέκει την Ελλάδα στην περικύκλωση της Ρωσίας, στην «πρόβα πολέμου» από ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ.

Η αναμέτρηση έχει κακοφορμίσει, γίνεται προετοιμασία νέου ιμπεριαλιστικού πολέμου και δεν μπορεί να προβλεφθεί αν και σε ποια μορφή θα εκδηλωθεί, ή αν θα αναβιώσουν μορφές παρεμβάσεων και προσωρινών νέων συμβιβασμών (ιμπεριαλιστική «ειρήνη»), σε μια αδιέξοδη πορεία, σε βάρος των λαών.

Εν συντομία μπορούμε να πούμε πως βασικοί παράγοντες που έχουν οδηγήσει σε αυτήν την κατάσταση, στο πλαίσιο των γενικότερων γεωπολιτικών σχεδιασμών των ιμπεριαλιστικών συμμαχιών και των αστικών τάξεων, είναι:

• Η στρατηγική θέση της Μαύρης Θάλασσας, του Ντονμπάς και της Κριμαίας.
• Ο ανταγωνισμός για τους φυσικούς - ενεργειακούς πόρους στην περιοχή.

Τα αστικά Μέσα στην Ελλάδα στηρίζουν τις ευρωατλαντικές επιλογές, γίνονται συνήγοροι των ΗΠΑ, του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, κρύβουν την πραγματικότητα.

Ομως ήδη οι Αμερικανοί εξοπλίζουν την Ουκρανία. Από το 2015 έχουν χορηγήσει στρατιωτική βοήθεια άνω των 2 δισ δολαρίων. Το 2019 έδωσαν 361 εκατ. και το 2020 510 εκατ. Μεταξύ των οπλικών συστημάτων που έχουν σταλεί καταγράφονται τα εξής: Αντιαρματικά πυραυλικά συστήματα «FGM-148 Javelin», θωρακισμένα και άλλα οχήματα μεταφοράς προσωπικού. Σοβιετικά άρματα «BRM-1K» (από Τσεχία μέσω Πολωνίας). Βαριά πολυβόλα (μέσω Λιθουανίας). Αυτοκινούμενες μονάδες πυροβολικού «2S1 Gvozdika» (από Τσεχία). Μη επανδρωμένα εναέρια οχήματα. Ολμοβόλα, τυφέκια ελεύθερου σκοπευτή και χιλιάδες τόνοι πυρομαχικών (μέσω Λιθουανίας). Σταθμοί ραδιο-ηλεκτρονικού πολέμου, ενώ υπάρχει παραγγελία για περιπολικά πλοία «Mark VI», κ.λπ.

Η κυβέρνηση Ερντογάν έχει καταγγείλει την παρέμβαση της Ρωσίας στην Κριμαία και εμφανίζεται ως προστάτης των Τατάρων (20% του πληθυσμού της Κριμαίας), έχει ενισχύσει πολύπλευρα τις σχέσεις με την Ουκρανία. Η Τουρκία τροφοδοτεί τον ουκρανικό στρατό με drones «Bayractar», είναι σε εξέλιξη κοινή τουρκο-ουκρανική παραγωγή «ιπτάμενων μηχανών» με την επωνυμία «Acinci», που διαθέτουν ουκρανικούς κινητήρες και δυνατότητες να φέρουν φορτίο πολλαπλάσιο του «Bayractar».

Το κουβάρι των καπιταλιστικών διακρατικών σχέσεων είναι μπλεγμένο. Οι αστικές τάξεις και κυβερνήσεις κινούνται με βάση τα δικά τους συμφέροντα, εν μέσω συνεργασίας και ανταγωνισμών, και αυτό ακριβώς δείχνει το παράδειγμα των σχέσεων της Τουρκίας με την Ουκρανία και τη Ρωσία, από την οποία η κυβέρνηση Ερντογάν προμηθεύτηκε το πυραυλικό σύστημα «S-400», συνεργάζονται για την οικοδόμηση του πυρηνικού σταθμού Ακούγιου, παίρνουν κοινές πρωτοβουλίες και αντιπαρατίθενται στη Συρία και στη Λιβύη.

Τον περασμένο Οκτώβρη ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας Λαβρόφ, ερωτηθείς σχετικά, ανέφερε ότι «δεν θεωρήσαμε ποτέ την Τουρκία στρατηγικό σύμμαχο. Είναι στενός εταίρος, και αυτή η εταιρική σχέση έχει στρατηγικό χαρακτήρα σε πολλούς τομείς». Με αυτά τα λόγια ερμηνεύει ο Λαβρόφ αυτές τις διακρατικές σχέσεις στο ιμπεριαλιστικό σύστημα, αλλά οι εξελίξεις στη Μαύρη Θάλασσα, η εμπλοκή των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ στην περιοχή, θέτουν πιο σκληρά διλήμματα στην αστική τάξη της γειτονικής χώρας και είναι πιθανό να δοκιμαστούν οι ρωσο-τουρκικές σχέσεις. Πολύ περισσότερο που υπάρχουν δείγματα ενίσχυσης των σχέσεων της Τουρκίας με το ευρωατλαντικό μπλοκ.

Η Διώρυγα της Κωνσταντινούπολης που ετοιμάζει η τουρκική κυβέρνηση είναι τεράστιο έργο, με πολιτικοστρατιωτικές διαστάσεις, ειδικά όταν συνδέεται με τις τουρκικές θέσεις περί αναθεώρησης της Συνθήκης του Μοντρέ, του 1936, που πάνε γάντι σε αμερικανοΝΑΤΟικές επιδιώξεις. Γιατί παρότι η Συμφωνία αυτή στην πράξη αντιμετωπίζεται με κριτήρια πολιτικών σκοπιμοτήτων, συνεχίζει να ρυθμίζει την κίνηση των πλοίων στον Βόσπορο και προβλέπει όρους για το πέρασμα πολεμικών πλοίων κρατών έξω από τη Μαύρη Θάλασσα. Συνεπώς, σε περίπτωση αναθεώρησης ή παραμερισμού της, θα προκαλέσει την αντίδραση της Ρωσίας.

Μέση Ανατολή, Βόρεια Αφρική και Ανατολική Μεσόγειος

Οι ιμπεριαλιστικές διευθετήσεις είναι πλευρά της κίνησης του συστήματος, που ο ανταγωνισμός των καπιταλιστικών κρατών παίρνει άλλες μορφές. Αυτό μπορούμε να πούμε ότι συμβαίνει στη Λιβύη, η οποία πλήρωσε και πληρώνει ακριβά τη ΝΑΤΟική επίθεση του 2011 που δημιούργησε διαλυτική κατάσταση στη χώρα, οδήγησε σε εμφύλιο πόλεμο και έγινε πεδίο ανταγωνισμού καπιταλιστικών κρατών και συμμαχιών για τον έλεγχο των πλουτοπαραγωγικών πηγών.

Ο σχηματισμός «μεταβατικής κυβέρνησης» και η πρόβλεψη για εκλογές τον Δεκέμβρη δεν ακυρώνουν την αναμέτρηση τμημάτων της αστικής τάξης και την επέμβαση ξένων δυνάμεων. Οι δυνάμεις που ήταν παρούσες στον πόλεμο, είναι και σήμερα. Στο έδαφος της Λιβύης συναντήθηκε ο Ιταλός πρωθυπουργός Ντράγκι με τον Ελληνα πρωθυπουργό και λίγο πριν πέρασαν οι υπουργοί Εξωτερικών της Γαλλίας, της Γερμανίας κ.ά. Ολα για το «μοίρασμα της λείας», και έχει «ενδιαφέρον» η δήλωση του κ. Μητσοτάκη ότι «ουδέποτε διακόπηκε η ελληνική επιχειρηματική παρουσία στη Λιβύη». Βέβαια, το βασικό πρόβλημα, για το οποίο υποτίθεται πως πήγε εκεί ο πρωθυπουργός, δηλαδή η κατάργηση του τουρκο-λιβυκού συμφώνου, που καθορίζει αυθαίρετα τις θαλάσσιες ζώνης στην περιοχή παραμένει, με την παρέμβαση της Τουρκίας που συνεχίζει να εκπληρώνει ιδιαίτερο ρόλο.

Στη Συρία, η σχετική ύφεση στις πολεμικές επιχειρήσεις δεν μπορεί να μειώσει τον ανταγωνισμό που είναι σε εξέλιξη για την πορεία της χώρας και τη λεγόμενη «πολιτική μετάβαση» στη μετά Ασαντ εποχή. Τον τελευταίο χρόνο μεταφέρθηκε πλήθος αρμάτων μάχης, τεθωρακισμένων οχημάτων μεταφοράς προσωπικού, στρατιωτικός εξοπλισμός, ραντάρ κ.ά., ενώ ο αριθμός των Τούρκων στρατιωτών που αναπτύχθηκαν στο Ιντλίμπ, στον πυρήνα των «αντικαθεστωτικών» και το Χαλέπι, ξεπερνά τις 13.000. Οι ΗΠΑ διατηρούν περίπου 1.000 στρατιώτες σε πέντε βασικά στρατόπεδα στη Βορειανατολική Συρία, ενώ η Ρωσία διατηρεί στρατιωτικές δυνάμεις και δύο βάσεις στο Χμεμίμ και την Ταρτούς.

Σχετικά με την πορεία των ελληνοτουρκικών σχέσεων, μπορούμε να σημειώσουμε ότι από την επανεκκίνηση των διερευνητικών συνομιλιών, την πραγματοποίηση του 61ου (25 Γενάρη) και 62ου γύρου (16 Μάρτη) και μπροστά στον 63ο γύρο, έχουν γραφτεί πολλά, συνεχίζεται να προβάλλεται ο ρόλος των ΗΠΑ και ιδιαίτερα της ΕΕ, αποκρύπτεται σκοπίμως η ουσία.

Τι συζητιέται; Η τουρκική πλευρά θέτει το δικό της πλαίσιο. Αμφισβήτηση ελληνικών νησιών και αποστρατιωτικοποίησή τους, χαρακτηρισμό της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη ως τουρκικής, σε αντίθεση με τις προβλέψεις της Συνθήκης της Λοζάνης. Η ελληνική πλευρά ισχυρίζεται πως απαντά σ' αυτές τις διεκδικήσεις και θέτει το ζήτημα της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ, σε Αιγαίο και Ανατ. Μεσόγειο και σε περίπτωση διαφωνίας, προσφυγή στο Δικαστήριο της Χάγης.

Οπως, όμως, έχει δημοσιοποιηθεί, κατά τη διάρκεια προηγούμενων διερευνητικών συνομιλιών τόσο το 2002 - 2003, όσο και το 2016, είχαν συζητηθεί και ζητήματα κυριαρχίας - χωρικών υδάτων, δηλαδή θαλάσσιων συνόρων. Επομένως, έτσι κι αλλιώς δεν υπάρχει καμία εμπιστοσύνη στην κυβέρνηση και σε κάθε αστική κυβέρνηση.

Οι προσδοκίες που καλλιεργήθηκαν για την προεδρία Μπάιντεν είναι ψεύτικες, οι ΗΠΑ ακολουθούν τον δικό τους στρατηγικό σχεδιασμό. Αυτό αποδεικνύουν και οι πρόσφατες δηλώσεις του ΥΠΕΞ Μπλίνκεν, που ανέφερε ότι η Τουρκία είναι «παλαιός και πολύτιμος σύμμαχος στο ΝΑΤΟ» και συνεπώς την χρειάζονται, στο γενικότερο περιβάλλον των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών. Ενώ ο γγ του ΝΑΤΟ ανέφερε ότι η Τουρκία είναι «σημαντικός εταίρος, καθώς συνορεύει με τη Συρία και το Ιράκ, συμμετέχει στον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας».

Το ΚΚΕ δεν αναγνωρίζει το ρόλο του «χωροφύλακα» στις ΗΠΑ και την ΕΕ, ευθύνονται για εγκλήματα κατά των λαών και οι κυρώσεις που επιβάλλουν υπηρετούν τα δικά τους συμφέροντα.

Ομως αξίζει να σημειωθεί ότι η φιλολογία περί κυρώσεων κατά της Τουρκίας χρησιμοποιήθηκε ως αιχμή καλλιέργειας εφησυχασμού, τόσο στις Συνόδους Κορυφής του Οκτώβρη και Δεκέμβρη 2020, όσο και στην πρόσφατη Σύνοδο στις 25 Μάρτη. Αυτό που επικράτησε είναι οι στρατηγικές σχέσεις της ΕΕ με την τουρκική αστική τάξη, η οικονομική, πολιτική και στρατιωτική συνεργασία, με τη Γερμανία κ.ά. Το βασικό στοιχείο της Συνόδου Κορυφής ήταν η αποκαλούμενη «θετική ατζέντα» για την παραπέρα ανάπτυξη των σχέσεων των δύο πλευρών με αιχμή την αναβάθμιση της Τελωνειακής Ενωσης ΕΕ - Τουρκίας, την ανανέωση της απαράδεκτης Συμφωνίας για το Προσφυγικό, και αυτά τα ζητήματα συζήτησαν η πρόεδρος της Κομισιόν και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στην πρόσφατη συνάντηση με τον Ερντογάν στην Αγκυρα.

Στόχος είναι η συνεκμετάλλευση του Αιγαίου και της Ανατ. Μεσογείου, και αυτό θα αναπαράγει προβλήματα και εντάσεις. Τα παζάρια και οι μοιρασιές των αστικών τάξεων θα συνεχιστούν, κι αυτό αφορά τόσο τις ελληνοτουρκικές σχέσεις όσο και το Κυπριακό που θα απασχολήσει την άτυπη 5μερή συνάντηση 27-29 Απρίλη, για την εξέταση προϋποθέσεων έναρξης νέων διαπραγματεύσεων, σε περιβάλλον αναζήτησης συμβιβασμού ανάμεσα στη συνομοσπονδιακή λύση της Διζωνικής, Δικοινοτικής Ομοσπονδίας (δύο συνιστώντα κράτη) και της κάθετης διχοτόμησης που προτείνει η τουρκική και τουρκοκυπριακή πλευρά.

Μέσα σ' αυτές τις εξελίξεις, ο πρώην πρωθυπουργός και πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Κ. Σημίτης επαναφέρει για άλλη μια φορά το θέμα των απαράδεκτων ελληνοτουρκικών Συμφωνιών της Μαδρίτης, του 1997 στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ και του Ελσίνκι το 1999, στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ.

«Τι θέλει η αλεπού στο παζάρι»; Οι συμφωνίες που πλασάρει ως «συνταγή» αναγνώριζαν «νόμιμα και ζωτικά συμφέροντα της Τουρκίας στο Αιγαίο» και «εκκρεμείς συνοριακές διαφορές», με νομιμοποίηση από το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Συνιστούν απαράδεκτους συμβιβασμούς που αφορούν τα σύνορα, υπηρετούν τη συνεκμετάλλευση προς όφελος ευρωπαϊκών και αμερικανικών μονοπωλίων, και αυτό ακριβώς κρύβουν η κυβέρνηση της ΝΔ και τα άλλα αστικά κόμματα που παρεμβαίνουν σ' αυτή τη συζήτηση.

Η όξυνση των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών και ο κίνδυνος γενικευμένων πολέμων αποδεικνύει και τονίζει τη σαπίλα του καπιταλισμού. Η επικίνδυνη πολιτική της εμπλοκής στους σχεδιασμούς των ΗΠΑ, του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, που ακολουθεί η κυβέρνηση της ΝΔ και εφάρμοσαν οι προηγούμενες κυβερνήσεις της ΝΔ, του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΡΙΖΑ, η ετοιμασία που γίνεται για νέες αμερικάνικες βάσεις, ακόμα και για πυρηνικά, και η αποστολή Ελλήνων στρατιωτικών και μέσων σε αποστολές στο εξωτερικό, μας βάζουν μπροστά σε πολύ σοβαρά καθήκοντα. Αναδεικνύουν τη μεγάλη σημασία των Θέσεων της ΚΕ για το 21ο Συνέδριο, την προσπάθεια για την οργάνωση και κινητοποίηση της εργατικής τάξης, των λαϊκών στρωμάτων, της νεολαίας, τη διάθεση όλων μας των δυνάμεων για «Δυνατό ΚΚΕ. Νους - Καρδιά - Οργανωτής της εργατικής - λαϊκής πάλης για το σοσιαλισμό».

Του
Γιώργου ΜΑΡΙΝΟΥ*
* Ο Γιώργος Μαρίνος είναι μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ