Η Καλαμάτα βάφτηκε με αίμα εργατικό

10/5/1934: Τα αιματηρά γεγονότα της Καλαμάτας

Η Καλαμάτα βάφτηκε με αίμα εργατικό. Ανεξακρίβωτος είναι ο αριθμός των σκοτωμένων εργατών (...) Πριν λίγες μέρες οι λιμενεργάτες στείλανε στην Αθήνα δύο αντιπροσώπους τους για να συνεννοηθούν με το υπουργείο τον κανονισμό του ζητήματος της ρουφήχτρας. Στη σύσκεψη που έγινε στο υπουργείο, οι αλευροβιομήχανοι και ο υπουργός συμφώνησαν όπως αυτοί θέλανε, δηλαδή 6 δρχ. αποζημίωση κατά τόνο και μια τιποτένια αποζημίωση.

(...) Τη Δευτέρα (...) οι λιμενεργάτες κάνανε δύο συνελεύσεις, εξέλεξαν δυο 10μελείς απεργιακές επιτροπές και αποφάσισαν ότι σε περίπτωση που το βαπόρι πλευρίσει στον απορροφητήρα θα κηρύξουν απεργία. Η απεργιακή επιτροπή κυκλοφόρησε επίσης υπόμνημα που το υπέγραψαν οι επαγγελματίες και τάχθηκαν αλληλέγγυοι με τους λιμενεργάτες (...)

Πραγματικά την Τρίτη στις 4.30 μπήκε στο λιμάνι το σιτοφόρο βαπόρι «Λίμνη» και πλεύρισε στον απορροφητήρα του μύλου «Ευαγγελίστρια». Μόλις φάνηκε το βαπόρι αμέσως ρίχτηκε το σύνθημα της γενικής απεργίας των λιμενεργατών. Σύγχρονα κατεβαίνουν στην απεργία και οι μυλεργάτες των μύλων «Ευαγγελίστρια» και του Φεραδούρου.

Οι αρχές για να χτυπήσουν τις απεργίες είχαν πάρει έχταχτα τρομοκρατικά μέτρα. Το Σύνταγμα Πεζικού βρίσκεται σε επιφυλακή, δύο λόχοι στρατού με πολυβόλα και όλη η έφιππη και πεζή χωροφυλακή βρίσκονται στο λιμάνι.

Το σύνθημα της απεργίας οι λιμενεργάτες το αποδέχονται με ενθουσιασμό και κατακλύζουν το λιμάνι αποφασισμένοι να εμποδίσουν την εκφόρτωση του βαποριού με τον απορροφητήρα. Οι επαγγελματίες της παραλίας κλείνουν τα μαγαζιά τους σ' ένδειξη αλληλεγγύης. Χιλιάδες εργατών και γυναικοπαίδων κατακλύζουν την παραλία.

Ο στρατός και η χωροφυλακή έχουν περιζώσει το μέρος που βρίσκεται το βαπόρι και απαγορεύουν τη δίοδο. Οι λιμενεργάτες όμως κάνουν επανειλημμένες επιθέσεις για τη διάσπαση της ζώνης. (...)

Μια ομάδα 15 εργατών μπαίνει σε μια μαούνα που την τραβάει μια βάρκα για το βαπόρι. Μια φωνή ακούγεται: «ΖΗΤΩ Η ΑΠΕΡΓΙΑ, ΖΗΤΩ ΤΟ ΨΩΜΙ ΜΑΣ!». Η μαούνα προχωρεί προς το βαπόρι (...) Οταν η μαούνα έφτασε 15 μέτρα κοντά στο βαπόρι ο λοχαγός Παναγόπουλος με το πιστόλι στο χέρι φωνάζει: «Σταθείτε» και ταυτόχρονα ρίχνεται ομοβροντιά πυροβολισμών.

Ενας λιμενεργάτης μέσα στη μαούνα είνε βαρειά τραυματισμένος. Οι εργάτες με αφάνταστο ηρωισμό προχωρούν φωνάζοντας: «βαράτε δεν γυρίζουμε»! Το πολυβόλο βάλει με θεριστική βολή. (...) Ο εργάτης που τράβαγε το κουπί της βάρκας πέφτει νεκρός και άλλοι τραυματισμένοι μέσα στη μαούνα.

Οι εργάτες που βρίσκονται στην ξηρά πυροβολούμενοι δεν υποχωρούν (...) Η θεριστική βολή και τα πυρά ομαδόν συνεχίζονται. Αλλοι δυό εργάτες ξαπλώνονται νεκροί στο πλακόστρωτο (...) Το πυρ συνεχίζεται με μανία. Οι εργάτες διασκορπίζονται, άλλοι πέφτουν στη θάλασσα για να σώσουν τους δικούς τους, που για να γλιτώσουν από τους πυροβολισμούς είχαν πέσει από τη μαούνα στη θάλασσα.

* * *

Οι παραπάνω γραμμές είναι ένα μικρό μέρος από την ανταπόκριση που δημοσίευσε ο «Ριζοσπάστης» στις 10 Μάη 1934 για τα γεγονότα της Καλαμάτας. Οι λιμενεργάτες της πόλης έδιναν αγώνα επιβίωσης ενάντια στις μαζικές απολύσεις που ετοίμαζαν οι βιομήχανοι και το κράτος, ύστερα από την εγκατάσταση απορροφητήρα (σιλό) στο λιμάνι της Καλαμάτας.

Ο αιματηρός απολογισμός της επίθεσης του στρατού ήταν εφτά νεκροί εργάτες και πολλοί βαριά τραυματισμένοι. Η κυβέρνηση Τσαλδάρη κήρυξε τον στρατιωτικό νόμο στην Καλαμάτα, ενώ ο κυνισμός της κυβέρνησης αποτυπώθηκε στα λόγια του υφυπουργού Εθνικής Οικονομίας Στεφ. Στεφανόπουλου:

«Οι αποφάσεις μου είναι ανέκλητες. Η ρουφήχτρα να βάλει εμπρός έστω και αν είναι ανάγκη να χτυπήσετε στο ψαχνό».

Η δολοφονία των απεργών της Καλαμάτας προκάλεσε ισχυρό κίνημα διαμαρτυρίας σε όλη τη χώρα.

Το ιστορικό αυτό παράδειγμα αλλά και η σύγχρονη πείρα αποδεικνύουν ότι στις συνθήκες της ταξικής εκμετάλλευσης τα επιτεύγματα της επιστήμης και της τεχνολογίας δεν αξιοποιούνται προς όφελος των αναγκών των εργαζομένων, αλλά για την ενίσχυση της κερδοφορίας των επιχειρηματικών ομίλων.

• Βλ. περισσότερα:

Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ 1918-1949, τόμ. A2, εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 2018, σελ. 425.