«Εργάσιμος χρόνος - μια πάλη επίκαιρη όσο ποτέ»

 

ΤΟΜΕΑΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ Κ.Μ ΤΟΥ ΚΚΕ

Μια έκδοση - εργαλείο για την παρέμβαση στην εργατική τάξη

Στην έκδοση μιας καλαίσθητης μπροσούρας με τίτλο «Εργάσιμος χρόνος - μια πάλη επίκαιρη όσο ποτέ» προχώρησε τις προηγούμενες μέρες η Τομεακή Οργάνωση Βιομηχανίας της ΚΟ Κεντρικής Μακεδονίας του ΚΚΕ. Μια μπροσούρα που ήδη διακινείται πλατιά στους εργαζόμενους και μπροστά στη νέα αντεργατική επίθεση, που έβαλε στο στόχαστρο το 8ωρο και τη συνδικαλιστική δράση, αποτελεί πολύτιμο εργαλείο στα χέρια των εργαζομένων για την οργάνωση της αντεπίθεσής τους.

Για την έκδοση της μπροσούρας, τους στόχους και τις επιδιώξεις της Οργάνωσης, ο «Ριζοσπάστης» συζήτησε με τον Γιώργο Ραπτάκη, μέλος του Τομεακού Γραφείου Βιομηχανίας, και την Αλεξάνδρα Τσαγρή, στέλεχος της ΤΟ Βιομηχανίας.

* * *

-- Τι θεματικές περιλαμβάνει η συγκεκριμένη μπροσούρα, πού στοχεύει και πώς προετοιμάστηκε η έκδοσή της;

Γ. Ρ.: Η μπροσούρα αυτή έχει στόχο, μέσα από τη θεματολογία που έχουμε επιλέξει, να αναδείξει τα ζητήματα που απασχολούν τον σύγχρονο εργαζόμενο, να προβληματίσει και να κινητοποιήσει. Ιδιαίτερα το τελευταίο διάστημα, που έχει ανοίξει η συζήτηση για τον νέο αντεργατικό νόμο, δημιουργούνται προβληματισμοί και απορίες στους εργαζόμενους, π.χ. «τι είναι στην πραγματικότητα ο εργάσιμος χρόνος», «γιατί έχει καθιερωθεί το 8ωρο», εάν αυτό «θεωρείται σύγχρονο ή έχει ήδη ξεπεραστεί λόγω των αλμάτων της τεχνολογίας». Κυρίως όμως επιχειρεί να αναδείξει τις δυνατότητες που υπάρχουν σήμερα για μια καλύτερη ζωή, χωρίς εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο.

Η συγκεκριμένη έκδοση χωρίζεται σε 4 ενότητες, στις οποίες αναπτύσσονται οι βασικές αρχές της μαρξιστικής θεωρίας για τον εργάσιμο χρόνο, παρουσιάζονται παραδείγματα μεγάλων αγώνων των εργατών όλου του κόσμου για τον εργάσιμο χρόνο, οι διαχρονικές επιδιώξεις των αστικών κυβερνήσεων και της ΕΕ για την αύξηση του εργάσιμου χρόνου και, τέλος, απαντά στο ερώτημα αν υπήρξε και αν μπορεί να υπάρξει ξανά κοινωνία στην οποία μπορεί να μειωθεί ουσιαστικά ο χρόνος εργασίας.

Η προετοιμασία της αγκαλιάστηκε πολύμορφα από ένα σημαντικό κομμάτι των ΚΟΒ της Τομεακής Οργάνωσης. Προηγήθηκε συζήτηση στην Τομεακή Επιτροπή που έθεσε τους άξονες και τους στόχους, και δημιουργήθηκε ομάδα εργασίας με συντρόφους από αρκετές Οργανώσεις, για να υπάρξει ζωντανή καταγραφή και απάντηση των μορφών της εντεινόμενης εκμετάλλευσης που εφαρμόζονται σε όλους τους βιομηχανικούς κλάδους. Σημαντικό μέρος της ΚΟΒ Τύπου - Χάρτου συνέβαλε στον καλαίσθητο δημιουργικό σχεδιασμό και στη σελιδοποίηση της μπροσούρας, προκειμένου να γίνει ακόμη πιο προσιτή στον αναγνώστη, με πλούσιο φωτογραφικό υλικό, προσθήκη ψηφιακών παραπομπών κ.ά.

-- Πώς σχεδιάζετε να φτάσει στους εργαζόμενους;

Α. Τ.: Ηδη έχουμε προχωρήσει σε 2η παραγγελία της έκδοσης, καθώς μέσα σε πολύ σύντομο χρόνο καταφέραμε να τη διακινήσουμε μαζικά και να έχει φτάσει σε εκατοντάδες εργαζόμενους. Στο επίκεντρο αυτής της προσπάθειας βρίσκονται οι νεότεροι συνάδελφοί μας στους χώρους δουλειάς, και διεξάγεται στο πλαίσιο της δραστηριότητας της Οργάνωσης ενάντια στο νέο αντεργατικό νομοσχέδιο. Ταυτόχρονα, σε όλες τις Οργανώσεις προγραμματίζουμε συζητήσεις και συσκέψεις με συναδέλφους μας ανά χώρο για να μας πουν τη γνώμη τους, να λυθούν τυχόν απορίες ή προβληματισμοί που προέκυψαν από τη μελέτη της.

Επίσης, προγραμματίζουμε παρουσίαση της έκδοσης στο πλαίσιο ενός διήμερου φεστιβάλ των κλαδικών Οργανώσεων που θα πραγματοποιηθεί τον Ιούνη.

-- Η έκδοση της μπροσούρας πραγματοποιείται σε μια περίοδο που κυβέρνηση και εργοδότες προωθούν την αύξηση του εργάσιμου χρόνου. Πιστεύετε ότι θα βοηθήσει να ανοίξει καλύτερα η συζήτηση με τους εργαζόμενους;

Γ. Ρ.: Αυτός είναι και ο κύριος στόχος της έκδοσης. Αρχικά, γίνεται προσπάθεια να δοθούν απλά οι έννοιες της υπεραξίας, του βαθμού εκμετάλλευσης, των σύγχρονων μεθόδων αύξησης της εκμετάλλευσης, όπως η μερική και η εκ περιτροπής απασχόληση, η «διευθέτηση» του εργάσιμου χρόνου, η τηλεργασία. Ετσι αποκαλύπτουμε την εκμεταλλευτική σχέση κεφαλαιοκράτη και εργαζόμενου, που εκφράζεται με το ολοένα και μεγαλύτερο κομμάτι της απλήρωτης εργασίας. Οτι δηλαδή δεν πρόκειται για μια ισότιμη σχέση, όπως προσπαθεί με ψέματα να μας την παρουσιάσει ο υπουργός Εργασίας, λέγοντας ότι ο εργαζόμενος θα επιλέγει με τη θέλησή του τη «διευθέτηση» του χρόνου εργασίας. Στην πραγματικότητα θα έχει να αντιμετωπίσει την άσβεστη δίψα της τάξης των καπιταλιστών για μεγαλύτερη κλοπή του κόπου των εργαζομένων.

Στη συνέχεια γίνεται προσπάθεια να εκφραστεί η αντιπαράθεση με το διαχρονικό αφήγημα, που τώρα αξιοποιείται κατά κόρον από τον ΣΥΡΙΖΑ αλλά και από την ηγετική ομάδα της ΓΣΕΕ, αυτό της αναγόρευσης της Ευρωπαϊκής Ενωσης σε θεματοφύλακα των δικαιωμάτων των εργαζομένων. Επαναφέρουμε μια σειρά Οδηγιών και αποφάσεων που πάρθηκαν τις δεκαετίες του 1990 και του 2000 και οι οποίες έβαζαν στο στόχαστρο τον σταθερό εργάσιμο χρόνο. Καθιέρωναν τις 13 ώρες εργασίας για 6 συνεχόμενες μέρες, τον διαχωρισμό της εργάσιμης μέρας σε «ενεργό» και «ανενεργό χρόνο», ανοίγοντας τον δρόμο για την εργασία 24 ώρες το 24ωρο, κ.λπ. Γιατί κανένας εργαζόμενος δεν πρέπει να παρασυρθεί από το αφήγημα περί «νεοφιλελεύθερου και εμμονικού Μητσοτάκη την ώρα που στην ΕΕ και στις ΗΠΑ φυσάει άνεμος αλλαγών και προόδου», όπως λέει ο ΣΥΡΙΖΑ για να κρύψει ότι το σημερινό αντεργατικό νομοσχέδιο πατάει σε μια πολιτική την οποία διαμόρφωσε και η δική του κυβέρνηση, όπως και όλες οι κυβερνήσεις στην ΕΕ.

Ολα τα παραδείγματα που βρίσκονται στην έκδοση αποδεικνύουν ότι η ΕΕ ως ένωση καπιταλιστικών κρατών δεν θα μπορούσε να μην πρωτοστατεί στην εφαρμογή των πιο αντιδραστικών νόμων, που γυρνάνε την εργατική τάξη έναν αιώνα πίσω.

-- Πιστεύετε ότι η συγκεκριμένη έκδοση θα βοηθήσει στον προσανατολισμό των αγωνιστικών διεργασιών στο εργατικό κίνημα; Και πώς;

Γ. Ρ.: Στην έκδοση, από το πρώτο κεφάλαιο, περιγράφονται με απλό και κατανοητό τρόπο η μετατροπή της εργατικής δύναμης σε εμπόρευμα, η παραγωγή υπεραξίας - που μεταφράζεται σε κέρδος - και μοιραία η εκμετάλλευση της τάξης των μισθωτών από την τάξη των καπιταλιστών. Ετσι είναι πιο εύκολο να κατανοηθεί ότι σήμερα χρειάζεται το εργατικό κίνημα να βάλει στο στόχαστρο τον πραγματικό αντίπαλο, το ίδιο το σύστημα της εκμετάλλευσης, τον καπιταλισμό.

Ετσι, στο τέταρτο κεφάλαιο περιγράφεται η πείρα από το πρώτο σοσιαλιστικό κράτος, την ΕΣΣΔ, τόσο σε σχέση με τη μείωση του εργάσιμου χρόνου χωρίς μείωση του μεροκάματου όσο και με τις υπόλοιπες πτυχές της ζωής των εργαζομένων ο οποίες επηρεάζονται άμεσα από τον εργάσιμο χρόνο, όπως η ανάπαυση, η αναψυχή, ο αθλητισμός κ.ά. Σήμερα η αντικειμενική αύξηση του βαθμού κοινωνικοποίησης της εργασίας, η μετατροπή της επιστήμης σε άμεση παραγωγική δύναμη, σε συνδυασμό με την κατάργηση του κέρδους ως κινητήριας δύναμης της παραγωγής, αυξάνουν κατακόρυφα τις δυνατότητες της νέας σοσιαλιστικής εξουσίας.

Πολλές εργασίες ρουτίνας θα αυτοματοποιηθούν, οι αναγκαίες μετακινήσεις των εργαζομένων σε νέα αντικείμενα εργασίας θα γίνουν χωρίς τον κίνδυνο της ανεργίας, όπως γίνεται σήμερα στον καπιταλισμό.

Η ουσία, λοιπόν, είναι ότι στον σοσιαλισμό όλοι και όλες θα έχουν εργασία, κάτι που θα δίνει τη δυνατότητα στον άνθρωπο να γίνεται όλο και πιο πολύπλευρος, με δημιουργικό ελεύθερο χρόνο.

Αυτές οι πλευρές πιστεύουμε ότι έχουν τεράστια σημασία να ακουστούν και να συζητηθούν μέσα στους εργαζόμενους, έτσι ώστε το κίνημά τους στο σήμερα να θέτει στο στόχαστρο τη στρατηγική του κεφαλαίου, που τους στερεί την ικανοποίηση των σύγχρονων αναγκών τους.

Να δώσουν ώθηση για τη διαμόρφωση επιθετικών πλαισίων πάλης, με βάση τις σύγχρονες κοινωνικές ανάγκες, όπως εκφράζονται συνολικά σήμερα για την εργατική τάξη, αλλά και με την έκφρασή τους σε κάθε βιομηχανικό χώρο και κλάδο.

Να συμβάλουν ώστε να μη χάνεται ο προσανατολισμός του εργατικού κινήματος, να μην μπαίνει κάτω από τη σημαία της ταξικής συνεργασίας, της υποταγής των αναγκών του κάτω από τον στόχο της ανταγωνιστικότητας των επιχειρηματικών ομίλων.

Αλλωστε, όπως περιγράφεται στο δεύτερο κεφάλαιο, οι αγώνες που αναπτύχθηκαν και κέρδισαν μείωση του εργάσιμου χρόνου, όπως στο Σικάγο το 1886, ήταν σκληροί, είχαν απέναντί τους τον πραγματικό αντίπαλο, την τάξη των καπιταλιστών, το κράτος και τους μηχανισμούς τους. Γιατί μόνο έτσι εξασφαλίζονται η μαζικότητα, η αποφασιστικότητα και η διάρκεια που απαιτούνται περισσότερο σήμερα για να έχουμε κατακτήσεις, λόγω και του συνολικά αρνητικού συσχετισμού δυνάμεων στο εργατικό και κομμουνιστικό κίνημα.

-- Τι εικόνα έρχεται μέχρι στιγμής από το άνοιγμα που πραγματοποιούν οι ΚΟ της ΤΟ στους εργάτες;

Α. Τ.: Από τη διακίνηση και τη συζήτηση με τους συναδέλφους μας φαίνεται, όπως είναι φυσικό, ότι τους απασχολούν και τους προβληματίζουν έντονα οι αλλαγές του νέου νομοσχεδίου. Ξεφυλλίζοντας την έκδοση, οι περισσότεροι μας αναφέρουν ότι δεν είχαν σκεφτεί ποτέ το ζήτημα του εργάσιμου χρόνου έτσι, ιδιαίτερα οι νεότεροι εντυπωσιάζονται αρνητικά από τις πολιτικές της ΕΕ. Μας αναφέρουν και τη μεγάλη αντίφαση: Οτι πολλές δεκαετίες πριν, που δεν υπήρχαν τα ρομπότ, το 5G και η τεχνητή νοημοσύνη, οι εργαζόμενοι στις σοσιαλιστικές χώρες είχαν κατακτήσει να εργάζονται πολύ λιγότερες ώρες απ' ό,τι εργάζονται οι ίδιοι σήμερα. Ανοίγει «στα γεμάτα» η συζήτηση για τις προϋποθέσεις που χρειάζονται στο σήμερα για να φύγει ο βραχνάς του κέρδους, έτσι ώστε να μειωθεί ουσιαστικά ο εργάσιμος χρόνος.

Το επόμενο διάστημα, μπροστά και στη μεγάλη πολιτική συγκέντρωση του ΚΚΕ την Πέμπτη 27 Μάη στον Λευκό Πύργο, επιδιώκουμε να κάνουμε ένα πολύ μεγαλύτερο άνοιγμα, να φτάσουμε σε ακόμα περισσότερους εργαζόμενους.