Η μάχη στο γεφύρι του Σπερχειού

15/5/1944: Η ΜΑΧΗ ΣΤΟ ΓΕΦΥΡΙ ΤΟΥ ΣΠΕΡΧΕΙΟΥ

Το γεφύρι χρειάζεται για τη διάβαση από τη μιαν όχθη του ποταμού στην άλλη, όταν το ποτάμι έχει νερό. Τότε τα αντερείσματα της γέφυρας γίνονται προμαχώνες απόρθητοι. Όταν, όμως, το ποτάμι δεν έχει νερό, όλο το γεφύρι βάλλεται από παντού.

Ήταν 15 Μάιου του '44. Τα σπαρμένα σιτάρια είχαν ξεσταχυάσει και το ανάστημα τους ξεπερνούσε το ενάμισι μέτρο.

Ο κατακτητής οργανωμένος καθώς ήταν με την πολεμική του μηχανή, διενεργεί επιδρομή κατά της Μακρακώμης και Σπερχειάδας. Οι κωμοπόλεις αυτές, τις οποίες συνδέει το γεφύρι του Σπερχειού, δέχτηκαν δεκάδες πολεμικές επιδρομές από τους Γερμανοϊταλούς κατά την κατοχή. Οι κάτοικοι μόλις άκουγαν ότι έρχεται επιδρομή, εγκατέλειπαν τα πάντα, σπίτια καταστήματα και όλη την περιουσία τους στη μανία των κατακτητών και ανέβαιναν στο βουνό για να σώσουν τις ζωές τους. Οι εχθροί, αφού λήστευαν τα κινητά, έβαζαν φωτιά και έκαναν στάχτη τα ακίνητα. Στο τέλος των επιδρομών, με δυσκολία κάθε επιζών ιδιοκτήτης, έψαχνε το σπίτι του ανάμεσα στις στάχτες, για να το ξαναορθώσει με τενεκέδες και τσίγκους μισοκαμμένους. Στις 15 του Μάη, τα τμήματα του ΕΛΑΣ Φθιώτιδας βρίσκονταν κάπου αλλού σε πολεμικές επιχειρήσεις. Γι ‘ αυτό, η περιφρούρηση της περιοχής Μακρακώμης-Σπερχειάδας ανατέθηκε στο 54ο Σύνταγμα Θεσσαλίας – Βόλου.

Το Σύνταγμα αυτό, χωρίς άμεση αυτοψία της γέφυρας, έδωσε εντολή σε ένα τμήμα του να σπεύσει να την καταλάβει και να τη διαφυλάξει. Το τμήμα έφθασε το ξημέρωμα, μετά από ολονύχτια πορεία, και δεν είχε τη δυνατότητα λόγω του σκότους και της κούρασης να διαπιστώσει αν ο Σπερχειός είχε νερό και αν το αντέρεισμα της γέφυρας ήταν κατάλληλο για αντίσταση. Το τμήμα αυτό, όμως, είχε το χαρακτηριστικό γνώρισμα των αγωνιστών, την υπακοή και πειθαρχία προς τους ανωτέρους τους, μαζί με τη διαταγή για τη διαφύλαξη της γέφυρας. Έτσι, χωρίς να προλάβει να εξετάσει τη στρατηγική σημασία της γέφυρας, δέχθηκε την επίθεση του κατακτητή..

Ο εχθρικός στρατός ανεμπόδιστα ξεχύθηκε από τη Μάκρυση, με μέτωπο προς Πλατύστομο, Μακρακώμη και τη γέφυρα του ποταμού προς Σπερχειάδα. Ο επικεφαλής των ανταρτών, οι οποίοι θα φρουρούσαν τη γέφυρα, έστειλε καμιά δεκαριά αντάρτες όπισθεν προς Σπερχειάδα περί τα 500 μέτρα, σαν εφεδρεία και ενίσχυσή του σε ώρα ανάγκης. Η εφεδρεία παραμόνευε παράπλευρα του δρόμου, κάτω από μια γκορτσιά και πλησίον της οικίας του Χαραβγή. Ακάλυπτοι και αυτοί οι άνδρες. Ο κίνδυνος και για τα δύο τμήματα ήταν άμεσος και μεγάλος, διότι το μέρος ήταν πεδινό και ανοχύρωτο για μάχη. Όλοι τους βάδιζαν σε σίγουρο θάνατο, με το κεφάλι ψηλά. Σε 10 λεπτά θα άρχιζε η μάχη. Καμιά πρόνοια για οχύρωση. Ο κίνδυνος έφτασε. Η μάχη ήταν μικρή μεν, αλλά πολύ μεγάλη και σπουδαία, γιατί αντέγραφε τη μάχη των Θερμοπυλών. Με τα βέλη των εχθρών θα σκοτείνιαζε ο ήλιος, έλεγαν τότε για να κάμψουν το σθένος του Λεωνίδα. Μα, και οι λίγοι και ανοχύρωτοι αγωνιστές, εάν ερωτώντο, θα έλεγαν: Τόσο το καλύτερο, θα πολεμήσουμε υπό σκιά!

Ήταν ακόμη θαμπά, όταν το τμήμα που στάθμευε στην γκορτσιά φώναξε αλτ! Όλη η συνοδεία στάθηκε. Η γυναίκα μου κρατούσε το άλογο που είχε στο σαμάρι του τα δύο μικρότερα κορίτσια μας. Από αυτά, το μεγαλύτερο κρατούσε το μικρότερο που ήταν άρρωστο και είχε ανάγκη ιατρικής περίθαλψης. Εγώ πίσω από το άλογο θα ακολουθούσα έως τη Μάκρυση για να επιστρέψω. Το αλτ μας έκοψε τη φόρα και παραξενευτήκαμε, διότι από τον κρότο που έκαναν τα πέταλα του αλόγου δεν ακούσαμε το πολυβόλο των κατακτητών, που κακάριζε προς το Πλατύστομο. Ο σκοπός του τμήματος, μας ρώτησε, με απορία, που πηγαίναμε. Του απάντησα πως έχουμε άρρωστο το παιδί μας και το πάει η γυναίκα μου στους γιατρούς της Λαμίας. «Ναι, αλλά δεν ακούτε το εχθρικό πολυβόλο προς το Πλατύστομο?». Ακούσαμε το κροτάλισμα του πολυβόλου και κάναμε μεταβολή. Μόλις προσπεράσαμε το σπίτι του Χαραβγή, άρχισαν να σφυρίζουν αδέσποτες σφαίρες πάνω από τα κεφάλια μας, από αυτές που έβαζαν στις ομάδες των ανταρτών. Στον αμαξιτό δρόμο που βαδίζαμε αποτελούσαμε στόχο και αμέσως πέσαμε μέσα στα σπαρμένα σιτάρια, στο διάστημα που οι εχθροί προσέλαβαν τα αντάρτικα τμήματα της γέφυρας και της γκορτσιάς. Και οι δύο αντάρτικες ομάδες πρόβαλαν γενναία αντίσταση.

Ο εχθρός, ο οποίος μέσα στο πλάτωμα της πεδιάδας βάδιζε ακάλυπτος, είχε πολλούς νεκρούς και τραυματίες, και διδάχτηκε με τη πικρή αυτή πείρα ότι η ελληνική γη γεννά γιγαντόκαρδους ήρωες.

Την άλλη μέρα, μάθαμε το αναπάντεχο βαρύ τίμημα του Συντάγματος, με έξι νεκρά παλικάρια. Στο νεκροταφείο Σπερχειάδας έγινε με μεγαλοπρέπεια η κηδεία των έξι ηρώων, θυμάτων του ναζισμού.

Ο κεντρικότερος δρόμος της Σπερχειάδας ονομάστηκε τότε: Οδός έξι ηρώων.

Τιμή και δόξα σ’ αυτούς που έβαψαν με το άλικο αίμα τους το χώμα της πατρίδας μας για τη λευτεριά και τη τιμή της.

Η μάχη αυτή μοιάζει σαν μικρογραφία της μάχης των Θερμοπυλών. Και όπως η μάχη των Θερμοπυλών λάμπει στην αρχαία Ελλάδα, έτσι και η μάχη της γέφυρας του Σπερχειού, αποτελεί ορόσημο, των «Θερμοπυλών» Δ. Φθιώτιδας. :

«Εκεί μεν των Περσών/ Εδώ δε των Ούννων/ Ελύγισαν ισχύν/ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ».

Ένα κενοτάφιο και τα νότα κράσπεδα της γέφυρας θα σαλπίζουν ανά τους αιώνες το ευγενές σάλπισμα το θούριο των επισκεπτών.