Σύνθετες στοχεύσεις του κεφαλαίου πίσω από τη συμφωνία για νέα «ενωτική» κυβέρνηση

Ο αρχηγός του «Γες Ατίντ», Γ. Λαπίντ (δεξιά), μιλά στη Βουλή με τον αρχηγό του «Γιάμινα», Ν. Μπένετ (αριστερά)

ΙΣΡΑΗΛ

Σοβαρές ενδοαστικές διεργασίες αποτυπώνουν η συμφωνία για τη συγκρότηση νέας κυβέρνησης στο Ισραήλ, από 8 κόμματα, που καλύπτουν όλο το φάσμα του αστικού πολιτικού συστήματος της χώρας (για πρώτη φορά μάλιστα και από αραβικό κόμμα), χωρίς τον μέχρι σήμερα πρωθυπουργό Μπ. Νετανιάχου και το κόμμα του, «Λικούντ», όπως και η συμφωνία για εναλλασσόμενη πρωθυπουργία, με πρώτο στη θέση τον αρχηγό του ακροδεξιού κόμματος «Γιάμινα» Ν. Μπένετ, μέχρι τον Αύγουστο του 2023, όταν θα τον διαδεχτεί ο αρχηγός του κεντρώου κόμματος «Γιες Ατίντ», Γ. Λαπίντ.

Βάζοντας στο κάδρο και τις «ευλογίες» που έσπευσε άμεσα να δώσει στο νέο σχήμα η AIPAC, η ισχυρότερη οργάνωση του εβραϊκού λόμπι στις ΗΠΑ, πανηγυρίζοντας για τη «συγκρότηση ενός ευρέος και πολυσυλλεκτικού συνασπισμού», η εν λόγω «ενωτική» κυβέρνηση εκτιμάται ότι θα μπορούσε να υπηρετήσει καλύτερα τα συμφέροντα της ισραηλινής αστικής τάξης στα πολλά ανοιχτά μέτωπα: Στις ρευστές γεωπολιτικές εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή, στους σχεδιασμούς των ΗΠΑ για «επίλυση» της «εκκρεμότητας» του Παλαιστινιακού (χωρίς πραγματικό τερματισμό της κατοχής και ικανοποίηση των δίκαιων αιτημάτων των Παλαιστινίων), στην προσπάθεια διασφάλισης της περιβόητης «κοινωνικής συνοχής» εντός του Ισραήλ, εγκλωβίζοντας την έντονη λαϊκή δυσαρέσκεια από την αντιλαϊκή πολιτική όλων των προηγούμενων χρόνων και επιχειρώντας ταυτόχρονα να δράσει «πυροσβεστικά» στη συσσωρευμένη αγανάκτηση των Αράβων του Ισραήλ για τις πολύμορφες διακρίσεις που αντιμετωπίζουν, η οποία βγήκε με ιδιαίτερη ένταση στην επιφάνεια με τις διαμαρτυρίες και τις συγκρούσεις του τελευταίου διαστήματος.

Ανεξάρτητα από το κατά πόσο θα μπορέσει τελικά να «περπατήσει» στην πράξη αυτό το «ευρύ και πολυσυλλεκτικό» κυβερνητικό σχήμα, όλα δείχνουν ότι για ισχυρά τμήματα της ισραηλινής αστικής τάξης όλες τις παραπάνω σύνθετες στοχεύσεις δεν μπορεί σε αυτήν τη φάση να τις «τρέξει» ο πιο «φθαρμένος» Νετανιάχου, μετά από όσα προχώρησε στα 12 συνεχή χρόνια της δικής του πρωθυπουργίας και ενώ επιπλέον αντιμετωπίζει δικαστικές κατηγορίες για διαφθορά. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι μετά από τέσσερις εκλογικές αναμετρήσεις μέσα σε μόλις δύο χρόνια, δεν έγινε κατορθωτό να συγκροτηθεί γύρω από το πρόσωπό του και το κόμμα του ένα σταθερό και ισχυρό κυβερνητικό σχήμα.

«Βαραίνουν» οι σύνθετες εξελίξεις στην περιοχή και εντός του Ισραήλ

Η 12ετία δεξιών κυβερνήσεων «Λικούντ» με επικεφαλής τον Νετανιάχου περιλάμβανε για την ισραηλινή αστική τάξη, ανάμεσα σε άλλα, το πιο ενεργό «άνοιγμα» προς τη μεριά της εκμετάλλευσης των ενεργειακών υποθαλάσσιων κοιτασμάτων, ενώ ανανέωσε το ενδιαφέρον των μονοπωλίων της Ενέργειας για τους υδρογονάνθρακες στην Ανατολική Μεσόγειο. Παράλληλα αύξησε την κερδοφορία της αστικής τάξης, εντείνοντας την εκμετάλλευση των εργαζομένων, οι οποίοι σήμερα δοκιμάζονται ακόμα περισσότερο από τις αρνητικές εξελίξεις στην οικονομία, οι οποίες επιταχύνθηκαν από την πανδημία. Το ίδιο διάστημα η αστική τάξη σκλήρυνε την κατοχή της Παλαιστίνης και επωφελήθηκε πολύμορφα από τη ραγδαία εξάπλωση των εβραϊκών εποικισμών στην κατεχόμενη Δυτική Οχθη, δημιουργώντας μεταξύ άλλων νέες ευκαιρίες κερδοφορίας για κατασκευαστικά και άλλα μονοπώλια. Την ίδια περίοδο εντάθηκε παραπέρα η ενδοϊμπεριαλιστική αντιπαράθεση του Ισραήλ με το Ιράν, σε ορισμένες φάσεις σε αντίθεση με σχεδιασμούς των ΗΠΑ, που επεδίωκαν μία «εξομάλυνση» για να συγκεντρώσουν περισσότερες δυνάμεις σε άλλα μέτωπα.

Στις σημερινές συνθήκες «βαραίνουν» οι νέες σύνθετες εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή και εντός του Ισραήλ. Οι ΗΠΑ αντιμετωπίζουν το Ιράν και το Παλαιστινιακό από τη σκοπιά της συνολικότερης ενδοϊμπεριαλιστικής αντιπαράθεσης, πρώτα και κύρια με την Κίνα: Ενώ το επίκεντρο της κόντρας μετατοπίζεται όλο και περισσότερο προς τον Ινδο-Ειρηνικό και την Ανατολική Ευρώπη, δεν θέλουν να μένουν στη Μέση Ανατολή «εκκρεμότητες» που αφήνουν περιθώρια ενισχυμένης παρέμβασης από το Πεκίνο και τη Μόσχα. Ταυτόχρονα, σε συνθήκες πρωτόγνωρου ξεσηκωμού των Αράβων του Ισραήλ σε πόλεις με έντονο το αραβικό στοιχείο, καθώς επίσης σε συνθήκες έντονης λαϊκής δυσαρέσκειας για τα οξυμένα προβλήματα, η «σιδηρά πυγμή» της κυβέρνησης Νετανιάχου - που κατά τις προηγούμενες φάσεις εξυπηρετούσε το ισραηλινό κεφάλαιο - δεν φαντάζει ως λύση διαρκείας.

Οι αλλαγές προσώπων και κομμάτων στην κυβέρνηση, χωρίς φυσικά να λύνουν τις εντεινόμενες ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις στην περιοχή ή να αντιμετωπίζουν τις συνέπειες από την αντιλαϊκή πολιτική στο εσωτερικό, μπορούν να προσφέρουν ένα κάποιο «φρεσκάρισμα», μια καλύτερη δυνατότητα προσαρμογών, με «πυξίδα» τους στρατηγικούς στόχους του κεφαλαίου.

Αβέβαιη η εξέλιξη του εγχειρήματος, ξεκάθαρες οι αντιλαϊκές στοχεύσεις

Στο νέο κυβερνητικό σχήμα - και για όσο αυτό τραβήξει - όλοι καλούνται να παίξουν τον ρόλο τους στην παραπάνω κατεύθυνση: Ακροδεξιοί όπως το «Γιάμινα» του Ν. Μπένετ, συντηρητικοί Αραβες ισλαμιστές όπως το «Ρά'αμ» του Μανσούρ Αμπάς, σοσιαλδημοκράτες όπως οι Εργατικοί της Μεράβ Μιχαέλι ή το πιο «αριστερό» «Μέρετζ» του Ν. Χόροβιτς, «παιδιά» του Νετανιάχου όπως ο Γκιντόν Σαάρ, που έφυγε τον Δεκέμβρη από το «Λικούντ» για να φτιάξει το κόμμα «Νέα Ελπίδα», οι πιο «κοσμικοί» Εβραίοι έποικοι του Α. Λίμπερμαν, οι αμιγώς δεξιοί του «Γαλανόλευκου Μπλοκ» του Μπ. Γκαντς ή το κεντρώο «Γες Ατίντ» του Γ. Λαπίντ, που αναδεικνύεται ως ο «μαέστρος» αυτής της πολυκομματικής συμφωνίας και ο οποίος στο παρελθόν είχε συνεργαστεί με τον Νετανιάχου (ως υπουργός Οικονομικών την περίοδο 2013 - 2014).

Ταυτόχρονα, υπάρχουν και θέσεις - κλειδιά στις οποίες εξασφαλίζεται «συνέχεια»: Ο σημερινός υπουργός Αμυνας και αρχηγός του «Γαλανόλευκου Μπλοκ», Μπ. Γκαντς, θα παραμείνει στο ίδιο πόστο και στη νέα κυβέρνηση. Μόλις την Πέμπτη μάλιστα έφτασε για επίσκεψη στις ΗΠΑ, προκειμένου να διαπραγματευτεί επιπρόσθετη «χορήγηση» 1 δισ. δολαρίων για την ενίσχυση του ισραηλινού αντιπυραυλικού συστήματος «Σιδερένιος Θόλος», τις σχέσεις με τον Λίβανο, την «ανοικοδόμηση» στη Γάζα, την αποκλιμάκωση των συγκρούσεων με τους Παλαιστίνιους και τις σχέσεις με το Ιράν.

Αθροιστικά, τα 8 κόμματα του νέου κυβερνητικού συνασπισμού διαθέτουν 62 βουλευτές στην 120μελή Βουλή, μόλις έναν περισσότερο από αυτούς που απαιτούνται για να πάρουν ψήφο εμπιστοσύνης τις επόμενες μέρες. Με δεδομένη αυτήν την εύθραυστη πλειοψηφία, ακόμα και μετά την ανακοίνωση για τον νέο κυβερνητικό συνασπισμό συνεχίστηκαν τα ενδοαστικά παζάρια, όπως και η προσπάθεια της πλευράς Νετανιάχου να «σπάσει» κάποιους βουλευτές. Οι ρευστές γεωπολιτικές εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή προσθέτουν ακόμα περισσότερους βαθμούς αβεβαιότητας για το νέο κυβερνητικό σχήμα, ωστόσο αυτό που προβάλλει ακόμα πιο καθαρά είναι οι στοχεύσεις της ισραηλινής αστικής τάξης και η επιβεβαίωση της πλήρους αναντιστοιχίας τους με τις ανάγκες του λαού.

Δ. ΟΡΦ.