«Περιοχή πρωταρχικής στρατηγικής σημασίας» για τα μονοπώλια της ΕΕ

ΙΝΔΟ-ΕΙΡΗΝΙΚΟΣ

Στις αρχές Ιούνη ο επικεφαλής της ευρωενωσιακής διπλωματίας Ζ. Μπορέλ πραγματοποίησε 4ήμερη επίσκεψη στην Τζακάρτα, όπου είχε σειρά επαφών με την ηγεσία της Ινδονησίας αλλά και την ηγεσία της ASEAN (Ενωση Κρατών Νοτιοανατολικής Ασίας, με μέλη τις χώρες Μπρουνέι, Βιετνάμ, Λάος, Καμπότζη, Ταϊλάνδη, Μιανμάρ, Μαλαισία, Σιγκαπούρη, Ινδονησία, Φιλιππίνες) που εδρεύει στη συγκεκριμένη μεγαλούπολη.

Η επίσκεψη Μπορέλ στη Νοτιοανατολική Ασία - και στη χώρα που εκτιμάται ότι έχει από τους υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης στον «αναπτυσσόμενο κόσμο» αυτήν τη στιγμή, περίπου 5%, ενώ για την ASEAN συνολικά αναμένεται ρυθμός ανάπτυξης 6% - έγινε κάποιες βδομάδες αφότου το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ ενέκρινε τα «Συμπεράσματα για τη στρατηγική της ΕΕ για τη συνεργασία στον Ινδο-Ειρηνικό».

Τα «Συμπεράσματα» καλούν σε «ενίσχυση της στρατηγικής επικέντρωσης, παρουσίας και δράσης» της λυκοσυμμαχίας σε αυτή την «περιοχή πρωταρχικής στρατηγικής σημασίας για τα συμφέροντα της ΕΕ», ενώ επισημαίνουν ότι «η τρέχουσα δυναμική στον Ινδο-Ειρηνικό έχει προκαλέσει έντονο γεωπολιτικό ανταγωνισμό» με εξελίξεις σε διάφορους τομείς, που «απειλούν όλο και περισσότερο τη σταθερότητα και την ασφάλεια της περιοχής και πέραν αυτής, επηρεάζοντας άμεσα τα συμφέροντα της ΕΕ».

Στη διάρκεια της επίσκεψής του στην Τζακάρτα, ο Μπορέλ μιλώντας σε εκδήλωση του Κέντρου για τις Διεθνείς και Στρατηγικές Μελέτες (CSIS) αναφέρθηκε πιο αναλυτικά στη σημασία που έχει η περιοχή για τα ευρωενωσιακά μονοπώλια. Οπως είπε, το 40% του ξένου εμπορίου της ΕΕ διέρχεται από τη Νότια Κινεζική Θάλασσα. Ο Ινδο-Ειρηνικός συνολικά «είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος προορισμός για τις εξαγωγές της ΕΕ» και «στεγάζει 4 από τους 10 κορυφαίους εμπορικούς εταίρους της ΕΕ».

Χαρακτηριστικό είναι ότι στην ίδια περιοχή σήμερα - με επίκεντρο βέβαια τη ραγδαία άνοδο της Κίνας και τον ενισχυμένο ρόλο της Ινδίας - αντιστοιχούν το 60% του παγκόσμιου παραγόμενου ΑΕΠ και τα 2/3 της παγκόσμιας ανάπτυξης.

Παράλληλα, ενδεικτικό της όξυνσης του ανταγωνισμού είναι ότι το μερίδιο της περιοχής στις παγκόσμιες στρατιωτικές δαπάνες αυξήθηκε από 20% το 2009 σε 28% το 2019.

«Εν μέσω όλου αυτού του δυναμισμού», σχολίασε ο Μπορέλ, «η αστάθεια στην περιοχή αποτελεί ολοένα και μεγαλύτερη πρόκληση», ενώ δεν παρέλειψε να παρατηρήσει ότι «ο γεωπολιτικός ανταγωνισμός ΗΠΑ - Κίνας εντείνεται».

Σύνοδος Κορυφής ΕΕ - Ινδίας

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, οι Βρυξέλλες ιεραρχούν σημαντικά και την αναβάθμιση της συνεργασίας τους με την Ινδία. Στις 8 Μάη οι δύο πλευρές πραγματοποίησαν διαδικτυακά Σύνοδο Κορυφής, στην οποία μάλιστα από την πλευρά της ΕΕ συμμετείχαν για πρώτη φορά και οι επικεφαλής των κυβερνήσεων των κρατών - μελών της Ενωσης, πέρα από τους επικεφαλής της Κομισιόν και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.

Με δεδομένο το οικονομικό - στρατιωτικό - γεωγραφικό της μέγεθος, η Ινδία εξελίσσεται σε έναν δυνητικά καθοριστικό «εταίρο» στην προσπάθεια των εκπροσώπων των ευρωενωσιακών μονοπωλίων να διασφαλίσουν τις γεωπολιτικές και επενδυτικές τους φιλοδοξίες, ενώ συνολικά το ευρωατλαντικό μπλοκ δίνει έμφαση στην ενίσχυση της συνεργασίας με την Ινδία, ως ένα «αντίβαρο» στη μεγάλη ενίσχυση της Κίνας.

Η Σύνοδος Κορυφής μεταξύ άλλων αποφάσισε την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων για τη σύναψη Συμφωνίας Ελεύθερου Εμπορίου (FTA) που ξεκίνησαν το 2007, αλλά ανεστάλησαν το 2013 «εξαιτίας ενός χάσματος στο επίπεδο φιλοδοξίας μεταξύ των δύο», όπως εξηγούσε τότε η ΕΕ. Οπως τονίστηκε μάλιστα σε πρόσφατη εκδήλωση «δεξαμενών σκέψεων» των δύο πλευρών για την αξιολόγηση της Συνόδου, «με το "πάγωμα" της επενδυτικής συμφωνίας ΕΕ - Κίνας, η επανάληψη των εμπορικών διαπραγματεύσεων μεταξύ ΕΕ και Ινδίας πρέπει να εξεταστεί ως ένα σχέδιο με γεω-οικονομικό χαρακτήρα...».

Ακόμα, ΕΕ και Ινδία ενέκριναν την «Εταιρική Σχέση Συνδεσιμότητας» (EU - India Connectivity Partnership). Στόχος της είναι - όπως αναφέρει σχετική ανακοίνωση - «μια διαφανής, χωρίς αποκλεισμούς και βασισμένη σε κανόνες συνδεσιμότητα μεταξύ της ΕΕ και της Ινδίας και με τρίτες χώρες και περιοχές (συμπεριλαμβανομένης της Αφρικής, της Κεντρικής Ασίας και του Ινδικού - Ειρηνικού)».

Η «Εταιρική Σχέση Συνδεσιμότητας» Ινδίας - ΕΕ αφορά την «Ψηφιακή Συνδεσιμότητα», την «Ενεργειακή Συνδεσιμότητα», τη «Συνδεσιμότητα στις Μεταφορές», για τη διάνοιξη και τον έλεγχο δρόμων μεταφοράς Ενέργειας, κεφαλαίων και προϊόντων, που θα ενώνουν Ανατολή και Δύση, σε μια γεωγραφική περιοχή που τα τελευταία χρόνια «φουντώνουν» ανταγωνιστικά σχέδια επενδύσεων, με πιο χαρακτηριστικούς τους κινεζικούς «Δρόμους του Μεταξιού».

Καθόλου τυχαία η Ινδία είναι σήμερα η 2η χώρα (μετά την Ιαπωνία) με την οποία η ΕΕ έχει συνάψει «Εταιρική Σχέση Συνδεσιμότητας».

Παράλληλα, σε κοινό τους άρθρο στο «Politico» (7/5), οι πρωθυπουργοί Ινδίας και Πορτογαλίας (που είχε το πρώτο εξάμηνο του 2021 την προεδρία της ΕΕ) Ν. Μόντι και Αντ. Κόστα σημείωσαν μεταξύ άλλων για τις προοπτικές που ανοίγει η διμερής συνεργασία: «Ο ρόλος της Ινδίας ως μεγάλου παίκτη σε παγκόσμιο αλλά και περιφερειακό επίπεδο αναμένεται να επεκταθεί τα επόμενα χρόνια και μια ενισχυμένη εταιρική σχέση θα προσέφερε στην Ευρώπη μια ευκαιρία για να διαφοροποιήσει τις σχέσεις της σε μια στρατηγικής σημασίας περιοχή του πλανήτη».

Σημειωτέον ότι το εμπόριο μεταξύ ΕΕ και Ινδίας αυξήθηκε κατά 72% την τελευταία 10ετία, ενώ η ΕΕ είναι πλέον ο μεγαλύτερος ξένος επενδυτής στην Ινδία, καθώς το σχετικό μερίδιο υπερδιπλασιάστηκε την τελευταία 10ετία, από το 8% στο 18%.

Ανοίγει η όρεξη ισχυρών κολοσσών

Το ενδιαφέρον για την Ινδία μεγαλώνουν και οι εκτιμήσεις ότι με βάση τη γοργή ανάπτυξη της βιομηχανίας της, οι ενεργειακές ανάγκες της τα επόμενα χρόνια θα εκτοξευτούν.

Σε σημείωμα της Κομισιόν για τη «νέα Εταιρική Σχέση Συνδεσιμότητας» εξηγείται ότι «αποσκοπεί στη συγκέντρωση πόρων, κανόνων και εμπειρογνωμοσύνης για την εξυπηρέτηση των αναγκών της επόμενης γενιάς βιώσιμων και ποιοτικών υποδομών». Ετσι, στον τομέα της Ενέργειας και της «πράσινης ανάπτυξης» θα προκριθούν μπίζνες που «θα συμπληρώνουν τις δημόσιες και ιδιωτικές δραστηριότητες για τις πλωτές φωτοβολταϊκές εγκαταστάσεις, τα υπεράκτια αιολικά πάρκα και την αποθήκευση Ενέργειας». Ακόμα, σε ό,τι αφορά την ψηφιακή συνδεσιμότητα, αναφέρονται τα παραδείγματα των συνδέσεων «μέσω υποβρύχιων καλωδίων και δορυφορικών δικτύων, καθώς και η προώθηση ταχείας και αποδοτικής τεχνολογίας 5G βάσει παγκόσμιων προτύπων». Βασική κατεύθυνση θα είναι ακόμα στις Μεταφορές η διαδικασία «απανθρακοποίησης» και «ψηφιοποίησης» των δικτύων και μέσων μεταφοράς, ενώ εξετάζεται η ενίσχυση της συνεργασίας ειδικά στις αερομεταφορές, αλλά και νέες επενδύσεις σε μετρό, όπως και στον ναυτιλιακό κλάδο.

Δημοσιεύματα που φιλοξένησε ο ευρωπαϊκός Τύπος μετά τη Σύνοδο ξεχώριζαν τα πεδία κερδοφορίας που υπάρχουν στους κλάδους της τσιμεντοβιομηχανίας και της σιδηροβιομηχανίας στην Ινδία, όχι μόνο από την πλευρά της μεγάλης βάσης παραγωγής (κοντά μάλιστα σε περιοχές γοργά αναπτυσσόμενες, όπως η Νοτιοανατολική Ασία), αλλά και από την πλευρά των περιθωρίων που ανοίγει η ολική ανανέωση υποδομών και μορφών Ενέργειας.

Ακόμα, πολλοί ξεχωρίζουν τα περιθώρια που «ανοίγει» το μεγάλο σιδηροδρομικό δίκτυο της χώρας, για αξιοποίηση και επέκταση των σιδηροδρομικών εμπορευματικών μεταφορών και «ως συστατικό στοιχείο μιας βαθιάς απαλλαγής από τον άνθρακα».

Τέλος, πολλοί στέκονται στα μεγάλα περιθώρια που προσφέρει η «φτηνή παραγωγή ηλιακής ενέργειας» στην Ινδία. Θυμίζουμε ότι τον Δεκέμβρη του 2015, Ινδία και Γαλλία είχαν πρωτοστατήσει στη δημιουργία της «Διεθνούς Ηλιακής Συμμαχίας». Τότε είχε ξεχωρίσει το ενδιαφέρον κολοσσών όπως και η ινδική «Tata Power», ενώ γινόταν συζήτηση για τη μεγάλη ηλιοφάνεια που έχει η Ινδία (μέχρι και 300 μέρες το χρόνο). Ακόμα, προθυμία για να συμβάλουν συνολικά στην «αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών» είχαν εκφράσει από τότε στελέχη εταιρειών όπως οι «Τοτάλ», «Αρέβα», «Ρεξέλ», «Βεόλια» (από τις μεγαλύτερες εταιρείες διεθνώς στην παροχή «υδάτινων υπηρεσιών», διαχείριση υδάτινων πόρων κ.τ.λ.) και άλλων ακόμα κολοσσών όπως οι «Αλστομ» (Μέταλλο και Μεταφορές), «Βινσί» (Κατασκευές), «Σανοφί» (φαρμακοβιομηχανία), αλλά και των γνωστών «Καρφούρ», «Κρεντίτ Αγκρικόλ», «Ντανόν», «Μισελέν» κ.τ.λ.

Α. Μ