«Τα ίδια Παντελάκη μου, τα ίδια Παντελή μου» μετά από κάθε καταστροφή

ΚΡΑΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ

Τι έγινε με τους πυρόπληκτους στο Μάτι; Τι πήραν τελικά οι πλημμυροπαθείς σε Εύβοια και Καρδίτσα; Πόσο προχώρησαν τα έργα υποδομής; Ρητορικά ερωτήματα, αποκαλυπτικές απαντήσεις

 Τα «μέτρα αποκατάστασης και ενίσχυσης» που εξήγγειλε η κυβέρνηση για τους πυρόπληκτους είναι για άλλη μια φορά μακριά από τις πραγματικές ανάγκες των πληγέντων, που μόνο η αποζημίωση στο 100% των ζημιών που υπέστησαν θα μπορούσε να τους βοηθήσει να ορθοποδήσουν σ' αυτήν τη δύσκολη φάση, καθώς για μεγάλο χρονικό διάστημα πολλοί απ' αυτούς δεν πρόκειται να έχουν εισόδημα.

Αλλωστε, τα όποια μέτρα αποκατάστασης δεν εφαρμόζονται σε κενό αέρος. Για την πλειοψηφία των λαϊκών νοικοκυριών που επλήγησαν η προηγούμενη χρονιά ήταν δύσκολη, όπως και για το σύνολο του λαού, εξαιτίας της κρίσης και της πανδημίας, με μείωση εισοδημάτων, συσσώρευση νέων χρεών και υποχρεώσεων που θα αρχίσουν σιγά σιγά να «σκάνε». Είναι επομένως αναγκαίο να αποκαταστήσουν γρήγορα και χωρίς επιπλέον χρέη τις ζημιές, πράγμα που σε καμία περίπτωση δεν γίνεται με τα μέτρα που ανακοινώθηκαν.

Την ίδια ώρα, στους πυρόπληκτους δεν λείπει ο φόβος ότι ακόμα κι αυτά τα μέτρα μπορεί να μείνουν στα χαρτιά όσο εξειδικεύεται η εφαρμογή τους, παρά τις προσδοκίες που καλλιεργεί η κυβέρνηση.

Οτι πιθανή καθυστέρηση στην υλοποίησή τους θα τα καταστήσει δώρον άδωρον, ή ότι θα υπάρξουν «κόφτες» και αποκλεισμοί όταν τα φώτα σβήσουν και κοπάσει ο πόλεμος των εντυπώσεων από τα κυβερνητικά επιτελεία. Υπάρχει άλλωστε πικρή σχετική εμπειρία από τη σημερινή και όλες τις προηγούμενες κυβερνήσεις, μετά από μεγάλες καταστροφές.

Σε κάθε περίπτωση, ένα κράτος και μια κυβέρνηση που αντιμετωπίζει την προστασία του λαού ως κόστος, που θέλει να το μειώσει ή και να απαλλαγεί από αυτό, δεν μπορεί παρά να αντιμετωπίζει με τον ίδιο τρόπο και την αποζημίωσή του από τις κάθε είδους καταστροφές.

Ακόμα στο «περίμενε»

Ας δούμε τι έχει γίνει στο πιο κοντινό παρελθόν σε αντίστοιχες περιπτώσεις.

-- Πυρκαγιά στο Μάτι, 23/7/2018: Μετά από τρία χρόνια εξαγγελιών και υποσχέσεων τόσο από την προηγούμενη κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ όσο και από τη σημερινή της ΝΔ, αλλά και από την Περιφέρεια και τους δήμους, τα περισσότερα προβλήματα - στεγαστικά κ.ά. - παραμένουν, ενώ οι όποιες νομοθετικές προθεσμίες τέθηκαν για την ελάχιστη ανακούφιση των πυρόπληκτων ουσιαστικά έχουν λήξει. Η πραγματικότητα σήμερα είναι ότι συνεχίζεται η μη έγκαιρη καταβολή της πενιχρής επιδότησης ενοικίου, με το αίτημα αυτή να είναι μηνιαία και όχι τρίμηνη, όπως και η μη καταβολή όλου του ποσού για την αποκατάσταση κατοικιών. Παραμένουν τα προβλήματα που γεννά το ειδικό χωροταξικό σχέδιο και τα προβλήματα με τις δασικές εκτάσεις. Πιο συγκεκριμένα, κατοικίες που κάηκαν και ανήκουν στους οικισμούς Προβάλινθος και Αμπελούπολη έχουν εξαιρεθεί και οι ιδιοκτήτες τους δεν έχουν πάρει τις αναγκαίες αποζημιώσεις για να επισκευάσουν τα σπίτια τους. Την ίδια στιγμή, συνεχίζεται η προσπάθεια «έξωσης» των ελάχιστων οικογενειών που φιλοξενούνται στο ΚΕΔΑ/Ζ και στα ΚΑΑΥ στο Ζούμπερι. Η εμπορευματοποίηση της γης, τα ξενοδοχεία πάνω στον αιγιαλό και οι βίλες που έφραζαν τον δρόμο για τη θάλασσα είναι στη θέση τους και τώρα δεν βαφτίζονται «παγίδες θανάτου» και «αυθαίρετη δόμηση», αλλά «ευκαιρίες ανάπτυξης»!

-- Πλημμύρες Εύβοιας, 8/8/2020: Τα επιδόματα - ψίχουλα αφορούσαν τις πληγείσες κύριες οικίες, αποκλείοντας τις β', δηλαδή το 1/3 από αυτές. Από τις 1.600 αιτήσεις που κατατέθηκαν στον δήμο Διρφύων - Μεσσαπίων για τα 600 ευρώ που αφορούσαν την κάλυψη άμεσων αναγκών, μόνο οι 500 εγκρίθηκαν. Μετά την τροποποίηση της νομοθεσίας που έγινε τον Δεκέμβρη του 2020 και αφορούσε την αποζημίωση βοηθητικών χώρων, εγκρίθηκαν κάποιες επιπλέον αιτήσεις, τα χρήματα που αντιστοιχούσαν σε αυτές όμως ακόμα δεν έχουν δοθεί. Τα δε χρήματα που δόθηκαν για την αποκατάσταση των ζημιών σε σπίτια και καταστήματα είναι σε ορισμένες περιπτώσεις πολύ κάτω από το μέγεθος της ζημιάς. Οι αγρότες δεν αποζημιώθηκαν πλήρως, έμειναν απέξω οι ζημιές σε υποδομές και μηχανήματα. Δεκάδες επαγγελματίες αποζημιώθηκαν ελάχιστα, με ένα εφάπαξ επίδομα από το κράτος.

Εναν χρόνο μετά την πλημμύρα του 2020 και 12 χρόνια μετά την πλημμύρα του 2009, ακόμα δεν έχει ολοκληρωθεί η μελέτη για αντιπλημμυρικά έργα στον Λήλαντα. Στις αρχές Ιούνη, 10 μήνες μετά τις πλημμύρες, η Περιφέρεια έστειλε στον δήμο Χαλκιδέων μία «μελέτη» για αντιπλημμυρικά στον Λήλαντα η οποία ήταν από το 2005, δηλαδή πριν και από την προηγούμενη μεγάλη πλημμύρα του 2009.

-- Πλημμύρες από τον «Ιανό» στην Καρδίτσα, 18/9/2020: Οι πληγέντες αναγκάστηκαν να περάσουν όλο τον χειμώνα με κάποιες προκαταβολές που δεν επαρκούσαν για την κάλυψη των ζημιών, ενώ σε αρκετά χωριά δεκάδες οικογένειες έμειναν άστεγες και φιλοξενήθηκαν σε συγγενείς, καθώς τα σπίτια τους κρίθηκαν κατεδαφιστέα, δεν πήραν έγκαιρα το επίδομα στέγασης και επιπλέον η κατεδάφιση των σπιτιών τους έπρεπε να γίνει με δικά τους έξοδα. Τελικά, μετά από πολλούς μήνες, με πολύ κόπο και ύστερα από την πίεση που άσκησαν με τις κινητοποιήσεις τους, πήραν τις αποζημιώσεις που εξαγγέλθηκαν, οι οποίες στις περισσότερες περιπτώσεις κάλυπταν μόλις το 70% των ζημιών. Ειδικά για τις πληττόμενες επιχειρήσεις, το ποσοστό με το οποίο αποζημιώθηκαν έφτασε το 55% των ζημιών. Αλλά και οι αγρότες, με τις πολλαπλές ζημιές μέσα στον χρόνο, με τις αποζημιώσεις που δίνονται δεν μπορούν να καλύψουν ούτε τα καλλιεργητικά τους έξοδα, πόσο μάλλον να τους μείνει ένα εισόδημα.

Και εδώ, βέβαια, τα πολυδιαφημισμένα αντιπλημμυρικά έργα που γίνονται είναι κυρίως έργα αποκατάστασης, δηλαδή μπαλώνουν τη ζημιά που έγινε από την πλημμύρα. Αποκαλυπτικό είναι, τέλος, ότι το Μουζάκι εν μέσω πανδημίας παραμένει χωρίς Κέντρο Υγείας, το οποίο κατέρρευσε.

-- Σεισμός στη Σάμο, 30/10/2020: Πάνω από τα μισά σπίτια που κρίθηκαν ακατάλληλα δεν έχουν κατεδαφιστεί ακόμα, μόνο το 35% των σεισμόπληκτων έχουν πάρει έγκριση επιδότησης ενοικίου, ελάχιστοι έχουν μπορέσει να υποβάλουν φάκελο για επισκευές. Και ενώ σε λίγες μέρες ξεκινά η νέα σχολική χρονιά, οι ζημιές στα σχολεία και στο Πανεπιστήμιο δεν έχουν επιδιορθωθεί.

-- Σεισμοί στον νομό Λάρισας, 3/3/2021: Η καταγραφή των ζημιών προχώρησε με ρυθμούς χελώνας, ενώ η απίστευτη γραφειοκρατία ανάγκασε πολλούς πληγέντες να μην μπαίνουν καν στη διαδικασία συμπλήρωσης των απαραίτητων εγγράφων. 5 μήνες μετά είναι δεκάδες οι οικογένειες που δεν πήραν ούτε την αποζημίωση των 600 ευρώ. Μόλις πριν από λίγες μέρες ξεκίνησαν να καταβάλλονται οι πρώτες αποζημιώσεις για ζημιές στις οικοσκευές και για επισκευές, για ελάχιστες οικογένειες, και μάλιστα τα ποσά που εγκρίθηκαν όχι μόνο δεν φτάνουν τα 6.000 ευρώ που τους υποσχέθηκαν, αλλά είναι κοντά στα 2.500 ευρώ κατά μέσο όρο. Εκατοντάδες άνθρωποι μένουν ακόμα στους οικίσκους, «βράζοντας» στη ζέστη, τα μπάζα δεν έχουν μαζευτεί ακόμα από τα χωριά. Οι αποζημιώσεις για τη στέγη δεν επαρκούν και δεν υπάρχει κανένα ουσιαστικό μέτρο για ανάπτυξη ενός προγράμματος λαϊκής στέγης με ευθύνη του κράτους, ώστε να μη στέλνονται οι σεισμόπληκτοι στα νύχια τραπεζών και κατασκευαστικών εταιρειών. Είναι χαρακτηριστικό ότι δεκάδες άνθρωποι πλήρωσαν από την τσέπη τους τις μελέτες για την καταλληλότητα των σπιτιών τους. Και, βέβαια, άγνωστο παραμένει αν και πότε θα ξεκινήσουν τα έργα για να θωρακιστεί η περιοχή από έναν νέο σεισμό.

* * *

Τα παραπάνω είναι μερικά μόνο ενδεικτικά παραδείγματα για το τι συμβαίνει στην πραγματικότητα. Και πρέπει να θυμόμαστε ότι όσες λύσεις δόθηκαν ήταν κάτω από την πίεση και τη συλλογική δράση. Το σύνθημα «μόνο ο λαός μπορεί να σώσει τον λαό», με το οποίο δεκάδες σωματεία, αγροτικοί σύλλογοι και μαζικοί φορείς πρωτοστατούν στην οργάνωση της αλληλεγγύης, αλλά και της αγωνιστικής διεκδίκησης μέτρων ανακούφισης και αποκατάστασης των πληγέντων, δείχνει τον δρόμο για να μη γίνουν οι πυρόπληκτοι «στο ίδιο έργο θεατές».

Γ. Π