Οι «φρουροί του δάσους» παλεύουν για την επιβίωσή τους

ΡΗΤΙΝΟΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΕΣ - ΔΑΣΕΡΓΑΤΕΣ

Ο «Ριζοσπάστης» συζήτησε με τον Βαγγέλη Γεωργαντζή, πρόεδρο του Σωματείου Ρητινοκαλλιεργητών - Δασεργατών Εύβοιας

Κτηνοτρόφοι, μελισσοκόμοι, καλλιεργητές είδαν να γίνεται στάχτη το βιος τους από την πυρκαγιά στην Εύβοια, αλλά και το φυσικό περιβάλλον που είναι απαραίτητο για να αναπτύξουν τη δραστηριότητά τους.

Στον μακρύ αυτόν κατάλογο περιλαμβάνονται και οι 800 ρητινοκαλλιεργητές που δραστηριοποιούνταν στην περιοχή της βορειοκεντρικής Εύβοιας, καθώς η καταστροφή του πευκοδάσους τούς στερεί τη δυνατότητα να επιβιώσουν από τη δραστηριότητα της συλλογής του ρετσινιού.

Την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί περιέγραψε στον «Ριζοσπάστη» ο Βαγγέλης Γεωργαντζής, πρόεδρος του Σωματείου Ρητινοκαλλιεργητών - Δασεργατών Εύβοιας.

Οι ρητινοκαλλιεργητές, όπως εξηγεί, δεν έχουν χάσει μόνο τη δουλειά τους αλλά και το ίδιο το δάσος στο οποίο δούλευαν. «Από το Μαντούδι μέχρι τη βόρεια Εύβοια δεν υπάρχει πια καθόλου δάσος. Εχει καεί όλος ο ορεινός όγκος, από θάλασσα σε θάλασσα, από τον Ευβοϊκό μέχρι το Αιγαίο», αναφέρει.

Η δραματική αυτή εικόνα, όπως τονίζει, είναι το αποτέλεσμα της παρουσίας μόλις 18 πυροσβεστικών οχημάτων κατά τη διάρκεια των δύο πρώτων ημερών της πυρκαγιάς, όταν δεν έπνεε άνεμος και υπήρχε ακόμα η δυνατότητα η κατάσταση να αντιμετωπιστεί.

«Η Εύβοια παρήγε το 80% - 85% της ρητίνης πανελλαδικά, γύρω στους 5.500 τόνους ετησίως», επισημαίνει, ενώ στη ρητινοκαλλιέργεια βασιζόταν σημαντικό μέρος του εισοδήματος του τόπου. Ετσι, οι οικονομικές επιπτώσεις της καταστροφής του επαγγέλματος δεν περιορίζονται στις 800 οικογένειες που ζούσαν από αυτό, αλλά αγγίζουν συνολικά τον λαό της περιοχής.

Η απειλή του επαγγέλματος με συρρίκνωση, ακόμα και αφανισμό, δεν έχει μόνο οικονομικές αλλά και περιβαλλοντικές συνέπειες. Οι ρητινοπαραγωγοί - δασεργάτες ζουν και δουλεύουν μέσα στο δάσος. Είναι αυτοί που συντηρούν τους λιγοστούς δασικούς δρόμους, ανοίγουν νέους, καθαρίζουν και προστατεύουν τις δασικές εκτάσεις από πυρκαγιές και άλλους κινδύνους.

Στη δραστηριότητα αυτή, ωστόσο, δεν είχαν την απαραίτητη στήριξη του κράτους. Χαρακτηριστικά, ο Β. Γεωργαντζής αναφέρεται στην κακοκαιρία «Μήδεια» του περασμένου χειμώνα: Οι εργαζόμενοι ζητούσαν από τις αρμόδιες υπηρεσίες να απομακρύνουν τα σπασμένα δέντρα, χωρίς καμία ανταπόκριση. Σε πολλές περιπτώσεις τα υλικά από την κακοκαιρία απομακρύνθηκαν με δικά τους μέσα, χωρίς καμία βοήθεια. «Ακόμα και σε αυτές τις συνθήκες ο κόσμος ήταν μέσα στο δάσος και αγωνιζόταν», διαπιστώνει.

Θα δώσουμε όλες μας τις δυνάμεις

«Θα παλέψουμε με όλες μας τις δυνάμεις να μην υπάρξει ούτε ένας άνεργος που θα αναγκαστεί να εγκαταλείψει τον τόπο του», σημειώνει ο πρόεδρος του Σωματείου. Οπως αναφέρει, οι εργαζόμενοι έχουν μπροστά τους έναν «Γολγοθά επιβίωσης». Δεν παλεύουν μόνο για να μπορέσουν να σταθούν ξανά στα πόδια τους, να παραμείνουν στον τόπο τους, να επιβιώσουν οι ίδιοι και οι οικογένειές τους, αλλά και για να συμβάλουν ώστε να αναγεννηθεί το κατεστραμμένο σήμερα δάσος.

Τις επόμενες μέρες το Σωματείο θα προχωρήσει σε Γενική Συνέλευση. Στα αιτήματα που έχουν μέχρι στιγμής διαμορφώσει οι εργαζόμενοι, εκτός από τη διεκδίκηση άμεσης και πλήρους αποζημίωσης όλων των πληγέντων, έχουν συγκεκριμένες προτάσεις για τους ρητινοκαλλιεργητές.

Διεκδικούν τη συνταξιοδότηση όλων των συναδέλφων τους που βρίσκονται σε ηλικία μεγαλύτερη των 55 ετών, οι οποίοι έχουν εξάλλου βαρέα ένσημα για τα χρόνια που έχουν δουλέψει.

Αντίστοιχα, όσον αφορά τους νεότερους, ο πρόεδρος του Σωματείου τονίζει τη σημασία του αιτήματος να δουλέψουν στην κατασκευή αντιπλημμυρικών έργων, τα οποία είναι αυτήν τη στιγμή απολύτως επείγουσα ανάγκη. Οι εργαζόμενοι μπορούν να έχουν πολύτιμη συμβολή, καθαρίζοντας τις καμένες εκτάσεις, φτιάχνοντας κορμοδεσιές και φράγματα για την πρόληψη της πλημμύρας.

Οι δασεργάτες που ρητίνευαν τα πεύκα έχουν να παίξουν σημαντικό ρόλο και στην αναζωογόνηση του κατεστραμμένου σήμερα δάσους. «Το δάσος της χαλεπίου πεύκης ξεκινάει από μόνο του την αναδάσωση», σημειώνει ο πρόεδρος του Σωματείου.

Στη διαδικασία αυτή οι ρητινοκαλλιεργητές μπορούν και πρέπει να συμβάλουν με τις εργασίες που ξέρουν πολύ καλά να κάνουν, όπως ο καθαρισμός του υπόροφου, η συντήρηση των νέων πεύκων, η αραίωση των δέντρων, η δημιουργία και η συντήρηση δασικών δρόμων. «Οφελος δεν θα έχουμε μόνο εμείς που θα συνεχίσουμε να δουλεύουμε στο επάγγελμα. Οφελος θα είναι για όλους να μπορέσουμε να παραδώσουμε μετά από 20 χρόνια ένα νέο και υγιές δάσος στα παιδιά μας», καταλήγει.

....

Τώρα δίνουν τη μάχη στα καμένα...

Στον μικρό οικισμό Τσαπουρνιά, ανάμεσα σε Αγριοβοτάνι, Ελληνικά και Βασιλικά οι λιγοστοί κάτοικοι κι όσοι επισκέπτες για τις καλοκαιρινές διακοπές απέμειναν, δίνουν τη μάχη για τα αυτονόητα καθημερινά πράγματα.

Το χωριό κυκλώθηκε από τη φωτιά, κάηκαν σπίτια, δύο ξυλουργεία, ένας ξενώνας, ελιές, μελίσσια, ζώα και όλος ο δασικός πλούτος του. Ο,τι σώθηκε σώθηκε χάρη στην προσπάθεια λιγοστών κατοίκων, που σήμερα πνίγονται στη στάχτη, ζουν σε μια αποπνικτική ατμόσφαιρα, με τη μυρωδιά του καμένου διάχυτη. Ζουν χωρίς ρεύμα και χωρίς νερό, αφού τα δίκτυα έχουν υποστεί μεγάλες βλάβες.

Χωρίς κινητή τηλεφωνία πολλοί απ' αυτούς, ανάμεσά τους ηλικιωμένοι, άρρωστοι, μικρά παιδιά. Οσοι είναι τυχεροί και έχουν γεννήτρια, αφού το χωριό τον χειμώνα μένει λόγω του χιονιά για μεγάλα διαστήματα χωρίς ρεύμα, λειτουργούν τα απολύτως απαραίτητα: Ενα ψυγείο, έναν ανεμιστήρα...

Αγωνιούν ωστόσο για τα καύσιμα, αφού η τροφοδοσία δεν έχει αποκατασταθεί και το κόστος είναι ούτως ή άλλως μεγάλο για ανθρώπους που έχασαν τα πάντα. Φαγητό και είδη πρώτης ανάγκης φτάνουν στο χωριό από βοήθεια ανθρώπων και φορέων, μοιράζεται και διανέμεται εξίσου στις οικογένειες του χωριού από ομάδα γυναικών.

* * *

Μέσα σε αυτήν την προσπάθεια να βγει η κάθε μέρα, στην άκρη του μυαλού όλων είναι τα μεγάλα προβλήματα που έρχονται. Ολοι έμειναν χωρίς δουλειά αφού ζούσαν απ' την καλλιέργεια του πεύκου, τα μελίσσια, την κτηνοτροφία... Τίποτα απ' αυτά δεν υπάρχει πια. «Πώς θα ζήσουμε;», αναρωτιούνται ακόμα και μικρά παιδιά, του Λυκείου, που ήδη σκέφτονται τη μετανάστευση σαν τη μόνη προοπτική.

Ταυτόχρονα, μόνο τρόμο προκαλούν ο χειμώνας και οι βροχές. Δίχως κλαδί να έχει απομείνει είναι μαθηματικά βέβαιο ότι το χωριό θα πνιγεί. Το αίτημα για μέτρα αντιπλημμυρικής προστασίας ακούγεται όλο και πιο δυνατά. Μαζί με το αίτημα να καθαριστούν δρόμοι έστω στο και πέντε αφού τα κουφάρια των κορμών είναι μεγάλη απειλή για τους διερχόμενους.

* * *

Δουλειά ολημερίς, να συμμαζευτεί ό,τι συμμαζεύεται στα αποκαΐδια, να επιδιορθωθούν όπως όπως ζημιές στα δίκτυα, στους δρόμους, σε σπίτια κι αποθήκες, να φροντίσουν ποια οικογένεια χρειάζεται κάτι και τι, σε μια ανάπαυλα οι κάτοικοι του οικισμού συζητάνε πού βρίσκονται. Κάθε συζήτηση για το μέλλον φέρνει δάκρυα στα μάτια.

Ο Γιώργος και ο Νίκος, νέοι άνθρωποι με τρία και δύο παιδιά, ζούσαν απ' την καλλιέργεια του πεύκου. Συζητάμε για τα μέτρα που ανακοίνωσε η κυβέρνηση. «Δεν ακούσαμε τίποτα», λένε, όλη μέρα τρέχουν για τις ανάγκες της καθημερινότητας, «αποζημιώσεις ναι, εντάξει, να δοθούν, να είναι μεγάλες, αλλά εμείς τη δουλειά μας θέλουμε, το μέλλον μας, το μέλλον των παιδιών μας, αυτό μπορούν να μας το δώσουν πίσω;», ρωτάνε ξέροντας ήδη την απάντηση.

«Και τι να αποζημιώσουν; Την καταστροφή; Το ρεύμα και το τηλέφωνο που πρέπει να πληρωθούν κάθε μήνα; Τα φροντιστήρια των παιδιών; Το φαγητό; Τα ρούχα τους; Και το μέλλον τους; Πώς αποζημιώνονται αυτά;»...

Ο Αντώνης είδε ένα μέρος του σπιτιού του να καίγεται και ο Πέτρος τον ξενώνα που λειτουργούσε στο χωριό και το σπίτι του ολοσχερώς. «Ναι, δεν είχαμε νεκρούς», λέει ο Πέτρος, «αλλά αυτοί εδώ;» - δείχνει τον Αντώνη - «είναι ζωντανοί;». «Ζωντανοί νεκροί είναι, πώς θα ζήσουν; Πώς θα εξασφαλίσουν τις ανάγκες των οικογενειών τους;».

Ο Αντώνης είναι 55 χρόνων, ρητινοπαραγωγός. «Αν είχαμε καεί μόνο εμείς θα πηγαίναμε στο διπλανό χωριό να δουλέψουμε, τώρα όμως δεν υπάρχει τίποτα πουθενά», μας λέει. «Πού να βρω δουλειά, όχι μόνο εγώ, όλοι, χιλιάδες εδώ ζούσαν απ' το δάσος».

Οσο για τις αποζημιώσεις κουνάει το κεφάλι ειρωνικά, «ίσως δώσουν κάτι να κλείσουν κανένα στόμα. Μετά; Μετά θα μας ξεχάσουν όπως συμβαίνει πάντα».

* * *

Οι κάτοικοι οργανώνουν ήδη τις επόμενες κινήσεις τους, μαζεύουν υπογραφές κάτω από κάποια πρώτα αιτήματα και συζητάνε τι άλλο πρέπει να γίνει μπροστά σε έναν χειμώνα που για τα χωριά τους ήταν πάντα δύσκολος αλλά τώρα φαντάζει απειλητικός.

Κοιμήθηκαν μια νύχτα σε έναν παράδεισο και ξύπνησαν σε μια κόλαση, όπως και οι κάτοικοι όλων των γειτονικών χωριών. Μια κόλαση που τους θυμίζει κάθε λεπτό ότι μόνο ο λαός μπορεί να σώσει τον λαό...

Βάσω ΝΙΕΡΡΗ