«Τέχνη του λαού-αγωνιστή, του λαού ποιητή»

Άρθρο από το 8σέλιδο αφιέρωμα στον μεγάλο μας μουσικοσυνθέτη Μίκη Θεοδωράκη, που περιλαμβάνεται στο τεύχος Σεπτεμβρίου του "Οδηγητή", το οποίο κυκλοφορεί

«Τέχνη του λαού-αγωνιστή, του λαού ποιητή»: Αυτός ήταν ο τίτλος άρθρου στο ξεκίνημα του αφιερώμα­τος του «Οδηγητή» με αφορμή διαγωνισμό έντεχνου και λαϊκού τραγουδιού στα πλαίσια του 8^ου Φεστιβάλ ΚΝΕ-«Οδηγητή» το 1982, στον οποίο ο Μίκης ήταν στην κριτική επιτροπή μαζί με τον Γιάννη Ρίτσο και άλλους σπουδαίους καλ­λιτέχνες. Αυτήν την τέχνη εξύψωσε ο Μίκης Θεοδωράκης με ένα έργο που έκανε όσους «προσμένουν την ώρα, προσμένουν να σημάνουν την ανάσταση», να παίρνουν δύναμη και κουράγιο.

Αλίμονο αν μέσα σε λίγες γραμμές μπορούσαμε να αποτυπώ­σουμε τον πλούτο του έργου του, το τι μας έχει προσφέρει. Σε αυτό το κείμενο προσπαθήσαμε να αναφέρουμε λίγες στιγμές από τη σχέση του με το Φεστιβάλ της ΚΝΕ και του «Οδηγητή», τις πρώτες σκέψεις που κάναμε για το πώς τον «γνωρίσαμε», το πώς έχουμε την ευθύνη να συνεχίσουμε να τον «τραγουδάμε»...

Το Φεστιβάλ της ΚΝΕ μέσα από τα δικά του λόγια

Σε μια περίοδο που όπως γραφόταν «πρέπει να ξε­φύγουμε από τα τραγούδια που μιλάνε για σφιγμένες γροθιές», ο Μίκης με τις συμμετοχές του στα Φεστι­βάλ της ΚΝΕ συνέχισε να μιλά στην καρδιά και τον νου του λαού. Σταθερά συμμετείχε στις εκδηλώσεις του και μας «μάθαινε» μέσα από το συγκλονιστικό του έργο πως «αυτό το χαμόγελο και αυτόν τον ουρανό δεν μπορούν να μας τον πάρουν».

Σε δήλωσή του στον «Οδηγητή» μπροστά στο 4ο Φεστιβάλ, το 1978, που συνέπιπτε με τα 10 χρόνια από την ίδρυση της ΚΝΕ, έγραφε χαρακτηριστικά για τη σημασία κατοχύρωσης του θεσμού του Φε­στιβάλ: «Χαίρομαι γιατί σήμερα η νεολαία μπορεί επιτέ­λους να πραγματοποιήσει τους στόχους της επαναστατι­κής νεολαίας του παρελθόντος. Χαίρομαι που έχει γίνει πραγματικότητα ο παλιός στόχος της Δ.Ν Λαμπράκη να πραγματοποιήσει ένα Φεστιβάλ… Δεν θα πρέπει- δεν το λέω αυτό σα φωνή ηττοπάθειας το λέω σαν προειδοποί­ηση- να μην είμαστε πάντα σίγουροι για το τι μας περι­μένει… μας περιμένουν μεγάλες δοκιμασίες. Πρέπει να είμαστε σίγουροι -και από τους νέους ιδιαίτερα οι Κνίτες- πως όσο πιο γρήγορα ετοιμαστούμε τότε για άλλη μια φορά ο αντίπαλος θα σπάσει τα μούτρα του...».

Ο Μίκης είχε γνήσιο ενδιαφέρον για το Φεστιβάλ, τα χαρακτηριστικά που έπρεπε να έχει, το πώς πραγμα­τικά θα συντελούσε στην προσπάθεια να αναπτυχθεί μια πρωτότυπη καλλιτεχνική δημιουργία, έτσι που «ο καλλι­τέχνης θα φτιάξει πραγματική τέχνη. Μια τέχνη που θα ανήκει πραγματικά στο λαό», όπως ο ίδιος σημείωνε. Εί­ναι χαρακτηριστικό το απόσπασμα από συνέντευξη που έδωσε τον Σεπτέμβρη του 1978 στον Ριζοσπάστη, απαντώντας σε σχετική ερώτηση για το Φεστιβάλ: «… Στα πλαίσια του Φεστιβάλ μπορούν να γίνουν διαγωνισμοί χορωδιών και άλλων καλλιτεχνικών συγκροτημάτων. Επί­σης οι καλλιτέχνες να δίνουν εκεί τις πρώτες εκτελέσεις των έργων τους. Να φιλοδοξήσουν οι νέοι όπως αυτό το Φεστιβάλ για να γίνει ένας σταθμός μέσα στην πνευματι­κή πορείου του λαού».

Στις εκδηλώσεις του 8ου Φεστιβάλ ΚΝΕ-«Οδηγητή» στον Πειραιά, απευθυνόμενος στα μέλη της ΚΝΕ έλεγε: «…Σήμερα εσείς-νέοι κομμουνιστές έχετε την με­γάλη τιμή και την βαριά ευθύνη να κρατάτε στα χέρια σας τη σκυτάλη που τόσο ψηλά κράτησαν οι ΕΠΟΝίτες του Υμηττού, ο Σωτήρης Πέτρουλας, οι νεκροί του Πο­λυτεχνείου. Ωστόσο τα βλέμματά σας, τα βλέμματά μας στρέφονται σταθερά προς το μέλλον. Γιατί είναι αύριο και μεθαύριο που πιθανόν όλοι μαζί, όμως σίγουρα εσείς οι νεολαίοι θα χτίσετε τη νέα κοινωνία -την κοινωνία της δικαιοσύνης και της ελευθερίας- την κοινωνία του σοσι­αλισμού, την κοινωνία του κομμουνισμού…».

Τα μέλη της ΚΝΕ, χιλιάδες νέοι και νέες της χώ­ρας μας έμαθαν και θα συνεχίζουν να «γνωρίζουν» τον Μίκη σε όλες τις στιγμές που «θα γράφουν ποί­ηση με την ζωή τους».

Γιατί θα συνεχίσουμε να ξεκινάμε πορείες και μεγάλες πολιτικές εκδηλώσεις με το «ωστικό κύμα» των «δέντρων που δεν κάμπτονται» του Canto General. Οι μαθητές θα τραγουδάνε στις εκδηλώσεις που θα κάνουν για την εξέ­γερση του Πολυτεχνείου «ανάθεμα την ώρα, κατάρα τη στιγμή, σκοτώσαν οι φασίστες το γελαστό παιδί» και τόσα άλλα. Γιατί όταν θα δίνουμε τη μάχη για να μην ξεχαστεί η ναζιστική θηριωδία και το μεγαλείο της ύπαρξης όσων αναμετρήθηκαν με το τέρας του φασισμού, θα έχουμε «συνοδοιπόρο» τον «Αντώνη» και τις «γυναίκες του Άου­σβιτς». Όταν θα αντλούμε δύναμη στην αναμέτρηση με τις δυσκολίες του αγώνα, θα μας βοηθά «στων φρουρών το πείσμα να σταθούμε ορθοί».

Το έργο του θα μας συντροφεύει τις «νύχτες που κλαιν των ανθρώπων τα βάσανα» σε κάθε πλευρά της ζωής μας. Όταν ερωτευόμαστε με την «όμορφη πόλη» και όταν χορεύουμε για τα «μικρά και ανήλιαγα στενά» δίνοντας υπόσχεση πως «εμείς θα ζήσουμε και ας είμαστε φτωχοί».

Ο Μίκης θα είναι πάντα μαζί μας όταν θα σφίγ­γουμε το χέρι και θα κάνουμε τον ήλιο να μοιάζει βέβαιος για τον κόσμο.

Kυκλοφόρησε ο «Οδηγητής», με 8σέλιδοαφιέρωμα στον Μίκη Θεοδωράκη