Το σχολείο του σήμερα και του αύριο, με μια «ματιά» στο χθες…

Διδασκαλία Πληροφορικής σε σοβιετικό σχολείο το 1986

«(... ) πώς θα μπορέσουμε να σχεδιάσουμε και να υλοποιήσουμε το σχολείο του μέλλοντος. Ένα σχολείο το οποίο θα έχει ως κεντρικό σκοπό να προσφέρει γνώση, αλλά και δεξιότητες στους μαθητές από αφοσιωμένους δασκάλους και καθηγητές, έτσι ώστε να σας προετοιμάσουμε, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, για ό,τι επιλέξετε να κάνετε, τελικά, στη ζωή σας όταν ολοκληρωθεί το σχολείο. (...) Ναι, είμαστε εδώ για να σπάσουμε στεγανά και αντιλήψεις που νομίζω ότι ταλαιπώρησαν και ταλαιπωρούν την εκπαίδευση εδώ και πολλά χρόνια».

Τα παραπάνω λόγια ανήκουν στον πρωθυπουργό, Κ. Μητσοτάκη, και ειπώθηκαν πριν λίγο καιρό σε εκδήλωση με μαθητές. Φράσεις όπως «σχολείο του μέλλοντος» και «σχολείο του αύριο» επανέρχονται συχνά από εκπροσώπους της κυβέρνησης και άλλων αστικών κομμάτων, αλλά και αρθρογράφους του αστικού τύπου. Προφανώς η κυβέρνηση υπογραμμίζει την ανάγκη να εφαρμοστούν οι μεταρρυθμίσεις που προωθεί, προκειμένου αυτό το σχολείο να γίνει πράξη.

Δεν θα αναλωθούμε εδώ στο να αποδείξουμε ότι αυτό που ονομάζουν «σχολείο του αύριο» είναι στην πραγματικότητα το σχολείο των κοινωνικών φραγμών και διακρίσεων, της ημιμάθειας, της εμπορευματοποίησης της γνώσης, που θα αναγκάζει τους γονείς να βάλουν περισσότερο το χέρι στην τσέπη.

Αξίζει, όμως, να ρίξουμε μια ματιά στο σχολείο που μέχρι σήμερα έχουν διαμορφώσει με την πολιτική τους αυτοί που εμφανίζονται ως «οραματιστές», δηλαδή όλες οι αστικές κυβερνήσεις που υλοποίησαν τις κατευθύνσεις της ΕΕ.

Στο σημερινό σχολείο, ενδεικτικά:

Υπάρχουν τουλάχιστον 48.000 κενές θέσεις μονίμων καθηγητών και δασκάλων, αφού, μπορεί η κυβέρνηση να πανηγυρίζει ότι φέτος έκανε 11.700 μόνιμους διορισμούς, οι ανάγκες όμως στα σχολεία είναι πολύ μεγαλύτερες (52.000 αναπληρωτές δούλεψαν πέρυσι και άλλοι 8.000 συνταξιοδοτήθηκαν).

Το 30% των σχολικών κτιρίων είναι 50ετίας.

Γυμναστήριο έχει το 6% των Δημοτικών και το 22% των Γυμνασίων - Λυκείων. Αίθουσα πολλαπλών χρήσεων έχει το 27% των Δημοτικών. Εργαστήριο Φυσικών Επιστημών έχει το 5% των Δημοτικών και το 26% των Γυμνασίων - Λυκείων.

700.000 μαθητές και μαθήτριες φοιτούν σε τμήματα από 21 έως 30 μαθητών.

Για το τελευταίο, βέβαια, η κυβέρνηση έχει απάντηση: Παλιά υπήρχαν 40 μαθητές σε κάθε τάξη, άρα «μας παίρνει» να συγχωνεύσουμε άλλα 1.000 τμήματα μόνο στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση... Περίεργη αντίληψη, είναι η αλήθεια, για το πώς θα φτάσουμε στο «σχολείο του αύριο».

Τι γινόταν, όμως, στην ΕΣΣΔ και τις άλλες σοσιαλιστικές χώρες την εποχή που στην Ελλάδα υπήρχαν 40 μαθητές σε κάθε τμήμα;

 

Κιτ των Σοβιετικών μαθητών για την κατασκευή τηλεόρασης

H κατάργηση των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής απελευθέρωσε τον άνθρωπο από τα δεσμά της μισθωτής σκλαβιάς, επιτάχυνε την ανάπτυξη της παραγωγικής και ερευνητικής διαδικασίας με κίνητρο και αποτέλεσμα μια θεαματικά γρήγορη άνοδο της κοινωνικής ευημερίας. Το σοβιετικό εκπαιδευτικό σύστημα αναγνωρίζονταν και από τους Δυτικούς για τη σαφέστατη, συντριπτική υπεροχή του στη σφαιρικότητα των γνώσεων που έδινε στους νέους.

Κοινό χαρακτηριστικό των εκπαιδευτικών συστημάτων στις χώρες της σοσιαλιστικής οικοδόμησης ήταν οι προσπάθειες εισαγωγής του πολυτεχνισμού, ώστε να μην είναι κανείς “δεμένος” για όλη του τη ζωή σε ένα επάγγελμα, και καθιέρωσης οκτάχρονου έως δεκάχρονου συστήματος υποχρεωτικής εκπαίδευσης.

Ενδεικτικά μόνο θα αναφέρουμε ότι οι χώρες αυτές ήταν οι πρώτες που εισήγαγαν τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές στην εκπαιδευτική διαδικασία, ήδη από τη δεκαετία του ’80. Ενδεικτική είναι επίσης μία εικόνα του 1980 που δείχνει ένα εκπαιδευτικό κιτ που είχαν το 1980 οι Σοβιετικοί μαθητές για την κατασκευή… τηλεόρασης. Οποιαδήποτε σύγκριση, όχι μόνο με το σχολείο στην καπιταλιστική Ελλάδα του 1980, αλλά και του 2021, προκαλεί μόνο γέλιο ή και κλάμα…

Ας αναρωτηθεί, λοιπόν, ο καθένας: Αν αυτά μπορούσαν να γίνουν τότε, ποιες είναι οι δυνατότητες σήμερα για να έχουμε ένα σχολείο στο ύψος των αναγκών κάθε μαθητή, ένα σχολείο δημόσιο και δωρεάν που θα βγάζει πολύπλευρα μορφωμένους ανθρώπους, ανεξάρτητα από το αν θα συνεχίσουν στο Πανεπιστήμιο ή στην Επαγγελματική Εκπαίδευση. Ένα σχολείο που δεν θα εξοντώνει τους μαθητές, δεν θα τους κατηγοριοποιεί σε αυτούς που «τα παίρνουν» και σε αυτούς που κάνουν μόνο για «να μάθουν μια τέχνη», δεν θα αναγκάζει τους γονείς να βάζουν το χέρι βαθιά στην τσέπη.

Αυτό είναι το σχολείο του αύριο για το οποίο αξίζει να αγωνιστούμε!