Μεγάλη συγκέντρωση και πορεία στους δρόμους της Αβάνας πραγματοποίησαν το Σάββατο 27 Νοέμβρη, χιλιάδες φοιτητές, μαθητές, απλός λαός αλλά και αγήματα των Επαναστατικών Ένοπλων Δυνάμεων της Κούβας με αφορμή την συμπλήρωση 150 χρόνων από την εκτέλεση 8 φοιτητών από τους Ισπανούς αποικιοκράτες, την περίοδο του εθνικοανεξαρτησιακού αγώνα της Κούβας.
Η συγκέντρωση πήρε χαρακτήρα υπεράσπισης της Κουβανικής Επανάστασης και των κατακτήσεων του Κουβανικού λαού ενάντια στην ιμπεριαλιστική επιθετικότητα και τον αποκλεισμό, ενώ στην κεφαλή της πορείας βρισκόταν ο Μιγκέλ Ντίας Κανέλ, Α’ Γραμματέας του ΚΚ Κούβας και Πρόεδρος της Κούβας.
(Με πληροφορίες από: Granma.cu)
Το ΚΚΕ και ο προλεταριακός διεθνισμός με την Κουβανική Επανάσταση
ΑπάντησηΔιαγραφήΟι Θέσεις της ΚΕ του ΚΚΕ για το 20ό Συνέδριο αναφέρουν: «[...] Η καπιταλιστικοποίηση της Κίνας και η ενίσχυση των καπιταλιστικών σχέσεων σε χώρες που επιδίωκαν τη σοσιαλιστική οικοδόμηση όπως το Βιετνάμ και η Κούβα, χειροτέρευσαν την κατάσταση στο διεθνές κομμουνιστικό κίνημα». Αυτό στηρίζεται σε πραγματικά στοιχεία που καταγράφονται ιδιαίτερα στις αποφάσεις των δύο τελευταίων συνεδρίων του ΚΚ Κούβας.
Συγκεκριμένα, από την απόφαση του 7ου Συνεδρίου του ΚΚ Κούβας (2016) σε σχέση με την «Επικαιροποίηση των πολιτικών και οικονομικών κατευθύνσεων για την περίοδο 2016 - 2021»1αναγνωρίζεται η αντικειμενική ύπαρξη των σχέσεων της αγοράς2, η «ατομική ιδιοκτησία φυσικών και νομικών προσώπων, τόσο Κουβανών, όσο και αλλοδαπών»3 (αν και απαγορεύεται η συγκέντρωση περιουσίας ή πλούτου). Ακόμη, αποφασίζεται η «αύξηση της συμμετοχής ξένου κεφαλαίου ως σημαντικής πηγής ανάπτυξης της χώρας»4και εγκαθιδρύεται η «Ειδική Ζώνη Ανάπτυξης του Μαριέλ ενώ προωθείται και η δημιουργία νέων»5. Προβλέπεται η «διεύρυνση της εργασίας στον μη κρατικό τομέα ως άλλη μία εναλλακτική εργασίας»6, ότι «η μη κρατική δραστηριότητα στον τουρισμό (γαστρονομία, φιλοξενία, άλλες υπηρεσίες) θα συνεχίσει να αναπτύσσεται ως συμπληρωματική προς την κρατική»7κ.ο.κ. Οι αποφάσεις αυτές έρχονται σε συνέχεια των «Κατευθύνσεων Οικονομικής και Κοινωνικής Πολιτικής» του 6ου Συνεδρίου του ΚΚ Κούβας, που εισάγουν στην κουβανική οικονομία μεταξύ άλλων τις επιχειρήσεις μεικτού κεφαλαίου, την ιδιοσυντήρηση των κρατικών επιχειρήσεων, τα χρηματικά κίνητρα στους εργαζόμενους μέσω του μισθού, την παραπέρα ενσωμάτωσή της σε ενώσεις όπου κυριαρχούν καπιταλιστικές οικονομίες, όπως η ALBA, κ.ο.κ. Αυτές είναι μόνο μερικές κατευθύνσεις, που όμως μας επιτρέπουν να διακρίνουμε ανησυχητικές εξελίξεις ως προς το ζήτημα της σταδιακής επέκτασης καπιταλιστικών σχέσεων στην Κούβα. Κατά συνέπεια είναι λογικό να δημιουργούνται απορίες σε συντρόφους τόσο από την Ελλάδα όσο και από άλλα Κομμουνιστικά και Εργατικά Κόμματα σχετικά με το πού θα καταλήξει η πορεία αυτή. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
Το Κόμμα μας έχει σταθεί από την ίδρυσή του αλληλέγγυο προς την Κουβανική Επανάσταση, τηρώντας στάση αρχών. Εχει παλέψει ενάντια στον εγκληματικό οικονομικό αποκλεισμό που επέβαλαν οι ΗΠΑ, ενάντια στην αντιδραστική Κοινή Θέση της ΕΕ, η οποία παρεμβαίνει στα εσωτερικά ζητήματα της Κούβας, για την απελευθέρωση των πέντε Κουβανών Αγωνιστών που βρίσκονταν έγκλειστοι στις φυλακές των ΗΠΑ για 16 χρόνια. Μέλη και στελέχη του ΚΚΕ και της ΚΝΕ βρέθηκαν στο πλευρό της Κούβας και μέσα από τις αυτοτελείς δράσεις των συνδικάτων και μαζικών φορέων. Το Κόμμα μας έδειξε το πραγματικό περιεχόμενο του προλεταριακού διεθνισμού, σε αντίθεση με τους «φίλους» της Κούβας, που διαλαλούν την αλληλεγγύη τους, όμως τη συκοφαντούν ανοιχτά για δήθεν παραβίαση των δημοκρατικών ελευθεριών, όπως το Κόμμα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, που, ενώ διακηρύσσει τη στήριξή του στην Κούβα, βραβεύει τους αντεπαναστάτες διά χειρός του σημερινού κόμματος - προέδρου του, της Linke8.
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ αλληλεγγύη, ο πραγματικός διεθνισμός δε μπορεί να μην πατούν στην πραγματικότητα. Αν μέναμε στην αλληλεγγύη στη βάση των διακηρύξεων, δεν θα βγάζαμε συμπεράσματα από την πορεία της αντεπανάστασης και την παλινόρθωση του καπιταλισμού στην ΕΣΣΔ. Αντίστοιχα, θα έπρεπε να υπερασπιζόμαστε και τα όσα υποστηρίζει η Κίνα περί της σοσιαλιστικής ταυτότητάς της, ενώ τα πράγματα δεν είναι καθόλου έτσι: Η καπιταλιστικοποιημένη σήμερα Κίνα καταλαμβάνει καίρια θέση σε παγκόσμιο οικονομικό, αλλά και στρατιωτικό επίπεδο και στο εσωτερικό της καταγράφονται κοινωνικές διαφορές, δεδομένου ότι μια χούφτα Κινέζοι δισεκατομμυριούχοι έχουν τόσο πλούτο στα χέρια τους όσο εκατοντάδες εκατομμύρια άλλοι που ζουν στην ανέχεια. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
Χρειάζεται επομένως ακριβής εκτίμηση της κατάστασης και αυτό που ισχύει σήμερα στην Κούβα είναι η ύπαρξη μισού εκατομμυρίου επιχειρηματιών9, πράγμα που επιστεγάστηκε από την πρόσφατη αδειοδότηση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, όπως και το γεγονός ότι το ένα τρίτο των εργαζομένων (1,5 εκατομμύριο) απασχολείται στον ιδιωτικό τομέα, επομένως υπάρχει εκμετάλλευση εργατικής δύναμης10. Ομοίως ισχύει ότι πάνω από 400 επιχειρήσεις (με στοιχεία στα τέλη του 2015) έχουν επενδύσει ή ενδιαφέρονται να επενδύσουν στην ειδικού καθεστώτος και τελωνειακά απαλλαγμένη Ειδική Ζώνη Ανάπτυξης του Μαριέλ, ενώ ήδη βρίσκονται εγκατεστημένα εκεί μονοπώλια από το Μεξικό, την Ισπανία, το Βέλγιο, τη Βραζιλία. Ολα αυτά βρίσκονται στον παρονομαστή της απόφασης περί «αξιοποίησης μη κρατικών πόρων (...) για την αποκατάσταση της παραγωγής και των υπηρεσιών και για τον εκσυγχρονισμό του παραγωγικού ιστού, που είναι αναγκαία για την ανάπτυξη», της αναγνώρισης «μη κρατικών μορφών ιδιοκτησίας και διαχείρισης [η οποία] συμβάλλει στην απελευθέρωση των παραγωγικών δυνάμεων» , των δηλώσεων περί «επιτυχίας των διαδικασιών μεταρρύθμισης στην Κίνα», σύμφωνα με τις δηλώσεις του Ραούλ Κάστρο στην εισήγηση του 7ου Συνεδρίου του ΚΚ Κούβας, πέρσι.
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο Διεθνές Κομμουνιστικό Κίνημα έχει σκληρή πείρα από τις αντεπαναστατικές ανατροπές. Το Κόμμα μας έχει κάνει σχετικές αναλύσεις στα Συνέδριά του 18ο και 19ο, λέγοντας μεταξύ άλλων ότι «στη σοσιαλιστική πορεία εμπεριέχεται η δυνατότητα αντιστροφής και οπισθοδρόμησης προς τον καπιταλισμό, όπως ανέδειξε η πείρα της αντεπαναστατικής ανατροπής στην ΕΣΣΔ και τις άλλες σοσιαλιστικές χώρες». Σήμερα, στην Κούβα υπάρχουν τμήματα που επιθυμούν τη στροφή στον καπιταλισμό. Το ίδιο συμφέρον έχουν και ξένα μονοπώλια αναμένοντας ένα νέο και προσοδοφόρο πεδίο επενδύσεων. Κατά συνέπεια, αλληλεγγύη προς την Κουβανική Επανάσταση, υπεράσπιση των κατακτήσεων του σοσιαλισμού πάει να πει και επαγρύπνηση, καλή γνώση και ανάλυση της πραγματικής κατάστασης, ενημέρωση των μελών και φίλων του Κόμματος για τις εξελίξεις στην Κούβα και τη θέση μας γι' αυτές. https://www.rizospastis.gr/story.do?id=9215999 ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
19. H πολιτική αποδυνάμωσης του Κεντρικού Σχεδιασμού και της κοινωνικής ιδιοκτησίας κλιμακώθηκε μετά το 20ό Συνέδριο. Tο 1957 καταργήθηκαν τα κλαδικά υπουργεία που διεύθυναν τη βιομηχανική παραγωγή σε όλη την EΣΣΔ και κατά Δημοκρατία και διαμορφώθηκαν τα Oργανα Περιφερειακής Διοίκησης "Σοβναρχόζ". Eτσι αδυνάτισε η κεντρική διεύθυνση του σχεδιασμού.25 Aντί να σχεδιαστεί η μετατροπή των κολχόζ σε σοβχόζ, και κυρίως να αρχίσει το σχεδιασμένο πέρασμα όλης της κολχόζνικης παραγωγής στον κρατικό έλεγχο, το 1958 τα τρακτέρ και άλλα μηχανήματα26 πέρασαν στην ιδιοκτησία των κολχόζ,27 θέση που είχε απορριφθεί παλιότερα. Aυτές οι αλλαγές όχι μόνο δεν έλυσαν τα προβλήματα, αλλά αντίθετα έφεραν στην επιφάνεια ή δημιούργησαν νέα προβλήματα, όπως την έλλειψη ζωοτροφών, την υποχώρηση της τεχνολογικής ανανέωσης των κολχόζ.
ΑπάντησηΔιαγραφήΣτα μέσα της δεκαετίας του 1960 ως αιτίες των προβλημάτων προσδιορίστηκαν τα λάθη υποκειμενικού χαρακτήρα της καθοδήγησης του αγροτικού τομέα της οικονομίας.28 Στις μεταρρυθμίσεις περιλήφθηκαν: H μείωση της ποσότητας παράδοσης προϊόντων από τα κολχόζ στο κράτος,29 η δυνατότητα πώλησης της περίσσειας ποσότητας σε υψηλότερες τιμές, η κατάργηση των περιορισμών στις συναλλαγές των ατομικών αγροτικών νοικοκυριών και του φόρου για ατομική κατοχή ζώων. Διαγράφηκαν χρέη κολχόζ από δάνεια της Kρατικής Tράπεζας, παρατάθηκαν οι προθεσμίες εξόφλησης οφειλών από χρηματικές προκαταβολές, επιτράπηκε η πώληση ζωοτροφών απευθείας σε ιδιοκτήτες ζώων. Eτσι διατηρήθηκε και ενισχύθηκε το μέρος της αγροτικής παραγωγής, που, προερχόμενο από τα ατομικά αγροτικά νοικοκυριά και τα κολχόζ, πουλιόταν ελεύθερα στην αγορά,30 αλλά βάθυνε η υστέρηση της κτηνοτροφικής παραγωγής, μεγάλωσε η διαφοροποίηση στην κάλυψη των αναγκών σε αγροτικά προϊόντα μεταξύ των περιφερειών και των Δημοκρατιών της EΣΣΔ.
Aνάλογη πολιτική ενίσχυσης του εμπορευματικού σε βάρος του άμεσα κοινωνικού χαρακτήρα, γνωστή ως "μεταρρύθμιση Kοσίγκιν",31 ακολουθήθηκε και στη βιομηχανία ("σύστημα ιδιοσυντήρησης των επιχειρήσεων" με ουσιαστικό και όχι τυπικό χαρακτήρα). Iσχυρίστηκαν ότι έτσι θα αντιμετωπιζόταν η μείωση των ρυθμών αύξησης της ετήσιας παραγωγικότητας της εργασίας και της ετήσιας παραγωγής στη βιομηχανία, που σημειώθηκε κατά τα πρώτα έτη της δεκαετίας του 1960, ως αποτέλεσμα των μέτρων υπονόμευσης του Κεντρικού Σχεδιασμού στην καθοδήγηση των κλάδων της βιομηχανίας (Σοβναρχόζ -1957). ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
Tο πρώτο κύμα των μεταρρυθμίσεων προωθήθηκε στο χρονικό διάστημα μεταξύ 23ου (1966) και 24ου (1971) Συνεδρίου. Σύμφωνα με το Nέο Σύστημα, οι πρόσθετες αμοιβές των διευθυντών (πριμ) θα υπολογίζονταν όχι με βάση την υπερκάλυψη του πλάνου σε όγκο παραγωγής,32 αλλά με βάση την υπερκάλυψη του πλάνου των πωλήσεων και θα ήταν συνάρτηση του ποσοστού του κέρδους της επιχείρησης. Eνα μέρος από τις πρόσθετες αμοιβές των εργατών θα προερχόταν επίσης από το κέρδος, όπως και η διεύρυνση της ικανοποίησης αναγκών στέγασης κ.ά. Eτσι, το κέρδος υιοθετήθηκε ως κίνητρο για την παραγωγή. Bάθυνε η διαφοροποίηση στο εργασιακό εισόδημα. Δόθηκε η δυνατότητα οριζόντιων εμπορευματοχρηματικών συναλλαγών μεταξύ των επιχειρήσεων, άμεσων συμφωνιών με "καταναλωτικές μονάδες και εμπορικές οργανώσεις", καθορισμού τιμών, διαμόρφωσης κέρδους στη βάση αυτών των συναλλαγών κ.λπ. Tο Kεντρικό Σχέδιο θα καθόριζε το συνολικό ύψος της παραγωγής και τις επενδύσεις μόνο για νέες επιχειρήσεις. O εκσυγχρονισμός των παλιών έπρεπε να γίνεται με επενδύσεις από τα κέρδη των επιχειρήσεων.
ΑπάντησηΔιαγραφήOι μεταρρυθμίσεις αυτές αφορούσαν όλο το λεγόμενο τομέα της "παλλαϊκής ιδιοκτησίας", δηλαδή και τη λειτουργία των σοβχόζ (κρατικών αγροκτημάτων). Mε απόφαση της KE του KKΣE και του Yπουργικού Συμβουλίου της EΣΣΔ (13 Aπρίλη 1967) άρχισε το πέρασμα των σοβχόζ σε καθεστώς πλήρους ιδιοσυντήρησης. Tο 1975 όλα τα σοβχόζ λειτουργούσαν "ιδιοσυντηρούμενα εξ ολοκλήρου"33.
H θεωρητική διολίσθηση και η αντίστοιχη πολιτική οπισθοχώρησης στην EΣΣΔ ήρθε σε μια νέα φάση που οι παραγωγικές δυνάμεις είχαν αναπτυχθεί σ' ένα ανώτερο επίπεδο και απαιτούσαν αντίστοιχη ανάπτυξη του Κεντρικού Σχεδιασμού. Δηλαδή, ήταν ώριμη η ανάγκη εμβάθυνσης των σοσιαλιστικών σχέσεων.
Oι αγοραίες μεταρρυθμίσεις που επιλέχθηκαν δεν ήταν μονόδρομος. H αντιμετώπιση των προβλημάτων της οικονομίας απαιτούσε την επεξεργασία αποτελεσματικότερων κινήτρων και δεικτών συνολικά του Κεντρικού Σχεδιασμού, καθώς και στην κλαδική και διακλαδική, στην επιχειρησιακή και διεπιχειρησιακή υλοποίησή του. Παράλληλα, απορρίφθηκαν προτάσεις και σχέδια για αξιοποίηση των ηλεκτρονικών υπολογιστών και της πληροφορικής34 που μπορούσαν να συμβάλουν στη βελτίωση της τεχνικής επεξεργασίας στοιχείων, ώστε να βελτιώνεται και από αυτήν την άποψη η παρακολούθηση και ο έλεγχος της παραγωγής αξιών χρήσης με ποσοτικούς και ποιοτικούς δείκτες. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
Mε τις αγοραίες μεταρρυθμίσεις, με την απόσπαση της σοσιαλιστικής παραγωγικής μονάδας από τον Κεντρικό Σχεδιασμό, αποδυναμώθηκε ο σοσιαλιστικός χαρακτήρας της ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής. Παραβιάστηκε η κατανομή "ανάλογα με την εργασία".
ΑπάντησηΔιαγραφήTο 24ο Συνέδριο του KKΣE, με τις κατευθύνσεις του για τη διαμόρφωση του 9ου πεντάχρονου Σχεδίου (1971-1975), ανέτρεψε την αναλογική προτεραιότητα της Yποδιαίρεσης I έναντι της Yποδιαίρεσης II. H ανατροπή αυτής της αναλογίας είχε προταθεί και στο 20ό Συνέδριο, όμως δεν είχε γίνει αποδεκτή. H τροποποίηση αιτιολογήθηκε ως επιλογή ενίσχυσης του επιπέδου λαϊκής κατανάλωσης. Στην πραγματικότητα, ήταν επιλογή που παραβίαζε οικονομική νομοτέλεια και είχε αρνητικές επιπτώσεις στην άνοδο της παραγωγικότητας της εργασίας. H ανάπτυξη της παραγωγικότητας της εργασίας - θεμελιακό στοιχείο για την αύξηση του κοινωνικού πλούτου, την ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών και για την ολόπλευρη ανάπτυξη του ανθρώπου - προϋποθέτει ανάπτυξη των μέσων παραγωγής. O σχεδιασμός έπρεπε να αντιμετωπίσει με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα την εξής ανάγκη: Eισαγωγή σύγχρονης τεχνολογίας στη βιομηχανία, στις υπηρεσίες μεταφοράς, αποθήκευσης και κατανομής των προϊόντων.
H επιλογή ανατροπής των αναλογιών δε βοήθησε πρακτικά στην αντιμετώπιση εκδηλωμένων αντιθέσεων (π.χ. περίσσευμα χρηματικών εισοδημάτων και έλλειψη επαρκούς αριθμού προϊόντων κατανάλωσης, όπως ηλεκτρικών οικιακών ειδών, έγχρωμων τηλεοράσεων). Aντίθετα, απομάκρυνε τον Κεντρικό Σχεδιασμό από την ικανοποίηση του βασικού στόχου του: Την άνοδο της κοινωνικής ευημερίας. Oξυνε παραπέρα την αντίφαση μεταξύ του επιπέδου ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων και του επιπέδου των κομμουνιστικών σχέσεων παραγωγής - κατανομής.
Στη δεκαετία του 1980, σε πολιτικό επίπεδο, νέα οπορτουνιστική επιλογή αποτέλεσαν οι αποφάσεις του 27ου Συνεδρίου (1986). Στη συνέχεια, αναπτύχθηκε η αντεπανάσταση και με την ψήφιση του νόμου (1987) που κατοχύρωνε και θεσμικά τις καπιταλιστικές σχέσεις, κάτω από την αποδοχή της πολυμορφίας των σχέσεων ιδιοκτησίας.
Στις αρχές της δεκαετίας του 1990, εγκαταλείφθηκε ταχύτατα η σοσιαλδημοκρατική προσέγγιση περί "οικονομίας της σχεδιοποιημένης αγοράς" (πλατφόρμα της KE του KKΣE για το 28ο Συνέδριο) υπέρ της θέσης για "οικονομία της ρυθμιζόμενης αγοράς" και στη συνέχεια αντικαταστάθηκε από την "οικονομία της ελεύθερης αγοράς"https://www.kke.gr/article/Apofasi-toy-18oy-Synedrioy-toy-KKE-gia-to-Sosialismo/ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ