ΜΑΚΡΟΝΗΣΟΣ «Μπόλικη πέτρα, μπόλικη καρδιά»

«Το νησί όπου κυλάει σήμερα η ιστορία μας είναι το τοπίο όπου το έγκλημα δοξάστηκε ως υπέρτατη αρετή. Μέρα χωρίς αίμα, εδώ, είναι μέρα χωρίς ήλιο».

Η Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΕ, σε συνέχεια της δημιουργίας οπτικοακουστικών παραγωγών του προηγούμενου διαστήματος, όπως της παραγωγής για τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821, του ντοκιμαντέρ «Ο δρόμος μας» για τα 100 χρόνια του ΚΚΕ, της παραγωγής για τον Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας, αλλά και του ντοκιμαντέρ για την Γυάρο ως τόπο εξορίας, πήρε την πρωτοβουλία για τη δημιουργία νέου ντοκιμαντέρ, με τίτλο ΜΑΚΡΟΝΗΣΟΣ «Μπόλικη πέτρα, μπόλικη καρδιά», για το κολαστήριο της Μακρονήσου.

Σπουδαίοι Έλληνες ηθοποιοί δίνουν τη φωνή τους και αφηγούνται με συνταρακτικό τρόπο προσωπικές μαρτυρίες αγωνιστών, που μαρτύρησαν πάνω στο νησί και οι οποίες ξεδιπλώνουν μπροστά στα μάτια μας μέχρι πού μπορεί να φτάσει η φρικαλεότητα των δημίων, αλλά και το μεγαλείο των αγωνιστών.

Φωτίζουν την ανελέητη σύγκρουση των δύο κόσμων, αυτού που αγωνίζεται για να έρθει το νέο και εκείνου που χρησιμοποιεί κάθε μέσο, ακόμη και τις εν ψυχρώ δολοφονίες, για να μείνουν τα πράγματα ως έχουν.

Το ντοκιμαντέρ είναι βασισμένο σε 36 αληθινές μαρτυρίες, που δίνουν με λεπτομερή περιγραφή τη σειρά των γεγονότων, με στοιχεία, αλλά και ονόματα. Οι μαρτυρίες αυτές είναι φόρος τιμής στους αγωνιστές της Μακρονήσου, του αποκαλούμενου «Νταχάου της Μεσογείου». Εκεί όπου οι μηχανισμοί καταστολής τελειοποιήθηκαν, η βία συστηματοποιήθηκε και οι πολιτικά διωκόμενοι έζησαν τη μεγαλύτερη αναμέτρησή τους όχι μόνο με τον ταξικό αντίπαλο, αλλά και με τον ίδιο τους τον εαυτό. Μοναδικός σκοπός: Να υποταχθούν, να δηλώσουν μετάνοια, να αποκηρύξουν το ΚΚΕ και τις ιδέες τους.

Με πλήθος αρχειακών, φωτογραφικών και οπτικοακουστικών τεκμηρίων, σκίτσων, έργων τέχνης, μουσικής και ποίησης που γράφτηκε στη Μακρόνησο ή και μετά για αυτό το κολαστήριο, γίνεται προσπάθεια ο θεατής να αντιληφθεί στην ολότητά του το τι εστί «Μακρόνησος».

 

Από την εκδήλωση για την ανέγερση του μνημείου

Σε συνδυασμό με την επιτόπια βιντεοσκόπηση και τη δραματουργική αποτύπωση σε διάφορα σημεία του ντοκιμαντέρ, δίνεται για πρώτη φορά κινηματογραφικά και με ακρίβεια το σύνολο του νησιού της Μακρονήσου, με ξεχωριστή αναφορά σε όλα τα κολαστήριά της (Α΄, Β΄, Γ΄, Δ’ Τάγμα, ΣΦΑ, ΑΕΤΟ και ΑΕΤΟ-ΕΣΑΙ, ΒΕΤΟ και ΒΕΤΟ-ΕΣΑΙ, Γ΄ Κέντρο Αξιωματικών, Στρατόπεδο Γυναικών), ενώ στέκεται με λεπτομέρεια σε σημαντικά γεγονότα, όπως η Σφαγή στο Α' Τάγμα στις 29η Φλεβάρη - 1η Μάρτη του 1948.

Δεν μπορούμε να ξεχάσουμε ότι αυτό το κολαστήριο ξεκίνησε τη λειτουργία του το 1947 και έγινε σε στενή συνεργασία της ελληνικής άρχουσας τάξης με τους Άγγλους και Αμερικανούς συμμάχους της, για να τσακίσουν το εργατικό - λαϊκό κίνημα που διεκδικούσε τη δικαίωση των θυσιών του με την απελευθέρωση της Ελλάδας από τον ζυγό της φασιστικής και ναζιστικής κατοχής και την ταξική αναμέτρηση του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας. Σχεδόν 100.000 στρατιώτες και πολίτες υπολογίζεται ότι πέρασαν μέχρι το πέρας της λειτουργίας του, το 1954.

Το κάτεργο της Μακρονήσου ήταν συνέχεια των διώξεων σε βάρος του ΚΚΕ και των πρωτοπόρων αγωνιστών από κοινοβουλευτικές κυβερνήσεις, όπως του Βενιζέλου ή από δικτατορικές, όπως του Πάγκαλου, του Μεταξά.

Το ντοκιμαντέρ φωτίζει την ιστορική αλήθεια, τα πραγματικά αίτια πίσω από την ίδρυση αυτού του κολαστήριου, αλλά και το μέγεθος του εγκλήματος που συντελέστηκε εκεί και της προσπάθειας συγκάλυψής του.

Φωτίζονται επίσης χρήσιμα διδάγματα και συμπεράσματα για το σήμερα. Αναδεικνύεται το μεγαλείο της αφοσίωσης στα δίκια του λαού, στη δύναμη της οργάνωσης και της αντίστασης κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες. Ότι τίποτα δεν είναι ακατόρθωτο.

Η πρωτοβουλία της υλοποίησης του ντοκιμαντέρ γι’ αυτόν τον ιστορικό τόπο, το οποίο ξεκίνησε το 2020, είναι συνέχεια της ανέγερσης μνημείου που πραγματοποίησε η ΚΕ του ΚΚΕ τον Σεπτέμβρη του ίδιου χρόνου, με μεγάλη πολιτική - πολιτιστική εκδήλωση πάνω στο νησί.

Η Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΕ ευχαριστεί θερμά όλους όσοι συνέβαλαν για την ολοκλήρωση του ντοκιμαντέρ. Όλους τους ηθοποιούς που είτε έδωσαν τη φωνή τους, είτε εμφανίζονται, όλους τους τεχνικούς, βοηθούς, εθελοντές, που έδωσαν τον καλύτερο τους εαυτό, ακόμη και με πολύωρα γυρίσματα και με αρκετές επισκέψεις πάνω στο νησί της Μακρονήσου.

Ανάμεσα στους δεκάδες που βοήθησαν στην υλοποίηση είναι οι:

Αφήγηση: Μαριάνθη Σοντάκη

Αφηγήσεις μαρτυριών (αλφαβητικά): Δημήτρης Αντωνιάδης, Ελένη Γερασιμίδου, Κώστας Καζάκος, Δημήτρης Καταλειφός, Δανάη Κατσαμένη, Γιώργος Κιμούλης, Ανδρέας Κωνσταντίνου, Ηλιάνα Μαυρομάτη, Περής Μιχαηλίδης, Παύλος Ορκόπουλος, Θέμης Πάνου, Μάκης Παπαδημητρίου, Γιάννης Στάνκογλου.

Σκηνοθετική επιμέλεια: Σήφης Στάμου.

Σενάριο: Αλέξανδρος Βαλσαμής, Νίκη Κυριαζή.

Μαέστρος: Χρήστος Κολοβός

Πρωτότυπη μουσική: Δημήτρης Ανδρονιάδης.

Μοντάζ: Σωτήρης Γκέκας

Διεύθυνση Φωτογραφίας: Άκης Βαλεργάκης

Ηχοληψία: Παύλος Χαρμπαλής

Το ντοκιμαντέρ είναι μια παραγωγή της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας.