«Η κοινωνία του κέρδους ακυρώνει τις ζωές μας»

 

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ ΜΕ ΤΟΝ ΒΑΣΙΛΗ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΠΟΥΛΟ

 Με τον Βασίλη Χαραλαμπόπουλο, που είναι απευθείας «απόγονος» των μεγάλων ηθοποιών του ελληνικού θεάτρου και κινηματογράφου και που δεν έχει κληρονομήσει απ' αυτούς μόνο το ταλέντο, αλλά και το ήθος, το αίσθημα της ευθύνης και του σεβασμού απέναντι στο θέατρο και στους συναδέλφους του, συζητάμε σήμερα στον «Ριζοσπάστη».

Μια συνέντευξη, που, όπως πάντα, δεν περιλαμβάνει τα ρήματα «κατάφερα» και «πέτυχα» από τον σεμνό και πάντα μετρημένο ηθοποιό και που θα μπορούσε να αφιερωθεί σ' αυτόν που του έδωσε την πρώτη ευκαιρία να ανέβει στο σανίδι, στον Βαγγέλη Σειληνό και στη θεατρική του μητέρα, Ξένια Καλογεροπούλου, από την εποχή του «Μορμόλη».

Συναντηθήκαμε εν μέσω εντατικών προβών του «Κουρέα της Σεβίλλης», του Καρόν ντε Μπομαρσέ, που ανεβαίνει στις 29/10 σε σκηνοθεσία - χορογραφία Σοφίας Σπυράτου, στο θέατρο «Ακροπόλ» και μιλήσαμε για το άγιο θέατρο, αλλά και για τα παιγνίδια εξουσίας στους κόλπους του, την ψυχαγωγία στην τηλεόραση, την πανδημία, τους εκτός πραγματικότητας πολιτικούς, τις επαναλαμβανόμενες απώλειες ζωών, περιουσιών και φυσικού πλούτου που ζούμε και τους νέους ρόλους του, του συγγραφέα και του σκηνοθέτη.

* * *

-- Ποιον να πρωτορωτήσω σήμερα; Τον «Φίγκαρο»; Τον «Ακη» που υποδύεσαι αριστοτεχνικά στο «Καρτ Ποστάλ»; Τον αόρατο αφηγητή στα «Καλύτερά μας χρόνια», τον κινηματογραφικό «Γιο της θάλασσας» ή τον παραμυθένιο «Ροδομάγουλο»; Πόσα πρόσωπα μέσα σ' έναν Βασίλη;

-- «Ο Ροδομάγουλος» ήταν μια ιδέα που μεγάλωνε και ωρίμαζε στο μυαλό μου για χρόνια. Κάθε άνθρωπος δημιουργεί το σύμπαν της ζωής του, αποφασίζει ή όχι με ποιους πλανήτες θα συμπορευθεί και μέσα από ποια νεφελώματα θα ταξιδέψει. Το βιβλίο «Ο Ροδομάγουλος», αυτός ο μικρός πλανήτης, θα μπορούσε να ήταν το άβαταρ το δικό μου, αλλά και πολλών ανθρώπων, αφού η δημιουργία του είχε σκοπό να μεταδώσει στους αναγνώστες πως η ζωή είναι μικρή, αλλά μπορεί να 'ναι και χορταστική όταν τη ζεις.

Βασικά καύσιμα για να το καταφέρεις είναι κάποιες αξίες που σε συντροφεύουν στη ζωή σου, ο έρωτας, η φιλία, η αγάπη και ο σεβασμός για ό,τι κινείται (ή και όχι) πάνω στη Γη. Εγραψα λοιπόν ένα παραμύθι για μεγάλους, που θα μπορούν, μέσα από την ιστορία του Ροδομάγουλου, να μεταφέρουν στα παιδιά τους αυτές τις αξίες, που αν τις έχουν στις αποσκευές τους, τότε το ταξίδι της ζωής τους σίγουρα θα 'ναι γεμάτο και ουσιώδες.

-- Στα «Καλύτερά μας χρόνια», πάντως, σου δόθηκε η ευκαιρία να ταξιδέψεις και στις αναμνήσεις των παιδικών σου χρόνων.

-- Ακριβώς. Είναι σαν να αφηγούμαι τη ζωή μου, αφού πολλά από αυτά που ζουν οι πρωταγωνιστές της σειράς στην ΕΡΤ είναι γνώριμα. Χαίρομαι που μετά από πολλά χρόνια ξαναβρέθηκα στην τηλεόραση, δανείζοντας τη φωνή μου σε μια τόσο άξια σειρά. Το ίδιο έζησα και στη δεύτερη τηλεοπτική μου εμπειρία με το «Καρτ Ποστάλ», δίνοντας σάρκα και οστά στον ιδιαίτερο χαρακτήρα που επινόησε στο βιβλίο της, με τον ομώνυμο τίτλο, η Βικτόρια Χίσλοπ. Μου δόθηκε η ευκαιρία να αγγίξω και να δοκιμαστώ υποκριτικά σε δραματικές πτυχές ενός χαρακτήρα, με περίπλοκα μονοπάτια και το απόλαυσα πραγματικά.

-- Ποιος είναι ο κοινός παρονομαστής που έχουν η κωμωδία και το δράμα;

-- Η αλήθεια, αυτό δηλαδή που πρέπει να βγαίνει στα πάθη και τα συναισθήματα του ηθοποιού, που καλείται να υπηρετήσει όποιο από τα δύο είδη. Αξίζουν συγχαρητήρια σε όλους όσοι αναβαθμίζουν την ελληνική τηλεόραση με έργα ποιότητας!

-- Η μακρά παραμονή σου στο Πήλιο, κι ο αέρας εκεί, επέδρασε στο να μπορείς να κάνεις τόσο πολλά πράγματα ταυτόχρονα - και καλά - ενώ παράλληλα να ετοιμάζεσαι να σκηνοθετήσεις και να παίξεις σε μια ταινία της οποίας έγραψες το σενάριο;

-- Η καραντίνα και η αναπόφευκτη απομάκρυνση από τους καθημερινούς έντονους εργασιακούς ρυθμούς στο θέατρο, και όχι μόνο, έδωσαν τον χώρο να έρθουν στην επιφάνεια επαγγελματικά σχέδια και όνειρα χρόνων, που έψαχναν να βρουν μάταια μια θέση για να υλοποιηθούν. Ενα όνειρο, λοιπόν, βρίσκεται στα σκαριά για να υλοποιηθεί, κι αυτό χάρις στον Διονύση Σαμιώτη, που αγάπησε από την πρώτη στιγμή το σενάριο που έγραψα και δε φοβήθηκε καθόλου να με εμπιστευτεί και ως σκηνοθέτη.

Ο τίτλος της ταινίας, η οποία στη συνέχεια θα υπάρξει και ως μίνι σειρά, 5 επεισοδίων, είναι «Ο γιος της θάλασσας» και οι θεατές θα ταξιδέψουν στον 17ο αιώνα, όταν οι πειρατές στο Αιγαίο κούρσευαν κάστρα και νησιά κι έστελναν στο Αλγέρι όσους αιχμαλώτιζαν, για να πουληθούνε σκλάβοι στα σκλαβοπάζαρα.

Ο πρωταγωνιστής της ιστορίας μας πρέπει να σώσει τη γυναίκα που αγαπά, καθώς βρίσκεται αιχμάλωτη σ' ένα πειρατικό καράβι, με προορισμό το σκλαβοπάζαρο. Είναι μια αισθηματική κωμική περιπέτεια εποχής, πρωτόγνωρη για τα ελληνικά δεδομένα, με μοναδικό στόχο να μαγευτεί και να τη λατρέψει όλος ο κόσμος.

-- Τι μαγικά, ακριβώς, έχεις κάνει εκεί στις Μηλιές και οι κάτοικοι - διαβάζω πως - σε ευχαριστούν, λέγοντας πως έφερες στην πιο δύσκολη χρονιά της τελευταίας δεκαετίας την Τέχνη, τη φαντασία και τα χαμόγελα στο χωριό;

-- Οι Μηλιές, τα τελευταία οκτώ χρόνια, είναι ο τόπος που θα θέλαμε να μείνουμε κάποτε μόνιμα. Κι επειδή έναν τόπο τον αγαπάς παραπάνω όταν αγαπάς και τους ανθρώπους του, έτσι κι εμείς έχουμε έρθει κοντά και εκτιμούμε ουσιαστικά πολλούς από τους κατοίκους του χωριού. Παρ' όλα αυτά δεν έκανα κάτι ιδιαίτερα σημαντικό και διαφορετικό από το αυτονόητο και ανάλογο των δυνατοτήτων μου. Απλώς μέσα στο δεύτερο - λόγω κορονοϊού - άνυδρο πολιτιστικά καλοκαίρι μας, συνέβαλα στο να ξεχαστούμε όλοι για λίγο, με το στήσιμο ενός μικρού θερινού σινεμά και την προβολή ταινίας και μια αφήγηση του παραμυθιού στα παιδιά. Να 'μαστε καλά να κάνουμε περισσότερα.

-- Η αγάπη και η φροντίδα σου για τα ζώα έχει κάνει τον κόσμο να σ' αγαπάει ακόμη περισσότερο. Τι κάνει το σκυλάκι που έσωσες από τα σκουπίδια, πριν λίγους μήνες;

-- Στην ουσία η γυναίκα μου η Λίνα το έσωσε, γιατί αυτή άκουσε πρώτη το κλάμα του στον κάδο. Αυτό το πλάσμα μάς έχει κλέψει την καρδιά και μαζί με τα άλλα δύο η οικογένειά μας μεγάλωσε κι ομόρφυνε ακόμα περισσότερο.

-- Τον Αύγουστο είδες τις φωτιές να ζώνουν το πατρικό σου σπίτι στη Ζήρια, το μέρος όπου πέρασες τα παιδικά σου χρόνια. Εγραψες τότε πως η Ζήρια καιγόταν μαζί με τις αναμνήσεις και την παιδικότητά σου. Υπάρχουν φορές που νιώθεις σ' αυτήν τη χώρα πολίτης β' κατηγορίας;

«Χρειαζόμαστε πυροσβεστικά, όχι πολεμικά αεροσκάφη»

-- Να 'ξερες πόσες φορές έχω ζήσει - από παιδί ακόμα - να βλέπω τη φωτιά να πλησιάζει το χωριό μου και να προσευχόμαστε να μην καούμε! Μια ζωή στο ίδιο έργο θεατές! Υπάρχουν φορές που νιώθω πως αυτοί που κυβερνούν ζουν σε ένα άλλο, παράλληλο σύμπαν. Σαν να 'ναι αποκομμένοι από την πραγματικότητα της κοινωνίας μας. Σαν να παρουσιάζεται κάθε καλοκαίρι μπροστά τους - για μία και μοναδική φορά - αυτή η καταστροφική πύρινη λαίλαπα. Κι όταν περνάει, με όποιες τεράστιες απώλειες, φροντίζουν να ξεχαστεί το θέμα, δίνοντας ραντεβού το επόμενο καλοκαίρι.

-- Πιστεύεις ότι θα μπορούσαμε ν' αποφύγουμε όλες αυτές τις «αφύσικες» καταστροφές σε απώλειες ζωών, περιουσιών και φυσικού πλούτου; Να μην αγωνιούμε αν θα πνιγούμε στην πρώτη βροχή κι αν θα καούμε στον πρώτο καύσωνα;

-- Καταρχάς τα χρήματα των αποζημιώσεων που δίνουν εκ των υστέρων, ας τα έδιναν για την πρόληψη και την προστασία. Ετσι θα έδιναν πολύ λιγότερα για αποζημιώσεις. Πιστεύω πως αν με τον ίδιο ζήλο που αγοράζονται πολεμικά αεροσκάφη, θα ήταν πιο εκτιμητέο από όλους μας, να έμπαιναν στο καλάθι με τα ψώνια μας και φρέσκα σύγχρονα πυροσβεστικά αεροσκάφη!

Από παιδί ζούσα στον Βύρωνα στις παρυφές του Υμηττού και θυμάμαι τον δασοφύλακα, ο οποίος γνώριζε κάθε σπιθαμή του δάσους, περιπολούσε και φρόντιζε να ενημερώνει σωστά τους πυροσβέστες, σε περίπτωση πυρκαγιάς. Στα παιδικά μου μάτια, ήταν κάτι σαν σούπερ ήρωας που του ανήκαν τα δέντρα, τα φρόντιζε σαν παιδιά του κι αυτά από ευγνωμοσύνη μάς χάριζαν οξυγόνο. Οι δασοφύλακες κάποια στιγμή εξαλείφθηκαν, προφανώς λόγω κόστους.

Η πρόληψη, όμως, πιστεύω πως είναι το καλύτερο φάρμακο για τη μικρότερη καταστροφή, με τις λιγότερες απώλειες. Πρέπει να σκεφτόμαστε ότι κάθε δέντρο ισούται με έναν άνθρωπο. Αν εκπαιδεύονταν ομάδες κατοίκων που ζουν κοντά στα δάση και γνωρίζουν το κάθε μονοπάτι τους, θα ήταν τουλάχιστον χρήσιμοι ως καθοδηγητές ουσιαστικοί των πυροσβεστών, που πάνε σε άγνωστα μέρη και μέχρι να βγάλουν άκρη χάνεται πολύτιμος χρόνος. Τα δάση μας λιγοστεύουν και μαζί μ' αυτά και οι ζωές μας και κυρίως των παιδιών, που θα τους δείχνουμε σε φωτογραφίες στο μέλλον πώς ήτανε κάποτε η φύση...

-- Πώς κρίνεις το γεγονός ότι σήμερα, στην εποχή της «ψηφιακής οικονομίας» και της πλατιάς εφαρμογής νέων τεχνολογιών, έχοντας πλήθος επιστημονικών και παραγωγικών δυνατοτήτων να ζήσουμε καλύτερα, ζούμε τελικά χειρότερα από ποτέ;

-- Μα νιώθουμε πια πως κάθε ανακάλυψη, κάθε τεχνολογικό και επιστημονικό επίτευγμα που αφορά την καλυτέρευση της ζωής των ανθρώπων, πρώτα περνάει από ένα κόσκινο και καταλήγει σε ένα δοχείο, που έχει μια ετικέτα που γράφει κέρδος! Κι αυτό θα ήταν θεμιτό κι αποδεκτό ως ένα βαθμό, αρκεί να μην πετάγεται στα σκουπίδια όποια ανακάλυψη ή μελέτη ή μέτρο που θα ήταν κοστοβόρο κι ασύμφορο οικονομικά για τους λίγους, παρόλο που θα αποδεικνυόταν σωτήριο για τους πολλούς, για όλους μας. Η τεχνολογία πρέπει να συμβαδίζει με την ευμάρεια του ανθρώπου. Η κοινωνία που νοιάζεται μόνο για το κέρδος, ακυρώνοντας τις ανθρώπινες ζωές και τη φύση, θα οδηγήσει στο να συνηθίσει ο άνθρωπος να τη γεύεται εικονικά, μέσα από έναν ψηφιακό ψεύτικο κόσμο, όπου θα λειτουργεί ως ναρκωτικό.

-- Ποια είναι η άποψή σου γι' αυτούς που μιλούν για τη συνωμοσία της Covid, που είναι αρνητές και δεν πείθονται με τόσους θανάτους;

-- Πιστεύω πως η εξάπλωση του κορονοϊού στον πλανήτη ανέδειξε τη λαίλαπα της βλακείας, η οποία είναι παγκόσμια και εξαπλωμένη τελικά, από πολύ καιρό πριν. Μπορώ να σεβαστώ τον αρνητή, που με ήρεμο λόγο θα εκθέσει τον φόβο του και θα τον σεβαστώ ακόμα περισσότερο, όταν θα λειτουργεί με υπευθυνότητα και ασφάλεια απέναντι στους άλλους. Ο κάθε άνθρωπος έχει το δικαίωμα να αποφασίσει για το τι θα κάνει, έχοντας όμως και την ανάλογη υπευθυνότητα για την όποια απόφασή του. Αν υποθέσουμε πως ο ανεμβολίαστος φοβάται για τη ζωή του, ο εμβολιασμένος συμπεριλαμβάνει στον φόβο του και τη ζωή των άλλων.

-- Τι βλέπεις να γίνεται μετά τις αποκαλύψεις για τα απαράδεκτα παιχνίδια εξουσίας στο θέατρο; Ελπίζεις να επέλθει κάθαρση και ν' ανοίξουν κι άλλα στόματα;

-- Δεν παρακολουθώ τις εξελίξεις από τη στιγμή που το κάθε γεγονός έχει πάρει το δρόμο της Δικαιοσύνης. Αυτό που μπορώ να πω, είναι ότι δεν είναι μια μόδα που ονομάστηκε #metoo και δεν πρέπει να είναι. Πραγματικά θαυμάζω το απίστευτο θάρρος μιας υπεράξιας γυναίκας, που λέγεται Σοφία Μπεκατώρου, θάρρος που μεταλαμπαδεύτηκε στις αποφασισμένες γυναίκες του θεάτρου.

Το καλοκαίρι θυμάμαι τη μία καταγγελία μετά την άλλη, όχι μόνο από γυναίκες, αλλά κι από παιδιά σε κάθε μέρος της Ελλάδας, που κατήγγειλαν την κακοποίησή τους. Δεν είναι τυχαίο, αφού όλοι πήραν δύναμη απ' τις φωνές που ακούστηκαν στα media, ένιωσαν ότι και η δικιά τους φωνή έχει δύναμη και θα ακουστεί. Είναι πολύ σπουδαία όλα όσα έχουν καταφέρει αυτές οι γυναίκες με το θάρρος τους.

Επίσης, θεωρώ πως είναι άδικο το να στοχοποιείται έτσι μόνο το θέατρο, αφού δεν χωράει σε κάποια στενόμυαλα κουτσομπολίστικα μυαλά αυτό που πέτυχαν όσοι μίλησαν, βρίσκοντας την ευκαιρία να κρίνουν τον χώρο του θεάτρου, χωρίς σίγουρα να έχουνε πατήσει ποτέ το πόδι τους σε αυτό για να δουν μια παράσταση και να καταλάβουν την αξία που έχει για το ξέπλυμα της ψυχής τους.

-- Ποιο είναι το τίμημα της επιτυχίας και της αποτυχίας;

-- Αγάπησα από μωρό το θέατρο και τη μαγεία του. Η αγάπη αυτή συμπεριλαμβάνει και τους ανθρώπους του, με τους οποίους μπλέκουμε τα κοινά μας όνειρα για δημιουργικά ταξίδια, με σεβασμό και αλληλοεκτίμηση από τον πρώτο μέχρι και τον τελευταίο τροχό της αμάξης που αφορά την τέχνη μας. Η στάση της ζωής μου, όλα αυτά τα χρόνια, είναι πάντα απέναντι σε οτιδήποτε τοξικό, προσπαθώντας και έχοντας καταφέρει να το αποφύγω. Το τίμημα της κάθε επιτυχίας ή και αποτυχίας ήταν, είναι και θα είναι μόνο η δημιουργικά ψυχική ή και σωματική προσπάθεια, προκειμένου να επιτευχθεί το καλύτερο αποτέλεσμα κι όχι ο οποιοσδήποτε άλλου είδους τραυματισμός του ανθρώπου, που θα τον κάνει να χάσει τη χαρά που μπορεί να προσφέρει η ενασχόλησή του με το θέατρο.

-- Εγραψες τον «Ροδομάγουλο», ένα υπέροχα καμουφλαρισμένο παραμύθι για μεγάλους, που μπορούν να το χρησιμοποιήσουν για να μιλήσουν στα παιδιά για την αξία της φιλίας, του έρωτα, της αγάπης, της αυτοθυσίας, της απώλειας, για όλα όσα αξίζει να αγωνίζεσαι στη ζωή. Ποια ανάγκη σ' οδήγησε σ' αυτό;

-- Πέρασαν κάποια χρόνια που ζω σ' αυτόν τον πλανήτη και ήθελα να κάνω έναν απολογισμό της διαδρομής και τι πραγματικά άξιζε ή αξίζει για να έχει νόημα το μικρό ταξίδι της ζωής μας.

-- Στο δικό σου παραμύθι, με πρωταγωνιστή τον Βασίλη, ποιο τίτλο θα έδινες;

-- «Ο Ροδομάγουλος»...

Συνέντευξη στη
Σεμίνα ΔΙΓΕΝΗ