Το τρίτο δεκαήμερο του Δεκέμβρη, παρά τη σθεναρότατη και ηρωική αντίσταση του λαού της πρωτεύουσας και των μαχητών του ΕΛΑΣ, η στρατιωτική υπεροχή των Εγγλέζων γίνεται πλέον αισθητή. Επίσης, οι εφεδρείες του ΕΛΑΣ (σε έμψυχο δυναμικό και μέσα) δεν μπορούν να φθάσουν έγκαιρα στην Αθήνα. Εκτός αυτού, μέρος των δυνάμεων του ΕΛΑΣ, δίνει την ίδια περίπου χρονική περίοδο τη μάχη της διάλυσης των τμημάτων του Τσαούς Αντόν στην Ανατολική Μακεδονία (πραγματοποιήθηκε στις 12 Δεκέμβρη) και αυτών του Ναπ. Ζέρβα στην Ηπειρο (πραγματοποιήθηκε στις 21 έως 23 Δεκέμβρη).Τη στιγμή, λοιπόν, αυτή – όπως άλλωστε το σχεδίαζε – και ενώ συνεχιζόταν αμείωτη η επίθεση των βρετανικών δυνάμεων, επέλεξε ο Τσόρτσιλ, για να ξεδιπλώσει τη δική του πρωτοβουλία πολιτικής δήθεν λύσης. Στις 25 Δεκέμβρη έρχεται ξαφνικά στην Αθήνα, συνοδευόμενος από τον Βρετανό υπουργό Εξωτερικών, Ιντεν. Στο αεροδρόμιο του Χασανίου, όπου προσγειώθηκε το αεροπλάνο του, ανταλλάσσει απόψεις με τον στρατηγό Αλεξάντερ, τον υπουργό της Μεσογείου Μακ Μίλαν και τον πρεσβευτή Λίπερ και αποφασίζουν να συγκαλέσουν σύσκεψη, στην οποία θα μετάσχουν αντιπρόσωποι του ΕΑΜ – ΕΛΑΣ, των αστικών κομμάτων και της κυβέρνησης Παπανδρέου. Τα σχετικά, με τη σύσκεψη αυτή, δόθηκαν στη δημοσιότητα τις αμέσως επόμενες μέρες, από το όργανο της ΚΕ του ΕΑΜ, «Ελεύθερη Ελλάδα», απ’ όπου και αναδημοσιεύουμε ολόκληρο το κείμενο, διατηρώντας ακόμη και τον τότε τίτλο του.
Για να ξέρει ο ελληνικός λαός την αλήθεια
Τα πρακτικά των δύο συσκέψεων για τη λύση της κρίσης.
Η Αριστερά έκανε κι αυτή τη φορά το καθήκον της
«Η σύσκεψη του πολιτικού κόσμου και των αντιπροσώπων ΕΑΜ – ΕΛΑΣ, που κλήθηκε με πρωτοβουλία των κ. κ. Τσώρτσιλ και Ηντεν έγινε χθες στις 5μμ στην Αγγλική Πρεσβεία. Από τη νύχτα είχε διαβαστεί μέσω του Σκόμπυ η πρόσκληση προς την ΚΕ του ΕΛΑΣ να στείλει αντιπροσώπους. Από μέρους του ΕΛΑΣ πήραν μέρος στη σύσκεψη οι συναγωνιστές Γ. Σιάντος, Γραμματέας της ΚΕ του ΚΚΕ και ο στρατηγός Μάντακας, μέλη της ΚΕ του ΕΛΑΣ και από μέρους του ΕΑΜ ο Γραμματέας της ΚΕ του ΕΑΜ συναγ. Παρτσαλίδης.
ΑΝΑΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΓΡΑΜΜΕΣ
Οι τρεις συναγωνιστές με αυτοκίνητο του ΕΛΑΣ έφθασαν ως τα Εξάρχεια όπου προηγουμένου του Ανθυπολοχαγού επικεφαλής του εκεί τμήματος του ΕΛΑΣ επροχώρησαν μέχρι των πρώτων αγγλικών γραμμών. Ο ΕΛΑΣίτης Ανθυπολοχαγός κατά τη συμφωνία κρατούσε άσπρο μαντίλι, αντίστοιχα δε άσπρο μαντίλι κρατούσε και ο επικεφαλής Αγγλος. Οταν έφθασαν μέσα στις αγγλικές γραμμές επεβιβάσθηκαν αγγλικού αυτοκινήτου που τους μετέφερε στην Αγγλική Πρεσβεία. Στο μεταξύ, όπως είχε συμφωνηθεί, θα έπρεπε να είχε διακοπεί κάθε πολυβολισμός στην Αθήνα και τον Πειραιά. Ο Σκόμπυ παραβαίνοντας για μια ακόμη φορά και τη συμφωνία αυτή πολυβολούσε τις συνοικίες, ισχυρισθείς ότι έβαλλαν τα τηλεβόλα του ΕΛΑΣ στον Πειραιά, εναντίον του πολεμικού «Αίας» και της Σχολής Δοκίμων. Οι δρόμοι από τους οποίους πέρασαν οι αντιπρόσωποί μας δεν εβάλλοντο. Ο συναγ. Σιάντος φορούσε στρατιωτικά με το σήμα ΕΑΜ – ΕΛΑΣ και ο στρατηγός Μάντακας φορούσε στολή εκστρατείας.
Η ΣΥΣΚΕΨΗ
Από μέρους των άλλων κομμάτων πήραν μέρος οι κ. κ. Σοφούλης, Καφαντάρης, δύο αντιπρόσωποι του Λαϊκού Κόμματος, ο Πλαστήρας και ο Παπανδρέου.
Της συσκέψεως προήδρευε ο μητροπολίτης Δαμασκηνός. Οι κ. κ. Τσώρτσιλ, Ηντεν, Μακ Μίλαν, Λήπερ και ο στρατηγός Αλεξάντερ πήραν μέρος στην έναρξη της συσκέψεως. Κατά το ραδιοφωνικό σταθμό του Λονδίνου κλήθηκε ως επίσημος παρατηρητής και ο πρεσβευτής των Ηνωμένων Πολιτειών κ. Μακ Βη και ο αρχηγός της Σοβιετικής Αποστολής συνταγματάρχης Ποπώφ.
ΟΙ ΣΥΝΟΜΙΛΙΕΣ ΤΟΥ κ. ΤΣΩΡΤΣΙΛ
Ο κ. Τσώρτσιλ που έφτασε στην Αθήνα προχτές το βράδυ αεροπορικώς, είχε τρίωρη συνομιλία με τον Αρχιεπίσκοπο Δαμασκηνό και απλώς συναντήθηκε με τον Παπανδρέου. Χτες το πρωί τον κ. Τσώρτσιλ επισκέφτηκε ο Γάλλος πρεσβευτής κ. Μπαιλέν και ο αρχηγός της Σοβιετικής Στρατιωτικής Αποστολής στην Ελλάδα συνταγματάρχης Ποπώφ.
ΜΙΛΑ Ο κ. ΤΣΩΡΤΣΙΛ
Μόλις άρχισε η σύσκεψη πήρε το λόγο ο Βρετανός Πρωθυπουργός κ. Τσώρτσιλ. Τόνισε ότι τα εκκρεμή ζητήματα δεν πρόκειται να λυθούν με τη βία, όμως είναι ανάγκη να δοθεί μια λύση στην πολύ άσκημη κατάσταση, που υπάρχει στην Ελλάδα. Εξήρε τον ηρωισμό του Ελληνικού Λαού εναντίων των Ιταλών και Γερμανών επιδρομέων και τον αγώνα κατά τη διάρκεια της Κατοχής.
Παρατήρησε ότι πρέπει να γίνουν δεκτοί οι όροι του κ. Σκόμπυ και ότι τελικά το όλο ζήτημα θα το λύσει απερίσπαστος ο πολιτικός κόσμος της Ελλάδας. Καταλήγοντας είπε ότι αν τον χρειαστούν κατά τη σύσκεψη είναι στη διάθεσή τους.
Ο Γραμματέας του ΕΑΜ ρώτησε μετά το τέλος του λόγου του κ. Τσώρτσιλ, γιατί δεν εκλήθηκε επίσημα το ΕΑΜ. Απάντησε ο κ. Ηντεν ότι εκλήθηκαν οι δυο παρατάξεις και με την πρόσκληση του ΕΛΑΣ συμπεριλαμβάνονταν και το ΕΑΜ. Αμέσως ύστερα αποχώρησαν οι κ. κ. Τσώρτσιλ και Ηντεν καθώς και οι άλλοι ξένοι.
«ΕΛΑΤΕ ΝΑ ΤΑ ΠΑΡΕΤΕ»
Σε συνέχεια ο συν. Σιάντος, επειδή κανείς δεν έπαιρνε το λόγο, ρώτησε τον Πρόεδρο για το αντικείμενο της σύσκεψης. Ο Μακαριότατος απάντησε: «Για να παραδώσετε τα όπλα».
ΣΙΑΝΤΟΣ: «Αν μας καλέσατε γι’ αυτό, ελάτε να τα πάρετε. Νέο Λίβανο δεν πρόκειται να ‘χουμε. Αν νομίσατε ότι ήρθαμε εδώ για να μας βρίσετε, να μας το πήτε, γιατί τότε θα είμαστε υποχρεωμένοι να αποχωρήσουμε. Αλλά στην περίπτωση αυτή θα φέρετε ακέραια την ευθύνη της ματαίωσης της σύσκεψης». Μετά τη δήλωση του συν. Σιάντου οι παριστάμενοι είπαν αν πρέπει να προχωρήσει η συζήτηση.
Η ΑΝΤΙΒΑΣΙΛΕΙΑ
Ο κ. Καφαντάρης είπε ότι για να βρεθεί λύση πρέπει να λυθεί το πρώτο ζήτημα, της αντιβασιλείας και ρώτησε αν σ’ αυτό συμφωνούν οι παριστάμενοι. Ο συν. Σιάντος δήλωσε αμέσως ότι η παράταξη που αντιπροσωπεύει είναι σύμφωνη με την εγκαθίδρυση αντιβασιλείας. Ο Σοφούλης αρνήθηκε να πει τη γνώμη του, γιατί δεν μπορεί να αποφασίζει μόνος. Ο Μάξιμος μετά από πολλές επιφυλάξεις δέχτηκε σαν «αναγκαίον κακόν», τελικά το ζήτημα αυτό έμεινε εκκρεμές.
ΤΟ «ΚΑΤΗΓΟΡΩ» ΤΟΥ κ. ΚΑΦΑΝΤΑΡΗ
Ο Παπανδρέου προσπάθησε έπειτα να δικαιολογήσει την εγκληματική πολιτική του. Ο κ. Καφαντάρης κατηγόρησε με δριμύτατες εκφράσεις τον Παπανδρέου, τον χαρακτήρισε ανάξιο πολιτικό και κυρίως υπεύθυνο για τη δραματική σημερινή κατάσταση και τόνισε ότι για 2.000 πραιτοριανούς της Ορεινής Ταξιαρχίας ματοκύλισε τον τόπο. Υπογράμμισε τελικά ότι τα εκκρεμή ζητήματα θα τα λύσει ο πολιτικός κόσμος της χώρας και όχι οι Αγγλοι. Βασιλεία για την Ελλάδα, είπε, είναι 4η Αυγούστου και φασισμός.
Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΚΑΙ Η ΒΡΕΤΑΝΙΚΗ ΕΠΕΜΒΑΣΗ
Πρέπει να συμπληρώσουμε ότι ο Σοφούλης και ο Παπανδρέου αποχωρήσανε ενώ συνεχιζόταν η συζήτηση. Ο Παπανδρέου όμως ξαναγύρισε στην αίθουσα ύστερα από υπόδειξη των Αγγλων. Ο Πλαστήρας κατηγόρησε το ΕΑΜ και τον ΕΛΑΣ, γιατί με την «ασήμαντη» δράση τους κατά την Κατοχή γίνανε αιτία καταστροφών στη χώρα.
Ο συν. Σιάντος τον διέκοψε σε ζωηρό τόνο και του τόνισε ότι όταν ο Πλαστήρας παραθέριζε στη Νίκαια, ο Ελληνικός Λαός πολεμούσε τους καταχτητές και η δράση του ΕΛΑΣ έχει αναγνωριστεί από τους Συμμάχους σαν πολύτιμη συμβολή στον κοινό αγώνα.
ΜΙΛΑ Ο ΣΥΝΑΓ. ΣΙΑΝΤΟΣ
Μίλησε κατόπιν ο συν. Σιάντος. Ανέφερε τις θυσίες και υποχωρήσεις που έκαναν το ΕΑΜ και το ΚΚΕ για να εξασφαλιστεί ομαλή δημοκρατική εξέλιξη και σημείωσε ότι τίποτε δεν πραγματοποιήθηκε απ’ όσα είχαν συμφωνηθεί. Ο κρατικός μηχανισμός έμεινε όπως ήταν επί Κατοχής, κανείς δωσίλογος δε δικάστηκε, εζήτησαν να αφοπλιστεί ο ΕΛΑΣ, ενώ νύχτα μέρα μετέφεραν όπλα και εξόπλιζαν την 5η φάλαγγα. Απηύθυνε δριμύτατο κατηγορητήριο εναντίον του Παπανδρέου, που είναι υπεύθυνος όχι μόνο γιατί έβαψε τα χέρια του στο αίμα του ελληνικού λαού, αλλά και γιατί παρέσυρε του Αγγλους σ’ έναν πόλεμο εναντίον της Ελλάδας. Για τον Παπανδρέου, είπε, δεν μπορεί να γίνεται συζήτηση να συμμετάσχει σε Κυβέρνηση ούτε και σαν απλός υφυπουργός.
Καυτηρίασε την επέμβαση των Αγγλων και τις ωμότητες που διαπράττουν. Εμείς πιστεύουμε, είπε, ότι ο αγώνας μας είναι απόλυτα δίκαιος. Δεν επροκαλέσαμε τη σημερινή κατάσταση που είναι πραγματικά άσκημη. Αμυνόμαστε για τα δικαιώματα του λαού. Ομως δε συζητάμε το ζήτημα των ευθυνών. Ούτε σεις μπορείτε να δικάσετε εμάς, ούτε εμείς εσάς. Κριτής είναι ο Λαός. Γι’ αυτό και ζητούμε να γίνουν το ταχύτερο εκλογές.
Νομίζουμε ότι πρέπει να δοθεί λύση στη σημερινή κατάσταση, αρκεί να έχουμε τη διάθεση γι’ αυτό.
Δυο είναι τα σημεία που πρέπει ν’ αποτελέσουν τη βάση της συμφωνίας: Δημοκρατία και Ανεξαρτησία. Η διαλλακτικότητα αυτή δεν πρέπει να νομιστεί αδυναμία. Είμαστε αποφασισμένοι να συνεχίσουμε τον αγώνα για τη Δημοκρατία και την Ανεξαρτησία και έχουμε όλη την Ελλάδα μαζί μας. Σε καμιά περίπτωση δεν πρόκειται να υποταχθούμε.
«ΤΑ ΤΡΙΑΝΤΑ ΤΑΓΜΑΤΑ»
Στο τέλος του λόγου του ρώτησε ο Πλαστήρας πώς μπορεί να λυθεί το στρατιωτικό. Ο συν. Σιάντος του υπενθύμισε τη γνωστή θέση μας – γενική αποστράτευση, δημιουργία εθνικού στρατού κλπ. Στο σημείο αυτό ο Πλαστήρας ρώτησε ανήσυχος:
– Και τότε τι θα γίνουν τα 30 τάγματα του που επιστρατεύθηκαν;
Σιάντος: Εχετε 30 τάγματα; Και δεν τα στέλνετε να μας διαλύσετε αντί να στέλνετε Αγγλους;
Τελικά αποφασίστηκε να γίνει σήμερα στις 11 π.μ. ευρύτερη σύσκεψη των κομμάτων. Θα συζητηθούν το ζήτημα της αντιβασιλείας και το όλο πολιτικό ζήτημα και θα παρθούν αποφάσεις.
Η ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΕΡΑ ΤΗΣ ΣΥΣΚΕΨΗΣ
Χθες το μεσημέρι επαναλήφθηκε η σύσκεψη για τον τερματισμό της σύγκρουσης και τη λύση της πολιτικής κρίσης. Πήραν μέρος υπό την προεδρεία του Αρχιεπισκόπου, οι κ. κ. Καφαντάρης, Σοφούλης, Σοφιανόπουλος, Πλαστήρας, Μάξιμος, Μυλωνάς, Δραγούμης, Κ. Τσαλδάρης, Αλεξανδρής, Στεφανόπουλος, Πέτρος Ράλλης, Σπ. Θεοτόκης, Κανελλόπουλος, Γονατάς και Παπανδρέου. Από το ΕΑΜ πήραν μέρος οι συν. Σιάντος και Παρτσαλίδης. Είχαν οριστεί επίσης οι συναγ. Γεωργαλάς και Γαβριηλίδης, καθώς και ο συναγ. Σβώλος, αλλά δεν μπόρεσαν να μετάσχουν, γιατί οι προσκλήσεις δόθηκαν αργά και οι Αγγλοι δεν ανελάμβαναν την ευθύνη να τους εξασφαλίσουν τη μετάβαση, λόγω των διεξαγομένων εκείνη τη στιγμή επιχειρήσεων.
Οταν πήγαν οι συναγ. Σιάντος και Παρτσαλίδης, αντί για σύσκεψη βρήκαν παρακοινοβούλιο. Οταν ξανάρχισε η σύσκεψη, απάντησε ο κ. Καφαντάρης σε επίθεση που του είχε γίνει για όσα είπε προχθές.
ΜΙΛΑ Ο κ. ΚΑΦΑΝΤΑΡΗΣ
ΚΑΦΑΝΤΑΡΗΣ: Δεν είμαι συνήγορος της Αριστεράς. Τα όσα είπα για την Ορεινή Ταξιαρχία, δεν τα είπα για να υποστηρίξω την Αριστερά, αλλά για να καταδείξω, ότι ήταν λάθος να οδηγήσει ο κ. Παπανδρέου στη σύρραξη, χάρη της Ορεινής Ταξιαρχίας. Αν ο κ. Παπανδρέου ενόμιζε ότι έπρεπε να οδηγηθούμε σε σύρραξη, θα όφειλε να διαλέξει άλλες αφορμές και όχι το ζήτημα της διατήρησης των 2.000 πραιτοριανών, όταν μάλιστα είχε δεχτεί τη διάλυσή τους και κατόπιν υπαναχώρησε. Ο κ. Παπανδρέου ήρθε στην Αθήνα, αλλά δεν έκρινε αναγκαίο να καλέσει μια σύσκεψη των κομμάτων και να εξηγήσει τι έγινε στην Αίγυπτο. Με εντολή τίνος ήρθε πρωθυπουργός, αυτό δε μας το εξήγησε. Αυτός δεν είναι δημοκρατικός τρόπος διακυβέρνησης. Σήμερα μας φέρνει την παραίτησή του. Δε με ενδιαφέρει τι θα κάνει. Το ζήτημα δε λύνεται με την παραίτηση Παπανδρέου, αλλά με την Αντιβασιλεία.
ΟΠΛΑ ΚΑΙ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ
– ΜΑΚΑΡΙΟΤΑΤΟΣ: Η Αριστερά δήλωσε χτες ότι στη νέα Κυβέρνηση θα καταθέσουν τα όπλα. Μπορεί η Αριστερά να μας πει, τι εννοεί νέα Κυβέρνηση και με ποιους όρους θα καταθέσει τα όπλα;
– ΣΙΑΝΤΟΣ: Εμείς για τα όπλα, δεν έχουμε να σας πούμε τίποτε, προτού λυθούν τα βασικά ζητήματα. Τα όπλα είναι δική μας και των Αγγλων υπόθεση. Το ζήτημα είναι: Ο πολιτικός κόσμος είναι διατεθειμένος να συγκροτήσει Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας, ναι ή όχι;
Αν ναι, τότε να συζητήσουμε πάνω σ’ αυτό το ζήτημα. Συμφωνώ με τον κ. Καφαντάρη, ότι πρώτο βήμα για τη λύση του Ελληνικού ζητήματος είναι η Αντιβασιλεία, που θα οδηγήσει στη λύση του Κυβερνητικού ζητήματος. Δεν μπορούμε να παραδώσουμε τα όπλα στη λεγόμενη κυβέρνηση Παπανδρέου, γιατί μαζί της βρισκόμαστε σε εμπόλεμο κατάσταση, εκτός αν νομίζετε, ότι ο Παπανδρέου αποτελεί Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας.
– ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ: Δεν είπα, ότι υπάρχει Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας.
Η ΑΝΤΙΒΑΣΙΛΕΙΑ
– ΠΑΡΤΣΑΛΙΔΗΣ: Χθες τέθηκε για λύση το ζήτημα της Αντιβασιλείας. Βλέπω ότι το ζήτημα αυτό παρακάμπτεται. Είναι κοινή συνείδηση, ότι αν υπήρχε Αντιβασιλεία, μπορούσε να αποφευχθεί η σύγκρουση, γιατί όταν στις 4 του Δεκέμβρη παραιτήθηκε ο Παπανδρέου και προσκλήθηκε ο κ. Σοφούλης, ήρθε δε σε επαφή μαζί του το ΕΑΜ και το ΚΚΕ, θα ήταν δυνατό να σχηματιστεί Κυβέρνηση. Συνεπώς, πρωτΠεριεχόμενα αφιερώματος προϋπόθεση του τερματισμού της κρίσης είναι η Αντιβασιλεία.
Ο Κανελλόπουλος κάνει εμπαθή επίθεση κατά του ΕΑΜ.
– ΣΙΑΝΤΟΣ: Το καθήκον μας είναι, όχι να συζητάμε, αλλά να βρούμε μια λύση, που θα μας βγάλει από τη σημερινή κατάσταση. Επαναλαμβάνω την άποψη: Πρέπει να γίνει νέα Κυβέρνηση κοινής εμπιστοσύνης στην οποία θα παραδώσει ο στρατός του ΕΛΑΣ.
Μπροστά στην επιμονή των ΕΑΜικών αντιπροσώπων, ο Μακαριότατος ανακοινώνει ότι υπέρ της αντιβασιλείας εκηρύχτηκαν οι: Καφαντάρης, Σοφούλης, Σιάντος, Παρτσαλίδης, Μυλωνάς, Σοφιανόπουλος, Πλαστήρας, Μάξιμος, Γονατάς και Κανελλόπουλος. Για την αναβολή οι Θεοτόκης, Ράλλης, Τσαλδάρης, Στεφανόπουλος και Παπανδρέου. Με την ψηφοφορία αυτή θεωρήθηκε ότι λύθηκε το ζήτημα του θεσμού της Αντιβασιλείας και καλείται ο συν. Σιάντος να εκθέσει τις απόψεις του ΕΑΜ για τον τρόπο συγκρότησης της Κυβέρνησης και το πρόγραμμά της.
ΜΙΛΑ Ο ΣΥΝΑΓ. ΣΙΑΝΤΟΣ
ΣΙΑΝΤΟΣ: Η κυβέρνηση που θα σχηματιστεί, πρέπει να είναι κυβέρνηση πραγματικής εθνικής ενότητας. Το πρόγραμμά της πρέπει να είναι:
1. Τιμωρία των δωσιλόγων. Απαίτηση του λαού είναι να δώσει λόγο όποιος βαρύνεται για προδοτικές πράξεις.
2. Εκκαθάριση του κρατικού μηχανισμού. Οπως είναι συγκροτημένος σήμερα ο κρατικός μηχανισμός, με υπεύθυνους λειτουργούς στυλοβάτες της 4ης Αυγούστου και δωσιλόγους, δεν μπορεί να γίνει διοίκηση Κράτους ελεύθερου και δημοκρατικού.
3. Διάλυση της Χωροφυλακής. Με το Σώμα αυτό ο Μανιαδάκης και οι καταχτητές οργίασαν σε βάρος του λαού. Οσα στοιχεία της Χωροφυλακής είναι υγιή, να παραμείνουν αφού κριθούν από συμβούλιο.
Η Αστυνομία Πόλεων, αφού περάσουν από Συμβούλιο τα στελέχη της, να παραμείνει για την τάξη στην Αθήνα. Στην ύπαιθρο, θα αναλάβει η Εθνοφυλακή. 4. Δημιουργία Εθνικού Στρατού, με την αποστράτευση όλων των εθελοντικών σχηματισμών. Να κληθούν 2 έως 3 ηλικίες. Τα στελέχη του στρατού να περάσουν από Συμβούλια. Ετσι θα φτάσουμε στον τερματισμό της κρίσης. Ως προς τη σύνθεση της Κυβέρνησης, ζητούμε: Πρωθυπουργός, πρόσωπο κοινής εμπιστοσύνης. Ποσοστό συμμετοχής μας: 40 – 50%. Τα υπουργεία Εσωτερικών και Δικαιοσύνης και τα υφυπουργεία Στρατιωτικών και Εξωτερικών. Στο σημείο αυτό εξηγεί με ακαταμάχητα επιχειρήματα, γιατί πρέπει να δοθούν στην Αριστερά τα πιο πάνω υπουργεία.
Τελικά ο Σιάντος πρότεινε να γίνουν το δημοψήφισμα την πρώτη Κυριακή του Φεβρουαρίου και οι εκλογές τον Απρίλη.
ΟΙ ΕΥΕΡΕΘΙΣΤΟΙ
Οι κ. κ. Π. Ράλλης, Θεοτόκης και Τσαλδάρης, αποχωρούν με τη δήλωση του πρώτου, ότι οι προτάσεις σημαίνουν κομμουνιστικοποίηση του κράτους.
Ο Πλαστήρας δήλωσε, ότι αν γίνουν δεκτές οι προτάσεις θα… φύγει από την Ελλάδα.
ΣΙΑΝΤΟΣ: Αυτό είναι ζήτημα δικό σας. Αλλά νομίζω ότι το κακό δε είναι μεγάλο.
Ο κ. Μάξιμος προτείνει να γίνει συζήτηση για τις προτάσεις, αλλά ο κ. Σοφούλης διαμαρτύρεται. Ο σ. Σιάντος παρακαλεί να διευκρινισθεί, στο τέλος, εάν η σύσκεψη οδηγήται σε ναυάγιο ή όχι. Ο κ. Σοφούλης και ο Μακαριότατος δηλώνουν, ότι η συζήτηση θα επαναληφθεί αφού ανταλλαχθούν οι απόψεις των άλλων κομμάτων επί των προτάσεων της Αριστεράς. Τελικά αποφασίζεται να συνεχιστεί η σύσκεψη σε ημέρα που θα καθοριστεί.
Ο σ. Σιάντος δήλωσε στο Μακαριότατο, ότι αν στη νέα σύσκεψη θα κληθεί και ο Γονατάς, η Αριστερά δεν μπορεί να μετάσχει και αν δεν αποχώρησε και κατά τη σύσκεψη αυτή, αυτό προήλθε από την ειλικρινή επιθυμία της να μη ναυαγήσει η σύσκεψη».
80 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ ΕΑΜ - 75 ΧΡΟΝΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ ΕΛΛΑΔΑΣ
ΑπάντησηΔιαγραφήΑπόσπασμα από το Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ, τόμος Β1
1. Αν και η Κατοχή βρήκε το ΚΚΕ με ελάχιστες κομματικές δυνάμεις και αποδιοργανωμένο, το Κόμμα μπόρεσε μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα να ανασυγκροτηθεί και να δημιουργήσει νέες Κομματικές Οργανώσεις στην εργατική τάξη, στη φτωχή αγροτιά, στα λαϊκά στρώματα των αυτοαπασχολούμενων και στη σπουδάζουσα νεολαία. Πρωτοστάτησε και ηγήθηκε στο μαζικό πολιτικό και στον ένοπλο απελευθερωτικό αγώνα του ΕΑΜ, του ΕΛΑΣ, της ΕΠΟΝ και των άλλων ΕΑΜικών οργανώσεων, προσφέροντας αιματηρές θυσίες.
Αυτή η ανιδιοτελής στάση του, σε συνδυασμό με τον ρόλο του σοβιετικού λαού και στρατού, ιδιαίτερα μετά από τη νίκη του στο Στάλινγκραντ, έδωσε στο ΚΚΕ κύρος και επιρροή, το κατέστησε πολιτικά και οργανωτικά τη δύναμη με την ισχυρότερη επιρροή στις λαϊκές δυνάμεις στην Ελλάδα.
Στην ανάδειξη του ΚΚΕ σε κόμμα αυτής της πολιτικής εμβέλειας συντέλεσαν οι συνθήκες πρωτοφανούς ταξικής εκμετάλλευσης (σε λίγες χώρες παρατηρήθηκαν στον ίδιο βαθμό, π.χ., οι μαζικοί θάνατοι από την πείνα), βαθιάς πολιτικής κρίσης και διάσπασης της αστικής τάξης και των κομμάτων της, αλλά και διάλυσης του αστικού στρατού μέσα στη χώρα.
Στη λαϊκή συνείδηση επιδρούσε καταλυτικά το γεγονός ότι ένα τμήμα των αστικών πολιτικών δυνάμεων είχε φύγει στο εξωτερικό, ενώ ένα άλλο, πέρα από εκείνο που συνεργάστηκε με τους κατακτητές, κήρυξε την αποχή από την αντίσταση στους κατακτητές, βυσσοδομώντας ταυτόχρονα κατά του ΚΚΕ και του ΕΑΜ.
Και αυτά, την ίδια ώρα που χιλιάδες άνθρωποι, ακόμα και μωρά, δολοφονούνταν από τα στρατεύματα κατοχής, ενώ μαζικά οι κομμουνιστές και οι κομμουνίστριες έδιναν και τη ζωή τους για να σωθεί ο λαός από την πείνα και για να οργανώσει την πάλη του ενάντια στην τριπλή κατοχή. Επιπλέον, ως ιδιαίτερα ευνοϊκός παράγοντας για τη μεγάλη ανάπτυξη του ΚΚΕ και του ΕΑΜ πρέπει να εκτιμηθεί η απουσία παραδοσιακά μαζικού σοσιαλδημοκρατικού κόμματος στην Ελλάδα. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
2. Στη διάρκεια του Β' Παγκόσμιου Πολέμου το Διεθνές Κομμουνιστικό Κίνημα δεν μπόρεσε να διαμορφώσει επαναστατική στρατηγική για την έξοδο από τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο με στόχο την κατάκτηση της εργατικής εξουσίας (και άρα να εξοπλίσει και να καθοδηγήσει τις εργατικές και λαϊκές δυνάμεις). Δεν μπόρεσε να συνδυάσει με επιτυχία την πάλη για την υπεράσπιση της ΕΣΣΔ με την πάλη για την εργατική εξουσία σε συνθήκες επαναστατικής κατάστασης.
ΑπάντησηΔιαγραφήΣε χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, η εργατική τάξη κατέκτησε την εξουσία μετά από τον πόλεμο λόγω της καθοριστικής συμβολής της ΕΣΣΔ στην απελευθέρωση και στην πάλη των ΚΚ με τις εγχώριες αντεπαναστατικές δυνάμεις που ακολούθησε και στο πλαίσιο των πρώτων μεταπολεμικών κυβερνήσεων.
Κομμουνιστικά Κόμματα καπιταλιστικών χωρών διακήρυσσαν γενικά την αναγκαιότητα του σοσιαλισμού, όμως δεν έθεταν στα Προγράμματά τους τον στόχο της εργατικής εξουσίας ως άμεσο στρατηγικό. Αντίθετα, έθεταν άλλους ενδιάμεσους κυβερνητικούς στόχους («αντιφασιστικών», «δημοκρατικών κυβερνήσεων»), που εξ αντικειμένου δεν εξυπηρετούσαν τη στρατηγική συγκέντρωσης και οργάνωσης δυνάμεων για τη γενική, πλήρη σύγκρουση και ρήξη με την αστική εξουσία σε συνθήκες γενικής οικονομικής και πολιτικής κρίσης στη χώρα τους.
Η Ιστορία απέδειξε ότι τέτοιες κυβερνήσεις, με τη συμμετοχή ή στήριξη ΚΚ, πουθενά δεν λειτούργησαν ως καταλύτες στη συγκέντρωση των επαναστατικών δυνάμεων, στην ωρίμανση των παραγόντων για να έρθει στην ημερήσια διάταξη η επαναστατική εξέγερση.
Αντίθετα, τροφοδότησαν οπορτουνιστικές παρεκκλίσεις που τελικά διάβρωσαν το Κομμουνιστικό Κίνημα και στη μεταπολεμική περίοδο. Ετσι, δεν διαμορφώθηκαν προϋποθέσεις για την ταξική χειραφέτηση των κινημάτων, διαδικασία που προετοιμάζει και διευρύνει την επαναστατική πρωτοβουλία και τους δεσμούς τους με τις λαϊκές μάζες.
Σε τελική ανάλυση, αυτή η στρατηγική δεν ωφέλησε ούτε τη σοσιαλιστική - κομμουνιστική οικοδόμηση στην ΕΣΣΔ και στις άλλες χώρες από την άποψη του διεθνούς συσχετισμού δυνάμεων.
Οπωσδήποτε η κρατική πολιτική ενός ΚΚ εξουσίας έχει να επιλύσει ειδικά προβλήματα στις διεθνείς σχέσεις, που δεν έχει μπροστά του ένα ΚΚ εκτός εξουσίας, όπως, για παράδειγμα, στην εξωτερική πολιτική, όπου μπορεί να υποχρεωθεί και σε κάποιον συγκυριακό συμβιβασμό με τμήματα του αντιπάλου σε παγκόσμιο επίπεδο.
Αυτό δεν δικαιολογεί μια συγκυριακή κρατική επιλογή, σε διπλωματικό ή άλλο επίπεδο, να ανάγεται σε αρχή και από αυτήν την άποψη να προκαλεί ιδεολογική σύγχυση στο διεθνές επαναστατικό κίνημα. Αυτό αφορά την ιδεολογικοποίηση του αντιφασιστικού μετώπου και την αιτιολόγηση της αυτοδιάλυσης της Κομμουνιστικής Διεθνούς.
Ως βασικό συμπέρασμα προκύπτει ότι η σημαντικότερη συμβολή κάθε ΚΚ στην υπεράσπιση του σοσιαλισμού διεθνώς είναι να παλέψει στη χώρα του για την ανατροπή του καπιταλισμού, για την επαναστατική εργατική εξουσία με στόχο την οικοδόμηση του σοσιαλισμού - κομμουνισμού. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
3. Το καίριο και καθοριστικό ζήτημα, για το οποίο κρίνεται η ηγεσία του ΚΚΕ την περίοδο της Κατοχής, είναι η πολιτική (στρατηγική) που ακολούθησε σε αυτόν τον μεγάλο αγώνα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΣτην 11η Ολομέλεια της ΚΕ ο Γ. Σιάντος υποστήριξε στην εισήγηση, όπως έχει ήδη αναφερθεί, ότι η πολιτική του ΚΚΕ στην Κατοχή ήταν σωστή, «γιατί εσφαλμένη πολιτική ήταν αδύνατο να δημιουργήσει τέτοια κινήματα».
Χρειάζεται ιδιαίτερη μελέτη για κάθε χώρα, ωστόσο είναι αναμφισβήτητο ότι στην Ευρώπη, τα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα στις κατεχόμενες χώρες, ή τα αντιφασιστικά στις μη κατεχόμενες, πήραν μεγάλες διαστάσεις μόνο σε μια σειρά από αυτές (Ελλάδα, Γιουγκοσλαβία, Γαλλία, Ιταλία, Αλβανία κ.α.), ενώ δεν πήραν ανάλογες διαστάσεις σε σημαντικά κράτη του καπιταλισμού, όπως η Σουηδία, η Νορβηγία, η Φινλανδία, η Δανία, η Αυστρία, η Ολλανδία κ.ά., παρά το γεγονός ότι η στρατηγική των ΚΚ ήταν παντού ίδια με του ΚΚΕ, ενώ το εθνικοαπελευθερωτικό πλαίσιο προσέλκυε στις γραμμές και λαϊκές μάζες που οι πολιτικές επιδιώξεις τους δεν έβγαιναν έξω από αυτό.
Τελικά, το στοιχείο της μαζικότητας του εργατικού και λαϊκού κινήματος δεν μπορεί να εκτιμηθεί βραχυπρόθεσμα και αποσπασμένα από τα ποιοτικά του στοιχεία, δηλαδή τους στόχους για τους οποίους αυτό το κίνημα μαχόταν. Το θεμελιακό ζήτημα, που αποτελεί και το πραγματικό κριτήριο της επιτυχίας ή μη της πολιτικής του ΚΚΕ σε κάθε περίοδο, είναι ακριβώς το κατά πόσο η πολιτική του συσπειρώνει τις απαραίτητες δυνάμεις για την κατάκτηση της εργατικής εξουσίας σε συνθήκες επαναστατικής κατάστασης. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
4. Η στρατηγική του ΚΚΕ αρχικά στηρίχτηκε στη λαθεμένη ανάλυση του Κόμματος, αναφορικά με τη σχετική καθυστέρηση της καπιταλιστικής ανάπτυξης στην Ελλάδα, στην αντίληψη ότι η εθνική ανεξαρτησία (απαλλαγή της Ελλάδας από την ξένη εξάρτηση) αποτελούσε προϋπόθεση για την ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων, την ωρίμανση των υλικών προϋποθέσεων για το πέρασμα στον σοσιαλισμό.
ΑπάντησηΔιαγραφήΘεωρούσε ως ενδοτισμό μέρους των αστικών πολιτικών δυνάμεων και της βασιλείας τη διαχρονική συμμαχία της αστικής τάξης με την Αγγλία, την πολιτική προσέλκυσης ξένων επενδύσεων και συμμετοχής σε μια ευρύτερη αγορά.
Εκτιμούσε ότι οι ξένες επενδύσεις ήταν αποτέλεσμα της εξάρτησης της χώρας, και μάλιστα παράγοντας καθυστέρησης στην ανάπτυξη του καπιταλισμού. Χαρακτήριζε ως υποτέλεια τη στάση της αστικής τάξης και όχι ως στρατηγική συμμαχιών της σε συνθήκες ανισόμετρης ανάπτυξης του καπιταλισμού. Εξαιτίας όλων των παραπάνω και στη συνέχεια και της στρατηγικής του αντιφασιστικού μετώπου, η ταξική αντίθεση κεφαλαίου - εργασίας υποτάχτηκε στην «εθνική ενότητα».
Το ΚΚΕ δεν αντιμετώπισε τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα ως κρίκο για την κατάκτηση της εργατικής εξουσίας, αλλά αποσυνέδεσε την πάλη ενάντια στους κατακτητές από την πάλη για την ανατροπή της αστικής εξουσίας. Ανεξάρτητα από την ονομασία που έδινε στο λεγόμενο «μεταβατικό στάδιο» προς τον σοσιαλισμό (λαϊκή δημοκρατία ή λαοκρατία) ή στη λεγόμενη μεταβατική κυβέρνηση (αντιφασιστική, δημοκρατική), εξ αντικειμένου εγκλώβιζε τη λαϊκή πάλη σε μια μορφή της αστικής εξουσίας, έστω της κοινοβουλευτικής αστικής δημοκρατίας.
Στην περίοδο 1941 - 1944 υπήρξε ξένη κατοχή, αναστολή της εθνοκρατικής ανεξαρτησίας της Ελλάδας. Το ζήτημα της ανεξαρτησίας αφορούσε και την εργατιά - αγροτιά, αλλά και την αστική τάξη και το Παλάτι, από τη σκοπιά της θέσης που είχαν στη νομή της αστικής εξουσίας.
Η δράση κατά της ξένης κατοχής ήταν συνυφασμένη με το ταξικό συμφέρον κάθε κοινωνικής δύναμης. Ο απελευθερωτικός αγώνας ή θα συνδεόταν με τον αγώνα κατάκτησης - εδραίωσης της εργατικής εξουσίας και των συμμάχων της, οπότε θα καταργούνταν γενικά οι σχέσεις ανισοτιμίας και εξάρτησης, ή θα οδηγούσε στην εδραίωση της αστικής εξουσίας με νέους, καλύτερους ή χειρότερους όρους, όσον αφορά τη θέση της χώρας στο ιμπεριαλιστικό σύστημα.
Ο πόλεμος του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ με τα Τάγματα Ασφαλείας ήταν πόλεμος ταξικός. Η εθνικοαπελευθερωτική χροιά που προσλάμβανε, εξαιτίας της κοινής δράσης των ταγματασφαλιτών με τη γερμανική διοίκηση, δεν ακύρωνε τα ταξικά χαρακτηριστικά του. Τον ίδιο ταξικό χαρακτήρα είχε και η ένοπλη σύγκρουση με τις μη γερμανόφιλες αστικές δυνάμεις, τον ΕΔΕΣ, την ΕΚΚΑ κ.ά.
Ωστόσο, όσες φορές το ΕΑΜ - ΕΛΑΣ υποχρεώθηκε να αντιμετωπίσει τις τελευταίες ένοπλα (ΕΔΕΣ, ΕΚΚΑ κ.ά.), το έκανε με κεντρικό άξονα τις παρασπονδίες τους στον αντικατοχικό αγώνα. Δεν τις αντιμετώπισε ως αντίπαλες ταξικές δυνάμεις με τη στήριξη της Βρετανίας.
Το ΚΚΕ, και στη συνέχεια οι λαϊκές δυνάμεις, δεν ήταν προετοιμασμένο για ν' αξιοποιήσει την επαναστατική κατάσταση που είχε διαμορφωθεί στην Ελλάδα τις μέρες της Απελευθέρωσης. Παρά το γεγονός ότι ο λαός ήταν οπλισμένος, έγινε ουρά των εξελίξεων που το άρμα τους έσυραν οι αστικές πολιτικές δυνάμεις. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
5. Αυτή η στρατηγική δεν αποτελούσε ιδιαίτερο φαινόμενο στο ΚΚΕ αλλά ήταν πρόβλημα του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος, που οι αιτίες του απαιτούν περαιτέρω διερεύνηση στο πλαίσιο μελέτης της Ιστορίας του. Μπορούμε όμως να επισημάνουμε ότι σχετίζεται και με το γεγονός ότι το μεταβατικό μεταρρυθμιστικό Πρόγραμμα, βασικό πολιτικό πρόγραμμα της σοσιαλδημοκρατίας, επιβίωνε και στη στρατηγική της ΚΔ με τον έναν ή άλλον τρόπο ως στάδιο προετοιμασίας της επαναστατικής κατάκτησης της εξουσίας για τον σοσιαλισμό.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕτσι κι αλλιώς, η «μεταβατική κυβέρνηση» οδηγούσε στην αντίληψη της αναγκαιότητας κατάκτησης της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας και αυτή με τη σειρά της στη συμπόρευση με κάποιες αστικές πολιτικές δυνάμεις, που θεωρούνταν ως σταθερά προσηλωμένες στην κοινοβουλευτική δημοκρατία.
Επιβεβαιώθηκε κυρίως ότι ανάμεσα στον καπιταλισμό και τον σοσιαλισμό δεν υπάρχει ούτε ενδιάμεση πολιτική εξουσία ούτε «ειρηνικό» πέρασμα από τον καπιταλισμό στον σοσιαλισμό, αλλά ούτε «φιλολαϊκή» διαχείριση του καπιταλισμού. Η πάλη των τάξεων είναι αντικειμενική, κι αυτή είναι που, σε συνθήκες επαναστατικής κατάστασης, θα οδηγήσει σε σοσιαλιστική επανάσταση μόνο με τη συνειδητή δράση της ιδεολογικής - πολιτικής εργατικής πρωτοπορίας του Κομμουνιστικού Κόμματος.
Η άποψη ότι η συμμετοχή του ΚΚ σε κυβέρνηση συνεργασίας αποτελεί σκαλοπάτι για να προχωρήσει το κίνημα σε πιο προωθημένους στόχους καταρρίφθηκε δραματικά, μετά από τον Λίβανο, ειδικά μετά από τον Δεκέμβρη 1944. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
6. Εχουν διατυπωθεί πολλές ερμηνείες σχετικά με κρίσιμα ζητήματα: Την υπαγωγή του ΕΛΑΣ στο Στρατηγείο Μέσης Ανατολής και τις Συμφωνίες του Λιβάνου και της Καζέρτας. Μεταξύ των αιτιών έχει γίνει λόγος περί ανικανότητας του κομματικού ηγετικού πυρήνα, έλλειψης πολιτικής διορατικότητας, αρνητικού επηρεασμού της ηγεσίας του Κόμματος από συμμαχικές δυνάμεις στο ΕΑΜ κ.ά.
ΑπάντησηΔιαγραφήΟσο και αν αυτά αποτυπώνουν τη μία ή την άλλη πλευρά σε ένα σύνολο παραγόντων που οδήγησαν σε καθοριστικά λαθεμένες επιλογές, δεν προσεγγίζουν την κύρια αιτία: Την έλλειψη ανάλογης προγραμματικής ετοιμότητας και προσανατολισμού από την πλευρά της κομμουνιστικής ηγεσίας, αλλά και τη μη απόκτησή της σε συνθήκες μάχης, σε συνδυασμό με την ικανότητα σωστής εκτίμησης του συσχετισμού των δυνάμεων και έγκαιρης προσαρμογής ή και διόρθωσης της γραμμής πάλης. Βέβαια, πρέπει να σημειωθεί ότι μια σειρά από εξελίξεις στο Διεθνές Κομμουνιστικό Κίνημα επέδρασαν αρνητικά στην πολιτική του ΚΚΕ (στρατηγική της ΚΔ και στη συνέχεια αυτοδιάλυσή της, συμμετοχή σε αστικές κυβερνήσεις των ΚΚ Γαλλίας και Ιταλίας στη διάρκεια του πολέμου κ.ά.), δίχως να αναιρούνται οι ευθύνες της τότε ΚΕ του ΚΚΕ.
Για παράδειγμα, η υπαγωγή του ΕΛΑΣ στο Βρετανικό Στρατηγείο Μέσης Ανατολής δεν αποτελούσε υπόδειξη της Σοβιετικής Ενωσης. Η ηγεσία του ΚΚΕ δεν έδειξε την απαιτούμενη επάρκεια ώστε να υπερβεί τις όποιες αρνητικές εκδηλώσεις στο Διεθνές Κομμουνιστικό Κίνημα.
Υπήρχε υποτίμηση στο γεγονός ότι το ΕΑΜ - ΕΛΑΣ βρισκόταν στο ίδιο χαράκωμα με σημαντικά βαλκανικά κινήματα (Γιουγκοσλαβίας, Βουλγαρίας, Αλβανίας), αλλά και με το στρατιωτικό κίνημα της Μέσης Ανατολής, ενώ εκλαμβανόταν χωρίς ευελιξία η συμμαχία της Σοβιετικής Ενωσης με τη Μ. Βρετανία και τις ΗΠΑ, στο πλαίσιο της αντιαξονικής σύμπραξης (Χάρτης του Ατλαντικού, αποφάσεις της διάσκεψης στην Τεχεράνη κ.ά.). Ταυτόχρονα, υπήρχε υπερεκτίμηση των δυνατοτήτων της Βρετανίας, εκφρασμένη στη σταθερή άποψη ότι «δεν μπορούμε να τα βάλουμε με την Αγγλία», καθώς και υποτίμηση των δυνατοτήτων του λαϊκού κινήματος.
Είναι διαφορετικό ζήτημα να ηττηθεί η επανάσταση εξαιτίας του διεθνούς συσχετισμού δυνάμεων και τελείως άλλο ζήτημα να μη σχεδιαστεί και πραγματοποιηθεί σε συνθήκες επαναστατικής κατάστασης.
Στην ανάλυση που γινόταν συνυπήρχε και το γεγονός ότι η Μ. Βρετανία ήταν σύμμαχος στον αντιφασιστικό αγώνα και δεν θεωρούνταν ο πιο επικίνδυνος και ισχυρός ταξικός εχθρός, που συμμάχησε με την ΕΣΣΔ συγκυριακά. Γεννιούνταν, λοιπόν, και αυταπάτες σχετικά με τις προθέσεις της βρετανικής πολιτικής να συντρίψει το ΕΑΜικό κίνημα. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
7. Η δύναμη του Κόμματος βρίσκεται πρώτα απ' όλα στην ιδεολογικοπολιτική του ποιότητα, στην ικανότητά του να δρα ως κόμμα επαναστατικό. Αρρηκτα συνδεδεμένο με αυτό ήταν και το οργανωτικό πρόβλημα: Η οργανωτική χαλαρότητα στο Κόμμα, σε συνδυασμό με ορισμένη διάχυση του ΚΚΕ στις γραμμές του ΕΑΜ, η ορμητική μαζικοποίηση του Κόμματος και η σχετικά εύκολη στρατολογία, δίχως την ανάλογη ιδεολογικοπολιτική προετοιμασία και την απαιτούμενη εσωκομματική ζωή, είχαν ως αποτέλεσμα η κομματική - κομμουνιστική συνείδηση λίγο να διαφέρει από την ΕΑΜική.
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ διάκριση των οργάνων του ΚΚΕ από αυτά του ΕΑΜ ήταν ελάχιστα ορατή και η όποια αυτοτέλεια του Κόμματος περιοριζόταν στον κεντρικό καθοδηγητικό πυρήνα και σε καθοδηγητικά όργανα μεγάλων Οργανώσεων. Επομένως η κομμουνιστική διαπαιδαγώγηση, προετοιμασία και ετοιμότητα των κομματικών δυνάμεων ήταν πολύ κατώτερη σε σχέση με τις ανάγκες και απαιτήσεις της ταξικής πάλης.
Η ιδεολογικοπολιτική και οργανωτική ανεπάρκεια του Κόμματος ήταν συνυφασμένη με τη διαπαιδαγώγηση στην πάλη μόνο για την ελευθερία και ανεξαρτησία και όχι στην ταξική πάλη για τη νίκη στο πεδίο της εξουσίας. Αυτό ερχόταν σε αντίθεση με τον βασικό σκοπό ύπαρξης του ΚΚΕ, ως ιδεολογικής - πολιτικής πρωτοπορίας της εργατικής τάξης: Την πάλη για την κατάργηση της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης, με την κατάκτηση της εξουσίας για την οικοδόμηση του σοσιαλισμού - κομμουνισμού.
Το ΚΚΕ καθοδηγεί την εργατική τάξη στην κατάκτηση και υπεράσπιση της εξουσίας της, ως μόνης ικανής να εκφράσει και τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα των λαϊκών τμημάτων των μεσαίων στρωμάτων, διεκδικώντας σε αυτήν τη βάση τη συμπόρευσή τους. Με αυτήν την έννοια το ΚΚΕ είναι το κόμμα που αγωνίζεται και για τα προβλήματα των λαϊκών στρωμάτων, όσο κυριαρχεί η καπιταλιστική ιδιοκτησία. Επιδιώκει να συμμαχήσει η εργατική τάξη με ένα υπολογίσιμο τμήμα τους και ένα άλλο να το ουδετεροποιήσει.
Ομως, αυτά τα στρώματα δεν είναι φορείς ενός νέου τρόπου παραγωγής, που θα αντικαταστήσει τον καπιταλιστικό. Τον τελευταίο είναι αντικειμενικά αναγκαίο να αντικαταστήσει ο κομμουνισμός, που καταργεί κάθε εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, αλλά και κάθε μορφή ατομικής ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής.
Τα λαϊκά μεσαία στρώματα είναι υποχρεωμένα να επιλέξουν: 'Η θα διαβιώνουν σε τεντωμένο σχοινί και πολλοί θα συνθλίβονται μέσα στο καπιταλιστικό σύστημα ή θα ακολουθήσουν την εργατική τάξη και το Κόμμα της στη σχεδιασμένη ένταξή τους στην άμεσα κοινωνική παραγωγή.
Επιβεβαιώνεται τόσο από τη σχετική αρνητική εμπειρία του επαναστατικού κινήματος στην Ελλάδα όσο και από την αντίστοιχη θετική στην προεπαναστατική Ρωσία, ότι η σημασία του εργατικού χαρακτήρα του ΚΚ είναι ακόμα πιο καθοριστική στις περιπτώσεις των χωρών όπου είναι πολυάριθμο το αγροτικό και μικροαστικό στοιχείο. Η εκτεταμένη ύπαρξή του, ακόμα και στην περίπτωση που είναι πλειοψηφικό τμήμα της κοινωνίας, δεν πρέπει να αλλάζει τον εργατικό χαρακτήρα του Κόμματος. https://gkagkarin.blogspot.com/2021/11/ko.html ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
Η 3η Ολομέλεια του 1930 υιοθέτησε προγραμματικά το παραπάνω τελευταίο σημείο της απόφασης του 6ου Συνεδρίου της ΚΔ, ότι δηλαδή η επανάσταση στην Ελλάδα θα ήταν προλεταριακή.
ΑπάντησηΔιαγραφήΠερίπου δύο μήνες μετά από την Εκκληση της ΚΔ και την εκλογή του Νίκου Ζαχαριάδη ως Γραμματέα της ΚΕ, συνήλθε στη Χαλκίδα η 4η Ολομέλεια (δεύτερο δεκαπενθήμερο του Δεκέμβρη του 1931)16, που τοποθετήθηκε με το ίδιο περιεχόμενο σχετικά με τη στρατηγική του ΚΚΕ: «Με την εργατική τάξη και τα εκμεταλλευόμενα λαϊκά στρώματα της πόλης και του κάμπου, με όλα τα τμήματα της ΚΔ που βαδίζουν επικεφαλής της πάλης κατά του καπιταλισμού [...] εμπρός στην πάλη για την επαναστατική διέξοδο από την κρίση, για τον κόκκινο Οχτώβρη στην Ελλάδα, για το σοσιαλισμό»17.
Εχει σημασία ν’ αναφερθεί ότι η 4η Ολομέλεια έκανε λόγο για «ελληνικό ιμπεριαλισμό που συμμετέχει στις πολεμικές προετοιμασίες για το μοίρασμα της λείας» και για «επαναστατική διέξοδο απ’ την κρίση»18. Με βάση την παραπάνω γενική γραμμή κινήθηκε το ΚΚΕ και το επόμενο διάστημα.
Το Δεκέμβρη του 1932 συνήλθε στη Χαλκίδα η 5η Ολομέλεια της ΚΕ, μερικούς μήνες μετά από τη 12η Ολομέλεια της ΕΕΚΔ (Αύγουστος-Σεπτέμβρης 1932). Η τελευταία είχε καθορίσει ως εξής τα καθήκοντα της πάλης των ΚΚ: «…1) ενάντια στην επίθεση του κεφαλαίου 2) ενάντια στο φασισμό και την αντίδραση 3) ενάντια στον επερχόμενο ιμπεριαλιστικό πόλεμο και ενάντια στην επέμβαση κατά της Σοβιετικής Ενωσης»19.
Η 12η Ολομέλεια της ΕΕΚΔ σωστά εκτίμησε ότι η άνοδος του φασισμού αποτελούσε συγκέντρωση δυνάμεων της αστικής τάξης στον αγώνα της κατά των επαναστατικών δυνάμεων και υπέδειξε στο ΚΚ Γερμανίας να προβάλει το σύνθημα της πάλης για τη σοβιετική σοσιαλιστική Γερμανία σε αντιπαράθεση με την επιδίωξη του κεφαλαίου να εγκαθιδρύσει φασιστική δικτατορία.
Σε σχέση με τα παραπάνω καθήκοντα, η 5η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ κατέληξε στα εξής: «…η εξουσία της κυρίαρχης τάξης δεν θα πέσει αυτόματα. Μόνο η επαναστατική πάλη του προλεταριάτου και των άλλων εργαζόμενων μαζών με επικεφαλής το ΚΚΕ θα ανακόψει την επίθεση του κεφαλαίου, θα θέσει φραγμό στην πείνα και στη φασιστική άνοδο, θα ματαιώσει τους πολεμικούς σκοπούς και τις αντισοβιετικές προπαρασκευές και θα γκρεμίσει τη διχτατορία των εκμεταλλευτών και διά μέσου του ελληνικού Κόκκινου Οχτώβρη θα στήσει ψηλά τη σημαία της Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Ελλάδας»20. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
Στα ίδια χρόνια (1931-1933) διαμορφώθηκε ανάλογα και η θέση του ΚΚΕ για τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο. Η πάλη εναντίον του συνδεόταν με την ανατροπή της εξουσίας του κεφαλαίου στην Ελλάδα. Στις 18 Ιούλη 1933 το ΠΓ υπογράμμιζε την όξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων και καλούσε το προλεταριάτο και τους εργαζόμενους χωρικούς να παλέψουν: «…κατά των εξοπλισμών [...] για τη μη πληρωμή πεντάρας στους ντόπιους και ξένους ληστές, για την υπεράσπιση της Σοβιετικής Ενωσης, για τη μετατροπή του ιμπεριαλιστικού πολέμου σ’ εμφύλιο, κατά της ελληνικής πλουτοκρατίας»21.Εχει καταγραφεί, για παράδειγμα, η μαρτυρία του Φρανς Ζούπκα, μέλους της ΚΕ του ΚΚ Τσεχοσλοβακίας, συγκρατούμενου του Ζαχαριάδη στο Νταχάου, ο οποίος έγραψε αργότερα σε έκθεσή του προς το ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ: «Θυμάμαι, με πολλή περηφάνια μιλούσε πάντα για τους αγώνες των Ελλήνων ανταρτών και τους έθετε πάνω από όλους. Ηταν πεπεισμένος ότι στην Ελλάδα η εργατική τάξη είναι ικανή μόνη της να νικήσει και ότι στην Ελλάδα μετά την ήττα του φασισμού μπορεί να γίνει μόνο δικτατορία του προλεταριάτου. Δεν θεωρούσε αναγκαίο και ούτε πίστευε στη δυνατότητα δημιουργίας πλατειού αντιφασιστικού μετώπου όλων των προοδευτικών δυνάμεων»26. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
ΑπάντησηΔιαγραφήΓια παράδειγμα, είχαν εκφραστεί αντίθετες απόψεις σχετικά με το χαρακτήρα της αστικής τάξης στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες ίδιου επιπέδου καπιταλιστικής ανάπτυξης, αν αυτή ήταν υποτελής και υποχείριο του ξένου κεφαλαίου ή όχι.
ΑπάντησηΔιαγραφήΣτο «Στενογράφημα της Συνόδου της Βαλκανικής Γραμματείας από κοινού με αντιπροσώπους Βαλκανικών χωρών - 12 Ιούνη 1929» διαβάζουμε από την ομιλία του Ανδρόνικου Χαϊτά (με το ψευδώνυμο Σιφναίος), Γραμματέα της ΚΕ του ΚΚΕ: «Υπάρχει η αντίληψη σε μερικούς συντρόφους ότι η ελληνική αστική τάξη είναι γονατιστή, είναι υποταγμένη στο γαλλικό και αγγλικό κεφάλαιο, ότι το γαλλικό και αγγλικό κεφάλαιο τη σπρώχνουν στον πόλεμο, κι αυτή η φτωχή με τη θέλησή της ή χωρίς θα πάει (φωνή: θέλει, δεν θέλει…) (φωνή: φτωχή ελληνική αστική τάξη, σε τι κατάσταση βρίσκεσαι. Εάν θα μπορούσαμε να τη βοηθήσουμε θα το κάναμε)»30.
Την 6η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ ακολούθησε το 5ο Συνέδριό του (Μάρτης 1934), το οποίο επικύρωσε τη γραμμή της 6ης Ολομέλειας, δίχως ωστόσο να ψηφίσει Πρόγραμμα του Κόμματος. Ανέθεσε στην ΚΕ να επεξεργαστεί μαζί με όλο το Κόμμα το Πρόγραμμα του ΚΚΕ και να το φέρει για έγκριση στο 6ο Συνέδριό του, κάτι που δεν έγινε.
Ολ’ αυτά βεβαιώνουν ότι το ΚΚΕ, και ως τμήμα της ΚΔ, πορευόταν προς τις συνθήκες του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου με αδυναμία μιας επιστημονικά τεκμηριωμένης κι επεξεργασμένης επαναστατικής στρατηγικής. https://www.komep.gr/m-article/I-STRATIGIKI-TOY-KKE-ME-GG-TIS-KE-TON-NIKO-ZAXARIADI-1931-1956/ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ