Διάσκεψη Βάνζεε: Κανένας Εβραίος δεν πρέπει να επιζήσει

Στις 20 Γενάρη του 1942, στο προάστιο Βάνζεε του Βερολίνου οι Ναζί αποφασίζουν τη λεγόμενη «Τελική Λύση στο Ζήτημα των Εβραίων», δηλαδή την εξολόθρευση όλων των Εβραίων της Ευρώπης. Επρόκειτο για την υλοποίηση απόφασης που είχε παρθεί σε ανώτερο επίπεδο. Από τον ίδιο τον Χίτλερ.

Σε μια βίλα στα δασώδη παράλια της λίμνης Βάνζεε, με τις πλούσιες βίλες, ο Ράινχαρντ Χέιντριχ, αρχηγός της Αστυνομίας Ασφαλείας, ανήγγειλε επίσημα το πρόγραμμα της πλήρους και τελειωτικής εξόντωσης των Εβραίων. Η υλοποίηση της απόφασης απαιτούσε συνεργασία όλου του κρατικού μηχανισμού της ναζιστικής Γερμανίας γι’ αυτό συμμετείχαν όλα τα ανώτερα στελέχη του Τρίτου Ράιχ. Στην τραπεζαρία αυτής της βίλα συγκεντρωθήκαν το μεσημέρι της 20ης Γενάρη 1942 υπουργοί και υψηλόβαθμα στελέχη του ναζιστικού κόμματος, των SS και της Αστυνομίας -15 τον αριθμό- για να συζητήσουν την τελική λύση του εβραϊκού ζητήματος.

                                            Η βίλα όπου έγινε η Συνδιάσκεψη, σε φωτό εποχής

Στη διάρκειας 90 λεπτών σύσκεψη, τα πρακτικά μέτρα που αποφασίστηκαν για την επερχόμενη τελική λύση, ήταν οι εκτοπίσεις «προς Ανατολάς», η γκετοποίηση και η καταναγκαστική εργασία.

Κατάληξη της Διάσκεψης αυτής, κανένας Εβραίος δεν έπρεπε να επιζήσει μετά τον πόλεμο. Αν κάποιο κατάφερναν να επιζήσουν, αυτοί θα αποτελούσαν τον πυρήνα «πυρήνα ανανέωσης των Εβραίων». Δηλαδή, οι Εβραίοι οι οποί θα αποδεικνύονταν αρκετά δυνατοί ώστε να αντέξουν στη δοκιμασία της καταναγκαστικής εργασίας και να συμβάλλουν στη «νέα εξέλιξη του εβραϊκού λαού».

Περίπου 6 εκατομμύρια Εβραίοι από ολόκληρη την Ευρώπη έπεσαν θύματα της ναζιστικής γενοκτονίας.

Μεταφρασμένη η σελίδα 6 του πρωτοκόλλου της 20ής Ιανουρίου 1942. Οσον αφορά την τελική λύση, οι Εβραίοι υπολογίζονταν σε 11 εκατ. και κατανέμονταν κατά χώρα όπως στον πίνακα περιγράφεται

Μια ιδέα για το πώς αντιλαμβανόταν τα χιτλερικά στελέχη αυτή την απόφαση μας δίνει ο Αντ. Αϊχμαν απολογούμενος στη δίκη του. Απαντά σε ερωτήσεις του ισραηλινού αστυνομικού ανακριτή λοχαγού Avner Less.

«Λες: Τι σημαίνει αυτό;
Αϊχμαν: Κατά τον αρχηγό της γερμανικής ασφάλειας Χάινριχ Χίμλερ, έπρεπε να λειτουργήσει ο νόμος της φυσικής επιλογής. Ήταν μια από τις προσφιλείς του ιδέες.
Λες: Σύμφωνοι. Αλλά τι σημαίνει αυτό;
Αχμαν: Σημαίνει βεβαίως δολοφονίες. Ο Χέιντριχ στο Βανζέε είχε πει ότι τα υπολείμματα των Εβραίων, τα οποία θα επιζήσουν απ’ αυτή τη μεταχείριση, θα είναι άτομα τα οποία δια της εφαρμογής του νόμου της φυσικής επιλογής θα αποτελέσουν τον πυρήνα της αναντώσεως των Ιουδαίων. Τα άτομα αυτά θα μπορούσαν να αφεθούν ελεύθερα» (από τον Τύπο της εποχής).

Ο Αντολφ Αϊχμαν, αρχηγός της επιτροπής εβραϊκών ζητημάτων» περιγράφοντας την ατμόσφαιρα της Διάσκεψης του Βανζέε, είπε ακόμη ότι στη συγκεκριμένη σύσκεψη άπαντες οι συμμετέχοντες αποδέχτηκαν ομόφωνα και ενθουσιωδώς να συμμετάσχουν στην τελική λύση του «εβραϊκού ζητήματος». Με περίσσιο θράσος και προσπαθώντας να μειώσει τις ευθύνες του, θεωρείται ο αρχιτέκτονας του Ολοκαυτώματος, είπε ότι ο ρόλος στην απόφαση ήταν ρόλος Πόντιου Πιλάτου, δηλαδή ένιωθε ότι δεν ήταν ένοχος!!!

Μετά τη διάσκεψη όλα τα χιτλερικά στελέχη ενημερώθηκαν για τις αποφάσεις και από τον Iούλη του 1942 άρχισαν οι εκτοπισμοί Εβραίων -από τις χώρες που κατείχαν οι Γερμανοί- προς τα στρατόπεδα του Άουσβιτς, του Σόμπιβορ και του Μαϊντάνεκ, όπου λειτουργούσαν θάλαμοι αερίων.

Η εκκαθάριση των Εβραίων είχε ήδη ξεκινήσει με τα Gaswagen (φορτηγά αερίων) το καλοκαίρι του 1940 αλλά και με τα Einsatzgruppen, μονάδες δηλαδή της SD (υπηρεσία ασφαλείας των SS) που από το 1939 διέπρατταν στην Πολωνία μαζικές σφαγές εναντίον των Εβραίων. Μετά την έναρξη των μαζικών δολοφονιών των Εβραίων στις κατακτημένες περιοχές της Σοβιετικής Ένωσης τον Ιούνιο του 1941, το πρωτόκολλο της Συνθήκης του Βάνζεε αποκαλύπτει τη μετάβαση στο συστηματικό σχεδιασμό μιας ολοκληρωτικής γενοκτονίας. Εδώ ο Αϊχμαν συνέταξε το Πρωτόκολλο που περιγράφει με ανατριχιαστικές λεπτομέρειες το σχέδιο για την «Τελική Λύση», την εξόντωση δηλαδή των Εβραίων της Ευρώπης.

«Αγωνιστείτε ενάντια σε αυτήν την διαβολική δύναμη, η οποία βυθίζει την Γερμανία σε αυτήν την μιζέρια, αγωνιστείτε ενάντια στον Μαρξισμό καθώς και τον πνευματικό φορέα αυτής της παγκόσμιας χολέρας και επιδημίας που δεν είναι άλλος από τον Εβραίο. Μην αγωνιστείτε με τον αστικό τρόπο δηλαδή προσεχτικά, ώστε να μην προκαλέσετε πολύ πόνο. Όχι και πάλι όχι! Όταν αποφασίσαμε να δημιουργήσουμε αυτό το νέο κίνημα, γνωρίζαμε ότι υπάρχουν μόνο δύο δυνατές λύσεις: Είτε ο εχθρός θα περάσει πάνω από το πτώμα μας ή εμείς πάνω από το δικό του.”

Από τον λόγο του Χίτλερ στις 27 Φεβρουαρίου 1925 (Χίτλερ, σημειώσεις)

Προετοιμάζοντας τη μαζική δολοφονία των Εβραίων της Ευρώπης

Αντιγράφουμε από την ελληνόγλωσση έκδοση «Η Διάσκεψη του Βάνζεε και η γενοκτονία των Εβραίων της Ευρώπης» – Σπίτι της Διάσκεψης του Βάνζεε – Τόπος μνήμης και εκπαίδευσης:

«Από τις αρχές της δεκαετίας του ’20 ο Χίτλερ προπαγάνδιζε τον αντισημιτισμό του, που είχε ως στόχο την βίαιη εξάλειψη των Εβραίων. Ωστόσο μόλις μετά την εισβολή στην Πολωνία άρχισε να διαφαίνεται η πιθανότητα να γίνουν οι φαντασιώσεις του Χίτλερ πράξη. Οι εκπρόσωποι των κατώτερων δυνάμεων κατοχής κατά κανόνα στήριζαν ενεργά τα σχέδια αυτά. Ωστόσο οι προσπάθειες εκτοπισμού των Εβραίων της Πολωνίας, της Τσεχίας, της Γερμανίας και της Αυστρίας δεν είχαν επιτυχία. Το καλοκαίρι του 1941 η επίθεση στην Σοβιετική Ένωση πρόσφερε στους εθνικοσοσιαλιστές αντισημίτες νέες ευκαιρίες. Διάφορες ενώσεις αστυνομικών δολοφονούσαν του Εβραίους των μετόπισθεν με επιχειρήσεις μαζικών εκτελέσεων. Ταυτόχρονα αναπτύχθηκαν και σχέδια εκτοπισμού από την Δύση προς την Ανατολή. Υπεύθυνη για αυτό ήταν η αστυνομία ασφαλείας υπό την ηγεσία του Reinhard Heydrich. Πολλοί από αυτούς που είχαν εκτοπισθεί από τον Οκτώβριο του 1941 μέχρι την παραμονή της Διάσκεψης του Βάνζεε από την Γερμανία, την Βιέννη, την Πράγα και το Λουξεμβούργο εκτελέστηκαν με το που έφτασαν στον προορισμό τους. Οι περισσότεροι στάλθηκαν στα γκέτο. Το ίδιο διάστημα ξεκίνησε η κατασκευή μικρών τοποθεσιών εξόντωσης. Τον Ιανουάριο του1942 οι δολοφόνοι είχαν αποκτήσει εμπειρία σε μαζικές δολοφονίες με αέρια ντίζελ στο στρατόπεδο συγκέντρωσης κοντά στο Chelmno. Στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Άουσβιτς οι Εβραίοι που δεν ήταν ικανοί να εργαστούν και οι σοβιετικοί κρατούμενοι πολέμου δολοφονούνταν με το αέριο Zyklon-B.

Άφιξη και διαλογή στο Άουσβιτς Αμέσως μετά την άφιξη τους οι άνδρες των SS χώριζαν τους ανθρώπους στην ράμπα σε δύο ομάδες. Οι γέροι άνδρες, οι γυναίκες με παιδιά και οι άρρωστοι οδηγούνταν κατευθείαν στους θαλάμους αερίων που ήταν έτσι διαμορφωμένοι ώστε να μοιάζουν με ντουζιέρες. Όσοι άνδρες και γυναίκες θεωρούνταν ικανοί να δουλέψουν υποχρεώνονταν σε καταναγκαστική εργασία στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Auschwitz-Birkenau. Αυτές οι φωτογραφίες απεικονίζουν μια άφιξη Εβραίων από το γκέτο Berehovo που βρίσκεται κοντά στα Καρπάθια στην Ουκρανία στις 26 Μαΐου 1944.

Το άλμπουμ του Auschwitz. Αυτές οι φωτογραφίες από την άφιξη στο Auschwitz τον Μάιο του 1944 τραβήχτηκαν στα πλαίσια ενός ντοκιμαντέρ από τους άνδρες των SS Bernhard Waltre και Ernst Hoffmann. Βρίσκονται σε ένα φωτογραφικό άλμπουμ που βρήκε η Lilli Jacob στο Mittelbau-Dora αμέσως μετά την απελευθέρωση της. Η 18χορνη Lilli ήταν από το Bilke, μια περιοχή στα σύνορα Ουγγαρίας-Ουκρανίας. Όλοι οι Εβραίοι των φωτογραφιών βρίσκονταν στα γκέτο και μετά μεταφέρθηκαν στο Auschwitz. Η Lilli ήταν η μόνη που επέζησε από την μεγάλη οικογένεια της, η οποία οδηγήθηκε σύσσωμη στο Auschwitz με τα τραίνα της φωτογραφίας. Είχε σοκαριστεί, καθώς στις φωτογραφίες έβλεπε όχι μόνο τον εαυτό της αλλά και τα αδέρφια της και άλλους ανθρώπους από το Bilke.

(Οι φωτογραφίες και οι λεζάντες είναι από την ελληνόγλωσση έκδοση. Για την επίσκεψη στη βίλα – Μουσείο έχω γράψει στο έντυπο περιοδικό «Εθνική Αντίσταση», τεύχος 160 (Οκτ. – Νοε. – Δεκ. 2013).

 Ηρακλής Κακαβάνης