Οι αλλαγές στην Κοινωνική Ασφάλιση, η λειτουργία της με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια θα έχουν τραγικές επιπτώσεις στις παροχές Υγείας αλλά και Πρόνοιας. Είναι μια εξέλιξη πολύ σοβαρή που φέρνει ανατροπές στην Κοινωνική Ασφάλιση για εργαζόμενους, αυτοαπασχολούμενους, τα φτωχά λαϊκά στρώματα στο σύνολό τους.
Σήμερα, τα ασφαλιστικά ταμεία, απευθείας τα ίδια πληρώνουν κάποια επιδόματα αναπηρίας, όπως το «απολύτου αναπηρίας», παραπληγίας κ.λπ., στους άμεσα και έμμεσα ασφαλισμένους. Μέσω του ΕΟΠΥΥ καλύπτουν μια σειρά από παροχές, όπως νοσηλεία σε νοσοκομεία στο δημόσιο επ' αόριστο, στον ιδιωτικό τομέα για κάποιους μήνες, άλλες παροχές ως εξωτερικούς ασθενείς, εξετάσεις, φάρμακα, θεραπείες (χημειοθεραπείες, ακτινογραφίες, ειδικές θεραπείες για χρόνιους πάσχοντες, σκλήρυνση κατά πλάκας, αιμοκάθαρση για νεφροπαθείς κ.λπ.), τεχνολογικά βοηθήματα, υγειονομικό υλικό, αμαξίδια, ορθοπαιδικά είδη. Στον ιδιωτικό τομέα κάποιες εξετάσεις και θεραπείες καλύπτονται αλλά με συμμετοχή του ασθενούς (ακτινοθεραπείες, αξονικές, μαγνητικές, εξετάσεις αίματος κ.λπ.). Βεβαίως σε πολλές φαρμακευτικές θεραπείες οι ασθενείς αναγκάζονται και πληρώνουν συμμετοχή και σε κάποιες περιπτώσεις, όπως τα Μη Συνταγογραφούμενα Φάρμακα (ΜΗΣΥΦΑ), τα πληρώνουν και σε ποσοστό 100%.
Ηταν μεγάλη κατάκτηση των εργαζομένων η κάλυψη από τα ασφαλιστικά ταμεία πολύ ακριβών, μακροχρόνιων θεραπειών. Εδώ μιλάμε σε κάποιες περιπτώσεις για χιλιάδες ευρώ τον μήνα, για καρκινοπαθείς, νευρολογικές παθήσεις, σπάνιες ασθένειες. Πολλές από αυτές τις θεραπείες χρειάζεται ο ασθενής να τις κάνει για όλη του τη ζωή και καλύπτεται είτε είναι άμεσα είτε έμμεσα ασφαλισμένος. Σε κάποιες παροχές σε είδος η κάλυψη από τον ΕΟΠΥΥ είναι περιορισμένη, με σοβαρή επιβάρυνση του ασθενούς, του αναπήρου, του χρόνιου πάσχοντα. Για παράδειγμα, ένα ηλεκτρικό αμαξίδιο κοστίζει γύρω στις 2.500 ευρώ, ενώ ο ΕΟΠΥΥ καλύπτει 1.000 ευρώ.
Στις περιπτώσεις των παιδιών με αναπηρία και μαθησιακές δυσκολίες υπάρχουν θεραπείες ειδικής αγωγής μέχρι τα 18 χρόνια, που καλύπτονται σε κάποιες περιπτώσεις σε ικανοποιητικό βαθμό από τον ΕΟΠΥΥ. Πάνω από τα 18, ενώ συνεχίζει να υπάρχει ανάγκη, καλύπτεται ένα μικρό μέρος. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις (βαρύς αυτισμός, εγκεφαλική παράλυση κ.ά.) που οι οικογένειες πληρώνουν από την τσέπη τους από 300 έως 1.000 ευρώ τον μήνα, ανεξαρτήτως ηλικίας. Οι δαπάνες για ειδική αγωγή και αποκατάσταση του ΕΟΠΥΥ, με μια σειρά αποφάσεων με όλες τις κυβερνήσεις, έχουν μειωθεί κατά 50%. Την ίδια στιγμή, ο ΕΟΠΥΥ καλύπτει και τα νοσήλια σε μια σειρά από δομές ιδιωτικού δικαίου, όπως στα κέντρα αποκατάστασης, έως ένα ποσό και για κάποιους μήνες, στα Κέντρα Διημέρευσης - Ημερήσιας Φροντίδας (ΚΔΗΦ), η φιλοξενία στις Στέγες Υποστηριζόμενης Διαβίωσης (ΣΥΔ), στα οικοτροφεία και τους ξενώνες της αποασυλοποίησης, στα ιδρύματα χρονίως πασχόντων. Ολες αυτές οι παροχές τα τελευταία χρόνια υπονομεύονται και συρρικνώνονται με πολλούς τρόπους.
Τα προηγούμενα χρόνια, οι κυβερνήσεις, απαντώντας σε αγώνες των εργαζομένων, των αναπήρων, για μια σειρά παροχών (επιδόματα, κόστος περίθαλψης, ορθοπαιδικά κ.ά.), κάλυψαν το κόστος τους από τον ΕΟΠΥΥ, δηλαδή από τους ίδιους τους ασφαλισμένους, αντί να το πιστώσουν στον κρατικό προϋπολογισμό, στη λογική τού να αποφύγει το κράτος την όποια ευθύνη.
Ανάλογη ήταν η στάση και η τακτική της ΕΣΑΜΕΑ, των συμβιβασμένων συνδικαλιστικών ηγεσιών στο αναπηρικό κίνημα, που διευκόλυναν τις κυβερνήσεις σε αυτήν την τακτική και έπεισαν, για ένα διάστημα, πολλούς Συλλόγους γονέων και κηδεμόνων να διεκδικούν να καλυφθεί το κόστος λειτουργίας μιας σειράς δομών (ΚΔΗΦ, ΣΥΔ κ.ά.) από τον ΕΟΠΥΥ, χωρίς δέσμευση του κράτους, χωρίς καμία κρατική χρηματοδότηση. Εδώ ας σημειωθεί ότι με την ίδρυση του ΕΟΠΥΥ, το 2012, ως ασφαλιστικού φορέα που θα αγοράζει υπηρεσίες Υγείας, Πρόνοιας, Ειδικής Αγωγής και Αποκατάστασης, είχε υπολογιστεί ότι το κράτος θα πρέπει να καταβάλλει στον ΕΟΠΥΥ 9,5 δισ. ευρώ. Τα πρώτα 2 χρόνια κατέβαλε 5 και 4 δισ., τα επόμενα χρόνια έβαινε συνεχώς μειούμενη η κρατική επιχορήγηση, ενώ τα τελευταία 4 χρόνια με κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ έχει περιοριστεί στα 100 εκατομμύρια μόνο για την ιατροφαρμακευτική κάλυψη των ανασφάλιστων.
Η προπαγάνδα των αστικών κομμάτων, της ΕΕ, των ιδιωτικών ασφαλιστικών εταιρειών, των κομμάτων του κεφαλαίου και των ανθρώπων τους στο συνδικαλιστικό κίνημα προσπαθεί να μας πείσει όλα τα τελευταία χρόνια ότι είναι δίκαιο και σωστό οι απολαβές του ασφαλισμένου, είτε άμεσα σε χρήμα είτε σε είδος, σε υπηρεσίες κ.λπ., να εξαρτώνται από τις εισφορές που κατέβαλε ο ίδιος. Ενα πρώτο αποφασιστικό βήμα σε αυτήν την κατεύθυνση ήταν το Ασφαλιστικό του ν. Κατρούγκαλου του ΣΥΡΙΖΑ, τον Μάη του 2016, που διχοτόμησε την κύρια σύνταξη σε εθνική και αναλογική - ανταποδοτική. Υπονομεύτηκε δηλαδή ο βασικός χαρακτήρας, η βασική λογική της Κοινωνικής Ασφάλισης που είναι ότι εργαζόμενοι, εργοδότες και κράτος πληρώνουν για να έχουν ο εργαζόμενος και η οικογένειά του τη σύνταξη όταν χρειαστεί, μόνιμη ή προσωρινή, γήρατος ή αναπηρική (στην πραγματικότητα βέβαια η χρηματοδότηση γίνεται μόνο από τον εργαζόμενο).
Με τον νόμο Κατρούγκαλου, ενώ και η εθνική σύνταξη δίνεται με βάση τα χρόνια υπηρεσίας, η αναλογική - ανταποδοτική σύνταξη υπολογίζεται με βάση ό,τι ο συγκεκριμένος ασφαλισμένος είχε πληρώσει στον ασφαλιστικό του βίο. Ο καθένας καταλαβαίνει ότι ιδιαίτερα οι αναπηρικές συντάξεις, που αντικειμενικά είναι αναγκαστικές λόγω των προβλημάτων υγείας, δίνονται κατά κανόνα σε ασφαλισμένους με λίγα χρόνια Ασφάλισης. Είναι πέρα για πέρα σωστό αυτό που λένε οι ίδιοι οι συνταξιούχοι ότι η αναπηρική σύνταξη έγινε με τον νόμο Κατρούγκαλου φιλοδώρημα.
Ενα ακόμα αποφασιστικό βήμα στην κατεύθυνση αυτή είναι ο νόμος Χατζηδάκη για τις επικουρικές συντάξεις, που ήρθε αμέσως μετά το έκτρωμα της κατάργησης του 8ωρου, νόμος που καθόρισε τον ατομικό κεφαλαιοποιητικό ασφαλιστικό λογαριασμό, από τον οποίο θα καταβάλλεται η επικουρική σύνταξη στους εργαζόμενους και τους αυτοαπασχολούμενους.
Βέβαια η υπονόμευση της Κοινωνικής Ασφάλισης γίνεται από πολλούς δρόμους τα τελευταία χρόνια με νομοθετικές παρεμβάσεις όλων των κυβερνήσεων από το 1991 και μετά. Ολες έσπρωχναν στην ίδια κατεύθυνση, να ξεφορτωθεί το κράτος την ευθύνη, να στηριχθεί η επιχειρηματικότητα με τη μείωση των εργοδοτικών εισφορών, τη λεηλάτηση των αποθεματικών των ασφαλιστικών ταμείων, το άνοιγμα του δρόμου στις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες. Τόνοι μελανιού έχουν καταναλωθεί, απίστευτος αριθμός συνεδρίων και απέραντος τηλεοπτικός χρόνος έχει διατεθεί. Γιατί ο τομέας της Κοινωνικής Ασφάλισης είναι ένα κρίσιμο μέτωπο στον πόλεμο κεφαλαίου - εργασίας για την τιμή της εργατικής δύναμης. Είναι μια στρατηγική επιλογή του κεφαλαίου για την προώθηση των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων, για τη μείωση της τιμής της εργατικής δύναμης, του μισθολογικού ή και μη μισθολογικού κόστους, όπως λένε, για να βρουν διέξοδο και να επενδυθούν λιμνάζοντα κεφάλαια σήμερα στην Υγεία, στην Πρόνοια, στην αποκατάσταση και αυτή καθαυτή την Ασφάλιση.
Ομως, αυτές οι αλλαγές του Κατρούγκαλου και του Χατζηδάκη για την επικουρική σύνταξη και την ανταποδοτική, τον ατομικό κεφαλαιοποιητικό ασφαλιστικό λογαριασμό είναι μια βόμβα στα θεμέλια της Κοινωνικής Ασφάλισης. Αν οι εργαζόμενοι με τον αγώνα τους δεν μπορέσουν να την απενεργοποιήσουν όχι μόνο οι κύριες και επικουρικές συντάξεις θα γίνουν φιλοδώρημα αλλά και οι όποιες παροχές Υγείας και Πρόνοιας κυριολεκτικά θα εξανεμιστούν. Παροχές που μπορεί μέσα από τις περικοπές των τελευταίων χρόνων να φαίνονται περιορισμένες, όμως δεν παύουν να είναι ζωτικού χαρακτήρα για εκατοντάδες χιλιάδων ανθρώπων των εργατικών - λαϊκών οικογενειών που αν τις κόψουν και αυτές θα μπει σε κίνδυνο η ίδια τους η ζωή. Για παράδειγμα, ένας μέσος εργαζόμενος στον ασφαλιστικό του βίο μπορεί να χρειαστεί λίγες μέρες νοσηλείας, περιορισμένες θεραπείες. Ομως, ένα μεγάλο μέρος μπορεί να χρειαστεί πολλές μέρες νοσηλείας, πολύχρονες θεραπείες. Κανείς δεν έχει συμφωνία ούτε με την ασθένεια ούτε πολύ περισσότερο με την αναπηρία. Ενώ καθένας καταλαβαίνει ότι οι ανάγκες αυτές πολλαπλασιάζονται όταν πλησιάζουμε ή φτάνουμε στην 3η ηλικία. Κάθε εργαζόμενος δικαιούται να θέλει γι' αυτόν και τα παιδιά του να ζήσουν με αξιοπρέπεια, με ποιότητα, με ασφάλεια.
Υπάρχει, όμως, και μια άλλη πλευρά που το προχώρημα της αλλαγής του χαρακτήρα της Κοινωνικής Ασφάλισης θα τσακίσει κόκαλα, θα φέρει δράματα. Στις προνοιακές δομές, τα ιδρύματα χρονίως πασχόντων, δημόσια και ιδιωτικά, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, οι περιθαλπόμενοι καλύπτονται με νοσήλιο μέσω του ΕΟΠΥΥ. Η τυχόν χρεοκοπία του ΕΟΠΥΥ, η εφαρμογή του ατομικού κεφαλαιοποιητικού ασφαλιστικού λογαριασμού θα πετάξουν απέξω την πλειοψηφία των περιθαλπόμενων σε αυτές τις δομές. Γιατί εδώ οι νοσηλείες είναι πολύχρονες, η νοητική υστέρηση, ο αυτισμός, η τετραπληγία, η εγκεφαλική παράλυση δεν θεραπεύονται με τον χρόνο. Από την άποψη αυτή η δυνατότητα του ασφαλισμένου να καλύπτει το παιδί του με αναπηρία μέσω του καθεστώτος της έμμεσης Ασφάλισης πρακτικά θα είναι άνευ αξίας. Γιατί όσες εισφορές και να πληρώνει ένας εργαζόμενος, πόσα να μπουν στον ατομικό λογαριασμό και πόσα να μπορούν να καλύψουν τις δικές του πολύχρονες ανάγκες, πολύ περισσότερο του παιδιού του με αναπηρία...
Θα πουν κάποιοι: Μα θα πετάξουν στον δρόμο τόσο κόσμο, με τόσο σοβαρά προβλήματα; Οχι. Και στην περίπτωση αυτών των παροχών, όπως στην Υγεία, στην Παιδεία, το καπιταλιστικό κράτος για να αποφύγει τις κοινωνικές εκρήξεις θα εξασφαλίσει, όπως και οι ίδιοι μέσα από τα κείμενά τους ομολογούν, της ΕΕ και του ΣΕΒ, αλλά και η εμπειρία άλλων ευρωπαϊκών χωρών μας διδάσκει, ένα ελάχιστο πακέτο παροχών για τους πιο εξαθλιωμένους και από εκεί και πέρα σύστημα παροχών πολλών ταχυτήτων, ανάλογα τι έχει να πληρώσει ο εργαζόμενος, ο αυτοαπασχολούμενος, ο ανάπηρος. Θα έχουμε τα σχολεία, τα νοσοκομεία και τα ιδρύματα των φτωχών.
Να γιατί το ΚΚΕ, το ΠΑΜΕ, το αγωνιστικό αναπηρικό κίνημα προειδοποίησαν την εργατική τάξη για τον κίνδυνο των ανατροπών, πρωτοστάτησαν στους αγώνες για την απόκρουσή τους.
Εδώ κανένα κόμμα του κεφαλαίου δεν είναι άμοιρο ευθυνών. Συνειδητά και με σχέδιο από κυβερνητικές θέσεις αλλά και από θέσεις συμπολιτευόμενης αντιπολίτευσης, στήριξαν και στηρίζουν διαχρονικά αυτές τις εγκληματικές ανατροπές. Ξεχωριστές είναι οι ευθύνες των συμβιβασμένων, διεφθαρμένων συνδικαλιστικών ηγεσιών, στη ΓΣΕΕ, στην ΑΔΕΔΥ, στην ΕΣΑΜΕΑ και στην ΠΟΣΓΚΑΜΕΑ, που με σχέδιο αλλά και με ρόλο άνοιξαν τον δρόμο, τις κερκόπορτες στο χτύπημα του χαρακτήρα της Κοινωνικής Ασφάλισης.
Οι εξελίξεις με την πανδημία, με τον πιο συμπυκνωμένο τρόπο, ανέδειξαν την τεράστια σημασία του μετώπου της Κοινωνικής Ασφάλισης για την ίδια τη ζωή της εργατικής τάξης, των εργατικών - λαϊκών οικογενειών. Αναδείχθηκε η δυνατότητα τα ζητήματα της Κοινωνικής Ασφάλισης να γίνουν κρίκος για την ανασύνταξη, την οργάνωση της αντεπίθεσης του εργατικού κινήματος, τη συγκρότηση της κοινωνικής συμμαχίας της εργατικής τάξης με τους αυτοαπασχολούμενους, τους βιοπαλαιστές της πόλης και του χωριού, τις γυναίκες, τη νεολαία, τους αναπήρους και τους χρόνιους πάσχοντες των φτωχών λαϊκών στρωμάτων. Το «φέρτε πίσω τα κλεμμένα», ενιαία δημόσια και καθολική Κοινωνική Ασφάλιση με αποκλειστικά δημόσιο και δωρεάν σύστημα Υγείας και Πρόνοιας, με κατάργηση των εισφορών των εργαζομένων για τον κλάδο Υγείας και ανάληψη 100% από το κράτος της χρηματοδότησης από τον κρατικό προϋπολογισμό αυτών των υπηρεσιών. Αυτοί οι στόχοι μπορούν να φλογίσουν τις καρδιές και να φωτίσουν τα μυαλά τραβώντας στον αγώνα νέες δεκάδες χιλιάδες εργαζομένων.
Χάρης ΧΟΥΡΔΑΚΗΣ
Μέλος της ΤΕ Υγείας - Πρόνοιας της ΚΟ Αττικής του ΚΚΕ και συνεργάτης του Τμήματος Υγείας - Πρόνοιας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Tα σχόλια στο μπλοκ πρέπει να συνοδεύονται από ένα ψευδώνυμο, ενσωματωμένο στην αρχή ή το τέλος του κειμένου