Ο Σασμός και ο Χαμός

Ο Σασμός είναι στην κρητική διάλεκτο και κουλτούρα η συμφιλίωση των οικογενειών μετά από μακρά αιματηρή βεντέτα, με τη μεσιτεία ανθρώπου αξιοσέβαστου στην τοπική κοινωνία που δεν έχει προσωπικό όφελος απ' το σασμό.

Ο Χαμός δεν είναι μόνο αυτό που έγινε ή γίνεται κάθε φορά που φυσάει, βρέχει, χιονίζει, έχει καύσωνα, παγετό, γενικά θυμωμένη φύση, αλλά και το αποτέλεσμα για το χαμένο κάθε σύγκρουσης του εργαζόμενου ανθρώπου, που παλεύει μόνος κι ανοργάνωτος, για τις ανάγκες του, απέναντι στις προτεραιότητες και τη διασφάλιση του καπιταλιστικού κέρδους. Σ' αυτή τη σύγκρουση και το χαμό ζωής, δικαιωμάτων, υγείας κι αυτού καθαυτού του μέλλοντος, σασμός, κακά τα ψέματα, δε χωράει!

Το φετινό σήριαλ της τηλεόρασης είναι ρεαλιστικό και στο Σασμό είναι προφανείς οι εξαιρετικές ερμηνείες παλιών και νέων ηθοποιών, που επωμίστηκαν όχι εύκολους ρόλους. Στη φετινή πραγματικότητα των συμφορών, ίδια κι απαράλλαχτη με κάθε αστικό πολιτικό σενάριο εδώ και δεκαετίες, οι ερμηνείες των πρωταγωνιστών είναι άθλιες και ο κομπάρσος λαός εξακολουθεί να παίζει το ρόλο του κομπάρσου, που οργίζεται, πληκτρολογεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και αδρανοποιείται συνηθίζοντας επικίνδυνα πέντε ψίχουλα αποζημίωσης, δυο υποκριτικές συγγνώμες και μια αποδοχή της βαρβαρότητας σα να πρόκειται για το μοναδικό ρεαλιστικό σενάριο της εποχής.

Ετσι, αυτό το τριήμερο, που ακολουθεί μια εικοσιτετράωρη χιονοκαταιγίδα, θα ολοκληρωθεί με μια πρόταση μομφής από τους διαχειριστές των προηγούμενων συμφορών εναντίον των διαχειριστών των τωρινών, με στόχο να ξαναγραφτεί το σενάριο της ζοφερής πραγματικότητας στα μέτρα ενός λαϊκού αδιεξόδου, που βολεύει αφάνταστα το αστικό κράτος και την οικονομική εξουσία. Ετσι θα δούμε, και θα ξαναδούμε, και θα ξανακούσουμε για ευθύνες, επάρκειες, συντονισμούς, προσωπικά δράματα και χειροκροτήματα σε κασέτα, και δε θα μπορούμε να ξεχωρίσουμε δύο γαϊδουριών πολιτικά άχυρα, γυμνοί κι απροετοίμαστοι για έναν πόλεμο που είναι στην πόρτα μας, και για ένα μέλλον όπου οι διπλανοί νεκροί έχουν γίνει ημερήσιο στατιστικό δελτίο.

Το ουσιαστικό πρόβλημα είναι το επίπεδο συνείδησης της οθόνης πάνω στην οποία προβάλλεται το... έργο της απαξίωσης του λαού, της περιφρόνησης, της χειραγώγησης και τελικά της αιχμαλωσίας του σ' ένα σύστημα, το οποίο πρέπει να πιστέψει ότι δεν μπορεί να ανατρέψει. Για παράδειγμα, πώς γίνεται να αναρωτηθεί κανείς σήμερα στην Ελλάδα, αν τον αφορούν ή όχι οι εικόνες των χιονισμένων τανκς και των συστοιχιών πυραύλων, που συνωστίζονται λίγο βορειότερα και προετοιμάζονται για το χαμό της ενεργειακής εξουσίας. Μαθαίνει πως τον αφορούν μόνον τα θαμμένα αμάξια στο χιόνι της ιδιωτικής Αττικής Οδού, και όχι να μπορεί να σκεφτεί πώς γίνεται να μη μπορεί να προσεγγίσει ούτε μπακάλικο ούτε νοσοκομείο, αλλά από τη Σούδα και τα νατοϊκά στρατόπεδα στη Λάρισα ή την Αλεξανδρούπολη, μπορούν να μετακινηθούν χιλιάδες άνδρες, βαριά οχήματα και όπλα εύκολα κι απρόσκοπτα ως το μέτωπο που μπορεί να ανοίξει ανά πάσα στιγμή. Σε ποια οθόνη μπορεί ο λαός να ξεχωρίσει την ταχύτητα έγκρισης ξεπουλήματος λιμανιών, τρένων, επιχείρησης ηλεκτρισμού, επικοινωνιών, κ.λπ., κ.λπ., με την ταχύτητα που εγκρίνονται απ' τα πιο απλά μικρά αναγκαία, όπως η προμήθεια αλατιού, ασθενοφόρων, πυροσβεστικών οχημάτων - αεροπλάνων, ως τα πιο μεγάλα, όπως τα έργα αντιπλημμυρικής, αντιπυρικής, αντισεισμικής θωράκισης; Σε ποια οθόνη παίζεται λόγου χάρη το έργο της πράσινης ανάπτυξης, χολιγουντιανή υπερπαραγωγή δισεκατομμυρίων για τους λίγους, χωρίς μισό πλάνο, μια εικόνα έστω βρε αδερφέ, για τα σάπια απαρχαιωμένα δίκτυα ηλεκτρισμού και ύδρευσης; Η ενεργειακή φτώχεια δεν είναι μόνο αυτή που έρχεται κατά πάνω μας, αλλά κι αυτή που οι αστοί φρόντισαν να τη συνηθίσουμε και στο φως, και στο νερό, και στο τηλέφωνο, και στο άθλιο λεωφορείο, και στο επικίνδυνο κι αργό τρένο, και στο φουσκωμένο λογαριασμό, και στην παράδοση κάθε σκόπιμα κακοσυντηρημένης δημόσιας υποδομής σε εργολαβίες της αρπαχτής, με φτηνό εργατικό δυναμικό.

Ο κίνδυνος είναι σ' αυτή την οθόνη των αστικών προδιαγραφών να μάθει ο λαός να πληρώνει υπέρογκους φόρους και στα δύσκολα να νομίζει ότι αντιμετωπίζει το άθλιο κι εχθρικό κράτος νοικιάζοντας σ' ένα δρόμο ή σε μια γειτονιά κι αυτός μια μπουλντόζα για να του καθαρίσει το δρόμο. Αυτό δεν είναι σασμός ούτε συμφιλίωση με την πραγματικότητα. Είναι η διαιώνιση της βεντέτας ανάμεσα στο Κεφάλαιο και τους Εργάτες, και επιστημονική προπαγάνδα που αντιστρέφει τις λέξεις σε τέτοιο βαθμό, ώστε να θεωρεί κανείς λαό μόνο την πάρτη του. Για όποιον δεν με πιστεύει ας ρίξει μια ματιά στα κομμένα πλάνα της οθόνης, κι ας μου πει πότε άκουσε και πότε είδε ΚΝίτες να μοιράζουν νερό και κουλούρια στους αποκλεισμένους, και τα σχόλια να είναι αντίστοιχα με τους ηρωικούς απροσδιόριστους νεαρούς που ξεφύτρωσαν ξαφνικά ως θέμα, ανάμεσα σε στρατιώτες, αστυνομικούς και πυροσβέστες, που εμφανίστηκαν εκτός χρόνου να σώσουν το λαό από τα λάθη και τις αμαρτίες του. Γιατί όταν η οθόνη δεν πρέπει να δείξει ΚΝίτες, τους αντικαθιστά με υπεύθυνους ατομικά πολίτες. Και σε κάτι τέτοια πλάνα, σύντροφοι, πολιτικός σασμός δε χωράει.

Της
Λιάνας ΚΑΝΕΛΛΗ