Ο «Αττίλας» εδραιώνεται στην Κύπρο

Επτά μήνες μετά την εισβολή του «Αττίλα» στο μαρτυρικό νησί, το Κυπριακό κινείται σε τροχιά αποτελμάτωσης. Φυσικά, αυτό αποβαίνει υπέρ της Τουρκίας, η οποία, αφ’ ενός, εδραιώνει τα τετελεσμένα, αφ’ ετέρου, προωθεί τον εποικισμό των Κατεχομένων.

Στις 5 Φλεβάρη του 1975 το αμερικανικό Κογκρέσο αποφασίζει να επιβάλει εμπάργκο όπλων στην Τουρκία, ενώ ο Αμερικανός Πρόεδρος Τζ. Φορντ, για να εξισορροπήσει την απόφαση, προειδοποιεί την ελληνική κυβέρνηση ότι η αμερικανική βοήθεια στην Ελλάδα συναρτάται με τις επιλογές της Αθήνας στα θέματα εξωτερικής πολιτικής. Πρόκειται, ουσιαστικά, για άσκηση πίεσης με στόχο την επίσπευση των διακοινοτικών συνομιλιών στην Κύπρο.

Στις 10 του Φλεβάρη, ο πρόεδρος της κυπριακής Βουλής, Γλ. Κληρίδης, ο οποίος διαφοροποιείται σε αρκετά θέματα από το Μακάριο, με την ιδιότητα του εκπροσώπου των Ελληνοκυπρίων επιδίδει στην τουρκοκυπριακή πλευρά συνολική πρόταση για την επίλυση του Κυπριακού. Η πρόταση προβλέπει τη θέσπιση μιας πολυπεριφερειακής ομοσπονδίας με ισχυρές αρμοδιότητες της κεντρικής εξουσίας και όχι μιας δικοινοτικής συνομοσπονδίας με εντελώς αποδυναμωμένη κυβέρνηση, όπως προνοούν τα διχοτομικά σχέδια της Αγκυρας.

Η απάντηση έρχεται στις 13 Φλεβάρη του 1975 με την ανακήρυξη «Τουρκικού Ομόσπονδου Κράτους της Κύπρου». Επισήμως, ο Ντενκτάς επικαλείται την οικονομική ασφυξία της Βόρειας Κύπρου και το αμερικανικό εμπάργκο. Ουσιαστικά, όμως, η απόφαση της Αγκυρας ήταν ειλημμένη από καιρό. Η ανακήρυξη ομόσπονδου τουρκοκυπριακού κράτους, παρά το αναμενόμενο κύμα διεθνών αντιδράσεων, προσθέτει άλλο ένα διαπραγματεύσιμο χαρτί στα χέρια των Τουρκοκυπρίων, ενόψει των διακοινοτικών συνομιλιών, ενώ ταυτόχρονα αποτελεί ένα ακόμη βήμα στο δρόμο για την ανοιχτή ή καλυμμένη διχοτόμηση.

Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ με ψήφισμά του «εκφράζει τη λύπη του για τη μονομερή ενέργεια της τουρκοκυπριακής πλευράς», αλλά δεν «ιδρώνει το αυτί» ούτε της τουρκικής ηγεσίας, ούτε του Ντενκτάς. Γνωρίζουν ότι πέρα από τις φραστικές αποδοκιμασίες, οι ΗΠΑ και η Βρετανία είναι στο πλευρό τους.

Λίγο αργότερα, στα τέλη Φλεβάρη, η βρετανική κυβέρνηση δίνει την άδεια σε 8.500 Τουρκοκύπριους, που είχαν καταφύγει στις βρετανικές βάσεις, να μεταναστεύσουν, μέσω Τουρκίας, στα Κατεχόμενα. Ηταν μια πράξη που, αφ’ ενός, ενίσχυε τον εποικισμό, αφ’ ετέρου, συνιστούσε αναγνώριση του ψευδοκράτους.