Τι ετοιμάζουν για τα πανεπιστήμια;

 
Εδώ και μήνες η κυβέρνηση προπαγανδίζει τον νέο νόμο - πλαίσιο που θα φέρει για τα πανεπιστήμια με σειρά δημοσιευμάτων στον Τύπο, δηλώσεων στελεχών της, με τελευταία τη διαρροή της πρότασης του Τομέα Ανώτατης Εκπαίδευσης της ΝΔ προς το υπουργείο Παιδείας.

Με τη χιλιοπαιγμένη κασέτα περί πανεπιστημίου «του μέλλοντος», της «αριστείας και της καινοτομίας», επιδιώκει να αποσπάσει τη συναίνεση ή έστω την ανοχή των φοιτητών σε μέτρα που έρχονται να εμπλουτίσουν το υπάρχον νομοθετικό πλαίσιο, που φέρει τη σφραγίδα όλων των προηγούμενων κυβερνήσεων. Προσθέτουν νέα εμπόδια στους φοιτητές στην προσπάθεια να σπουδάσουν και να εργαστούν στο αντικείμενό τους, στερώντας μορφωτικά δικαιώματα. Αποκρύπτουν ότι το πανεπιστήμιο του «μέλλοντος» υλοποιείται ήδη, είναι αυτό που χρηματοδοτείται με 600 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης για δράσεις αριστείας, δηλαδή επιχειρηματική δραστηριότητα.

Και για όσους αμφισβητούν την πολιτική υποβάθμισης και εμπορευματοποίησης της Παιδείας έχουν έτοιμη την απάντηση: Ενταση της καταστολής, με την πανεπιστημιακή αστυνομία να εκπαιδεύεται στην αντιμετώπιση των φοιτητικών κινητοποιήσεων και τα Ιδρύματα να καταθέτουν Σχέδια Ασφάλειας και «κανονισμούς ελεγχόμενης πρόσβασης».

Στα βήματα των κατευθύνσεων της ΕΕ και των απαιτήσεων του ΣΕΒ

Μια ματιά στις αποφάσεις των αστικών επιτελείων για την Ανώτατη Εκπαίδευση αποκαλύπτει ότι ο νέος νόμος - πλαίσιο δεν αποτελεί «έμπνευση» της κυβέρνησης, αλλά υλοποίηση των στρατηγικών κατευθύνσεων της αστικής τάξης.

Στις 18/01, το Κολέγιο των Επιτρόπων της ΕΕ συνεδρίασε και έθεσε τους στόχους για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση μέχρι και το 2025, δημοσιεύοντας αντίστοιχη έκθεση της Κομισιόν. Στο κείμενο αυτό παρουσιάζουν τον ορισμό του πανεπιστημίου ως εξής: «Ο όρος "πανεπιστήμιο" χρησιμοποιείται ως αναφορά στον ευρύτερο τομέα (...) της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, που περιλαμβάνει πανεπιστήμια - ερευνητικά κέντρα, κολέγια, πανεπιστήμια εφαρμοσμένων επιστημών, ανώτερη επαγγελματική εκπαίδευση και ιδρύματα πρακτικής εκπαίδευσης και τεχνών». Σηματοδοτούν έτσι την προώθηση της πολιτικής των «επαγγελματικών περιγραμμάτων», της δημιουργίας ενός ψηφιδωτού από πτυχία πολλών ταχυτήτων, συμπιέζοντας τα δικαιώματα των νέων προς τα κάτω.

Βασικός τους στόχος είναι, όπως αναφέρεται στην ίδια έκθεση, τα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια να γίνουν πιο ανταγωνιστικά σε σχέση με πανεπιστήμια άλλων κέντρων και «να συμβάλουν στην ανθεκτικότητα και την ανάκαμψη της Ευρώπης», μέσα από «την ενίσχυση της ευρωπαϊκής διάστασης της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης και της έρευνας», να παίξουν καθοριστικό ρόλο στη «διττή - πράσινη και ψηφιακή - μετάβαση», με έμφαση «στην ποιότητα και συνάφεια δεξιοτήτων διαχρονικής αξίας».

Αντίστοιχα, στο «Σχέδιο Ανάπτυξης για την Ελληνική Οικονομία» διαβάζουμε για την ανάγκη «προσαρμογής των διαδικασιών ακαδημαϊκής και επαγγελματικής αναγνώρισης των πτυχίων» σύμφωνα με το ευρωπαϊκό πλαίσιο, για «βελτίωση της σύνδεσης της Ανώτατης Εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας», με διάκριση των σχολών «μεταξύ εκείνων που οργανώνουν προγράμματα σπουδών στις εφαρμογές των επιστημών και της τεχνολογίας και εκείνων με περισσότερο θεωρητικό και ερευνητικό προσανατολισμό».

Η πραγματικότητα είναι ότι η κυβέρνηση παρέλαβε στρωμένη δουλειά, που της επιτρέπει σήμερα να σαρώνει τις σπουδές και το μέλλον των φοιτητών. Από το 2007 και μετά, έχουν γίνει αλλεπάλληλες νομοθετικές παρεμβάσεις, με κοινά σημεία την ένταση της επιχειρηματικής λειτουργίας και την αντίστοιχη διοίκηση, την «αξιολόγηση» με τα κριτήρια της αγοράς, τα βήματα αποσύνδεσης πτυχίου - επαγγέλματος, την κατηγοριοποίηση πτυχίων και τμημάτων, τους νέους φραγμούς για τη νεολαία.

Από τις μέχρι τώρα δηλώσεις κυβερνητικών στελεχών ο νέος νόμος - πλαίσιο κινείται ακριβώς στην ίδια κατεύθυνση:

- Αναδιάταξη του ακαδημαϊκού χάρτη και ίδρυση Τμημάτων Εφαρμοσμένων Επιστημών, μέσα από συγχωνεύσεις και κλείσιμο υπαρχόντων τμημάτων. Σε συνέχεια του σχεδίου «Αθηνά» της συγκυβέρνησης ΝΔ - ΠΑΣΟΚ και των «πανεπιστημιοποιήσεων» του ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος - και ως κυβέρνηση αλλά και τώρα - διακηρύσσει την ανάγκη δημιουργίας διετών σχολών Τεχνικής Εκπαίδευσης, στο πλαίσιο των ΑΕΙ.

- Ιδρυση Συμβουλίων Διοίκησης και οικονομικοί διευθυντές - μάνατζερ. Αντίστοιχα συμβούλια είχαν αρχικά νομοθετηθεί από τον νόμο Διαμαντοπούλου. Συνεχιστής τους ήταν τα Περιφερειακά Συμβούλια του ΣΥΡΙΖΑ, με στόχο την «πρόσδεση των Ιδρυμάτων με τους παραγωγικούς στόχους της οικονομίας σε περιφερειακό επίπεδο».

- Περαιτέρω διευκόλυνση στην αναγνώριση των πτυχίων ιδιωτικών πανεπιστημίων από την Ελλάδα και το εξωτερικό, υλοποιώντας τις σχετικές Οδηγίες της ΕΕ και επεκτείνοντας το νομοθετικό πλαίσιο όλων των προηγούμενων κυβερνήσεων. Ποιος ξεχνάει άλλωστε τις ρυθμίσεις διευκόλυνσης της λειτουργίας του ΔΟΑΤΑΠ και τις προκηρύξεις ΑΣΕΠ που ουσιαστικά υιοθετούσαν την εξίσωση από την προηγούμενη κυβέρνηση...

- Σύμφωνα και με τους όρους του Ταμείου Ανάκαμψης, μεθοδεύεται η απόσπαση της παιδαγωγικής επάρκειας από τις καθηγητικές σχολές. Και εδώ η κυβέρνηση βρίσκει στρωμένη δουλειά, καθώς ο ΣΥΡΙΖΑ, υιοθετώντας τις προτάσεις του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής, είχε επιχειρήσει ως κυβέρνηση το ίδιο.

Πτυχία που συνδέονται με την εργασία - όχι με τη «ζούγκλα» της αγοράς

Οι φοιτητές έχουν πείρα. Δεν είναι πρώτη φορά που ακούνε για «νοικοκύρεμα» του ακαδημαϊκού χάρτη, ότι δήθεν θα ωφεληθούν και οι ίδιοι γιατί το πτυχίο τους θα έχει «καλύτερο αντίκρισμα». Τα ίδια άκουγαν με το σχέδιο «Αθηνά», τις «πανεπιστημιοποιήσεις» του ΣΥΡΙΖΑ. Το αποτέλεσμα: Ακόμη και σήμερα φοιτητές και απόφοιτοι των πρώην ΤΕΙ βρίσκονται στον «αέρα», χωρίς κατοχυρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα, με τμήματα και προγράμματα σπουδών - κολάζ των προηγούμενων.

Λύση στα προβλήματα των φοιτητών δεν δίνει ούτε το νέο σχέδιο της κυβέρνησης ούτε η υπεράσπιση της σημερινής κατάστασης. Η μόνη λύση μπορεί να δοθεί μέσα από τον αγώνα για τις σπουδές που έχουμε ανάγκη. Για ένα πτυχίο ανά επιστημονικό αντικείμενο, που θα παρέχει όλη την απαραίτητη γνώση για εργασία, θα είναι η μόνη προϋπόθεση για δουλειά με δικαιώματα. Για προσλήψεις καθηγητών, ανάπτυξη των αναγκαίων υποδομών σε όλα τα τμήματα, χωρίς να υπάρχουν σχολές α' και β' κατηγορίας. Για φοιτητική μέριμνα, σύγχρονες εστίες για όλους τους φοιτητές που σπουδάζουν σε άλλη πόλη.

Διαχρονικά διαιωνίζουν τον αντιεπιστημονικό διαχωρισμό θεωρίας και πράξης, διακρίνοντας τα τμήματα και τα αντικείμενά τους σε εφαρμοσμένα και μη. Κατακερματίζουν επιστημονικά αντικείμενα, σκορπώντας τις αναγκαίες γνώσεις σε σεμινάρια, μεταπτυχιακά και πιστοποιήσεις. Λες και η επιστημονική γνώση που συγκροτεί ένα αντικείμενο μπορεί να τεμαχιστεί!

Από το πρώτο κιόλας έτος, συμβουλεύουν τους φοιτητές να συλλέξουν προσόντα για να γίνουν «ανταγωνιστικοί», κρύβοντας ότι η «αντιστοίχιση» με τις απαιτήσεις της αγοράς μπορεί να είναι μόνο προσωρινή, αφού, όπως οι ίδιοι ομολογούν, οι σημερινές δεξιότητες ξεπερνιούνται μέσα σε 2,5 με 5 χρόνια. Εφήμερες γνώσεις και δεξιότητες, συνεχής επανακατάρτιση, αλλαγή δουλειάς, αντικειμένου, κλάδου, ακόμη και χώρας. Αυτή είναι η «κινητικότητα» που παρουσιάζει σαν «χρυσή ευκαιρία» για τους νέους η ΕΕ.

Αν πραγματικά τους ενδιέφερε να λύσουν το πρόβλημα της ανεργίας των νέων, της «αναντιστοιχίας» πτυχίου - εργασίας, θα αναβάθμιζαν το επίπεδο των σπουδών. Δίνοντας στους φοιτητές ολόπλευρη γνώση του αντικειμένου, στέρεο επιστημονικό υπόβαθρο, φέρνοντάς τους σε επαφή με την επιστημονική διαδικασία και μέθοδο, ώστε να μπορούν να παρακολουθούν τα νέα δεδομένα και εξελίξεις στον τομέα τους, τη ραγδαία ανάπτυξη της επιστήμης. Θα εξασφάλιζαν τη συνεχή επιμόρφωση και επανακατάρτιση των εργαζομένων, δωρεάν και με ευθύνη των πανεπιστημίων, ώστε με οργανωμένο τρόπο οι απόφοιτοι να προσαρμόζονται στις νέες απαιτήσεις που προκύπτουν, ανάλογα με τις συνεχώς διευρυνόμενες ανάγκες της κοινωνίας.

Αλήθεια, τι τους εμποδίζει, τόσα χρόνια που εντοπίζουν τη λεγόμενη «αναντιστοιχία» σε εκθέσεις αξιολογήσεων των πανεπιστημίων και δελτία του ΣΕΒ, να δώσουν μία λύση; Γιατί όλο συζητάνε για τα «επαγγέλματα του μέλλοντος» και οι απόφοιτοι βολοδέρνουν στην ανεργία και την ετεροαπασχόληση; `Η μήπως τα πανεπιστήμια δεν είναι ήδη αρκετά μπλεγμένα με τις επιχειρήσεις και τους στόχους τους;

Ολες οι κυβερνήσεις καταπιάστηκαν με το θέμα και άκρη δεν βγήκε! Πρώτος ο ΣΥΡΙΖΑ ενσωμάτωσε στην «αξιολόγηση» των πανεπιστημίων τα κριτήρια του ΟΟΣΑ, συνέδεσε την κρατική χρηματοδότηση με την αναμόρφωση των προγραμμάτων σπουδών και τον βαθμό που αυτά «ανταποκρίνονται στις ανάγκες της αγοράς εργασίας». Στη συνέχεια η ΝΔ συνέδεσε το 20% της χρηματοδότησης με τα αποτελέσματα της «αξιολόγησης» και της «σύνδεσης με την αγορά».

Η αλήθεια είναι ότι οι ίδιοι οι νόμοι της αγοράς, του καπιταλιστικού συστήματος που υπερασπίζονται, ευθύνονται για την ανεργία των νέων. Γιατί η αναρχία, ο ανταγωνισμός, η ανισόμετρη ανάπτυξη, το κυνήγι του μέγιστου δυνατού κέρδους είναι στο DNA του σημερινού συστήματος. Αυτά τους εμποδίζουν να λύσουν σχεδιασμένα την απορρόφηση των αποφοίτων, γι' αυτό ανακυκλώνουν συνεχώς την ίδια συζήτηση.

Στην πραγματικότητα σήμερα κανείς δεν περισσεύει, αν κίνητρο είναι η ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών και όχι η κερδοφορία των μονοπωλίων. Αν επιδίωξη είναι η αντισεισμική θωράκιση της χώρας, χρειάζεται ένας πολύ μεγαλύτερος αριθμός μηχανικών, που θα προσληφθούν αναλαμβάνοντας το έργο του ελέγχου, της ενίσχυσης όλων των κτιρίων, των σχολείων, των πανεπιστημίων, κ.ο.κ. Για ουσιαστική εκπαίδευση, δεν αρκούν οι αναπληρωτές και άνεργοι εκπαιδευτικοί, αλλά χρειάζονται μόνιμες προσλήψεις εκπαιδευτικών όλων των βαθμίδων. Η αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου της χώρας απαιτεί και άλλες σχολές μεταλλειολόγων, όχι αλλαγή αντικειμένου των σημερινών αποφοίτων. Στην Ελλάδα, που θα μπορούσε να έχει αγροτική παραγωγή η οποία να καλύπτει τις λαϊκές ανάγκες, την εποχή της «έξυπνης» γεωργίας, χρειάζονται περισσότεροι γεωπόνοι επιστήμονες. Αυτό που εμποδίζει, επομένως, τους νέους να βρουν δουλειά με δικαιώματα στο αντικείμενό τους είναι η «αναντιστοιχία» μεταξύ αγοράς και σύγχρονων αναγκών του λαού και της νεολαίας.

Στο πανεπιστήμιο της επιχειρηματικότητας πρώτοι πελάτες οι ίδιοι οι φοιτητές!

Στο όνομα της «αυτονομίας» και της «εξωστρέφειας» των πανεπιστημίων η κυβέρνηση τα μετατρέπει σε ακόμα πιο εξαρτώμενα από τις επιχειρήσεις, «κλειστά» για τις ανάγκες των φοιτητών. Ενισχύει την πλήρη λειτουργία τους με όρους επιχείρησης, έσοδα - έξοδα, δίδακτρα και περικοπές, προσέλκυση χορηγών, εμπορική αξιοποίηση της περιουσίας και της έρευνας των ιδρυμάτων. Αυτά θέλουν να εξασφαλίσουν με την επαναφορά των Συμβουλίων Διοίκησης και τους μάνατζερ.

Βασική προτεραιότητα του «αυτόνομου» πανεπιστημίου είναι να εξασφαλίζει κέρδη, να είναι ανταγωνιστικό στην αγορά γνώσεων και ερευνητικών αποτελεσμάτων. Αυτήν τη δραστηριότητα ενισχύει και η σημερινή κυβέρνηση, με μεταπτυχιακά με δίδακτρα, ξενόγλωσσα προγράμματα, εξ αποστάσεως, summer schools κ.ά., όπως προηγούμενα ο ΣΥΡΙΖΑ, που ως κυβέρνηση ίδρυσε το πρώτο ξενόγλωσσο προπτυχιακό με δίδακτρα και γενίκευσε τα επί πληρωμή μεταπτυχιακά.

Η «εξωστρέφεια» των πανεπιστημίων που επικαλούνται σημαίνει πατέντα και έρευνα για αποκλειστική χρήση των επιχειρήσεων, αποκομμένη από τις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας. Είναι χαρακτηριστικές η επιχειρηματική συμφωνία μεταξύ ΟΠΑ, ΕΜΠ, «Δημόκριτου» και ερευνητικού κέντρου «Αθηνά», με στόχο τη «συγκέντρωση και αξιοποίηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων των κέντρων αυτών και σύνδεσή τους με την κοινωνία και την αγορά εργασίας» και η δημιουργία από κοινού spin-off εταιρειών, αξιοποιώντας τις νομοθετικές διευκολύνσεις της κυβέρνησης.

Τα κέρδη των πανεπιστημίων δεν αξιοποιούνται για τη βελτίωση των σπουδών των φοιτητών, αλλά επανεπενδύονται σε νέες μπίζνες! Γι' αυτό προτείνουν συγκρότηση Εταιρειών Ανάπτυξης Πανεπιστημίων, δηλαδή ΑΕ, που θα διαχειρίζονται απευθείας τα κέρδη από την επιχειρηματική τους δραστηριότητα. Ενώ με το νέο νομοθετικό πλαίσιο τα ιδρύματα θα δεσμεύουν από αυτή μέχρι και το 5% για να το επενδύουν σε spin-off εταιρείες!

Η ουσία είναι ότι στο πανεπιστήμιο που πουλάει γνώση με το κομμάτι, οι φοιτητές αγοράζουν προσόντα όσο αντέχει η τσέπη τους! Αφαιρούνται γνώσεις από τα πτυχία, μετατρέποντάς τα σε ένα ακόμα χαρτί μαζί με τα ακριβοπληρωμένα μεταπτυχιακά, σεμινάρια κ.ά. που πρέπει να συγκεντρώσει κανείς για να ψάξει για δουλειά.

Παλεύουμε για το πανεπιστήμιο του 21ου αιώνα!

Σήμερα, το επίπεδο ανάπτυξης της επιστημονικής γνώσης και εφαρμογής δίνει νέες δυνατότητες για να αναπτυχθούν η επιστήμη και η έρευνα, τα αποτελέσματά τους να γίνουν κτήμα της ανθρωπότητας και οι νέοι επιστήμονες να προσφέρουν με τις γνώσεις τους στην κοινωνία. Μια ματιά γύρω μας φανερώνει ότι κανένας νέος επιστήμονας δεν περισσεύει!

Η κοινωνία που έχει στο επίκεντρο την ικανοποίηση των διευρυνόμενων κοινωνικών αναγκών είναι η μόνη που μπορεί να προσφέρει την «ευκαιρία» σε όλους τους νέους για υψηλής ποιότητας επιστημονική εκπαίδευση, για δουλειά στο αντικείμενό τους με δικαιώματα.

Σε αγωνιστική συμπόρευση με το ΚΚΕ και την ΚΝΕ να ακυρώσουμε τα νέα σχέδια της κυβέρνησης και να ανοίξουμε τον δρόμο για το πανεπιστήμιο που έχουμε πραγματικά ανάγκη.

Φοιτητική Επιτροπή του ΚΣ της ΚΝΕ