Η πυρπόληση της τουρκικής ναυαρχίδας στη Χίο

Δύο μήνες μετά τη μεγάλη σφαγή της Χίου (1η του Απρίλη 1822), κατά την οποία οι Τούρκοι σκότωσαν περί τους 25.000 κατοίκους του νησιού, την 1η του Ιούνη 1822 έξι πυρπολικά πλοία από τα Ψαρά αρμένιζαν στα βορινά νερά της Χίου. Περίμεναν να αλλάξει ο καιρός για να επιτεθούν κατά του τουρκικού στόλου, που ήταν αραγμένος στο στενό μεταξύ Χίου και Τσεσμέ. Τη νύχτα της 6ης προς 7η του Ιούνη έγινε η επίθεση και πυρπολήθηκε η τουρκική ναυαρχίδα. Μέσα σε λίγες ώρες καταστράφηκε το πιο μεγάλο καράβι της Τουρκίας. Την επιχείρηση διεύθυνε ο Κωνσταντής Κανάρης, που ρίχτηκε κατάπλευρα πάνω στην τουρκική ναυαρχίδα με το πυρπολικό του και όπως του άξιζε φημίστηκε και τιμήθηκε για το κατόρθωμά του.

Μαζί με τη ναυαρχίδα κάηκαν 2.286 ναύτες και στρατιώτες και «βαρύτιμοι θησαυροί».

Οι Τούρκοι όταν είδαν τις φλόγες τα ‘χασαν και τρομοκρατήθηκαν, αλλά την άλλη μέρα ρίχτηκαν στα Μαστιχοχώρια, τα μόνα χωριά που γλίτωσαν από τις σφαγές του Απρίλη και τα ρήμαξαν. Εκαψαν, άρπαξαν, έσφαξαν και σκλάβωσαν γυναίκες, νέους και κορίτσια. Η ερήμωση και η καταστροφή αφάνισαν τη Χίο. Μια γαλλόφωνη φιλοτουρκική εφημερίδα της Σμύρνης στο φύλλο της 23ης του Αυγούστου 1822 έγραφε: «…Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή που έγινε από τον πασά, έμειναν σ’ όλο το νησί (χωριά και πόλη) μόνο 1.800 Ελληνες χριστιανοί και καθολικοί (Δυτικοί), άντρες και γυναίκες. Από τα 64 χωριά πολλά είναι έρημα… Στο Θολό ποτάμι μένουν σήμερα 12 πρόσωπα, τα άλλα χωριά μόλις αριθμούν 3 ή 4 κατοίκους…».

Οι σφαγές στη Χίο προκάλεσαν την αγανάκτηση όλων των προοδευτικών ανθρώπων της Ευρώπης. Η Ελληνική Επανάσταση, που οι αντιδραστικοί στην Αυστρία και αλλού την καταπολεμούσαν, βρήκε ηθική δικαίωση στην Ευρώπη. Ο Ουγκό έγραψε το ποίημά του «Ελληνόπουλο» για να στιγματίσει την τουρκική θηριωδία, ο Ανδρέας Κάλβος έγραψε την «Ωδή εις Χίον». Επίσης και ο μεγάλος Γάλλος ζωγράφος Ντελακρουά σ’ έναν απ’ τους πίνακές του αναπαρέστησε τη φρίκη από τις σφαγές της Χίου.

 Ηρακλής Κακαβάνης