Τόμας Πέιν

 
Τόμας Πέιν «Πατέρας της Αμερικανικής Ανεξαρτησίας»

8 Ιουνίου 1809 πεθαίνει ο διαπρεπής Αμερικανός πολιτικός Τόμας Πέιν, «πατέρας της Αμερικανικής Ανεξαρτησίας» (απ’ τους βασικούς συντάκτες της Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας το 1776).

Ηταν από τους πρωταγωνιστές του Αγώνα της Ανεξαρτησίας και μαζί με τον Τόμας Τζέφερσον τάχτηκε υπέρ της κατάργησης της δουλείας. Πήρε μέρος στη Μεγάλη Γαλλική Επανάσταση. Τα πιο γνωστά έργα του είναι: «Τα δικαιώματα του ανθρώπου» και «Τα χρόνια της Λογικής» (εκδόθηκαν γύρω στα 1791). Ο Πέιν, εκπρόσωπος της επαναστατικής πτέρυγας του Διαφωτισμού, ανέπτυξε τις ιδέες της λαϊκής κυριαρχίας και της δημοκρατίας, ενώ διατύπωσε ένα σχέδιο ανακατανομής του εισοδήματος υπέρ των φτωχών στρωμάτων, μέσω της φορολογίας των πλουσίων. Υπήρξε, επίσης, από τους θεμελιωτές των αθεϊστικών παραδόσεων στο αμερικανικό έδαφος.

Στα φυσικά δικαιώματα που αναφέρει η Διακήρυξη δεν περιλαμβανόταν το δικαίωμα της ιδιοκτησίας. Ο Τόμας Πέιν, καθώς και ο Ρουσώ, ο Μαμπλί, ο Τζέφερσον και άλλοι που εκπροσωπούσαν την αριστερή τάση της αστικής θεωρίας του φυσικού δικαίου συνέδεαν την έννοια της «ιδιοκτησίας» με την έννοια της «εργασίας» και την κατέτασσαν στην κατηγορία των αστικών δικαιωμάτων και όχι των φυσικών, υποστήριζαν δηλαδή ότι η ιδιοκτησία ήταν ένας προσωρινός ιστορικά θεσμός.

Ο Τόμας Πέιν γεννήθηκε στις 9 Φεβρουαρίου του 1737 στο Νόρφολκ της Αγγλίας. Αφού απασχολήθηκε σε διάφορες δουλείες, τελικά μπήκε στο δημόσιο τομέα. Απολύθηκε όταν το 1772 εξέφρασε την άποψη ότι για την καταπολέμηση της διαφθοράς η μόνη λύση είναι η αύξηση των αποδοχών των δημοσίων υπαλλήλων. Απολυμένος, καταχρεωμένος και πάμφτωχος, γνωρίζει στο Λονδίνο τον Βενιαμίν Φραγκλίνο, ο οποίος τον συμβουλεύει να δοκιμάσει την τύχη του στην Αμερική και τον εφοδιάζει με συστατικές επιστολές.

Ο Πέιν φτάνει στην Αμερική το 1774, όταν η σύγκρουση μεταξύ αποικιών και Αγγλίας έφτανε στο αποκορύφωμά της. Δημοσιεύει πολυάριθμα άρθρα και ποιήματα όπως το «Αφρικανοί δούλοι στην Αμερική» όπου αποδοκιμάζει το δουλεμπόριο.

Το 1789, ο Πέιν επιστρέφει στην Ευρώπη όπου, αν και δεν γνωρίζει λέξη γαλλικά, στηρίζει τη Γαλλική Επανάσταση γράφοντας δύο βιβλία που αντικρούουν τα επιχειρήματα των επικριτών της.

Στην Γαλλία εκλέχτηκε και μέλος της Εθνοσυνέλευσης, αλλά φυλακίστηκε όταν υποστήριξε την άποψη του ότι ο βασιλιάς Λουδοβίκος δεν πρέπει να θανατωθεί αλλά να εξοριστεί. Στην φυλακή γράφει τα έργα «Αιώνας της Λογικής» και «Αγροτική Δικαιοσύνη». Στο πρώτο, ο Πέιν δηλώνει ότι πιστεύει στην ύπαρξη Ανώτατου Όντος και, ως πιστός στο Θεό, είναι αντίθετος μόνο στη θεσμοθετημένη θρησκεία, ενώ στο δεύτερο επιτίθεται κατά των ανισοτήτων στην ιδιοκτησία.

 Ηρακλής Κακαβάνης