«Πελατειακές οι σχέσεις Ελλάδας — ΗΠΑ»

Η ιστορία μιας δήλωσης του Αμερικανού πρεσβευτή, Ρόμπερτ Κίλι, 37 χρόνια πριν

Στις 31 Ιούλη 1985 το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, με ανακοίνωσή του, επιχειρεί να μετριάσει τις αντιδράσεις που σημειώθηκαν μετά από μια δήλωση — «βόμβα» του νέου Αμερικανού πρεσβευτή, Ρόμπερτ Κίλι.

Ο Ρ. Κίλι είχε οριστεί από την κυβέρνηση των ΗΠΑ ως πρεσβευτής στην Αθήνα, στη θέση που κατείχε ο Μόντιγκλ Στερνς. Στις 26 Ιουλίου, ο Ρ. Κίλι κατά τη διάρκεια της καθιερωμένης εξέτασής του από την αρμόδια επιτροπή της Γερουσίας, ρωτήθηκε από κάποιον γερουσιαστή σχετικά με την πορεία των ελληνοαμερικανικών σχέσεων. Στην απάντησή του, τόνισε: «Η βοήθεια των ΗΠΑ στην Ελλάδα μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο δημιούργησε αναπόφευκτα μια πελατειακή σχέση, από την οποία θέλουν να ξεφύγουν και δικαιολογημένα μάλιστα, δεδομένου ότι η χώρα είναι πολύ ισχυρότερη τώρα, οικονομικά και στρατιωτικά».

Η δήλωση Κίλι αποτελούσε αφενός μια κυνική περιγραφή των ελληνοαμερικανικών σχέσεων και την υποτέλεια των ελληνικών κυβερνήσεων, αφετέρου ήταν ένα «δώρο» προς την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ που είχε νικήσει στις εκλογές της 2ης Ιούνη 1985.

Οπως ήταν φυσικό, αυτή τη φορά οι διαμαρτυρίες ήρθαν από τη Νέα Δημοκρατία, ενώ τα κυβερνητικά στελέχη του ΠΑΣΟΚ δήλωναν τον ενθουσιασμό τους. Ετσι ξεκίναγε η δεύτερη τετραετία του Αν. Παπανδρέου που χαρακτηρίστηκε από την «πλήρη εξομάλυνση» των ελληνοαμερικανικών σχέσεων.

Στις 31 Ιούλη του 1985 και μετά τις έντονες αντιδράσεις της ΝΔ για τις δηλώσεις Κίλι το Στέιτ Ντιπάρτμεντ αναφέρει στην ανακοίνωσή του: «Ούτε ο πρεσβευτής Κίλι, ούτε οποιοσδήποτε άλλος στην κυβέρνηση των ΗΠΑ πιστεύει ότι ελεύθερα εκλεγμένες δημοκρατικές κυβερνήσεις στη διάρκεια αυτής της περιόδου (σ.σ. μετά τον Εμφύλιο) και μετά υπήρξαν υποτελείς στις ΗΠΑ. Απεναντίας, οι κυβερνήσεις αυτές υπερασπίστηκαν με συνέπεια τα ζωτικά συμφέροντα της Ελλάδας και τις σεβόμαστε για τούτο».

Οσο για τα περί «πελατειακών σχέσεων» διευκρινίζεται ότι το νόημα των σχετικών δηλώσεων Κίλι ήταν ότι «η Ελλάδα είχε ανάγκη μαζικών ποσοτήτων στρατιωτικής και οικονομικής βοήθειας των ΗΠΑ, για να συντρίψει την κομμουνιστική ανταρσία και να επανορθώσει τις καταστροφές που προκάλεσαν χρόνια πολέμου»…

Μετά τη δήλωση, η ηγεσία της ΝΔ ησύχασε και η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ γνώρισε νέα ρίγη συγκινήσεως…

Ηρακλής Κακαβάνης