Αγώνας δρόμου για μια θέση στους παιδικούς σταθμούς

 ΚΑΘΕ ΧΡΟΝΟ Η ΙΔΙΑ ΑΓΩΝΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΛΑΪΚΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ 

Το κράτος αντιμετωπίζει την αναγκαία Προσχολική Αγωγή ως «παιδοφύλαξη» για να αυξήσει τα ποσοστά συμμετοχής των γυναικών στην απασχόληση

Με την αντίστροφη μέτρηση για την έναρξη της σχολικής χρονιάς να έχει ξεκινήσει, χιλιάδες οικογένειες βρίσκονται και φέτος αντιμέτωπες με εμπόδια και δυσκολίες που στερούν από τα παιδιά τους το δικαίωμα στην Προσχολική Αγωγή.

Η εξασφάλιση μιας θέσης στους βρεφονηπιακούς σταθμούς αποτελεί κάθε χρόνο έναν αγώνα δρόμου για τους γονείς, κατά τον οποίο καλούνται να υπερπηδήσουν όλο και περισσότερα εμπόδια.

Οι παιδικοί σταθμοί των δήμων είναι σε θέση να καλύψουν μόνο ένα μικρό μέρος από το σύνολο των παιδιών της αντίστοιχης ηλικίας. Ειδικά όσον αφορά τα βρεφικά τμήματα οι θέσεις είναι πολύ περιορισμένες, έως ανύπαρκτες σε ορισμένες περιοχές της χώρας. Τα τροφεία και οι πληρωμές από την τσέπη των γονιών αποτελούν μια σημαντική επιβάρυνση για το οικογενειακό εισόδημα, που στις παρούσες συνθήκες λεηλατείται από την ακρίβεια.

Τα χαμηλά ποσοστά συμμετοχής στην Προσχολική Αγωγή αποτελούν πεδίο προβληματισμού για τα αστικά επιτελεία μέσα και έξω από τα σύνορα της χώρας. Η αφετηρία, όμως, του «ενδιαφέροντος» που δείχνουν η ΕΕ και οι κυβερνήσεις δεν έχει καμία σχέση με την ανάγκη και το δικαίωμα όλων των παιδιών στην Προσχολική Αγωγή και φροντίδα, με τη σημασία που έχει αυτή για τη σωματική, νοητική και κοινωνική τους ανάπτυξη.

Το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης «Ελλάδα 2.0» αποτυπώνει αυτήν τη χαμηλή συμμετοχή των παιδιών «σε οργανωμένους χώρους φύλαξης και βρεφονηπιακούς σταθμούς», που φτάνει μόλις το 8,9% για τα παιδιά ηλικίας μέχρι 3 ετών (έναντι του ευρωπαϊκού μέσου όρου που ανέρχεται στο 32,9%) και σε 55,6% για τα παιδιά από 3 ετών μέχρι την έναρξη της υποχρεωτικής Εκπαίδευσης (έναντι 86,3% του ευρωπαϊκού μέσου όρου).

Τα χαμηλά αυτά ποσοστά προκαλούν προβληματισμό στα αστικά επιτελεία για τις δυσκολίες που δημιουργούνται στη συμμετοχή των γυναικών στην «αγορά εργασίας» και τις επιπτώσεις στην «ανάπτυξη της οικονομίας». Σε αυτήν τη βάση προωθούνται και τα όποια μέτρα από το κράτος, στην κατεύθυνση όμως της παραπέρα υποβάθμισης των κοινωνικών υποδομών για τη φροντίδα και αγωγή των παιδιών προσχολικής ηλικίας και της αντικατάστασής τους από υπηρεσίες «φύλαξης».

Με τον τρόπο αυτό υπηρετείται πρωτίστως ο στόχος της αύξησης της απασχόλησης των μητέρων, στρατηγικός στόχος του κεφαλαίου στην Ελλάδα και την ΕΕ για την αύξηση της κερδοφορίας του.

Στο κυνήγι του «voucher» χιλιάδες γονείς

Σε συνθήκες που το οικογενειακό εισόδημα εξανεμίζεται από το κόστος της Ενέργειας και των καυσίμων, την ακρίβεια σε είδη διατροφής και πρώτης ανάγκης, το πρόγραμμα που υλοποιεί η Ελληνική Εταιρεία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης (ΕΕΤΑΑ) για την επιδότηση των τροφείων αποτελεί σε πολλές περιπτώσεις μονόδρομο για πολλές οικογένειες.

Μέσα από αυτό το πρόγραμμα επιδοτούνται τα τροφεία σε βρεφικούς και παιδικούς σταθμούς, σε Κέντρα Δημιουργικής Απασχόλησης (ΚΔΑΠ) και ΚΔΑΠ ΑμεΑ, για έναν περιορισμένο αριθμό παιδιών, που επιλέγονται με εισοδηματικά και άλλα κριτήρια.

Παρά το γεγονός ότι βρισκόμαστε πια στα μέσα Αυγούστου, η αγωνία για τους γονείς δεν έχει τέλος. Οι αιτήσεις ξεκίνησαν μόλις στις αρχές του μήνα, η διαδικτυακή πλατφόρμα παρουσίασε μια σειρά από τεχνικά προβλήματα, με αποτέλεσμα η διαδικασία να καθυστερήσει ακόμα περισσότερο, τα τελικά αποτελέσματα φαίνεται πως θα γίνουν γνωστά στο «παρά πέντε» της λειτουργίας.

Οι γονείς προκειμένου να εξασφαλίσουν την επιδότηση των τροφείων πρέπει να συγκεντρώσουν μεγαλύτερη μοριοδότηση από τους υπόλοιπους με βασικό ...διαβατήριο το χαμηλό οικογενειακό εισόδημα.

Ακόμα κι αν πληρούν τα εισοδηματικά κριτήρια, πολλές οικογένειες είναι βέβαιο πως, και τη φετινή χρονιά, θα αποκλειστούν, αφού τα «voucher» χορηγούνται «με βάση τη μοριοδότηση και μέχρι εξαντλήσεως του προϋπολογισμού».

Οσο για τις ανακοινώσεις της κυβέρνησης για την αύξηση του φετινού προϋπολογισμού του προγράμματος σε 331,2 εκατ. ευρώ, είναι αμφίβολο κατά πόσο θα καλύψει περισσότερα βρέφη και νήπια, με δεδομένο ότι η αξία του κάθε «voucher» είναι φέτος αυξημένη κατά 10%.

Τα προβλήματα δεν τελειώνουν ούτε για τους γονείς που θα καταφέρουν να εξασφαλίσουν τη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα. Οι θέσεις των δημοτικών παιδικών σταθμών υπολείπονται σημαντικά της ζήτησης. Ιδιαίτερα όσον αφορά τα βρεφικά τμήματα, για παιδιά μικρότερα των 2,5 ετών, οι θέσεις είναι ελάχιστες, με αποτέλεσμα γονείς να μένουν με το «voucher», χωρίς να μπορούν να το χρησιμοποιήσουν.

Προγράμματα για «νταντάδες» και «χώρους φύλαξης» στις επιχειρήσεις

Στο φόντο των μεγάλων ελλείψεων στις υποδομές για την αγωγή των βρεφών και μικρότερων παιδιών, η κυβέρνηση προκρίνει τη «λύση» των υπηρεσιών «φύλαξης» είτε στο σπίτι είτε στον χώρο δουλειάς της μητέρας.

Μια από τις πιο προβεβλημένες δράσεις που ετοιμάζει, είναι το πρόγραμμα «Νταντάδες της γειτονιάς», η πιλοτική εφαρμογή του οποίου υποτίθεται πως θα ξεκινήσει το επόμενο διάστημα. Με αυτό στοχεύει στην «προώθηση της ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών στην απασχόληση μέσω της εναρμόνισης της επαγγελματικής και της οικογενειακής ζωής» και στην «υποστήριξη της πρόσβασης» των γυναικών στην «αγορά εργασίας».

Με άλλα λόγια, η κυβέρνηση επιδιώκει να αποδεσμεύσει μητέρες από τη φροντίδα βρεφών έως 2,5 ετών, προκειμένου να επιστρέψουν στη δουλειά, χωρίς να διαθέσει χρηματοδότηση για τη δημιουργία, τον εξοπλισμό και τη στελέχωση βρεφονηπιακών σταθμών, αλλά επιδοτώντας τη φύλαξή τους από νταντάδες με «πιστοποιημένες δεξιότητες».

Παράλληλα, στοχεύει να απορροφήσει ορισμένες γυναίκες από τη δεξαμενή των ανέργων ως νταντάδες και να μειώσει την αδήλωτη εργασία των γυναικών που ήδη προσπαθούν να βιοποριστούν με αυτόν τον τρόπο.

Αντίστοιχα, η κυβέρνηση επιδοτεί επιχειρηματικούς ομίλους για τη δημιουργία «χώρων φύλαξης βρεφών» εντός των εγκαταστάσεών τους. Συγκεκριμένα, 120 μεγάλες επιχειρήσεις θα λάβουν επιδότηση ύψους 16 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης για τη δημιουργία «χώρων φύλαξης» μικρών παιδιών (ηλικίας από 6 μηνών έως 2,5 ετών).

«Στόχος της δράσης είναι η εναρμόνιση της οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής και η ενδυνάμωση της συμμετοχής των γυναικών στην αγορά εργασίας, μέσω της παροχής συμπληρωματικών υπηρεσιών φροντίδας βρεφών και μικρών παιδιών», αναφέρει το υπουργείο Εργασίας, και εκτιμά πως «η αύξηση της διαθεσιμότητας υπηρεσιών παιδικής φροντίδας θα μπορούσε να συμβάλει στην αύξηση της απασχόλησης των γυναικών».

Με τα παραπάνω προστίθεται ένας ακόμα κρίκος στην αλυσίδα της υποβάθμισης της Προσχολικής Αγωγής, ενώ λύνονται τα χέρια των εργοδοτών που θέλουν τις εργαζόμενες «ευέλικτες», να δουλεύουν πότε 4ωρο, πότε 10ωρο, χωρίς να τις «εμποδίζουν» οι ευθύνες που επωμίζονται όσον αφορά τη φροντίδα των μικρών παιδιών.

Αγώνας για δημόσια και δωρεάν Προσχολική Αγωγή για όλα τα παιδιά

Τα μέτρα που σχεδιάζει η ελληνική κυβέρνηση είναι ενταγμένα στις κατευθύνσεις που προωθεί η ΕΕ. Εκκινώντας από την ίδια αφετηρία, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επεξεργάζεται τη διαμόρφωση μιας «νέας ευρωπαϊκής στρατηγικής για τη φροντίδα».

Η «νέα» αυτή στρατηγική, που αναμένεται να παρουσιαστεί τον προσεχή Σεπτέμβρη, θα απευθύνεται «τόσο στους φροντιστές όσο και στους δέκτες φροντίδας», καλύπτοντας «ολόκληρο το φάσμα από την παιδική έως τη μακροχρόνια φροντίδα».

Οι σχετικές υπηρεσίες καλούνται να ενσωματώσουν «ευέλικτα μοντέλα στην παροχή φροντίδας», για να ταιριάξουν στην αντίστοιχη εργασιακή πραγματικότητα που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενες και οι εργαζόμενοι που τις χρησιμοποιούν.

Ολες οι παραπάνω κατευθύνσεις αποτελούν αντιδραστικές προσαρμογές στις αντιφάσεις που γεννά ο σύγχρονος καπιταλισμός, καθώς δεν εξασφαλίζει την εργασία ως καθολικό κοινωνικό δικαίωμα, δεν αντιμετωπίζει ως κοινωνική ευθύνη την προστασία της μητρότητας και τη στήριξη της οικογένειας, αλλά αντιθέτως επιδεινώνει τους όρους δουλειάς ενώ θεωρεί τις απαραίτητες κοινωνικές υποδομές και υπηρεσίες «κόστος», το οποίο φορτώνει στις πλάτες των εργαζομένων.

Μπροστά στην έναρξη μιας ακόμα σχολικής χρονιάς με τον αποκλεισμό χιλιάδων βρεφών και νηπίων από τους παιδικούς σταθμούς, είναι ανάγκη να δυναμώσει ο αγώνας για δημόσια και δωρεάν Προσχολική Αγωγή, για όλα τα παιδιά, χωρίς «voucher», τροφεία και πληρωμές από τους γονείς.

Κόντρα στην πολιτική που αντιμετωπίζει την Προσχολική Αγωγή ως ευκαιριακή παροχή με ημερομηνία λήξης και αντικαθιστά τις απαραίτητες δομές με «παιδοφυλακτήρια», οι εργαζόμενοι γονείς, οι σύλλογοι γυναικών, τα σωματεία πρέπει να κάνουν δική τους υπόθεση την πάλη για δημόσιες δομές παιδαγωγικής φροντίδας και αγωγής, προσλήψεις μόνιμου παιδαγωγικού και βοηθητικού προσωπικού, κατάλληλες κτιριακές εγκαταστάσεις και υλικοτεχνική υποδομή, ενιαίο αναβαθμισμένο σύγχρονο παιδαγωγικό πρόγραμμα.